Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου
Στις 5 Ιουλίου 2023 από την Αρχιγραμματεία της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Αλβανίας εκδόθηκε ένα ανακοινωθέν με αφορμή την εκλογή του π. Θεοφάνους (Arjan) Koja ως επισκόπου για τους Αλβανοφώνους των Η.Π.Α. από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Σε εκείνο το ανακοινωθέν διαβάζαμε ότι:
«Ο Αρχιμανδρίτης Θεοφάνης (Arjan) Koja, γνωστός στους Ορθοδόξους της Αλβανίας ως πρωτοστάτης διχαστικών ενεργειών, γεννήθηκε στα Τίρανα το 1966. Φοίτησε για λίγο στο Ιερατικό Φροντιστήριο του Δυρραχίου και στη συνέχεια μετέβη στη Ρουμανία, όπου χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος. Επιστρέφοντας στη χώρα, επικεφαλής μιας ομάδας υπερεθνικιστών, την 8η Οκτωβρίου 1995 εκδίωξε, κατά την τέλεση της θείας Λειτουργίας, από τον Ιερό Ναό της Παναγίας στο Κάστρο, στην παλαιά πόλη του Ελμπασάν, τους λειτουργούς της Ορθοδόξου Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Αλβανίας. Εκεί εγκατέστησε τον Νικόλα Μάρκου, «χειροτονημένο» από σχισματικό Επίσκοπο της Εκκλησίας των Σκοπίων, με την ονομασία «Ανεξάρτητη Εθνική Αλβανική Ορθόδοξη Εκκλησία Αγία Μαρία Ελμπασάν» (Kisha Ortodokse e pavarur Kombetare shqiptare Shen Maria Elbasan). (Για την οδυνηρή αυτή διχαστική ενέργεια βλ. εφημερίδα Ngjallja -Νοέμβριος 1995).
Έκτοτε ο συνεργός του Νικόλας Μάρκου δεν έπαυσε να αποκαλεί δημοσίως την Ορθόδοξο Αυτοκέφαλο Εκκλησία της Αλβανίας ως ελληνική. Χρησιμοποιώντας αμιγώς εθνικιστική και πολιτική ορολογία, συνεχίζει να κατέχει τον ιστορικό Ορθόδοξο Ναό του Ελμπασάν μέχρι σήμερα. (Βλέπε άνω των 15 σχετικές ανταποκρίσεις στην εφημερίδα Ngjallja π. χ. Νοέμβριος 2015, Φεβρουάριος 2016, Απρίλιος 2016, Νοέμβριος 2018).
Μετά την αποτυχία του, ο Αρχιμανδρίτης Θεοφάνης εγκαταστάθηκε στις Η.Π.Α., όπου εντάχθηκε στην Ρουμανική Εκκλησία. Δεν ζήτησε ποτέ συγγνώμη για τις διασπαστικές ενέργειές του στα πρώτα χρόνια της ανασυστάσεως της Ορθοδόξου Αυτοκέφαλου Εκκλησίας της Αλβανίας. Προ τριετίας μετακινήθηκε στη Βοστόνη και αναζήτησε να γίνει Επίσκοπος εις διαδοχήν του μητροπολίτου κυρού Nikon Liolin. Παρά ταύτα, η ηγεσία της O.C.A. απέφυγε την εκλογή του, όταν πληροφορήθηκε υπεύθυνα τις ανατρεπτικές ενέργειές του.
Προσφάτως επιδίωξε να ενταχθεί στην Ελληνορθόδοξη Εκκλησία της Αμερικής. Ο Αρχιεπίσκοπος κ. Ελπιδοφόρος τού υποσχέθηκε προαγωγή εις Επίσκοπον και με ταχύτατες διαδικασίες, κατά την επίσημη ανακοίνωση, εξελέγη Επίσκοπος Φιλομηλίου «ὡς Ἀρχιερατικῶς Προϊστάμενος διά τάς ὑπό τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον ἐν Ἡνωμέναις Πολιτείαις Ἀμερικῆς Ἀλβανοφώνους Ὀρθοδόξους Κοινοτήτας».
Η έκπληξη και η απορία είναι διάχυτες στους Ορθοδόξους της Αλβανίας για την απροσδόκητη αυτή εξέλιξη, με την εμμονή του Αρχιεπισκόπου Αμερικής κ. Ελπιδοφόρου. Περιοριζόμαστε στην αναγκαία υπενθύμιση των διχαστικών προβλημάτων που προκάλεσε ο Αρχιμανδρίτης Θεοφάνης κατά την εκ των ερειπίων ανασυγκρότηση της μαρτυρικής Εκκλησίας της Αλβανίας».
