Μητροπολίτου πρ. Χαλκηδόνος Ἀθανασίου
“Εἷς οἰωνός ἄριστος ἀμύνεσθαι περί πάτρης”
Εἰς τό ἀστρικόν εἰκαστικόν πάρκον τοῦ ἀειθαλοῦς καί ἀκάματου Ἄρχοντος, πολυγεννήτορος Ἁγιογράφου, Ἰωάννου Μητράκα τοῦ Θρᾳκός, ἔλαμψε καί πάλιν εἷς νέος εἰκαστικός κύκλος ὑπό τόν ἀνωτέρω τίτλον.1
Εἶναι, ὅπως λέγει ὁ ἴδιος πρός τόν γράφοντα, “αὐτοί εἶναι πού μέσα ἀπό τό μνημειακό ἔργο τοῦ μεγάλου συγγραφέα Ὁμήρου ἔμειναν στήν ἱστορίαν νά διδάσκουν στό διηνεκές τοῦ χρόνου τό ‘εἷς οἰωνός ἄριστος, ἀμύνεσθαιπερί πάτρης’. Αὐτοί ἦσαν παμμέγιστοι βασιλεῖς, ἱερεῖς, στρατηγοί, πρίγκηπες καί ἀπό τά ἀποκαΐδια τῆς Τροίας ἔσπειραν τή φύτρα, τό γέννημα τῶν Ἑλλήνων στήν Κάτω Ἰταλία, ὅπου βλάστησε καί ἄνθισε καί κάρπισε ἡ Μεγάλη Ἑλλάδα. Αὐτή που συνέπραξε μέ τούς πολεμιστές Γαλάτες τῆς Βόρειας Ἰταλίας καί γέννησαν τή Ρωμαϊκή αὐτοκρατορία”.
Τοιοῦτοι ὑπήρξαν, μεταξύ τῶν ὁποίων καί βασιλεῖς, μετά τῶν συζύγων των, οἱ: Πρίαμος μετά τῆς Ἑκάβης. Αἰνείας μετά τῆς Θεώνης, ἀδελφῆς τῆς Ἑκάβης, Ἕκτωρ μετά τῆς Ἀνδρομάχης. Χρύσης, Δάρδανος, Ἀντήνωρ, Ὅμηρος κ.ἄ.
Ὁ καλλιτέχνης τούς παρέστησε περίπου κατά τά 3/4 μεμονωμένους, στρεφομένους πρός τά δεξιά ἤ τά ἀριστερά, κύπτοντας ἤ οὔ ὀπίσω ἤ ἐμπρός ἐπί φόντου πορτοκαλλεώχρου καί ἀνοικτοῦ κυανοῦ, συγγράφοντας ἤ κρατοῦντας δέλτους ἀνοικτούς ἤ κλειστούς, μέ λίαν λεπτάς καί ἱκετευτικάς χεῖρας, γραφίδας, ξίφη, βέλη, δόρατα, τουτέστιν ὅπλα, οὐχί πυρηνικά ἤ μαχητικά Drones, παίζοντας λύραν, ἐνηγκαλιζομένους.
Εἶναι ἐνδεδυμένοι χιτῶνας, ἰμάτια, μανδύας μέ ὀλίγας γραμμικάς πτυχάς, συχνάκις καμπύλα περιγράμματα, ἄρα περιχωρητικά, δυσδιάστατα, ἄνευ σκιῶν ἐκτός ἀπό τά πρόσωπα, ἔχοντα ἐνίοτε διάκοσμον πτηνῶν μεγάλων, κατάστικτα πάντως, ὅπως ὅλα τά ἔργα του, ἀπό τά ἄπειρα τετραγωνίδια συνήθως δύο χρωμάτων σύμβολα τῆς τετραγωνικῆς σοφίας καί λογικῆς τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων, λεπτάς ταινίας μέ διάκοσμον καί εἰς τά ἄκρα τῶν ἐνδυμάτων.
Ἔχουν δέ πλουσίαν κόμην καί γενειάδα λευκήν ἤ καστανήν.
Φοροῦν πίλους μεγαλοπρεπεῖς, μιτροειδεῖς περίπου ἡμικυκλικούς ἤ ὀρθογωνίους, μέ πλευράς ὁμοιαζούσας τά μοναστικά καλυμμαύχια καί ταινίας φαρδείας ἤ στενάς μέ διάκοσμον γεωμετρικόν, ἀπολήγουν δέ αὐτά εἰς τό ἄνω ἄκρον των εἰς πολεμίστρας, μονάς, διπλάς ἤ τριπλάς τῶν βυζαντινῶν τειχῶν καί πύλας, σύμβολα τοῦ ἀξιώματός των. Ἐπί τοῦ ποικίλου μεγέθους καί χρώματος αὐτῶν, εὑρίσκονται γεγραμμένα τεμάχια τῶν ὁμηρικῶν ἐπῶν (ραψωδίαι). Καί ἐδῶ ἀκριβῶς βλέπομεν μίαν ἐπιτυχῆ παραστατικήν σύζευξιν ἑλληνισμοῦ καί χριστιανισμοῦ εἰς τάς διαφόρους λεπτομερείας.
Ἐντύπωσιν προκαλεῖ, ὅπως ὅλα τά ἔργα τοῦ Μητράκα, ἡ φινέτσα, λεπτότης, ὁ ἀσκητικός καί μικρογραφικός χαρακτήρ τῶν πάντων καί τό στυλιζάρισμά των.
Ἡ χρωματολογία δέ τῶν ἐνδυμάτων, τοῦ φόντου καί τῶν λοιπῶν ἀξεσουάρ εἶναι ἡ γλυκυτάτη, μέ χρώματα συμπληρωματικά ἤ οὔ, ἀλλά ἀντιθετικά πρός τήν γενναιότητα καί σκληρότητα τῶν μορφῶν. Τά χρώματά του εἶναι λευκόν, ἐρυθρόν, πορτοκαλί, βύσσινον, καστανόν, κυανοῦν καί πράσινον. Τά ἔργα αὐτά εὑρίσκονται τό γε νῦν εἰς τήν κατοχήν του. Ἔρρωσο τοίνυν μορφοπλάστη τῆς ἐλπιδοφόρου μετανεοβυζαντινῆς τέχνης.2
* * *
1. Ἀ. Παπᾶ, Χαλκηδόνος, Βιβλιογραφία γιά τόν Γιάννη Μητράκα τόν ἄνθρωπο καί τόν καλλιτέχνη (1970-2002), Κληρονομία 34 (2002): 221-254˙ τοῦ Αὐτοῦ, Ἀφροδίτη ἤ Δήμητρα; Παναγία ἡ Μεσοσπορίτισσα, στό: Μ. Γ. Βαρβούνη (Ἐπιμ.), Ὁ Θρᾳκιώτης ζωγράφος καί ἁγιογράφος Γιάννης Μητράκας (Πρακτικά Ἐπιστημονικῆς Ἡμερίδας, Κομοτηνή 28 Νοεμβρίου 2014), Ἀθήνα, 2016, 11-16.
2. Ὁ γράφων εὐχαριστεῖ καί ἀπό τή θέση αὐτή τόν καλλιτέχνη διά τό φωτογραφικό ὑλικό καί τά σημαντικά του ὑπομνήματα πού τοῦ ἔστειλε, ὅπως πάντοτε, κυρίως ἱστορικοῦ χαρακτῆρος.
