«Καὶ σύ, Βηθλεέμ, οἶκος τοῦ ᾿Εφραθᾶ·
ἐκ σοῦ μοι ἐξελεύσεται τοῦ εἶναι εἰς ἄρχοντα ἐν τῷ ᾿Ισραήλ».
«Αἱ δυνάμεις τῶν οὐρανῶν ἀγάλλονται, καὶ ἡ γῆ σὺν τοῖς ἀνθρώποις εὐφραίνεται/Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ, καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία». «Ο Θεός τους αγαπάει», διακηρύσσουμε στα εγκώμια και τους ύμνους την ημέρα της Γεννήσεως του Κυρίου και Σωτήρα μας Ιησού Χριστού. Ο Υιός του Θεού νυμφεύτηκε την ανθρωπότητά μας! Αυτήν την ανθρωπότητα που την ερωτεύτηκε τρελλά. Την υποδέχεται ακριβώς, όπως είναι, εκφυλισμένη, παραμορφωμένη. Δίνεται σε αυτήν ολοκληρωτικά και διαπαντός.
«Καὶ εἶπεν αὐτοῖς [στούς βοσκούς] ὁ ἄγγελος· μὴ φοβεῖσθε· ἰδοὺ γὰρ εὐγγελίζομαι ὑμῖν χαρὰν μεγάλην, ἥτις ἔσται παντὶ τῷ λαῷ ὅτι ἐτέχθη ὑμῖν σήμερον σωτήρ, ὅς ἐστι Χριστὸς Κύριος, ἐν πόλει Δαυΐδ» (Λκ 2, 11-12). Αυτόν τον τρόπο επέλεξε ο Θεός να εκπληρώσει μια παλαιά προφητεία που δόθηκε από τον προφήτη Ησαΐα (7, 14). Ο προφήτης αυτός είπε ότι μια νεαρή γυναίκα θα συλλάβει και θα γεννήσει έναν γιο που θα ονομάζεται «Εμμανουήλ», που σημαίνει «ο Θεός είναι μαζί μας». Εδώ, λοιπόν, εξαγγέλλεται ότι ο Ιησούς φέρει διπλό όνομα: είναι Εκείνος που μάς σώζει και Εκείνος που διατρανώνει ότι ο Θεός είναι μαζί μας. Αυτή είναι η χαρά της μεγάλης εορτής της Γεννήσεως.
Εντούτοις, πώς μπορούμε να βιώσουμε «αληθινά» αυτήν την μεγάλη χαρά που μάς αγγέλθηκε και δωρήθηκε, όταν γύρω μας τόσο λίγοι άνθρωποι την αφουγκράζονται, την δέχονται ή την αντιλαμβάνονται; Πώς να ζήσουμε «εν αληθεία» την εορτή της Γεννήσεως του Χριστού, όταν τόσοι πολλοί Χριστιανοί και παιδιά, που έχουν βαπτιστεί Χριστιανοί, υποδέχονται με πολλή γογγυσμό αυτήν την ημέρα ως ημέρα της χαρμόσυνης είδησης της Γεννήσεως του Θεού, εξαιτίας της αρρώστιας, του πολέμου, του λιμού και της απόλυτης ανθρώπινης αθλιότητας; Πώς να ζήσουμε «εν αλήθεια» αυτήν την μεγάλη χαρά που μάς εξαγγέλθηκε ότι ο Ιησούς, ο αληθινός Θεός, εξακολουθεί να βρίσκει θέση ανάμεσά μας, έστω και εάν βρίσκεται κάπου αλλού από εκεί που αναζητούμε να Τον βρούμε; Και αν πρέπει, να εξακολουθεί να βρίσκει θέση για τον εαυτό Του σήμερα στον κόσμο μας, παρά την κατάστασή μας;
Να ζούμε «εν αληθεία» την μεγάλη χαρά της εορτής της Γεννήσεως… Όλη αυτή η αναζήτηση αντανακλά μια βαθιά πραγματικότητα: ο κόσμος είναι εκκοσμικευμένος και αποϊεροποιημένος, απορρίπτει τον Θεό αντί να προσπαθεί να ακούσει τον λόγο Του προς τους ανθρώπους. Αυτή η κατάσταση δεν οδηγεί μόνον σε βαθιά χαλάρωση της ηθικής αλλά και σε άρνηση των πνευματικών μας ριζών, σε μια πραγματική εκρίζωσή τους.
