ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ
Θεσσαλονίκη, 27 Νοεμβρίου 2023
Η Θεολογική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης είχε την εξαιρετική τιμή και χαρά να υποδεχθεί σήμερα τον νεοενθρονισθέντα Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης, κ. Φιλόθεο, στην πρώτη επίσημη, ποιμαντική του επίσκεψη. Τον Παναγιώτατο Μητροπολίτη υποδέχθηκαν ο Πρύτανης του Ιδρύματος, Καθηγητής Δημήτριος Κωβαίος και οι Αντιπρυτάνεις, Καθηγητές Χαράλαμπος Φείδας και Στράτος Στυλιανίδης, ο Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής, Καθηγητής Χρυσόστομος Σταμούλης, από κοινού με τους Προέδρους των Τμημάτων Θεολογίας, Καθηγητή Νικόλαο Μαγγιώρο, και Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού, Καθηγητή Απόστολο Κραλίδη, Κοσμήτορες άλλων Σχολών, το διδακτικό και διοικητικό προσωπικό και τους φοιτητές της Σχολής.
Προς τιμήν της επίσκεψης του νέου Μητροπολίτη αρχικά εψάλη πανηγυρική Δοξολογία στο παρεκκλήσιο της Σχολής. Ακολούθησε η επίσημη τελετή υποδοχής στο Αμφιθέατρο Α ́, όπου ο Πρύτανης, ο Κοσμήτορας και οι Πρόεδροι των Τμημάτων με τις προσφωνήσεις τους εξέφρασαν την χαρά και την ευγνωμοσύνη της πανεπιστημιακής κοινότητας και, ιδιαιτέρως, της Θεολογικής Σχολής για την επίσκεψη του και, παράλληλα, του ευχήθηκαν μια πνευματικά καρποφόρα εκκλησιαστική διακονία.
Συγκεκριμένα, ο Κοσμήτορας της Σχολής ανέφερε στον χαιρετισμό του: «Κάποτε κάποιος φίλος αναφερόμενος στον δάσκαλό μας, Νίκο Ματσούκα, μου είπε με αγανάκτηση πως θεολογία δεν γίνεται με τα τραγούδια. Τον κοίταξα απορημένος, δεν απάντησα, πικράθηκα και έφυγα. Για πολύ καιρό δεν μπορούσα να χωνέψω γιατί να γίνεται ζωή και θάνατος με τα τραγούδια και όχι θεολογία. Και να, ο Παναγιώτατος μάς απέδειξε προχθές πως όχι μόνο γίνεται θεολογία και με τα τραγούδια, αλλά αυτά μπορούν να κοσμούν και τον ενθρονιστήριο λόγο ενός Μητροπολίτη. Η αγάπη ξεχείλιζε από τον λόγο του με τον οποίο μας συστήθηκε εδώ στη Θεσσαλονίκη. Παναγιώτατε η σημερινή μέρα είναι για τη Θεολογική Σχολή και το ΑΠΘ στο σύνολό του, μέρα γιορτής, μέρα ελπίδας και μέρα προσδοκίας. Υποδεχόμαστε τον νέο μας επίσκοπο με αισθήματα χαράς και ελπίδας. Ελπίζουμε σε μια νέα σχέση με τη Μητρόπολή μας, σε μια νέα σχέση μαζί σας, ουσιαστική και γόνιμη. Η επιλογή σας να ξεκινήσετε τις επισκέψεις σας απο τη Θεολογική Σχολή μάς γεμίζει ευθύνη να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων και να αποδείξουμε ότι η θεολογία μπορεί να αποτελεί και σήμερα την προφητική και κριτική φωνή της εκκλησίας. Μια φωνή, κραυγή αγωνίας κατά τον Μακαριστό Μητροπολίτη Νιγηρίας και μια προσπάθεια αφύπνισης της ορθόδοξης συνείδησής μας για να μην είναι οι Χριστιανοί εκείνοι που δεν σέβονται την αξιοπρέπεια και την ελευθερία του άλλου, αλλά εκείνοι που εγείρονται από τους τάφους της κοινωνικής αδικίας, που βλέπουν τους ανθρώπους αναστάσιμα, δηλαδή ως ευκαιρία και όχι ως απειλή, ως συνοδοιπόρους. Παναγιώτατε να χαμογελάτε πάντα, να είστε πάντα δημιουργικός για χάρη της εκκλησίας, των ανθρώπων και ο Θεός να σας δίνει δύναμη εδώ στη Θεσσαλονίκη μας, στην οποία θα συναντιόμαστε και θα μοιραζόμαστε καημούς, αγωνίες, όνειρα και ελπίδες».
