Ρώμη, του Νίκου Τζωΐτη
Ο Πάπας Φραγκίσκος επαναφέρει, σύμφωνα με πληροφορίες μας, στα ετήσια Δίπτυχα του Βατικανού (pontificio annuario del Vaticano 2024), που θα κυκλοφορήσουν την προσεχή Τρίτη, τον τίτλο του Πατριάρχη της Δύσης (Παλαιάς Ρώμης).
Τίτλος, που ως γνωστόν είχε αφαιρεθεί από τον Πάπα Βενέδικτο 16ο, μετά από πιεστική παρότρυνση των συντηρητικών κύκλων του Βατικανού και με την παρότρυνση του θεολόγου Adriano Garuti, Δ/του του γραφείου για την ορθότητα της πίστεως (Dottina della fede). Μια πράξη, που οι ακραίοι συντηρητικοί επέβαλαν το 2006 στον Πάπα Βενέδικτο 16ο. Αντίθετα, οι σύγχρονοι θεολόγοι της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας την είχαν αμφισβητήσει κατά την Δευτέρα Βατικανή Σύνοδο (1958-63). Για την ιστορία και οι αποφάσεις της πρώτης Βατικανής Συνόδου του 1860 δεν είχαν τύχει της αυθόρμητης συγκατάθεσης αυτών που συμμετείχαν.
Ως γνωστόν η Πενταρχία (Πατριαρχεία Παλαιάς Ρώμης, Νέας Ρώμης – Κωνσταντινουπόλεως, Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων) είχε καθοριστεί από την Τέταρτη Οικουμενική Σύνοδο της Χαλκηδόνας του 451 μ.Χ, όπου και καθορίστηκαν στο πλαίσιο της συνοδικότητας τα πρεσβυγενή πέντε πατριαρχεία και οι αρμοδιότητες τους.
Η κίνηση του Φραγκίσκου εντάσσεται στο πλαίσιο της επανεύρεσης της συνοδικότητας, που είναι στην καρδιά του. Με τον τρόπο αυτό θέλει να τονίσει την σημασία της χαμένης συνοδικότητας στην Εκκλησία του Κυρίου, που εκφράζει το Σώμα Του και έχει ως εργαλείο την συνοδικότητα.
Η πρωτοβουλία πήγασε από την συνάντηση των Βαρθολομαίου και Φραγκίσκου το 2014 στα Ιεροσόλυμα, κατά την 50ή επέτειο της κοινής άρσης των αναθεμάτων μεταξύ των δύο Εκκλησιών από τον Αθηναγόρα και τον Παύλο 6ο και την παρότρυνση τους να συνεορτάσουν όλοι οι χριστιανοί το 2025 τους 17 αιώνες από την Πρώτη Οικουμενική Σύνοδο.
Με άλλα λόγια, όπως ευρύτερα τονίζεται, είναι μια προσπάθεια, ιδιαίτερα στην εποχή μας που ο κόσμος είναι στα πρόθυρα ενός 3ου παγκόσμιου πολέμου, όλοι οι χριστιανοί να ξαναβρεθούν – όπως έχει δηλώσει ο Πάπας -για ένα κοινό νέο ξεκίνημα, παρόλα τα τραγικά σφάλματα του παρελθόντος. Γιατί μόνο μια ενωμένη Εκκλησία, με εργαλείο την συνοδικότητα, μπορεί να αντισταθεί στην αλαζονεία των ισχυρών της Γης.
Εξάλλου, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, την περασμένη Κυριακή (31.3.2024), με την ευκαιρία της εορτής του Πάσχα κατά το Γρηγοριανό Ημερολόγιο, σε ομιλία του τόνισε: “Κατά την ημέρα αυτή, το κοσμοχαρμόσυνο μήνυμα της Αναστάσεως αποκτά πρόσθετη επικαιρότητα, καθώς οι μη Ορθόδοξοι Χριστιανοί αδελφοί μας εορτάζουν σήμερα την εκ νεκρών έγερσι του Κυρίου μας, το Άγιον Πάσχα. Έχουμε ήδη αποστείλει εκπροσώπους μας σε όλες τις Χριστιανικές Κοινότητες των άλλων Ομολογιών ενταύθα, για να διαβιβάσουν σ᾽αυτές τις εόρτιες ευχές της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας και τα Πατριαρχικά μας συγχαρητήρια. Αλλά και από της θέσεως αυτής απευθύνουμε εγκάρδιο χαιρετισμό αγάπης προς όλους τους απανταχού της γης Χριστιανούς που εορτάζουν το Άγιον Πάσχα σήμερα. Δεόμεθα δε του Κυρίου της δόξης, να μας αξιώση, ο κοινός εορτασμός του Πάσχα που θα έχουμε κατά την επόμενη χρονιά, να μη αποτελέση μίαν ευτυχή απλώς σύμπτωσιν, ένα τυχαίο συγκυριακό γεγονός, αλλά την απαρχή της καθιερώσεως κοινής ημερομηνίας για τον εορτασμό του κατ᾽ έτος υπό της Ανατολικής και Δυτικής Χριστιανοσύνης, εν όψει και της επετείου συμπληρώσεως 1700 χρόνων, το 2025, από της συγκλήσεως της εν Νικαία Α´ Οικουμενικής Συνόδου, η οποία, μεταξύ άλλων, ασχολήθηκε και με το ζήτημα της ρυθμίσεως του χρόνου εορτασμού του Πάσχα. Είμαστε αισιόδοξοι, καθώς εκατέρωθεν υπάρχει η προς τούτο καλή θέλησις και προθυμία. Διότι, πράγματι, αποτελεί σκάνδαλον ο χωριστός εορτασμός του μοναδικού γεγονότος της μιας Αναστάσεως του Ενός Κυρίου!“
Υπενθυμίζεται ότι ο μακαριστός Γέροντας Μητροπολίτης Περγάμου, Ιωάννης (Ζηζιούλας), τόνιζε ότι δεν πρέπει να είμαστε αιχμάλωτοι της ιστορίας μας, αλλά να προσβλέπουμε στο μέλλον, τα έσχατα. Γεγονός, που και ο Πάπας, προλογίζοντας το μεταθάνατον βιβλίο του μακαριστού, τόνισε ότι η ιστορία δεν πρέπει να καθοδηγεί το μέλλον, αλλά η ιστορία πρέπει να υπακούει στο μέλλον της ανθρωπότητας.
