επιμέλεια
αρχιμ. Μιχαήλ Χαρ. Σταθάκη
Ο σκοπός του παρόντος κεφαλαίου είναι να αναδείξει την Αθήνα, το κλεινόν άστυ, τη παγκόσμια πρωτεύουσα της φιλοσοφίας, ακτινοβολούσα φως όχι μόνο κατά τη διάρκεια της Κλασικής εποχής των αρχαίων χρόνων, αλλά ακόμα και στη Βυζαντινή εποχή. Όλως δε παραδόξως κατά τους συμβατικώς λεγόμενους σκοτεινούς χρόνους η φήμη της απέκτησε μυθικές διαστάσεις. Αξίζει να επισκεφθούμε τις πηγές για να διαπιστώσουμε εάν η φήμη αυτή περιοριζόταν στον κόσμο του ιδεατού ή εάν ανταποκρινόταν σε χειροπιαστά τεκμήρια.
Μέσα από τα κείμενα που θα ακολουθήσουν θα μας δοθεί η ευκαιρία να γνωρίσουμε το κύρος του ονόματος και της ιδέας των Αθηνών που η ίδια η πόλη κατάφερε να διατηρήσει και να μεταλαμπαδεύσει στο διάβα του χρόνου. Τούτο κυρίως σε περιόδους ιδιαίτερα αντίξοες, όπως εκείνη που συνόδευσε το κλείσιμο των φιλοσοφικών της σχολών επί Ιουστινιανού και έως τον 12ο αιώνα, όταν δηλαδή φθάνει ως νέος Μητροπολίτης της πόλης ο άγιος Μιχαήλ ο Χωνιάτης. Τα κείμενα και οι πληροφορίες που μας διέσωσε ο τελευταίος διαφωτίζουν την κατάσταση των Αθηνών σε αντιδιαστολή με την προηγούμενη περίοδο, μεγάλο μέρος της οποίας (641 έως 843 μ.Χ.) χαρακτηρίστηκε από τους επιστήμονες ως σκοτεινοί αιώνες.
Η ακατάλυτη λάμψη των Αθηνών
