ΒΟΣΤΩΝΗ. Η Ελληνορθόδοξη ενορία του Αγίου Νικολάου στην Κούβα θα γιορτάσει με εκκλησιαστικές, πολιτιστικές και κοινωνικές εκδηλώσεις από τις 22 μέχρι τις 26 Ιανουαρίου 2025, την εικοστή επέτειο από την ανοικοδόμηση του ναού, με δαπάνη της Κούβας επί προεδρίας του Φιντέλ Κάστρο, και τη θεσμική ίδρυσης της ενορίας.
Τις επετειακές εκδηλώσεις οργανώνει η Ιερά Μητρόπολη Μεξικού υπό την ηγεσία του νέου της Μητροπολίτη Ιακώβου, ο οποίος είναι βγαλμένος από τα σπλάχνα της Ομογένειας της Αμερικής, όπως έχει γράψει στο πρόσφατο παρελθόν ο «Εθνικός Κήρυκας».
Αξιο ιδιαίτερης επισήμανσης είναι το γεγονός ότι τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο θα εκπροσωπήσει ο Αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας κ. Μακάριος.
Ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Μεξικού κ. Ιάκωβος παρέθεσε την παρακάτω συνέντευξη στον «Εθνικό Κήρυκα».
«Εθνικός Κήρυκας»: Σεβασμιότατε, πόσοι Ελληνορθόδοξοι υπάρχουν στην Κούβα;
Μητροπολίτης Ιάκωβος: Είναι περίπου πέντε χιλιάδες.
«Ε.Κ.»: Υπάρχει μόνιμος ιερεύς εκεί τώρα;
Μητροπολίτης Ιάκωβος: Είναι τρεις μόνιμοι ιερείς.
«Ε.Κ.»: Τρεις μόνιμοι ιερείς, οι οποίοι ανήκουν στη Μητρόπολή σας βέβαια.
Μητροπολίτης Ιάκωβος: Ναι, ναι.
«Ε.Κ.»: Από πού μισθοδοτούνται αυτοί οι ιερείς;
Μητροπολίτης Ιάκωβος: Από την τοπική κοινωνία, ό,τι προσφέρει ο λαός στην ενορία, ο λαός.
«Ε.Κ.»: Είναι γηγενείς αυτοί οι ιερείς;
Μητροπολίτης Ιάκωβος: Μάλιστα, μάλιστα.
«Ε.Κ.»: Δηλαδή είναι Κουβανοί, από εκεί κατάγονται;
Μητροπολίτης Ιάκωβος: Ναι, ναι, τοπικοί.
«Ε.Κ.»: Πού σπούδασαν;
Μητροπολίτης Ιάκωβος: Σπούδασαν εκεί στις Θεολογικές Σχολές της Αβάνας, αλλά πάντοτε είχαν μία σχέση με την Ελλάδα, πηγαινοερχόντουσαν.
«Ε.Κ.»: Σεβασμιότατε, ποιες είναι οι σχέσεις της κυβερνήσεως της Κούβας με την ενορία;
Μητροπολίτης Ιάκωβος: Άριστες, άριστες. Στηρίζουν και τους ιερείς και το αποστολικό έργο της ενορίας και ιδιαίτερα το κοινωνικό έργο της ενορίας. Το στηρίζουν πολύ.
«Ε.Κ.»: Πώς συντηρείται οικονομικά η ενορία;
Μητροπολίτης Ιάκωβος: Με τις δωρεές του πιστού λαού, με τη στήριξη διαφόρων ανθρώπων που κατοικούν εκεί στην Κούβα ή έχουν μία σχέση με την Κούβα. Μπορώ να πω ότι και η ελληνική κυβέρνηση έχει στηρίξει την ενορία μέσω της πρεσβείας.
