Του Αρχιμανδρίτου του Οικουμενικού Θρόνου Γεράσιμου Φραγκουλάκη
Τρίτη 22 Οκτωβρίου, 295η ημέρα του έτους 1991, ήταν η ημέρα κατά την οποία εξελέγη ο 270ός Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης. Ήδη ο ευρισκόμενος «εις τόπον και τύπον Χριστού» ο Μητροπολίτης ο από Φιλαδελφείας, Γέρων Χαλκηδόνος κ.κ. Βαρθολομαίος, όπως λέγει ο Άγιος Ιγνάτιος Αντιοχείας «κάθηται στον Θρόνο του Θεού» διαδεχόμενος τον πράο Πατριάρχη της αγάπης Δημήτριο. Ήταν η ημέρα κατά την οποία «ετέθη ο λύχνος επί την λυχνίαν και έλαμψεν (όχι μόνον) πάσιν τοις εν τη οικία», αλλά στην οικουμένη ολόκληρη.
Ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος ενθρονίστηκε στον μαρτυρικό, πονεμένο και δοξασμένο Θρόνο του αείζωου και αείφωτου Φαναρίου το Σάββατο 2 Νοεμβρίου 1991. Από την πρώτη στιγμή της Πατριαρχίας του «έθεσεν την χείρα επί το άροτρον» και όργωσε βαθιά το γεώργιον που του ανέθεσε ο Θεός και του εμπιστεύθηκε η Εκκλησία. Όλα αυτά τα τριάντα χρόνια της Πατριαρχίας του οι φροντίδες, οι αγώνες και οι αγωνίες του, το συνολικό του έργο για να αποτυπωθούν χρειάζονται τόνοι χαρτιού και μελάνης.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος άξιος μιμητής του αληθινού Ποιμένος θέτει την ψυχή του υπέρ του ποιμνίου του. Από την πρώτη στιγμή ασχολείται γενικά με την επίλυση των προβλημάτων των Ρωμιών της Πόλης και ειδικότερα με αυτά του Πατριαρχείου. Ένας από τους πρώτους στόχους του υπήρξε η επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, η οποία παραμένει κλειστή από το 1971 και για την επίτευξη αυτού του στόχου αγωνίζεται μονίμως.
«Μετά φόβου Θεού και αγαθής συνειδήσεως διδάσκων και κηρύττων» φροντίζει για την σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των Ορθοδόξων Εκκλησιών. Για το λόγο αυτό πραγματοποιεί Συνάξεις Προκαθημένων στο Φανάρι το 1992, στην Πάτμο το 1995, στην Σόφια το 1998 και στα Ιεροσόλυμα το 2000. Αποκορύφωμα όλων αυτών των ενεργειών αποτελεί η σύγκληση της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας το 2016 στην Κρήτη.
Ως «παιδευτής αφρόνων» δεν διστάζει να αντισταθεί και να αντιμετωπίσει οποιονδήποτε επιβουλεύεται την Εκκλησία και πολεμά τον Οικουμενικό Θρόνο. Δεν δειλιάζει ακόμη κι όταν υπάρχουν «έξωθεν μάχαι, έσωθεν φόβοι» και αναδεικνύει ως θεμελιώδη αρχή ότι, «ο Οικουμενικός Θρόνος ερμηνεύει και εφαρμόζει τα προνόμια αυτού ως «πρεσβεία διακονίας» της ευσταθείας της Ορθοδοξίας», όπως αναφέρει στην εισαγωγική ομιλία στην Σύναξη της Ιεραρχίας του Θρόνου το 2018. Υπ’ αυτό το πρίσμα πρέπει να δούμε και τις αποφάσεις για επανίδρυση το 1992 της Εκκλησίας της Αλβανίας, την ανύψωση σε Αυτοκέφαλη το 1998 την έως τότε Αυτόνομη Εκκλησία της Τσεχίας και Σλοβακίας, την εκχώρηση Αυτονομίας το 1996 στην Εκκλησία της Εσθονίας και Αυτοκεφαλίας το 2019 στην Εκκλησία της Ουκρανίας.
