ΟΙ ΑΡΧΟΝΤΕΣ ΟΦΦΙΚΙΑΛΙΟΙ ΤΗΣ Μ.τ.Χ.Ε. ΕΠΙ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΑΣ ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ

Ο Άρχων Χρήστος Τσούβαλης με τον Οικουμενικό Πατριάρχη

Οφφίκια και Αξιώματα λαϊκών, 

απονεμηθέντα, μέχρι τέλους του 2017, 

υπό του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου

Χρήστου Κ. Τσούβαλη

Άρχοντος Οστιαρίου, Θεολόγου

Ο όρος Οφφίκιο προέρχεται από τη λατινική λέξη officium και σημαίνει το αξίωμα ή υπούργημα ειδικού έργου. Στην Εκκλησία σήμαινε τα εκκλησιαστικά λειτουργήματα ή διακονήματα, που έπαιρναν διάφορα πρόσωπα της Εκκλησίας, με σκοπό να βοηθήσουν τον επίσκοπο στο έργο του. Από τους πρώτους χρόνους του Χριστιανισμού ο επίσκοπος ήταν υποχρεωμένος, μαζί με τα ποιμαντικά, λειτουργικά και διδακτικά καθήκοντα του, να έχει την ευθύνη της διαχείρισης των οικονομικών και της φιλανθρωπίας της επισκοπής του, αλλά και τη διευθέτηση τόσο των εκκλησιαστικών, όσο και των αστικών διαφορών των διαδίκων πιστών της επαρχίας του. Στην αρχή ο επίσκοπος είχε τους διακόνους και τους πρεσβύτερους, που δεν άργησαν να αποτελέσουν το συμβούλιο των οφφικιούχων εσωκατακοίλων και εξωκατακοίλων κληρικών της Επισκοπής. 

Τα Οφφίκια, λέγονταν και αξιώματα ή αρχοντίκια και εμφανίζονται τον 3ο αιώνα στη Ρώμη και από τον 8ο αιώνα στη Νέα Ρώμη, δηλαδή στην Κωνσταντινούπολη. Αυτοί που τα έφεραν, κληρικοί και λαΙκοί, ονομάζονταν οφφικιάλιοι, οφφικιούχοι, ή άρχοντες και αποτελούσαν ιδιαίτερη τάξη στην υπηρεσία της Εκκλησίας. 

Μετά το 1453 το Οικουμενικό Πατριαρχείο, για να ανταπεξέλθει στον αγώνα του, χρησιμοποίησε, πιο επιλεκτικά, το θεσμό των οφφικιαλίων. Διαχωρίσθηκαν σαφέστερα τα Οφφίκια των κληρικών, από εκείνα των λαϊκών. Πολλά των παλαιών Οφφικίων αναβαθμίσθηκαν και άλλα πάλι έπεσαν σε πλήρη αχρηστία. 

Ανυψώθηκε, το Οφφίκιο του Λογοθέτη, στην κορυφή των Οφφικίων. Ο Μέγας Λογοθέτης, ως υπουργός, ασκούσε καθήκοντα Καγκελάριου και ήταν ο σύνδεσμος μεταξύ του Πατριάρχη και του Σουλτάνου. Οι αρχιερείς του Οικουμενικού Πατριαρχείου, με επικεφαλής τον εκάστοτε Οικουμενικό Πατριάρχη τους, και οι κληρικοί και λαϊκοί οφφικιάλιοι της Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως, ήταν στην πραγματικότητα η κυβέρνηση της Ρωμηοσύνης. 

Δυστυχώς, μετά τις πολιτικές μεταβολές του πρώτου τετάρτου του Κ΄ αιώνα, το πλήρωμα της Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως στην Μικρά Ασία και στη Θράκη, μετακινήθηκε προς τα ελεύθερα ελληνικά εδάφη, την Ευρώπη, την Αμερική και την Αυστραλία. Αλλά και το άμεσο ποίμνιο της Αρχιεπισκοπής και των Επαρχιών του Θρόνου, που παρέμεινε μέσα στα όρια του τουρκικού κράτους, αποδεκατίσθηκε με τους διωγμούς του 1942, 1955, 1964 και εξής. Γι’ αυτό, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας, για να αναπληρώσει τις απώλειες των συνεργατών της Εκκλησίας, αναζήτησε συμπαραστάτες σ’ όλους τους τόπους καταφυγής των τέκνων της Εκκλησίας και αύξησε τις απονομές των Οφφικίων. 

