ΟΜΙΛΙΑ τῆς Α.Θ.Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου κατά τόν Ἑσπερινόν τῆς Ἀγάπης (Κυριακή τοῦ Πάσχα, Ἱερός Μητροπολιτικός Ναός Παναγίας)
Ἱερώτατοι καί θεοπρόβλητοι ἅγιοι Ἀρχιερεῖς,
Τέκνα φωτόμορφα τῆς Ἐκκλησίας,
«Ἀναστάσεως ἡμέρα καὶ λαμπρυνθῶμεν λαοί… Πάσχα τὸ τερπνόν, Πάσχα Κυρίου, Πάσχα πανσεβάσμιον ἡμῖν ἀνέτειλε, Πάσχα ἐν χαρᾷ ἀλλήλους περιπτυξώμεθα… Ὦ Πάσχα, λύτρον λύπης. Πάσχα ἄμωμον, Πάσχα μέγα, Πάσχα τὸ πύλας ἡμῖν τοῦ Παραδείσου ἀνοῖξαν, Πάσχα πάντας ἁγιάζον πιστούς».
Μέ αὐτά τά ἐξόχως ποιητικά λόγια ὑμνεῖ τήν λαμπρή ἡμέρα τοῦ Πάσχα ἡ μελωδία τοῦ ὑμνογράφου τῆς Ἐκλησίας μας. Γιατί ἡ σημερινή ἡμέρα εἶναι ξεχωριστή, εἶναι ἡ «ἑορτὴ τῶν ἑορτῶν καὶ ἡ πανήγυρις τῶν πανηγύρεων». Ἀγάλλεται καί λαμπροφορεῖ ἡ Ἐκκλησία, καθώς βλέπει τόν Κύριόν της νά ἐξέρχεται νικητής ἐκ τοῦ τάφου. Εὐφροσύνη ἀνέκφραστη, ἀγαλλίαση ἄφατη, χαρά ἀνεκλά-λητη, ἐλπίδα σταθερά καί ἀγάπη ἀμετάθετη, πλημμυρίζουν σήμερα τίς καρδιές ὅλων ἡμῶν, οἱ ὁποῖοι βλέπομε τό κενό μνημεῖο καί βιώνομε τό γεγονός τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου, ἐδῶ στήν ἐρατεινή Ἴμβρο.
Ἡ Ἀκολουθία πού τελέσαμε καλεῖται Ἑσπερινός τῆς Ἀγάπης. Καὶ ὄντως, ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ τέλεια ἀπόδειξη τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ πρός τόν ἄνθρωπο καί ὅλη τή δημιουργία Του, ἀφοῦ δι᾽ αὐτῆς ὁ Θεός ἀνακαινίζει τόν ἄνθρωπο καί ὅλη τήν κτίση. Ἡ ζωή πού πήγασε ἀπό τόν Ζωοδόχο Τάφο τοῦ Κυρίου ἀφορᾷ καί μοιράζεται σέ ὅλους. Ὅλοι εἴμαστε δεκτοί στή χαρά τοῦ ἀναστάσιμου δείπνου, σ᾽ ὅλους χαρίστηκε τό δῶρο τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ κι ὅλοι πρέπει νά μοιραζώμαστε αὐτή τή χαρά καί νά χαρίζωμε αὐτή τήν ἀγάπη. Ἀληθινή ἀναστάσιμη χαρά ὑπάρχει μόνον ὅπου ὑπάρχει ἡ ἀγάπη. Ἡ νέα κοινωνία πού δημιουργήθηκε μέ τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ βιώνεται μόνο ὡς κοινωνία ἀγάπης.
