Ο Νικόλαος Παπαχρήστου – διευθυντής του τμήματος Τύπου του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, συνοδεύει τον Παναγιώτατο στην επίσκεψή του στην Ουκρανία. Το «Πνευματικό Μέτωπο Ουκρανίας» μίλησε με τον κ. Παπαχρήστου, λίγες ώρες πριν έρθει στο Κίεβο για την ιστορική επίσκεψη. Διαβάστε τι μας απάντησε σχετικά με τη σημασία της επίσκεψης Βαρθολομαίου στην Ουκρανία, τις σχέσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου με την Ουκρανία, τις επικοινωνιακές επιθέσεις που δέχεται το Πατριαρχείο από τη Ρωσική Εκκλησία κ.ά.
Ποια είναι η σημασία της επικείμενης επίσκεψης του Παναγιωτάτου για το Πατριαρχείο και κυρίως για την Ουκρανία;
Αναμφίβολα η επίσκεψη του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου στην γη του Αγίου Βλαδιμήρου είναι ένα ξεχωριστό και σημαντικό γεγονός. Και όταν μάλιστα έχουν περάσει 13 χρόνια από την προηγούμενη επίσκεψή του Οικουμενικού Πατριάρχου στην Ουκρανία, και στο μεταξύ μεσολάβησε και η απονομή από τη Μητέρα Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως του Τόμου της Αυτοκεφαλίας στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, τότε δεν είναι μόνον ξεχωριστό, δεν είναι απλά σημαντικό, αλλά, θα έλεγα ότι, μάλλον, προσλαμβάνει διαστάσεις ιστορικού γεγονότος.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, όπως είναι γνωστό, έρχεται στην Ουκρανία για να παραστεί στους εορτασμούς για την επέτειο των τριάντα ετών από την ανεξαρτησία της πολύ όμορφης και ιστορικής χώρας σας, ύστερα από πρόσκληση του Εξοχωτάτου Προέδρου κ. Βολοντομίρ Ζελένσκι, αλλά και του Προκαθημένου της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας, Μακαριωτάτου Μητροπολίτου Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Επιφανίου. Ο Παναγιώτατος έρχεται στο Κίεβο από την αρχαία και ιστορική Έδρα του, την Κωνσταντινούπολη, έναν ιερό τόπο που πρόσφερε στην Εκκλησία μας πλήθος Αγίων και Μαρτύρων, στον οποίο συνέβησαν αναρίθμητα θαύματα και είναι γεμάτος από αστείρευτα Αγιάσματα. Από αυτή την ευλογημένη Πόλη έρχεται στο Κίεβο, ο Οικουμενικός Πατριάρχης, για να συνεορτάσει με τον πολύ αγαπητό σε εκείνον πιστό Ουκρανικό λαό και να του μεταφέρει την ευλογία της Μητέρας Εκκλησίας, από την οποία έλαβε, πριν από 1000 και πλέον χρόνια, το χριστιανικό βάπτισμα. Τολμώ να πω ότι δεν πρόκειται για μία ποιμαντική επίσκεψη αλλά για μία «επιστροφή» στην κοινή μας ιστορική πορεία, στη βαθύτερη πνευματική σχέση της Κωνσταντινούπολης και του Κιέβου. Μία «επιστροφή» στον μακραίωνα, ακατάλυτο και ακλόνητο δεσμό του Οικουμενικού Θρόνου με την Ορθόδοξη Εκκλησία του Ουκρανικού Λαού, ένα δεσμό που ξεκίνησε από τις ευλογημένες όχθες του Βοσπόρου και καθαγιάστηκε στις όχθες του Δνείπερου.