Ο Πρύτανης του Πανεπιστημίου στην προσφώνησή του είπε: «Σήμερα, με την εξαιρετική τιμή που επιφυλάσσετε στους διδάσκοντες, διδασκόμενους, παντοιοτρόπως εργαζόμενους της Θεολογικής Σχολής, συλλέγετε τις ευλογίες και τις ευχές όλων για τη συνέχιση του ακαδημαϊκού τους έτους, το οποίο καθίσταται πόλος έλξης για πολλούς αλλοδαπούς φοιτητές, ίσως τους περισσότερους από κάθε άλλη Σχολή του Πανεπιστημίου μας». Σε αυτόν τον κόσμο που ολοένα στενεύει, ο καθένας μας χρειάζεται όλους τους άλλους. Πρέπει να αναστήσουμε τον άνθρωπο, όπου και να βρίσκεται. Σε αυτή την προσπάθεια, η δική σας παρουσία στην πόλη είναι πολύ σημαντική».
Χαιρετισμό απηύθυναν και οι 2 Πρόεδροι των Τμημάτων, οι οποίοι επεσήμαναν την ανάγκη μεταφοράς του θεολογικού λόγου σε μια σύγχρονη μορφή, μακριά από την αποξένωση, την απομόνωση και τον κλειστό τρόπο σκέψης.
Την εκδήλωση έκλεισε ο Παναγιώτατος, ο οποίος στον εμπνευσμένο λόγο του εξέφρασε την προσωπική του χαρά και ικανοποίηση, καθώς στα όρια της Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης λειτουργεί και μεγαλουργεί το μεγαλύτερο Πανεπιστήμιο της Χώρας. Τόνισε ιδιαιτέρως την ανάγκη καλλιέργειας των επιστημών, των τεχνών και του θεολογικού λόγου και δεσμεύθηκε να αναπτύξει στενή συνεργασία με τις καθηγήτριες και τους καθηγητές, στις φοιτήτριες και τους φοιτητές τόσο της Θεολογικής Σχολής όσο και της υπόλοιπης πανεπιστημιακής κοινότητας, προς όφελος της εκκλησίας και της ευρύτερης κοινωνίας. Συγκεκριμένα ανέφερε: «Ομολογώ την έντονη συγκίνηση μου που είμαι μπροστά σας και επιτρέψτε μου να πω πώς βλέπω τη σημερινή μου παρουσία εδώ. Μοιάζει σαν μια δεύτερη τελετή ενθρόνισης και αυτό είναι ιδιαίτερα συγκινητικό και σημαντικό για εμένα. Σας είμαι ευγνώμων. Η σημερινή επίσκεψη που είναι η πρώτη στη Θεσσαλονίκη μετά την ενθρόνιση οφείλεται στην ομάδα των 20 φοιτητών που μαζί με τον κοσμήτορα κ. Σταμούλη και άλλους καθηγητές ήρθαν να παρακολουθήσουν τις εργασίες του συνεδρίου που διοργάνωσε η Ιερά Σύνοδος για την επέτειο των 100 χρόνων της κυκλοφορίας του περιοδικού “Θεολογία”. Εκείνη η γνωριμία με τα παιδιά ήταν και η αφορμή της σημερινής μου επίσκεψης εδώ».
