Αὐτήν τήν μεγάλην ὥραν τῆς δημιουργίας, πού ἑρμηνεύει τό νόημα τῆς ἱστορίας καί φωτίζει τήν ἀξίαν τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου καί τό μεγαλεῖον τοῦ θείου προορισμοῦ του, τήν φοβεράν αὐτήν ὥραν τοῦ Πάθους του Θεανθρώπου μέ τήν ἀκραίαν στιγμήν τῆς Σταυρώσεως, ἡ Μεγάλη Ἐκκλησία, μέ ἱερόν δέος καί εὐλαβῆ κατάνυξιν δοκιμάζει τήν συνταύτισίν της ἐν τῷ Πάθει καί τῇ Σταυρώσει.
Ἀπόψε, ἐδῶ, εἰς τό Ἱερόν τοῦτο τῆς Ὀρθοδοξίας, δέν τελοῦμεν ἱεροτελεστίαν ἱστορικῆς μνήμης. Ἱερουργοῦμεν, ἐνώπιοι Ἐνωπίῳ, τήν ἀναβάπτισιν καί ἀνανέωσιν καί δικαίωσιν τοῦ ἀείποτε συγχρόνου μυστικοῦ βιώματος τῆς συσταυρώσεως τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας τῷ Κυρίῳ της.
Ὁ τόπος, ὅπου ἀπόψε ἱστάμεθα, ὁ κρανίου τόπος, εἶναι τόπος μας. Ὁ Γολγοθᾶς οἰκεῖος μας. Δέν ἐπιστρέφομεν εἰς αὐτόν ὡς πρός κάτι ἔξω τοῦ καθ’ ἡμέραν, ὡς προσκυνηταί ἅπαξ τοῦ ἔτους. Μόνιμοι πολῖται του, ἀπόψε, βεβαιότερον, καί σαφέστερον τόν ἐπανααναγνωρίζομεν καί τόν ἐπαληθεύομεν. Ποῖος θά εἴπῃ, ὅτι ἀγνοοῦμεν τάς ἀττραποῦς του; Μᾶς εἶναι γνώριμοι.
Εἶναι γνώριμα εἰς τήν Μητέρα αὐτήν Ἐκκλησίαν ὅλα τά σύνδρομα πρόσωπα καί ὄργανα τοῦ Πάθους καί τῆς Σταυρώσεως. Καί ὁ Πιλᾶτος μέ τήν ἐξουσίαν του, τήν κρίσιν του καί τήν κουστωδίαν του. Καί ὁ Ἄννας καί ὁ Καϊάφας μέ τόν ζῆλον των νά μή διαταραχθῇ ἡ ἀσφάλεια τοῦ κατεστημένου καί ζημιωθοῦν αἱ προνομίαι των. Καί οἱ νομομαθεῖς τοῦ Συνεδρίου, οἱ ὑπεραμυνόμενοι τῶν ὀχυρῶν τοῦ γράμματος τοῦ Νόμου καί τῆς ἀληθείας των ἔναντι τοῦ ταραχοποιοῦ αὐτοῦ Θεοῦ, τοῦ φιλανθρώπου καί συγκαταβατικοῦ, ὁ Ὁποῖος, μέ τά καινά δαιμόνια τῆς ἀγάπης πρός ὅλους καί τῆς σωτηρίας ὅλων, ἀνατρέπει τάς περί Θεοῦ ὀρθάς ἀντιλήψεις των, καί ὁ Ὁποῖος, μέ τήν μωρίαν καί τήν ἀδυναμίαν τοῦ σταυροῦ Του, ἀπειλεῖ τόν μόχθον τῆς σοφίας καί τόν ἱδρῶτα τῆς ἰσχύος, τάς συγκεκριμένας αὐτάς πραγματικότητας τῆς ζωῆς.
Γνώριμοι εἶναι εἰς αὐτήν τήν ἐσταυρωμένην Ἐκκλησίαν οἱ ἐμπτυσμοί, οἱ κολαφισμοί, αἱ μάστιγες, τά ραπίσματα καί ὁ ἀκάνθινος στέφανος καί ἡ χολή μετά ὄξους καί ἡ λόγχη, τά ὁποθενδήποτε. Γνώριμός της καί ἡ πολυτέλεια τοῦ οἴκτου. Εἶναι οἰκεῖαι της αἱ φωναί “σταύρωσον”, “οὐκ ἔχομεν βασιλέα εἰ μή Καίσαρα”, “κατάβηθι”. Καί εἰς ὡρισμένας στιγμάς ἡ φωνή της συνοδεύει τήν φωνήν τοῦ Κυρίου της, “ἵνα τί με ἐγκατέλιπες;”.
Μή σᾶς ἐξαπατᾷ ἡ λάμπουσα δεσποτική μίτρα, ἡ ἐντεῦθεν προελθοῦσα καί πολλαπλασιασθεῖσα. Εἶναι περικάλυμμα διά νά ἀποκρύψῃ ἀπό τήν κοινήν θέαν μέ τήν λαμπρότητα τῶν ψευδοπολυτίμων λίθων τήν ἀλήθειαν τῶν ἀκανθῶν, τόν ὄντως θησαυρόν της. Καί εἶναι ἀκόμη αὐτή ἕνας κλῆρος. Κλῆρος δυσβάστακτος καί πολυδάπανος μιᾶς παρακαταθήκης ἀδαπανήτου.
Καί ὁ Σταυρός; Ὁ Σταυρός εἶναι δικός της. Τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας. Τό πρῶτον καί τό ὕστατον, τό μέγιστον προνόμιον της. Θεοῦ δύναμις καί Θεοῦ σοφία.
Εἰς τήν ὅλην αὐτήν συμφωνίαν τῆς Σταυρώσεως καί συσταυρώσεως, μία μόνον παραφωνία ὑψοῦται ἀπό τῆς ἐσταυρωμένης Ἐκκλησίας: “Οὐ τετέλεσται”.
Ἐδῶ τετέλεσται ὁ λόγος τοῦ Σταυροῦ ἐν τῇ Μεγάλῃ Ἐκκλησίᾳ. Τί πλέον τούτου νά λεχθῇ; Τό καταπέτασμα τοῦ ναοῦ ἐσχίσθη ἤδη εἰς δύο ἀπό ἄνωθεν ἕως κάτω, καί εἶναι ἡ στιγμή πού εἰσδύομεν εἰς τά ἐνδότερα, εἰς τήν σιωπήν, τόν στοχασμόν, τήν θεωρίαν, τήν λατρείαν. Ἐπιστρέφομεν εἰς τήν βίωσιν.
Προσκυνοῦμεν σου τά Πάθη Χριστέ, δεῖξον καί τήν ἔνδοξον σου Ἀνάστασιν!
Προσκυνοῦμεν σου τά πάθη, Μητέρα Μεγάλη Ἐκκλησία, κήρυξον ἡμῖν καί τήν Ἀνάστασιν!
Ἐλέχθη, ἐν τῷ Π. Πατριαρχικῷ Ναῷ τό ἑσπέρας τῆς Μ. Πέμπτης, 6ης Ἀπριλίου1972