Η επίσκεψη του Παναγιωτάτου, όπως είπατε, γίνεται με αφορμή τον εορτασμό για τα 30 χρόνια από την ανεξαρτησία του ουκρανικού κράτους. Συμπτωματικά συμπίπτει με το διάστημα κατά το οποίο ο Παναγιώτατος βρίσκεται στον Θρόνο του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Θεωρείτε ότι αυτή η «σημαδιακή» σύμπτωση έρχεται να ενισχύσει τις ήδη θερμές σχέσεις του Πατριαρχείου με τον ουκρανικό λαό;
Ασφαλώς πρόκειται για μία σύμπτωση. Ωστόσο οι δύο πορείες, αυτή της ανεξαρτησίας του ουκρανικού κράτους και εκείνη της πατριαρχίας του Παναγιωτάτου έχουν ένα κοινό στοιχείο. Την αγωνία και τον αγώνα για ενότητα.
Σε αυτά τα 30 χρόνια ο Ουκρανικός λαός δεν αγωνίστηκε μόνον για να να διασφαλίσει και να εδραιώσει την ανεξαρτησία του σε όλα τα επίπεδα, αλλά κυρίως για να εμπεδώσει και να ισχυροποιήσει την ενότητά του.
Την ίδια περίοδο ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, φέροντας στους ώμους του τις ευθύνες με τις οποίες διαχρονικά είναι επιφορτισμένος από την παράδοση και την πράξη της Εκκλησίας ο πρώτος Θρόνος της Ορθοδοξίας, εργάστηκε αόκνως, με όλες του τις δυνάμεις, για τη διαφύλαξη και την ισχυροποίηση της πανορθοδόξου ενότητος, αλλά και για την προώθηση του διαχριστιανικού και του διαθρησκειακού διαλόγου, ως βασικού μέσου αλληλοκατανοήσεως και επικρατήσεως της ειρηνικής συνυπάρξεως μεταξύ των λαών.
Σε Πανορθόδοξο επίπεδο, μάλιστα, ο Παναγιώτατος καθιέρωσε και συγκάλεσε αρκετές Συνάξεις Προκαθημένων, ενώ εργάστηκε με σθένος και αποφασιστικότητα για την σύγκληση της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας, η οποία διεξήχθη στην Κρήτη το 2016. Ήταν ένα κορυφαίο γεγονός για την Ορθοδοξία – και όχι μόνον -, από το οποίο δυστυχώς απείχαν, χωρίς σοβαρό λόγο, τέσσερις αυτοκέφαλες ορθόδοξες Εκκλησίες.
Ο αγώνας για ενότητα, λοιπόν, βρίσκεται στο επίκεντρο των προσπαθειών, κατά τα τελευταία τριάντα χρόνια, τόσο του Ουκρανικού λαού, ο οποίος προσβλέπει σε μία καλύτερη ζωή, όσο και του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου, ο οποίος αγωνίζεται για μία ενωμένη και ισχυρή Ορθοδοξία, με σεβασμό στους ιερούς Κανόνες και στην ευλογημένη πράξη και παράδοση της Εκκλησίας μας.