Στο τέλος της εκδήλωσης, ο Κοσμήτορας εκ μέρους όλης της Σχολής προσέφερε στον Μητροπολίτη ένα στεφάνι ελιάς, δύο τόμους της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας και το επετειακό μπουκάλι κρασί για τα 80 χρόνια της Θεολογικής Σχολής, παραγωγής και εμφιάλωσης της Μονής Σίμωνος Πέτρας Αγίου Όρους.
Ακολούθησε δεξίωση, κατά την οποία οι παρευρισκόμενοι είχαν την ευκαιρία να συναντήσουν προσωπικά τον Παναγιώτατο και να συνομιλήσουν μαζί του.
Φωτογραφίες: Δημοσθένης Τσαβδαρίδης
Χρυσόστομος Α. Σταμούλης
Προσφώνηση
Παναγιωτάτου Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης
κ.κ. Φιλοθέου
Παναγιώτατε,
Σεβασμιώτατοι,
Κύριε πρύτανη,
Κύριοι αντιπρυτάνεις,
Κύριοι πρόεδροι,
Σεβαστοί πατέρες,
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Αγαπητές φοιτήτριες και αγαπητοί φοιτητές,
Κυρίες και κύριοι,
Κάποτε, κάποιος φίλος, αναφερόμενος στον δάσκαλό μου-μας Νίκο Ματσούκα, μου είπε με αγανάχτηση, πως θεολογία δεν γίνεται με τα τραγούδια· τον κοίταξα απορημένος, δεν απάντησα, πικράθηκα και έφυγα. Για πολύ καιρό δεν μπορούσα να εξηγήσω στον εαυτό μου ή δεν μπορούσα να χωνέψω γιατί να γίνεται ζωή και θάνατος με τα τραγούδια και όχι θεολογία.
Και να που ο Παναγιώτατος μας απέδειξε προχθές, πως όχι μόνον γίνεται θεολογία και με τα τραγούδια, αλλά αυτά μπορούν να κοσμούν και τον Ενθρονιστήριο Λόγο ενός Μητροπολίτη. Και δεν ήταν μόνο τα τραγούδια (Χωρίς αμορτισέρ και Τι έπαιξα στο Λαύριο, του Νίκου και του Νιόνιου), ήταν και η ποίηση (Σεφέρης), ήταν και η λογοτεχνία (Πεντζίκης), αλλά πρωτίστως ήταν η αγάπη -όπως καταλαβαίνετε δεν αναφέρομαι μήτε στα βιβλικά, μήτε στα πατερικά κείμενα· δεν αναφέρομαι δηλαδή στα αναμενόμενα ενός ενθρονιστήριου Λόγου ενός επισκόπου· ήταν η αγάπη που ξεχείλιζε ως μέτρο σεσαλευμένο και υπερεκχυνόμενο από τον Λόγο του Παναγιωτάτου, με τον οποίο ουσιαστικά μας συστήθηκε εδώ στη Θεσσαλονίκη. Μου θύμισε, έτσι ο τρόπος του τα λόγια ενός άλλου Φιλοθέου, του αγίου Φιλοθέου Κοκκίνου του Θεσσαλονικιού και θιασώτη του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, ο οποίος στο Εγκώμιον του στον άγιο Δημήτριο τον Μυροβλύτη γράφει, πως ο θεολόγος θεολογεί στο ύψος της αγάπης του, κάτι που στο πλαίσιο της αναλογίας με κάνει να πω, πως και ο ποιμένας ποιμαίνει στο ύψος της αγάπης του και ακόμα περισσότερο πως όλοι μας υπάρχουμε, υφιστάμεθα στο ύψος της αγάπης μας. Ή για να το πω αλλιώς, αγαπάω άρα υπάρχω, αγαπάω άρα ποιμαίνω, αγαπάω άρα θεολογώ.