Γι’ αυτές τις αποφάσεις έχει δεχτεί μεγάλο πόλεμο, κυρίως από την Εκκλησία της Ρωσίας η οποία αντί να επιδεικνύει δικά της επιτεύγματα και από αυτά να αποκομίζει αίγλη, διαπλεκόμενη με την ρωσική κρατική εξουσία και με την υλική υποστήριξη που έχει από αυτήν, προσπαθεί να μειώνει διαρκώς το Φανάρι, για να φαίνεται η δική της υπεροχή. Εδώ ακριβώς έγκειται και η διαφορά. Η Ρωσική Εκκλησία προσπαθεί να προβάλλει την Ρωσική Ορθοδοξία, ενώ ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος εργάζεται για την προβολή της «καθολικής» και «οικουμενικής» Ορθοδοξίας. Όπως ο ίδιος έχει πει: «Η Ορθοδοξία πρέπει να είναι σε αδιάκοπο διάλογο με τον κόσμο. Ειδάλλως, δεν θα είναι πλέον «καθολική» και «οικουμενική» Εκκλησία αλλά θα απομειωθεί σε ένα «γκέττο» στο περιθώριο της ιστορίας».
Δυστυχώς με την υλική δύναμη που διαθέτει η Ρωσική Εκκλησία και τις απειλές που εκτοξεύει εναντίον άλλων Ορθοδόξων Εκκλησιών έχει καταφέρει να «φρενάρει» εκδηλώσεις ελεύθερης βούλησης και γενικώς έχει κάνει άνω-κάτω παγκοσμίως την Ορθοδοξία. Με πέντε από τις δεκαπέντε Αυτοκέφαλες Εκκλησίες, δηλαδή με το 1/3 του συνόλου τους, η Εκκλησία της Ρωσίας έχει διακόψει την Κοινωνία, με μοναδική αφορμή την χορήγηση Αυτοκεφαλίας στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Τα προβλήματα του κόσμου αποτελούν και προβλήματα της Μητέρας Εκκλησίας, του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Και τα προβλήματα σήμερα, ιδιαιτέρως με την πανδημία του κορωνοιού είναι πολλά. «Η πανδημία μάς υπενθύμισε ότι ο κόσμος είναι μεγαλύτερος από τις ατομικές μας ανησυχίες και φιλοδοξίες», δηλώνει ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης, γι’ αυτό «οφείλουμε να ακούμε και να μαθαίνουμε ο ένας από τον άλλο, να αγαπάμε τον γείτονά μας ως εαυτόν, έτσι ώστε όλοι να μακροημερεύσουν».
Από την πρώτη στιγμή της Πατριαρχίας του εξέφρασε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα οικολογικά προβλήματα. Με απόλυτο σεβασμό στη δημιουργία του Θεού και έχοντας ζήσει από μικρό παιδί σε ένα όμορφο φυσικό περιβάλλον στο χωριό του τους Αγίους Θεοδώρους της Ίμβρου, δεν έπαψε ούτε στιγμή να εκδηλώνει το ενδιαφέρον του για το περιβάλλον. Από τα ΜΜΕ χαρακτηρίστηκε «Πράσινος Πατριάρχης» και ο χαρακτηρισμός αυτός επισημοποιήθηκε από τον Αντιπρόεδρο των ΗΠΑ Al Gor σε επίσημη εκδήλωση το 1977, μέσα στον Λευκό Οίκο. Έχει πραγματοποιήσει δεκάδες διασκέψεις, συνέδρια και συμπόσια με θέμα το περιβάλλον, ενώ όρισε την 1η Σεπτεμβρίου, αρχή της Ινδίκτου, ως ημέρα προσευχής για το περιβάλλον. Το έτος 1993 ίδρυσε την Θρησκευτική και Επιστημονική Επιτροπή η οποία αποτέλεσε και το υπόβαθρο κινήματος το οποίο έγινε γνωστό ως «Θρησκεία, Επιστήμη και Περιβάλλον» (RSE).
Όπως έχει πει ο Οικουμενικός Πατριάρχης: «Η Εκκλησία είναι η Βασιλεία του Θεού μέσα στον κόσμο». Γι’ αυτό το λόγο και προσπαθεί να κάνει γνωστή την Εκκλησία στα πέρατα της Οικουμένης, ενισχύοντας την παρουσία των ήδη υπαρχουσών επαρχιών του, αλλά ιδρύοντας και νέες.