Ενόψει της επίσκεψης του Πατριάρχη στην Ουκρανία καταγράφονται αντιδράσεις από εκπροσώπους της εν Ουκρανία Ρωσικής Εκκλησίας. Μάλιστα κάποιοι παρακινούν τους πιστούς να δηλώνουν διαδικτυακά πως ο Πατριάρχης είναι ανεπιθύμητος στην Ουκρανία. Ποιο είναι το μήνυμα που, σύμφωνα με την άποψή σας, θα πρέπει να λάβουν οι συγκεκριμένοι όσον αφορά την επίσκεψη;
Είμαι βέβαιος ότι μεμονωμένες ενέργειες δεν εκφράζουν τον Ουκρανικό λαό, ο οποίος είναι γνωστός για την αγάπη, την ευγνωμοσύνη και τον σεβασμό του προς τον Οικουμενικό Θρόνο και γενικότερα για την θερμή και εγκάρδια φιλοξενία του προς κάθε επισκέπτη στη χώρα. Η σχέση του Οικουμενικού Θρόνου με τον Ουκρανικό λαό σφυρηλατήθηκε μέσα στους αιώνες. Είναι αναμφισβήτητα ιστορική και βαθύτατα πνευματική. Είναι ισχυρή και ακλόνητη. Ο Παναγιώτατος έρχεται στην Ουκρανία, όπως σας είπα προηγουμένως και είναι γνωστό από καιρό, ως προσκεκλημένος του Προέδρου της χώρας, αλλά και του Προκαθημένου της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας, για να συμμετάσχει στους εορτασμούς για την Ανεξαρτησία της χώρας σας. Αλλοίμονο εάν νομίζουν κάποιοι ότι με ύβρεις και φθηνά επικοινωνιακά τεχνάσματα θα αποθαρρύνουν τον Παναγιώτατο να επίσκεφθεί το Κίεβο.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης έρχεται από την Κωνσταντινούπολη για να ευλογήσει τον ουκρανικό λαό και να του ευχηθεί να εορτάσει, με τη βοήθεια του Θεού, πολλές ακόμα επετείους της ανεξαρτησίας της χώρας του σε πνεύμα ενότητας, αδελφοσύνης και αλληλεγγύης, σε ένα περιβάλλον ασφάλειας και ειρήνης, μακρυά από πολεμικές απειλές, συγκρούσεις και αντιπαραθέσεις, διασφαλίζοντας έτσι συνθήκες καλύτερης ζωής και ευημερίας για κάθε πολίτη της χώρας.
Έχετε κάποιο σχόλιο για τις επικοινωνιακές επιθέσεις που κατά καιρούς εξαπολύουν εκκλησιαστικά ή ακόμα και άλλα πρόσωπα από τη Ρωσία ή οι εν Ουκρανία υποστηρικτές τους;
Δε νομίζω ότι έχει νόημα να σχολιάσει κανείς ψεύδη και συκοφαντίες που εκτοξεύονται, κατά καιρούς, από μεμονωμένα πρόσωπα με σκοπό να δημιουργήσουν εντυπώσεις και να δικαιολογήσουν, ίσως, δικά τους λάθη και παραλείψεις. Φαίνεται πως κρίνουν εξ ιδίων τα αλλότρια. Είναι ιδιαίτερα λυπηρή η στάση και η συμπεριφορά τους, ενώ θα χαρακτήριζα υποκριτικό το δήθεν ενδιαφέρον τους για την ενότητα της Ορθοδοξίας. Γιατί αν πράγματι τους ενδιέφερε η ενότητα της Εκκλησίας δεν θα αδιαφορούσαν για το σχίσμα στην Ουκρανία επί 30 ολόκληρα χρόνια και δεν θα προέβαιναν σε αλλεπάλληλες προσβλητικές δηλώσεις κατά του Οικουμενικού Πατριάρχου.
Ό,τι και να λένε, όμως, να είναι βέβαιοι ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και η Πρωτόθρονη μαρτυρική Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως θα συνεχίσουν τη διακονία τους προς όφελος της ενότητας της Εκκλησίας και του πιστού λαού του Θεού. Δεν εκφοβίζονται, δεν τρομοκρατούνται και δεν υποχωρούν. Τα ψέμματα και οι συκοφαντίες δεν αγγίζουν και δεν πτοούν το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Ας το καταλάβουν μια για πάντα, μήπως και αλλάξουν πορεία όσο είναι νωρίς.