Παναγιώτατε,
Η σημερινή μέρα είναι για τη Θεολογική μας Σχολή, για το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης στο σύνολό του, μέρα γιορτής, μέρα ελπίδας, μέρα προσδοκίας. Υποδεχόμαστε το νέο μας επίσκοπο, με αισθήματα χαράς και όπως ήδη είπα ελπίδας. Ελπίζουμε, εδώ στη Θεολογική μας Σχολή, σε μια νέα σχέση με τη Μητρόπολή μας, σε μια νέα σχέση μαζί σας. Ουσιαστική και γόνιμη, υπέρ της του κόσμου ζωής. Και η σημερινή σας επίσκεψη, η επιλογή σας να ξεκινήσετε τις επισκέψεις σας από τη Θεολογική μας Σχολή, μας γεμίζει ευθύνη. Ευθύνη να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων και να αποδείξουμε ότι η θεολογία μπορεί να αποτελεί και σήμερα την προφητική και μαζί κριτική φωνή της Εκκλησίας. Μια φωνή, «κραυγή αγωνίας», κατά τον μακαριστό Μητροπολίτη Νιγηρίας κυρό Αλέξανδρο, τον καλό μας φίλο, και «μια προσπάθεια», όπως ο ίδιος συνέχιζε, «αφύπνισης της κατ’ αυτάς υπνώττουσας χριστιανικής, ορθόδοξης, συνείδησής μας. Για να μην είναι οι χριστιανοί εκείνοι που δεν σέβονται την αξιοπρέπεια και την ελευθερία του άλλου, αλλά εκείνοι που εγείρονται από τους τάφους της κοινωνικής αδικίας, εκείνοι που βλέπουν τους ανθρώπους αναστάσιμα, δηλαδή ως ευκαιρία και όχι ως απειλή, ως συνοδοιπόρους και όχι ως αντιπάλους, ως συντρόφους και όχι ως εχθρούς».
Ναι Παναγιώτατε,
Το πρώτο βήμα δύσκολο,
το δεύτερο αλαφραίνει,
στο τρίτο φύγαμε
κι ο δρόμος μας πηγαίνει.
Ο ένας βιάζεται
και όνειρα σκαρώνει,
ο άλλος άγρυπνος
κρατάει το τιμόνι.
[…]
Δεν είναι η δόξα,
δεν είναι τα λεφτά,
είναι του δρόμου η χαρά.
Είναι η χαρά μιας Εκκλησίας και μιας Θεολογίας που σαρκώνεται όπως και η κεφαλή της, ο Χριστός, «εν ταις αγοραίς και εν ταις πλατείαις» και προσδοκά ένα ανανεωμένο μαζί με το σύνολο των ανθρώπων του κόσμου, αλλά και με την κτίση ολάκερη. Είναι η χαρά των μελών μιας ευχαριστιακής σύναξης, η οποία, κατά τον καλό μου Κυριάκο Χαραλαμπίδη, τον σπουδαιότερο εν ζωή ποιητή του μείζονος ελληνισμού, όπως πολλοί λένε και επίτιμο πλέον διδάκτορα του Τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής μας Σχολής, ομνύει, «Εις το όνομα των Απόντων, των Πεινασμένων και των Διψασμένων, εις το όνομα της αδιαιρέτου Αγίας αυτής τριάδος». Είναι η χαρά των μελών μιας πανεπιστημιακής κοινότητας που πιστεύει στην παιδεία και τη γνώση, τις οποίες με επιστημονικότητα και αγαπητική ευθύνη διακονεί εντός του δημόσιου πανεπιστημίου και γνωρίζει καλά τούτο που ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς λέει, πως δεν είναι μόνον η γνώσις φωτισμός, αλλά πως και η γνώση είναι φως· «Υποστατικόν δε είπεν, ιν’ εμφράξη τα στόματα των την γνώσιν μόνον οιομένων φωτισμόν και περιτρεπόντων την των πολλών διάνοιαν, και προ των άλλων την οικείαν, τω μεταλαμβάνειν εις την γνώσιν παρεξηγουμένους παν ότοπερ αν είποι τις περί εκείνου του φωτός. Εγώ δε και την γνώσιν παρωνύμως απ’ εκείνου λεγομένην οίδα φως, ως υπ’ αυτού χορηγουμένην» (Γρηγορίου Παλαμά, Τριάδες 1,3,7).
Παναγιώτατε και λίαν αγαπητέ μου κ. Φιλόθεε,
Καλωσήλθατε