Ιδιαίτερο είναι το ενδιαφέρον του Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου για την νεολαία την οποία θεωρεί «την ελπίδα και το αύριον της ανθρωπότητος». Υπό την αιγίδα του, στο πλαίσιο των εορτασμών για την συμπλήρωση 2.000 ετών από την Γέννηση του Χριστού διοργανώθηκε από 18-25 Ιουνίου 2000, Παγκόσμιο Συνέδριο Ορθοδόξου Νεολαίας στην Κωνσταντινούπολη με θέμα «Οι νέοι στην Εκκλησία της τρίτης χιλιετίας». Επίσης «έτος ποιμαντικού ανακαινισμού και οφειλετικής μέριμνας για την νεολαία» είχε ανακηρύξει το έτος 2020 το Οικουμενικό Πατριαρχείο, όμως η επέλαση της πανδημίας, δεν επέτρεψε να πραγματοποιηθούν εκδηλώσεις. Η μέριμνα για τους νέους εκφράζεται και με την φροντίδα των κατά τόπους επαρχιών του μη εξαιρουμένης και της Τουρκίας, για την εκπαίδευση των νέων, την δημιουργία κατασκηνώσεων και άλλων δραστηριοτήτων. Το ίδιο το Οικουμενικό Πατριαρχείο σε ιδιόκτητους χώρους φιλοξενεί εκπαιδευτικές μονάδες και κατασκηνώσεις. Με την προσωπική φροντίδα μάλιστα του Οικουμενικού Πατριάρχη λειτουργούν ήδη στην ιδιαίτερη πατρίδα του στην Ίμβρο, σχολικές μονάδες προσχολικής αγωγής και πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Μεγάλο είναι το ενδιαφέρον του Παναγιωτάτου και για θέματα υγείας. Με απόφαση της Αγίας και Ιεράς Συνόδου το 2008 δημιουργήθηκε το «Δίκτυο τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου γιά τήν Ποιμαντική Διακονία στόν Χῶρο τῆς Ὑγείας».
(Τό «Πατριαρχικό Δίκτυο» έχει επιμορφωτικό και ιατροκοινωνικό χαρακτήρα. Σκοπός του είναι να δώσει τη δυνατότητα σε όσους μετέχουν:
- Να αλληλοβοηθούνται στη διακονία την οποία προσφέρουν στους ασθενείς.
- Να συμμερίζονται ο ένας τις δυσκολίες και τα προβλήματα του άλλου.
- Να προωθήσουν ένα επίπεδο υψηλής ποιότητας στον τομέα τηςαποιμαντικής διακονίας στον χώρο της υγείας.
- Να επωφελούνται αμοιβαία από τη γνώση και την εμπειρία αλλήλων).
Ζωηρό είναι το ενδιαφέρον για την τρίτη ηλικία.Στις ανά τον κόσμο επαρχίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου υπάρχει μέριμνα και φροντίδα για την τρίτη ηλικία. Στην έδρα του Πατριαρχείου στην Κωνσταντινούπολη λειτουργεί το Γηροκομείο Μπαλουκλί, το οποίο επισκέπτεται ο Οικουμενικός Πατριάρχης για να εκδηλώσει προς τους τροφίμους του, την αγάπη και φροντίδα της Μητέρας Εκκλησίας. Ο ίδιος εξάλλου έχει αναλάβει πρωτοβουλία καιτην δαπάνη προσωπικά για ανέγερση Στέγης Ηλικιωμένων στην Ιμβρο.
Σκοπός αυτού του κειμένου δεν είναι να καταγραφούν τα έργα και οι μέρες του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου. Για να γίνει κάτι τέτοιο άλλωστε, χρειάζεται πολύς χρόνος. Απλή υπενθύμιση μόνον επιχειρείται του τιτάνιου έργου που έχει επιτελέσει τα τριάντα χρόνια της αγλαόκαρπης Πατριαρχίας του. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος είναι αγέρωχος αγωνιστής της Ορθοδοξίας. Αποτελεί βαρύτιμο αδάμαντα για την Εκκλησία όλη. Είναι ο ακοίμητος φρουρός, ο ποιμένας και ο προστάτης του Γένους μας, η αστέρευτη πηγή του θάρρους, της ελπίδας και της αγάπης. Όλη η ζωή του είναι ομολογία πίστεως, είναι το Φως το ζωηρό και άδυτο που εκπέμπει από τον Θρόνο του Μαρτυρίου και της Μαρτυρίας, της Δόξας και της Τιμής, από τον Θρόνο του Θεού, τον Θρόνο του αείφωτου, αείζωου, ευλογημένου και αγιασμένου Φαναρίου. Το «πολλά τα έτη σας Παναγιώτατε», δεν αποτελεί μια απλή ευχή, αλλά εκφράζει την ανάγκη της εποχής μας. Γι’ αυτό λοιπόν προσευχή για να γίνει η ευχή αυτή πραγματικότητα.