Όσον αφορά το Σταυροπήγιο του Οικουμενικού Πατριαρχείου, υπάρχει μια (μερικώς κατευθυνόμενη) σύγχυση στον ουκρανικό λαό για τον ρόλο του. Θα μπορούσατε να διευκρινίσετε ποιά είναι η αποστολή του Σταυροπηγίου και ποια η σχέση του με την ουκρανική Εκκλησία;
Δεν υπάρχει κανένας μυστικός ρόλος του Σταυροπηγίου και η παραχώρηση της χρήσης του Ναού του Αγίου Ανδρέου δεν αποτελεί μέρος μιας κάποιας κρυφής συμφωνίας εκχώρησης περιουσίας του Ουκρανικού λαού. Να σας θυμήσω ότι μεταξύ των fake news που είδαν το φως της δημοσιότητας την περίοδο που η Αγία και Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικό Πατριαρχείου συζητούσε την απόδοση Αυτοκεφαλίας στην Ουκρανία, ήταν και εκείνη η δήθεν είδηση ότι το Φανάρι θα έπαιρνε Ναούς και ακίνητα στην Ουκρανία. Αλήθεια, πήρε αυτούς τους Ναούς και τα ακίνητα; Ασφαλώς και όχι, γιατί πολύ απλά, η είδηση αυτή ήταν ένα προπαγανδιστικό κατασκεύασμα εκείνων που δεν ήθελαν να δοθεί ο Τόμος Αυτοκεφαλίας.
Η παραχώρηση της χρήσης του πολύ όμορφου Ναού του Αγίου Ανδρέου στο Οικουμενικό Πατριαρχείο για να λειτουργεί ως Σταυροπήγιό του έχει έναν συμβολικό όσο και ουσιαστικό χαρακτήρα. Αφ’ ενός είναι το ορατό σημείο της μακραίωνης πνευματικής σχέσης του πιστού Ουκρανικού λαού και της Εκκλησίας του με τη Μητέρα τους Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως και αφ’ ετέρου τιμάται το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το οποίο μέσα στους αιώνες ίδρυσε πάμπολλα Πατριαρχικά Σταυροπήγια στο Κίεβο και σε άλλες περιοχές.
Επαναλαμβάνω, ότι το ιδιοκτησιακό καθεστώς του Αγίου Ανδρέου παραμένει αμετάβλητο, καθώς ο Ναός είναι ιδιοκτησία του Ουκρανικού κράτους, και μόνον η χρήση του παραχωρήθηκε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Ο,τι άλλο ακούγεται δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα.
Δεδομένου ότι ο Έξαρχος κατάγεται από την Ουκρανία και -ανάμεσα στις άλλες γλώσσες που μιλάει- είναι τα ουκρανικά, επηρεάζει κάπως τον ρόλο του στο Σταυροπήγιο;
Το Σταυροπήγιο, όπως σας είπα, αποτελεί ένα ορατό σημείο του ισχυρού και μακραίωνως δεσμού του Ουκρανικού λαού με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Η επιλογή του Εξάρχου από τον Παναγιώτατο είναι προφανές ότι έγινε σε αυτό το πνεύμα.
Ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Κομάνων Μιχαήλ είναι Ουκρανός, ο οποίος σπούδασε τη θεολογία στην Αθήνα και στο Σαμπεζυ της Γενεύης, και εντάχθηκε στον ιερό κλήρο του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Η Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως τον δέχθηκε με αγάπη και στοργή γιατί στο πρόσωπό του πάντοτε έβλεπε τον ευσεβή ουκρανικό λαό και τον σεβασμό που εκείνος διαχρονικά επιδεικνύει προς τον Οικουμενικό Θρόνο. Ο Παναγιώτατος με την απόφασή του να τον διορίσει Έξαρχο του Πατριαρχείου στο Κίεβο ήθελε να καταδείξει σε όλους αυτόν τον ισχυρό δεσμό ανάμεσα στην Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως και την Εκκλησία της Ουκρανίας και τον ευσεβή Ουκρανικό λαό, από τα σπλάχνα του οποίου προέρχεται ο Επίσκοπος Κομάνων Μιχαήλ. Και λίγο αργότερα, για να δείξει την ευαρέσκειά του προς αυτόν και το έργο του τον προήγαγε σε Αρχιερέα.
