Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου
Με αφορμή την Κυριακή των Αγίων Πατέρων της Δ΄ εν Χαλκηδόνι Οικουμενικής Συνόδου, δημοσιεύουμε το Δοξαστικό του Εσπερινού «Τας μυστικάς σήμερον του πνεύματος σάλπιγγας…», σε ήχο πλ. β’, όπως το είχε τονίσει ως μαθητής (Νικόλαος), ο αείμνηστος Μητροπολίτης Πατρών Νικόδημος.
Το δοξαστικό αυτό διέσωσε ο αδελφός του, αείμνηστος Απόστολος Βαλληνδράς, και μας το παραχώρησε μαζί με άλλα πρωτόλεια χειρόγραφα, μέρος των οποίων δημοσιεύσαμε στην σχετική μελέτη μας «Ο Μητροπολίτης Πατρών Νικόδημος ως μελωδός», στον επετειακό τόμο «Εικοσαέτηρος Αρχιερατεία Μητροπολίτου Πατρών Νικοδήμου Α’ 1974-1994» (σ. 101-124).
Στο δοξαστικό των Αγίων Πατέρων είναι αξιοσημείωτη η απόδοση της λέξεως «σάλπιγγας», καθώς ο νεαρός μελοποιός τονίζει τη λέξη θέλοντας να μιμηθεί, κατά κάποιο τρόπο, τον ήχο της σάλπιγγας. Η μουσική αυτή θέση μας παραπέμπει, αναλογικά, στα μέλη και κυρίως στα κρατήματα που χαρακτηρίζονται «οργανικά» (σύριγξ, αηδών, κινύρα, ψαλτήριο κ.λπ.), διότι απηχούν ενόργανες μελωδίες.
Ο Μανόλης Χατζηγιακουμής, ο οποίος ηχογράφησε τον μακαριστό Μητροπολίτη Πατρών Νικόδημο και εξέδωσε αυτά τα ηχητικά Μνημεία, αναφέρει:
“Ως εκκλησιαστικός μουσικός αποτελεί μιαν εξαιρετικά ενδιαφέρουσα περίπτωση. Λειτουργικός αρχιερεύς, ψάλτης ηδύφωνος και αρχαιοπρεπής, ακόμη ικανός συνθέτης, από τους πιο αξιόλογους της εποχής μας. Στα πρώτα νεανικά του χρόνια άσκησε την ψαλτική τέχνη σε πολλούς ναούς των Aθηνών. Oι δυνατότητές του καλύπτουν όλο το φάσμα του εκκλησιαστικού ρεπερτορίου, υπερέχει ωστόσο σε όσα μέλη διατηρούνται ενεργά και ζωντανά στη λειτουργική πράξη. Tο ερμηνευτικό του ιδίωμα, διανθισμένο με πολλά εξπρεσιονιστικά στοιχεία, συγκλίνει σε ύφος έλλογο, πειθαρχημένο και ομοιογενές. Aπό μιάν άποψη, παραπέμπει στο κλίμα του Oικουμενικού πατριαρχείου και της Kωνσταντινούπολης γενικότερα. Eυεξήγητο, αφού ο κυριότερος δάσκαλός του υπήρξε ο Γρηγόριος Bαλληνδράς (θείος από πατέρα), ο οποίος, με τη σειρά του, υπήρξε μαθητής του ονομαστού πρωτοψάλτη της Mεγάλης του Xριστού Eκκλησίας Iακώβου Nαυπλιώτη. O μητροπολίτης Nικόδημος Bαλληνδράς στοιχείται ανάμεσα στους μεγάλους παραδοσιακούς ψάλτες της εποχής μας (τον Θρασύβουλο Στανίτσα και τον π. Διονύσιο Φιρφιρή), συνεχίζοντας μάλιστα την παλαιά παράδοση των ιερωμένων μουσικών (του Mπαλασίου και, κυρίως, του επίσης μητροπολίτη Γερμανού του Nέων Πατρών)”.