«Ε.Κ.»: Τώρα ετοιμάζεστε για την 20ή επέτειο από την ίδρυση της ενορίας και της παράδοσης του ιερού ναού στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο από τον τότε πρόεδρο της Κούβας Φιντέλ Κάστρο;
Μητροπολίτης Ιάκωβος: Μάλιστα. Θα έχουμε βέβαια εκκλησιαστικές Ακολουθίες και διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις, σχετικές και με την αρχιτεκτονική και την ιστορία του ναού ως κτίσμα. Θα υπάρξουν και κάποιες βραβεύσεις προσώπων, τα οποία στήριξαν το έργο στην Κούβα για τόσα πολλά χρόνια. Μάλιστα.
«Ε.Κ.»: Αντιλαμβάνομαι ότι τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο θα εκπροσωπήσει ο Αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας Μακάριος.
Μητροπολίτης Ιάκωβος: Βεβαίως, διότι δεν εορτάζουμε μόνο τα είκοσι χρόνια από τα εγκαίνια του ναού, αλλά και τη σπουδαία επέτειο της συνάντησης του Παναγιωτάτου μαζί με τον κομαντάντε Κάστρο, με τον τότε αρχηγό του κράτους. Η συνάντηση αυτή θεωρείται ιστορική για τους ντόπιους Κουβανούς, οι οποίοι και θαυμάζουν το πρόσωπο του Κάστρο ως ηγέτη της χώρας, αλλά ταυτοχρόνως θαυμάζουν και το πρόσωπο του Οικουμενικού Πατριάρχη. Ολοι θυμούνται την επίσκεψη του Πατριάρχη με τη θερμή υποδοχή που του έγινε τότε.
«Ε.Κ.»: Στις εκδηλώσεις θα έρθουν κυβερνητικοί εκπρόσωποι.
Μητροπολίτης Ιάκωβος: Βεβαίως, βεβαίως. Σε κάθε βήμα της ενορίας μας στηρίζει η κυβέρνηση.
«Ε.Κ.»: Θα έλθει ο Πρόεδρος της Κούβας;
Μητροπολίτης Ιάκωβος: Τον έχουμε προσκαλέσει, περιμένουμε την τελική απάντηση, αλλά οπωσδήποτε θα είναι εκπρόσωπος της κυβερνήσεως, θα είναι εκπρόσωπος του Δήμου, από τον οποίον προερχόταν και μία πολύ σημαντική προσωπικότητα που στήριζε την ενορία, ο ιστορικός Ευσέβιος Λεάλ, ο οποίος και είναι ενταφιασμένος στον προαύλιο χώρο του ναού. Επίσης θα παραστεί και η θρησκευτική υπηρεσία της κυβερνήσεως.
«Ε.Κ.»: Από Ελλάδα ποιοι θα έλθουν;
Μητροπολίτης Ιάκωβος: Θα εκπροσωπήσει την ελληνική κυβέρνηση ο εξοχώτατος κύριος πρέσβης στην Κούβα, ο οποίος στηρίζει από την πρώτη στιγμή που έχει πάει εκεί την ενορία μας και τους πιστούς και τους ιερείς μας. Οι εκδηλώσεις αυτές θα αρχίσουν από τις 22 μέχρι τις 26 ημέρα Κυριακή και θα ολοκληρωθούν με τη Θεία Λειτουργία.
«Ε.Κ.»: Πώς αισθάνεστε που είστε ο πρώτος Μητροπολίτης που οργανώνει αυτές τις εκδηλώσεις;
Μητροπολίτης Ιάκωβος: Δεν θα τόνιζα ότι είμαι ο πρώτος Μητροπολίτης, θα έλεγα ότι τιμώ την εργασία που έκανε ο προκάτοχός μου, ο άγιος Βιζύης κ. Αθηναγόρας. Ήταν εκείνος ο οποίος μαζί με το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο δημιούργησαν αυτό το σπουδαίο έργο να χτιστεί ο Ναός του Αγίου Νικολάου με την τότε κυβέρνηση της Κούβας. Έκανε μεγάλη αίσθηση τότε και τώρα έρχομαι εγώ να τιμήσω το έργο που συντελέστηκε τα 20 αυτά χρόνια.