Τί θα κάνουμε λοιπόν; Είμαστε διατεθειμένοι να δεχτούμε ότι ο Ιησούς δωρίζει στην ύπαρξή μας τα πιο όμορφα δώρα και ότι είναι Εκείνος που σαρκώθηκε μέσα μας όχι μόνον για να μάς σώσει ή να μάς παρηγορήσει, αλλά για να μάς υπενθυμίσει ότι αυτή η σωτηρία και αυτή η παρουσία του Θεού είναι που μάς προτρέπει να είμαστε ενεργοί στην πίστη και δημιουργικοί; Να δίνουμε και εμείς με την σειρά μας, να πράττουμε αυτό που ο Θεός περιμένει από εμάς, να γίνουμε αυτό που ο Θεός μάς ζητά να είμαστε; Είναι τόσο μεγάλη αλήθεια ότι την ημέρα της εορτής της Γεννήσεως ο Θεός έχει απείρως περισσότερες αξιώσεις από εμάς απ’ ότι έχουμε εμείς από τους εαυτούς μας. «Ακολουθήστε το παράδειγμά μου», μάς επαναλαμβάνει. Προσφέρετέ μου, αν χρειαστεί, την δυστυχία σας, την αποτυχία σας, την απελπισία σας. Ελάτε, μην φοβάστε. Αφήστε εκεί την θλίψη σας, την ντροπή σας». Κατά συνέπεια, ο Θεός δεν αναμένει από εμάς δώρα, αναμένει εμάς τους ίδιους!… Μάς περιμένει αυτοπροσώπως. Μάς επιθυμεί. Μάς αγαπά. Ας σπεύσουμε σε Αυτόν. Ας απεκδυθούμε την αδιαλλαξία μας, ας αφήσουμε στην άκρη την θλίψη μας, τους δισταγμούς μας. Η χαρά του Κυρίου είναι δική μας χαρά. Τα δάκρυά μας είναι δάκρυα δικά Του. Και η χαρά Του, η χαρά του Πατέρα Του, είναι αυτό που εμείς βιώνουμε.
Ας ακούσουμε προσεκτικά αυτό που μάς λέγει ο Άγιος Ιωάννης ο Ευαγγελιστής στον πρόλογο τού Ευαγγελίου του: «Καὶ ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν» (Ιω. 1, 14). Ο Λόγος του Θεού, ο Χριστός, εγκατέλειψε τους απανταχού σκεπτικιστές όλων των εποχών, για να έρθει να ζήσει μαζί με όλους εμάς, μέσα στις καρδιές μας, μέσα στα σπίτια μας, μέσα στις πόλεις μας, ακόμη και μέσα στους δρόμους μας, ως η πιο ταπεινή ύπαρξη, η οποία είναι προσιτή σε όλους μας. Επομένως, ο Θεός δεν προορίζεται για τους διανοούμενους, τους φιλοσόφους και τους επιστήμονες όλων των ειδικοτήτων, με την ξύλινη γλώσσα τους, οι οποίοι δεν δύνανται ή δεν θέλουν να κατανοήσουν το βαθύτερο νόημα και την πραγματικότητα του μυστηρίου της Γεννήσεως του Θεού που ενανθρώπησε. Αυτός ο Θεός, που τώρα νιώθουν να τους απορρίπτει τόσο πολύ, σαρκώνεται μέσα από τον Ιησού Χριστό, στο δικό μας «είναι», στην δική μας οντολογική ύπαρξη, στο δικό μας παρόν.
Το γεγονός της σωτηρίας δεν μάς προσφέρεται με τρόπο εξωτερικό· η σωτηρία εκπηγάζει από τον νεογέννητο Σωτήρα. Η σωτηρία μας απορρέει από αυτό το μικρό παιδί από την Βηθλεέμ, το πάμπτωχο, το φτωχότερο από όλους εμάς. Θα ήθελα στο σημείο αυτό να πω, σχολιάζοντας το κείμενο των Μακαρισμών (Μθ 5, 10), ότι η φράση «οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύματι» αναφέρεται σε μια καθολική και απόλυτη φτώχεια που κατακλύζει ολόκληρο τον άνθρωπο, το σώμα, την καρδιά και την ψυχή του· μια πραγματική φτώχεια που προσομοιάζει με εκείνη των ταπεινών Βοσκών της Βηθλεέμ. Θέλω, επίσης, να επισημάνω ότι η σοφία των Μάγων ήταν ουσιαστικά επικεντρωμένη στην γνώση του εσώτερου όντος, καθώς και στον μυστικό και πνευματικό καρπό που περικλείεται σε αυτό και όχι στα αγαθά και τις ανάγκες του παρόντος κόσμου.
Επιπροσθέτως, από την στιγμή που οι Βοσκοί και οι Μάγοι αντίκρισαν το αστέρι, από την στιγμή που προσέλαβαν το μήνυμα, από την στιγμή που πίστεψαν, συνέβαλαν στην πραγμάτωση της μεγαλύτερης μεταμόρφωσης στην πνευματική ιστορία του κόσμου. Είθε αυτή η μεταμόρφωση να πραγματωθεί μέσα σε καθέναν από εμάς.
Χαρούμενα Χριστούγεννα, Ευτυχισμένο και Ευλογημένο το Νέο Έτος 2021.
† ΣΤΕΦΑΝΟΣ, Μητροπολίτης Ταλλίνης και πάσης Εσθονίας