Ἔρχονται στή σκέψη μου τούτη τήν λαμπρά ἡμέρα καί ὥρα πολλές ἀναμνήσεις ἀπό τήν κοινωνία τῆς ἀγάπης, ὅπως ἐμεῖς τή βιώναμε, ἐμπειρικά καί αὐθόρμητα, ἐδῶ στό νησί ὅπου γεννηθήκαμε καί μεγαλώσαμε. Ὅλα ἦταν ἀναστάσιμα, χαρούμενα, εὐλογημένα, ὅλα ἦταν ἁπλᾶ καί καθαρά, ὅλα εἶχαν τό ὄνομά τους. Καί ἡ ζωή μας κυλοῦσε ἀργά καί εἰρηνικά στίς αὐλές καί τά πεζούλια μέ τίς γλάστρες καί τά λουλούδια, μέ τά μοσχοβολήματα τοῦ σγουροῦ καί τοῦ πλατύφυλλου βασιλικοῦ, στά μικρά καφενεῖα, στά χωράφια, στά ἀμπέλια καί στίς ξωμεριές μας. Ἡ ἀγάπη καί ἡ εἰρήνη κυριαρχοῦσαν στήν καθημερινότητά μας. Ὥσπου ἦλθαν τά μαῦρα χρόνια τῶν διωγμῶν καί ἡ ζωή τῶν Ἰμβρίων ἔγινε ἀφόρητη. Καί ἀναγκάστηκαν νά πάρουν τό δρόμο τῆς φυγῆς, ἀφήνοντας πίσω τόν τόπο πού ἀγάπησαν καί ἐξακολουθοῦν νά ἀγαποῦν.
Ἀλλά ὅ,τι καί νά γίνῃ κι ὅσο κι ἄν οἱ συνθῆκες μᾶς ἀπομάκρυναν ἀπό τή γενέτειρα, ἡ Ἴμβρος μας δέν ξεχνιέται. Γι᾽ αὐτό ἐφέτος ἦλθα ὡς Ἴμβριος, ὡς ἕνας ἀπό ὅλους ἐσᾶς, ὡς παλαιός γνώριμός σας, ὡς σάρξ ἐκ τῆς σαρκός σας, ὡς γέννημα καί θρέμμα αὐτοῦ τοῦ τόπου καί μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ, καί ὡς ὁ Πατριάρχης σας, νά συνεορτάσω τό Πάσχα μαζί σας γιά μία ἀκόμη φορά. «Ἐπιθυμία ἐπεθύμησα τοῦτο τό Πάσχα φαγεῖν μεθ᾽ ὑμῶν». Ὅλοι οἱ Ἴμβριοι ποθοῦμε τήν ἀγαπημένη μας γῆ καί πονοῦμε. Κι ἐγώ προσωπικά, πού τόσες φορές ἔχω ὁμολογήσει πόσο πολύ ἀγαπῶ τήν Ἴμβρο, πονῶ ὅταν εὑρίσκωμαι μακριά της, ἀλλά πονῶ κι ὅταν τήν ἐπισκέπτωμαι. Πονῶ, ἐπειδή μοῦ λείπει· ἡ θύμησή της φέρνει τό δάκρυ στά μάτια μου, ταράζει καί ταυτόχρονα γαληνεύει τήν ψυχή μου. Κι ὅταν ὅμως τήν ἐπισκέ-πτωμαι, θά περίμενα ὅτι ὁ πόθος αὐτός θά καταλάγιαζε, ἀλλά ἡ νοσταλγία, ἀκόμη καί τότε, δέν σβήνει, γιατί ὅλα ὅσα βλέπω μέ κάνουν νά ἀναπολῶ τούς καιρούς τῆς εὐτυχίας, τούς καιρούς πού τό νησί ἦταν παράδεισος γιά μένα καί γιά τούς λοιπούς συμπατριῶτες μας. Κάθε ἐπίσκεψή μου στήν πατρῴα γῆ σημαίνει ἀναγέννηση, συγκίνηση καί χαρά. Κι αὐτή τή φορά πού ἦλθα, χάρηκα τό πατρικό μου σπίτι, τήν ἀνακαινισμένη ἐκκλησία τοῦ χωριοῦ μου, τόν γλυκό ἦχο τῆς καμπάνας, τά ταπεινά ἐξωκκλήσια, τά γνώριμα μονοπάτια, τά οἰκεῖα πρόσωπα, τή λαλιά τῶν Ἰμβρίων, τήν ἐγκαρδιότητα τῆς συναντήσεως, τή Μεγάλη Ἑβδομάδα, τόν Νυμφίο, τή Σταύρωση, τόν Ἐπιτάφιο καί τήν Ἀνάσταση.
