Του θεολόγου Γιώργου Βλαντή
Διευθυντή (Geschäftsführer) του Συμβουλίου των Χριστιανικών Εκκλησιών της Βαυαρίας (ACK Bayern)
Από την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Ουκρανίας εκδηλώθηκε συστηματικά προσπάθεια στραγγαλισμού της επιθυμίας του εκκλησιαστικού πληρώματος της χώρας αυτής για τη χορήγηση αυτοκεφαλίας. Η δίωξη των αιτούντων μία πέρα από πατερούλια δεσμά εκκλησιαστική διοίκηση εκφράστηκε με την υποκριτική δαιμονοποίηση του πάλαι ποτέ μητροπολίτη Κιέβου Φιλάρετου. Ο ως σατανάς παρουσιάζομενος ιεράρχης υπήρξε επί δεκαετίες εκλεκτός του σοβιετικού καθεστώτος, εξ ίσου αποδεκτός όσο και οι μεταγενέστεροι πολέμιοί του. Επιλέγοντας το δρόμο της απόσχισης από τη Μόσχα δεν υπήρξε ούτε ο πρώτος, ούτε ο τελευταίος στη διάπραξη αντικανονικών ενεργειών. Το γεγονός όμως ότι μια εξαιρετικά μεγάλη μερίδα του ουκρανικού λαού τον ακολούθησε στις ακανθώδεις ατραπούς του, σημαίνει ότι, πέρα από το ατομικό του καπρίτσιο, ο άνθρωπος αυτός εξέφραζε το αίτημα ενός ευρέως φάσματος χριστιανών. Μια ορισμένη προπαγάνδα τον παρουσιάζει με τα πιο μελανά χρώματα, όμως για μεγάλο μέρος του λαού της Ουκρανίας είναι ένας εθνικός ήρωας.
Ο πρώην Κιέβου Φιλάρετος είναι ένας δύσκολος άνθρωπος, ζυμωμένος με τα πρότυπα μιας περασμένης εποχής και μαθημένος επί δεκαετίες να κυριαρχεί μονοκρατορικά. Η κατάσταση του σχίσματος τον έκανε δυσκολότερο. Κι αυτό ακριβώς δίνει αφορμή να εκτιμήσει κανείς τη σοφία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, το οποίο εξάντλησε κάθε περιθώριο οικονομίας, ώστε να επαναφέρει τόσο αυτόν, όσο και το υπ᾽ αυτόν ποίμνιο στην κανονική Εκκλησία. Η μακρόχρονη παραμονή στο σχίσμα αλλοτριώνει. Η δεξίωση στην Εκκλησία ανοίγει τον ορίζοντα και ελευθερώνει. Εκείνοι που κατηγορούν τον Φιλάρετο ας ασκήσουν την αυτοκριτική τους για την αντιχριστιανική στάση τους που οδήγησε τον άνθρωπο αυτόν, και όχι μόνο, στα όρια της ασφυξίας. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο έσωσε εκατομμύρια ανθρώπων από την αλλοτρίωση της απομόνωσης.
Το γεγονός ότι πλείστοι προκαθήμενοι και υπ᾽ αυτούς ιεράρχες επικαλούνται τις εκκρεμότητες ενός ενενηντάχρονου για να αρνηθούν να δεξιωθούν στις Εκκλησίες τους εκατομμύρια ανθρώπων, λες και ένας λαός πρέπει να καταδικάζεται στη στέρηση του Κυρίου εξ αιτίας των αδυναμιών ενός γηραιού κληρικού, είναι ντροπή, είναι σκάνδαλο και είναι υποκρισία, ξεγυμνώνει δε πολλούς υπερπροβεβλημένους αγαπολόγους της φαντασμαγορικής ευκολίας. Η αγάπη δεν φαίνεται στα απλά και ανώδυνα. Η αγάπη φαίνεται στη στάση απέναντι στον πόνο, στη βρωμιά, στην αμαρτία. Φαίνεται πως αγαπάς αληθινά όταν σκύβεις το χέρι σου όχι στον παρφουμαρισμένο και άρτιο, αλλά σε αυτόν που σε αηδιάζει, με τα χυμένα του αίματα, με το πύον του, με τη μπόχα του, με τα αμαρτήματά του.
Ο πρώην Κιέβου Φιλάρετος δυσκολεύεται να προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση της εν Ουκρανία Αυτοκέφαλης Εκκλησίας. Τον τελευταίο καιρό λέει ρήματα άρρητα, τα οποία υπερπροβάλλουν οι αρνητές της ουκρανικής αυτοκεφαλίας και τα φερέφωνά τους (και εν Ελλάδι: η κρίση της Ουκρανίας δείχνει ότι έχουμε γεμίσει με προδότες, κληρικούς και λαϊκούς, θεολόγους και λοιπούς). Τα ρήματα αυτά είναι τα ρήματα ενός απεγνωσμένου ενενηντάχρονου, με σαφώς περιορισμένη επαφή με τον κόσμο. Είναι βέβαιο πως τα εγχειρήματά του θα έχουν περιορισμένη απήχηση. Το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και η κοινή λογική θα αποτρέψουν σοβαρά σχίσματα. Η αποστασιοποίηση της Εκκλησίας της Ουκρανίας από τον πρώην Κιέβου αποδυναμώνει επί της ουσίας όσους τον επικαλούνται ως άλλοθι της δειλίας, της φιλαργυρίας ή της προδοσίας τους.
