Του Αρχιμανδρίτου του Οικουμενικού Θρόνου Γεράσιμου Φραγκουλάκη
Αννόβερο Γερμανίας
Ένα θέμα που απασχολεί πάρα πολύ κόσμο σήμερα είναι ο προσδιορισμός του «πλησίον». Ποια είναι τα κριτήρια εκείνα που θα μας καθοδηγήσουν στο να ανακαλύψουμε ποιος είναι ο πλησίον μας, αλλά και αν και σε ποιους είμαστε εμείς πλησίον.
Οι καταστάσεις που επικρατούν σε όλο τον κόσμο μόνο σύγχυση δημιουργούν. Έχει χάσει κάθε θετική έννοια ο χαρακτηρισμός «πλησίον» ως ανθρώπινη ιδιότητα. Στις ανθρώπινες σχέσεις κυριαρχούν οι συγκρούσεις. Ο ένας στρέφεται εναντίον του άλλου. Έθνη εξεγείρονται εναντίον εθνών, ζωές αφαιρούνται αναίτια, δικαιώματα καταπατούνται, η ελευθερία και η ειρήνη στραγγαλίζονται, πέπλο τρόμου και απελπισίας είναι απλωμένο παντού. Όλος ο κόσμος δείχνει να βρίσκεται εν αναμονή κάποιου κακού που όμως δεν ξέρει πότε και από πού θα έρθει.
Τα σύνορα πλέον δεν οριοθετούν εδαφικές εκτάσεις, δεν προσδιορίζουν εδαφική κυριαρχία κρατών. Περισσότερο τα σύνορα υπάρχουν μεταξύ των ανθρώπων. Σύνορα τα οποία μοιάζουν με ορθωμένα τείχη, τα οποία απομονώνουν τον άνθρωπο, τις περισσότερες φορές περιορίζοντάς του και αυτόν τον ζωτικό του χώρο.
Με αυτά τα δεδομένα υπόψη μας ας προσπαθήσουμε να κάνουμε μια προσέγγιση της ευαγγελικής περικοπής, για να δούμε πώς ο ίδιος ο Κύριος μας παραδίδει την έννοια «πλησίον».
Αφορμή για την παραβολή αυτή έδωσε στο Χριστό η ερώτηση ενός νεαρού νομικού, ο οποίος νομίζοντας προφανώς, ότι είναι σπουδαίος λόγω της μόρφωσής του, θέλησε να πειράξει το Χριστό τον ρώτησε πώς θα κερδίσει την αιώνια ζωή. Γνωρίζοντας τις προθέσεις του νομικού ο Χριστός, τον ρώτησε και αυτός, τι λέει ο νόμος, τον οποίο ως νομοδιδάσκαλος έπρεπε να γνωρίζει.
«Να αγαπάς τον Κύριο τον Θεό σου με όλη σου την καρδιά και όλη σου τη δύναμη και όλο το νου σου και τον πλησίον σου όπως τον εαυτό σου». Τον γνώριζε ο νομικός τον Μωσαϊκό Νόμο, η πρόθεσή του όμως να πειράξει τον Ιησού τον οδήγησε στο ερώτημα «Ποιος είναι ο πλησίον μου;». Απάντηση στο ερώτημα αυτό αποτελεί η παραβολή του καλού Σαμαρείτη.
Μέσα από αυτή την παραβολή ο Κύριος δίδει μια διπλή απάντηση . Και ποιος είναι ο πλησίον μας λέει, αλλά και ποιο είναι το μέτρο της αγάπης προς τον πλησίον μας δείχνει. Δεν είναι τυχαίο που παρουσιάζει ως πρωταγωνιστές στην παραβολή δύο ανθρώπους με διαφορετικές εθνικότητες. Ο ένας ήταν Ιουδαίος και ο άλλος Σαμαρείτης. Προέρχονταν από δύο φυλές που έτρεφαν μίσος η μία για την άλλη. Όμως αυτή η διαφορετικότητα δεν εμπόδισε τον Σαμαρείτη να βοηθήσει και εν τέλει να σώσει τον βαριά τραυματισμένο Ιουδαίο. Δεν ήταν απλά ένας τηρητής του Νόμου ο Σαμαρείτης, Σεβόταν το Νόμο και αγαπούσε τον νομοθέτη που δεν είναι άλλος από τον ίδιο το Θεό. Γι’ αυτό και γίνεται ο «πλησίον» για τον Ιουδαίο.
Ο Κύριος «δεν ονόμασε πλησίον ούτε τον ιερέα, ούτε το λευίτη, αλλά εκείνον, που σύμφωνα με τις θρησκευτικές αντιλήψεις χαρακτηριζόταν από τους Ιουδαίους ως παραστρατισμένος. Εννοώ το Σαμαρείτη τον ξένο, τον βλάσφημο, εκείνον μόνο χαρακτήρισε ως αληθινά πλησίον, επειδή εφάρμοσε την πραγματική αγάπη και το έλεος», λέει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος.
Έθετε σε κίνδυνο την ίδια του τη ζωή ο Σαμαρείτης βοηθώντας έναν πληγωμένο αλλόθρησκο συνάνθρωπό του. Ο ιερέας και ο λευίτης που ήταν ομόθρησκοι τον προσπέρασαν αδιαφορώντας. Έδειξαν αδιαφορία οι άνθρωποι της θρησκείας. Κι αν χρησιμοποιεί αυτή την εικόνα ο Χριστός, το κάνει για να μας δείξει ότι δεν σώζουν οι θρησκείες. Η αγάπη είναι εκείνη που βοηθά, που σώζει τον άνθρωπο.
Παρακολουθούμε στις μέρες μας τι κακό προξενείται στους ανθρώπους στο όνομα της θρησκείας. Πόνος, δάκρυα, ξεριζωμός και θάνατος στο όνομα της θρησκείας. Γι’ αυτό και ο Χριστός δεν έφτιαξε θρησκεία που είναι ανθρώπινο κατασκεύασμα. Έφτιαξε την Εκκλησία, που είναι το σώμα της αγάπης. Αγάπη και θυσία για τον συνάνθρωπο έχει η Εκκλησία, αγάπη θυσιαστική. Την αγάπη αυτή μας δίδαξε ο Χριστός ανεβαίνοντας στο Σταυρό αναίτια. Αυτή η αγάπη είναι που ανεξάρτητα από εθνικότητα, γλώσσα, καταγωγή, μας κάνει αδέλφια και μέλη ισότιμα της Εκκλησίας.
Ο Άγιος Νεκτάριος μας υπενθυμίζει: “Η αγάπη είναι ο σύνδεσμος της κοινωνίας και η αδελφοποίηση ολόκληρης της ανθρωπότητας. Είναι η βάση της ευτυχίας κι ευδαιμονίας των ανθρώπων και το θεμέλιο όλων των αρετών. Είναι η κλίμακα που ανυψώνει τον άνθρωπο στην τελείωση και τον αναδεικνύει αληθινή εικόνα και ομοίωμα του Θεού”.