Επί κεφαλής των οφφικιαλίων, ήταν και είναι ο Μέγας Λογοθέτης. 

Τα υπόλοιπα 64 Οφφίκια ή αξιώματα, που έχουν απονεμηθεί, από τόν Οικουμενικόν Πατριάρχη Βαρθολομαίο, σε λαϊκούς, μέχρι 29.11.2017, είναι τα εξής: 

1) Αγιογράφου, 2) Μέγα Ακτουάριου, 3) Ακτουάριου, 4) Αρχιτέκτονος, 5) Ασηκρήτου, 6) Μέγα Δεπουτάτου, 7) Δεπουτάτου, 8) Διδασκάλου του Αποστόλου, 9) Διδασκάλου του Γένους, 10) Διδασκάλου της Εκκλησίας, 11) Διδασκάλου του Ευαγγελίου, 12) Διδασκάλου του Ψαλτήρος, 13) Διερμηνέως, 14) Μέγα Δικαιοφύλακος, 15) Δικαιοφύλακος, 16) Δομεστίκου Α΄, 17) Δομεστίκου Β΄, 18) Μέγα Έκδικου, 19) Έκδικου, 20) Έξαρχου, 21) Εὐταξίου, 22) Μέγα Ιερομνήμονος, 23) Ιερομνήμονος, 24) Κανστρίνσιου, 25) Κουροπαλάτου, 26) Κυαίστορος, 27) Λαμπαδάριου, 28) Λαμπαδάριου της Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως, 29) Λαοσυνάκτου, 30) Μαῒστορος, 31) Μελῳδού, 32) Μουσικοδιδασκάλου, 33) Μουσικοδιδασκάλου του Οικουμενικού Θρόνου, 34) Μυρεψού, 35) Μέγα Νομοφύλακος, 36) Νομοφύλακος, 37) Νοτάριου, 38) Ορφανοτρόφου, 39) Οστιάριου, 40) Πραιπόσιτου, 41) Πριμικήριου, 42) Προστάτου των Γραμμάτων, 43) Προστάτου της Φύσεως, 44) Μέγα Πρωτέκδικου, 45) Πρωτέκδικου, 46) Πρωτομαΐστορος, 47) Μέγα Πρωτονοτάριου, 48) Πρωτονοτάριου, 49) Πρωτοψάλτου, 50) Πρωτοψάλτου της Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως, 51) Μέγα Ρεφερενδάριου, 52) Ρεφερενδάριου, 53) Μέγα Ρήτορος, 54) Ρήτορος, 55) Υμνωδού του Οικουμενικού Θρόνου, 56) Υμνωδού του Οικουμενικού Πατριαρχείου, 57) Υμνωδού, 58) Υπομιμνήσκοντος, 59) Μέγα Υπομνηματογράφου, 60) Υπομνηματογράφου, 61) Χαρτουλάριου, 62) Μέγα Χαρτοφύλακος, 63) Χαρτοφύλακος και 64) Χοράρχου. 

Η απονομή, του Οφφίκιου του Άρχοντος της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας, δημιουργεί πνευματικό δεσμό συμβίωσης με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, και οφείλει, αυτός, που δέχεται το αξίωμα και την τιμή, από τον Οικουμενικό Πατριάρχη, να γίνει συμπαραστάτης στο έργο και την αποστολή του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως.

Ακολουθούν δύο σημαντικοί κατάλογοι που συνέταξε ο Άρχων Χρήστος Τσούβαλης. 

Ο Χαλκίτης θεολόγος, Άρχων Χρήστος Τσούβαλης στην Ι. Μονή της Αγίας Τριάδος Χάλκης