Πέρασαν 69 χρόνια ἀπό τότε πού ὡς ἀπόφοιτος τῆς Κεντρικῆς Σχολῆς Ἴμβρου ἀποχαιρετοῦσα ἐκ μέρους τῶν συμμαθητῶν μου τό νησί μας λέγοντας: «Γλυκειά μας πατρίδα! Σήμερα σ᾽ ἀφήνουμε καί φεύγουμε στήν ξενιτιά, πού μᾶς τραβᾶ σάν τόν μαγνήτη… Μή λυπᾶσαι πού φεύγουμε. Δέν θά σέ ξεχάσουμε ποτέ καί ὁ νοῦς μας πάντα σέ σένα θά εἶναι, σέ σένα θά πετᾶ. Ἡ φαντασία μας σέ σένα θά πλανιέται καί ἡ καρδιά μας γιά σένα θά χτυπᾶ…». Αὐτά τά συναισθήματα δέν ἄλλαξαν μέ τό πέρασμα τῶν καιρῶν.
Οἱ ἡμέρες αὐτές ἦταν ἀπό τή φύση τους μεγάλες, ὄμορφες, πνευματικές καί ἐκκλησιαστικές. Ἔγιναν πιό ὄμορφες, γιατί τίς ζήσαμε ἐδῶ στήν πρασινοντυμένη καί ἀνθοστόλιστη Ἴμβρο τῆς ἀνοίξεως, μέ τό φῶς καί τήν αὔρα τοῦ Αἰγαίου, τήν ἡρεμία καί τά χρώματα τοῦ τοπίου. Ὀφείλομε νά ὁμολογήσωμε ὅμως ὅτι τίς ἡμέρες αὐτές τίς ὁμόρφαινε καί ἡ παρουσία τῶν ἀγαπητῶν συμπατριωτῶν καί τῶν ἄλλων φίλων μας, ἡ ὁποία ἔδωσε καί πάλι πνοή καί ζωή στό νησί. Εὐχαριστῶ ὅλους ὅσοι μπορέσατε νά ἔρθετε καί πάλι στή γενέτειρά μας, γιατί μέ τήν παρουσία σας δηλώνετε ἔμπρακτα ὅτι δέν ξεχνᾶτε τήν Ἴμβρο. Καί σᾶς παρακαλῶ νά μήν τήν ξεχνᾶτε! Νά ἔρχεστε καί νά παρακινῆτε καί τά παιδιά σας νά ἔρχωνται καί νά συνδέωνται μέ τόν τόπο τῆς καταγωγῆς τους. Οἱ πατρίδες ἄλλωστε, δέν χάνονται, ἐφ᾽ ὅσον ὑπάρχουν ἄνθρωποι πού τίς πονοῦν, πού τίς τιμοῦν, πού τίς ἀγαποῦν καί δέν τίς ξεχνοῦν. Ἐξ ἄλλου, ὅσα συμβαίνουν ἐδῶ στήν Ἴμβρο τόν τελευταῖο καιρό, κυρίως μέ τό ἄνοιγμα τῶν σχολείων μας, στερεώνουν τήν πεποίθησή μας ὅτι ἡ πληγωμένη Ἴμβρος ἀναρ-ρωννύει καί ἀναζωογονοῦν τήν ἐλπίδα γιά ἕνα καλύτερο μέλλον.