Ενδείκνυται η εξάντληση της υπομονής και της εκκλησιαστικής οικονομίας για τον γέροντα αυτόν, ο οποίος ευτύχησε, ύστερα από μεγάλη περιπέτεια, να επιστρέψει στην κανονική Εκκλησία. Θα ήταν καλό μέσα σ᾽ αυτήν να κλείσει τα μάτια του. Ίσως ακούγεται κυνικός, ο παρακάτω ισχυρισμός όμως κρύβει μία έγνοια: Ο πρώην Κιέβου Φιλάρετος βρίσκεται πλέον πολύ λιγότερο στα χέρια της θεολογίας και ουσιαστικά σε εκείνα της βιολογίας.
Ο πρώην Κιέβου Φιλάρετος είναι ένας δύσκολος άνθρωπος, ζυμωμένος με τα πρότυπα μιας περασμένης εποχής και μαθημένος επί δεκαετίες να κυριαρχεί μονοκρατορικά. Η κατάσταση του σχίσματος τον έκανε δυσκολότερο. Κι αυτό ακριβώς δίνει αφορμή να εκτιμήσει κανείς τη σοφία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, το οποίο εξάντλησε κάθε περιθώριο οικονομίας, ώστε να επαναφέρει τόσο αυτόν, όσο και το υπ᾽ αυτόν ποίμνιο στην κανονική Εκκλησία. Η μακρόχρονη παραμονή στο σχίσμα αλλοτριώνει. Η δεξίωση στην Εκκλησία ανοίγει τον ορίζοντα και ελευθερώνει. Εκείνοι που κατηγορούν τον Φιλάρετο ας ασκήσουν την αυτοκριτική τους για την αντιχριστιανική στάση τους που οδήγησε τον άνθρωπο αυτόν, και όχι μόνο, στα όρια της ασφυξίας. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο έσωσε εκατομμύρια ανθρώπων από την αλλοτρίωση της απομόνωσης.
Το γεγονός ότι πλείστοι προκαθήμενοι και υπ᾽ αυτούς ιεράρχες επικαλούνται τις εκκρεμότητες ενός ενενηντάχρονου για να αρνηθούν να δεξιωθούν στις Εκκλησίες τους εκατομμύρια ανθρώπων, λες και ένας λαός πρέπει να καταδικάζεται στη στέρηση του Κυρίου εξ αιτίας των αδυναμιών ενός γηραιού κληρικού, είναι ντροπή, είναι σκάνδαλο και είναι υποκρισία, ξεγυμνώνει δε πολλούς υπερπροβεβλημένους αγαπολόγους της φαντασμαγορικής ευκολίας. Η αγάπη δεν φαίνεται στα απλά και ανώδυνα. Η αγάπη φαίνεται στη στάση απέναντι στον πόνο, στη βρωμιά, στην αμαρτία. Φαίνεται πως αγαπάς αληθινά όταν σκύβεις το χέρι σου όχι στον παρφουμαρισμένο και άρτιο, αλλά σε αυτόν που σε αηδιάζει, με τα χυμένα του αίματα, με το πύον του, με τη μπόχα του, με τα αμαρτήματά του.
Ο πρώην Κιέβου Φιλάρετος δυσκολεύεται να προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση της εν Ουκρανία Αυτοκέφαλης Εκκλησίας. Τον τελευταίο καιρό λέει ρήματα άρρητα, τα οποία υπερπροβάλλουν οι αρνητές της ουκρανικής αυτοκεφαλίας και τα φερέφωνά τους (και εν Ελλάδι: η κρίση της Ουκρανίας δείχνει ότι έχουμε γεμίσει με προδότες, κληρικούς και λαϊκούς, θεολόγους και λοιπούς). Τα ρήματα αυτά είναι τα ρήματα ενός απεγνωσμένου ενενηντάχρονου, με σαφώς περιορισμένη επαφή με τον κόσμο. Είναι βέβαιο πως τα εγχειρήματά του θα έχουν περιορισμένη απήχηση. Το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και η κοινή λογική θα αποτρέψουν σοβαρά σχίσματα. Η αποστασιοποίηση της Εκκλησίας της Ουκρανίας από τον πρώην Κιέβου αποδυναμώνει επί της ουσίας όσους τον επικαλούνται ως άλλοθι της δειλίας, της φιλαργυρίας ή της προδοσίας τους.
Ενδείκνυται η εξάντληση της υπομονής και της εκκλησιαστικής οικονομίας για τον γέροντα αυτόν, ο οποίος ευτύχησε, ύστερα από μεγάλη περιπέτεια, να επιστρέψει στην κανονική Εκκλησία. Θα ήταν καλό μέσα σ᾽ αυτήν να κλείσει τα μάτια του. Ίσως ακούγεται κυνικός, ο παρακάτω ισχυρισμός όμως κρύβει μία έγνοια: Ο πρώην Κιέβου Φιλάρετος βρίσκεται πλέον πολύ λιγότερο στα χέρια της θεολογίας και ουσιαστικά σε εκείνα της βιολογίας.