Το παραπάνω ανακοινωθέν το οποίο αποτελούσε, ουσιαστικά, μια καταγγελία του νυν Επισκόπου Φιλομηλίου, ως «πρωτοστάτη διχαστικών ενεργειών» για την Εκκλησία της Αλβανίας, έγινε «σημαία» από τους αντιπατριαρχικούς κύκλους. Έσπευσαν να κατηγορήσουν με σφοδρότητα το Φανάρι ότι εξέλεξε επίσκοπο έναν «σχισματικό», ο οποίος «υπονόμευσε» τον Αλβανίας Αναστάσιο και άλλα παρόμοια.
Την ημέρα της χειροτονίας του Φιλομηλίου Θεοφάνους στο Φανάρι, η Εκκλησία της Αλβανίας έσπευσε να εκδώσει νέο ανακοινωθέν, με τίτλο: «Πρωτοφανής επιβράβευση υπονομευτού της ενότητος της Ορθοδόξου Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Αλβανίας». Και στη συνέχεια διαβάζαμε: «Πρωτοφανής επιβεβαίωση της ακαταλληλότητός του να διαποιμάνει ορθόδοξο ποίμνιο. Ο Θεοφάνης Κόγιας κατά την κρίσιμη στιγμή της εις Επίσκοπον χειροτονίας του, προεξάρχοντος του Αρχιεπισκόπου Αμερικής κ. Ελπιδοφόρου ἐν Φαναρίῳ τῆ 25ῃ Ἰουλίου 2023, απήγγειλε το Σύμβολο της Πίστεως με το Filioque».
Προφανώς η Εκκλησία της Αλβανίας είχε «μάτι και αυτί» στον Πατριαρχικό Ναό την ημέρα της χειροτονίας και έσπευσε να διαλαλήσει την «αίρεση» και να δώσει, φυσικά, τροφή στους αντιπατριαρχικούς κύκλους που πάντοτε καραδοκούν!
Ο Φιλομηλίου Θεοφάνης έδωσε, με ανακοίνωσή του, ξεκάθαρες εξηγήσεις για το ατυχές της στιγμής και η Εκκλησία της Αλβανίας δεν επανήλθε επισήμως.
Όμως, σήμερα το «Φως Φαναρίου» φέρνει στη δημοσιότητα ένα ηχητικό ντοκουμέντο, στο οποίο ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος, μιλάει αγγλικά και εκφράζεται με καλούς λόγους για τον «πρωτοστάτη διχαστικών ενεργειών», ήτοι τον νυν Επίσκοπο Φιλομηλίου Θεοφάνη.
Παραθέτουμε το ηχητικό ντοκουμέντο και το απομαγνητοφωνημένο κείμενο στα αγγλικά και στην μετάφρασή του στα ελληνικά.
«We had also the joy to have with us Father Theophanis to celebrate with us. He was for many years in Romania and has now, and also now he serves in America. He is a beloved brother and it is a joy to have…
Επίσης, είχαμε τη χαρά να έχουμε μαζί μας τον πατέρα Θεοφάνη να λειτουργήσει μαζί μας. Για πολλά χρόνια ήταν στη Ρουμανία και έχει τώρα, και τώρα επίσης διακονεί στην Αμερική. Είναι ένας αγαπημένος αδελφός και είναι χαρά να έχουμε…».
Επομένως, τι είναι τελικά για τον Αλβανίας Αναστάσιο ο Θεοφάνης (Arjan) Koja; Ένας «πρωτοστάτης διχαστικών ενεργειών» – οιονεί τυχοδιώκτης – ή ένας «αγαπημένος αδελφός» με τον οποίο είχε τη χαρά να λειτουργήσει μαζί του; Κι ακόμα στο απόσπασμα που παραθέτουμε ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος αναφέρεται στη διακονία του π. Θεοφάνους στη Ρουμανία και την Αμερική, χωρίς τον παραμικρό υπαινιγμό σε κάτι το μεμπτόν. Άρα;
Ίσως, θα πρέπει η Εκκλησία της Αλβανίας να είναι πιο προσεκτική στην έκδοση …πολεμικών ανακοινωθέντων διότι υπάρχουν ντοκουμέντα που την εκθέτουν.
Δημοσιεύουμε, επίσης, μια φωτογραφία του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστασίου, όπου συνυπάρχει πανηγυρικά με τον τότε αρχιμανδρίτη και νυν Επίσκοπο Φιλομηλίου Θεοφάνη.