«Ε.Κ.»: Ο Μητροπολίτης Αθηναγόρας θα είναι στις εκδηλώσεις;
Μητροπολίτης Ιάκωβος: Δεν θα παρευρεθεί, δυστυχώς, σ’ αυτές τις εκδηλώσεις, αλλά προφανώς θα είναι σε άλλες εκδηλώσεις που θα οργανωθούν. Να έχουμε και λίγο παραπάνω χρόνο. Δεν έχουμε κλείσει ακόμα ένα χρόνο.
Το ιστορικό του Ναού του Αγ. Νικολάου
Ο δρόμος της ανοικοδόμησης του ιερού ναού εις τιμή και μνήμη του Αγίου Νικολάου είχε τη δική του ιστορία, μοναδική σίγουρα για την Ορθοδοξία γενικότερα, αλλά και το νησιωτικό κράτος της Κούβας με τις γνωστές του πολιτικές, δομικές, γεωγραφικές και πολιτισμικές ιδιαιτερότητες.
Το εντυπωσιακό εν προκειμένω είναι το γεγονός ότι ο ναός ανεγέρθηκε σε οικόπεδο που παραχώρησε η τότε κυβέρνηση της Κούβας υπό τον Φιντέλ Κάστρο στην τότε Ιερά Μητρόπολη Παναμά και Κεντρώας Αμερικής, νυν Ιερά Μητρόπολη Μεξικού, ενώ η ανοικοδόμηση πραγματοποιήθηκε με χρηματοδότηση της κουβανικής κυβέρνησης.
Επισημαίνεται ότι στην Κούβα υπήρχε ελληνική παροικία με Ελληνορθόδοξο ναό επ’ ονόματι των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Μετά την επανάσταση οι περισσότεροι Ελληνες έφυγαν από την Κούβα, με αποτέλεσμα να εγκαταλειφθεί και να ερημώσει ο ναός, ενώ μετά το 1985 η κυβέρνηση τον μετέτρεψε σε παιδικό θέατρο.
Ο τότε Μητροπολίτης Μεξικού Αθηναγόρας, στον οποίον έχει δοθεί σήμερα ο τίτλος της πάλαι ποτέ διαλάμψασας Μητροπόλεως Βιζύης, με τη βοήθεια της ελληνικής κυβέρνησης προσπαθούσαν επί πολλά χρόνια να επιτύχουν την επαναλειτουργία του παλαιού Ελληνορθόδοξου Ναού των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, χωρίς αποτέλεσμα όμως. Το «θαύμα» έγινε όταν ο υπεύθυνος για την αναπαλαίωση της παλαιάς πόλης και επίσημος ιστορικός της Αβάνας, Ευσέβιος Λεάλ, θαυμαστής της Ελλάδας και της Ορθοδοξίας, ζήτησε και πήρε την άδεια του Φιντέλ Κάστρο να ανεγείρει Ελληνορθόδοξο Ναό. Ο Κάστρο σεβόταν και εκτιμούσε πολύ τον Λεάλ και δεν του αρνήθηκε το αίτημα.
Ο αείμνηστος σήμερα Ευσέβιος Λεάλ κάλεσε τότε τον Μητροπολίτη Αθηναγόρα και εξέφρασε την επιθυμία της Κούβας να ανεγείρει Ορθόδοξο Ναό αναλαμβάνοντας όλη τη δαπάνη, ζητώντας ως μοναδικό αντάλλαγμα την παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου να τελέσει τα εγκαίνια του ναού με επίσημη πρόσκληση του Φιντέλ Κάστρο. Κι έτσι στις 25 Ιανουαρίου του 2004 ο Φιντέλ Κάστρο υποδέχθηκε τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο με τιμές αρχηγού κράτους και του παρέδωσε αυτοπροσώπως το κλειδί του ναού.