Αἰσθάνομαι τήν ἀνάγκη νά εὐχαριστήσω τόν Ἱερώτατο καί φίλτατο ἀδελφό Μητροπολίτη Ἴμβρου καί Τενέδου κ. Κύριλλο, τόν ἄξιο ποιμενάρχη μας, ὁ ὁποῖος ἐξελέγη τόν Μάρτιο τοῦ 2020 καί μέσα σέ πολύ σύντομο χρονικό διάστημα ἀγάπησε τήν Ἴμβρο καί τούς Ἴμβρίους καί παράλληλα ἀγαπήθηκε ἀπό αὐτούς. Ἡ ἐκλογή σου, Ἱερώτατε ἀδελφέ, ἦταν ἡ πλέον ἐνδεδειγμένη γιά τό νησί μας. Ἡ καλωσύνη σου, ἡ καταδεκτικότητά σου, ἡ ἁπλότητά σου εἶναι τά δῶρα αὐτά πού σοῦ ἔδωσε ὁ καλός Θεός καί τά ὁποῖα ἐπιστρέφεις μέ εὐρυχωρία καρδιᾶς καί ἐκκλησιαστική ποιμαντική εὐθύνη στόν λαό τοῦ Θεοῦ. Εὐχαριστοῦμε ὅλως ἰδιαιτέρως γιά τήν φιλοξενία, τήν ὀργάνωση τῆς ἱερᾶς ἀποδημίας μας καί γενικά γιά ὅλα ὅσα κάνεις γιά τήν Ἴμβρο καί τούς ἀνθρώπους της. Εὐχαριστῶ καί τόν ἅγιο Μοσχονησίων κ. Κύριλλο γιά ὅλους τούς κόπους καί τήν προσφορά του στή γενέτειρά του καί τέως Ἐπαρχία του ἐπί σειράν ἐτῶν, καθώς καί τόν φίλεργο καί λόγιο ἅγιο Μύρων πού τιμᾷ τό νησί μας.
Εὐχαριστῶ ὅλους ἐσᾶς γιά τήν παρουσία σας στήν Ἴμβρο αὐτές τίς ἅγιες ἡμέρες. Μέ ἰδιαίτερη εὐγνωμοσύνη ἀπευθύνομαι πρός τούς φίλους τῆς Ἴμβρου, οἱ ὁποῖοι μοιράσθηκαν μαζί μας τήν κατάνυξη καί τήν χαρμολύπη τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος καί τῆς Λαμπρῆς. Ὁ ἀναστάς Κύριος νά σᾶς χαρίζῃ πᾶν δώρημα τέλειον.
Ἱερώτατοι Ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Χριστῷ Ἀναστάντι,
Κάποτε κάποιος Ἱεράρχης ἐπισκέφθηκε τήν Ἴμβρο μας καί κατόπιν ἔγραψε: «Πολλοί ἀναφέρονται στήν Ἴμβρο σάν νά ἔχει τελειώσει· μά ἡ ἱστορία τῆς Ἴμβρου δέν τελείωσε ἀκόμη. Τό τέλος τό θέλουν αὐτοί πού ἔχουν μιά παρηκμασμένη καί ἀποτυχημένη πορεία καί βιάζονται νά προχωρήσουν στήν ἑπόμενη ἡμέρα, ἀποποιούμενοι τά πάθη καί τά λάθη τοῦ παρελθόντος. Δυστυχῶς, δέν ἔχουν συνειδη-τοποιήσει ὅτι τό τέλος τῆς ἱστορίας γράφεται κάπου ἀλλοῦ καί σχεδιάζεται ἀπό κάποιον ἄλλο. Ἡ πορεία τῆς Ἴμβρου πού δέν τελει-ώσε ἀκόμη, περιγράφεται στή φράση αὐτή: ὁ οὐρανός ποτέ δέν ξεχνᾶ. Ἡ Ἴμβρος εἶναι ὁ τόπος πού δέν τόν ἔχει ξεχάσει ὁ οὐρανός». Ὄντως, καί στή σημερινή Ἴμβρο δεσπόζει ὁ τρόπος τοῦ βίου καί ὁ πολιτισμός πού ἐκπροσωποῦν καί ἀγαποῦν οἱ παλαιοί κάτοικοί της. Μετά ἀπό τόσες περιπέτειες, ἡ Ἴμβρος φωτίζει, παρηγορεῖ, ἀναμένει, ἐλπίζει.
Χριστός Ἀνέστη! Ἀληθῶς Ἀνέστη!
Φωτό: Νίκος Παπαχρήστου / Οικουμενικό Πατριαρχείο
