Ο Μ Ι Λ Ι Α
ΤΟΥ ΣΕΒ. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ
ΣΜΥΡΝΗΣ κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ
ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΘΡΟΝΙΚΗΝ ΕΟΡΤΗΝ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
(ΠΑΝΣΕΠΤΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΟΣ ΝΑΟΣ
ΦΑΝΑΡΙΟΝ, 30 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2022)
***
Τὴν ἀπόφασιν τοῦ ἐκ τῶν Ὑμετέρων Προκατόχων, Παναγιώτατε, τοῦ ἀπὸ Φιλιππουπόλεως Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Σεραφείμ, κατὰ μῆνα Νοέμβριον, τοῦ σωτηρίου ἔτους 1859, περὶ τῆς ἑορτῆς τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου, ἀκολουθοῦσα ἡ Ὑμετέρα Θειοτάτη Παναγιότης τιμᾷ καὶ Αὕτη σήμερον, ὡς καὶ οἱ μέχρι τοῦ Πατριάρχου Σεραφείμ ἀοίδιμοι Προκάτοχοι Αὐτῆς ἔπραξαν, «τὸν ἐν Ἀποστόλοις Ἅγιον Προκάτοχον Αὐτῆς Ἀνδρέαν, διὰ πανηγύρεως λαμπροφόρου, ἐν ψαλμοῖς καὶ ὕμνοις καὶ ὡδαῖς πνευματικαῖς καὶ φωτοχυσίαις λαμπραῖς»[1].
Τὴν φιλαγίαν καὶ ἱερὰν ἔμπνευσιν καὶ Πατριαρχικὴν ἐκείνην ἀπόφασιν, λέγομεν, «ὅπως ὡς πρωτοκλήτῳ τῷ τῶν ἀποστόλων καὶ πρώτῳ τοῦ Ἁγιωτάτου τούτου Θρόνου γέρας τουτί, ὅσιον καὶ δίκαιον, ἄλλως τε καὶ ἡμῖν τοῖς διαδόχοις αὐτοῦ ὀφειλόμενον, τοὐντεῦθεν λαμπρῶς τελεῖσθαι τὴν τούτου πανήγυριν, […] μετὰ κρότων ἐμμελῶν καὶ ἀσμάτων γεγονωτέρων, καὶ μέλψεων εὐσεβῶν, τὴν μνήμην αὐτοῦ ἐνασμενίζεσθαι, ὡς ἐν αὐτῇ τῇ Πόλει πρῶτον τὸν τῆς ἀληθείας λόγον λαμπρῶς κηρύξαντος, καὶ τὸν ταύτης ἱερὸν θρόνον κατακοσμήσαντος καὶ καθιερώσαντος»[2].
Παναγιώτατε,
Σεβασμία τῶν Ἱεραρχῶν χορεία,
Ἀντιπροσωπεία τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας,
Εὐλαβεῖς κληρικοί οἵ τε τῆς Ἁγιωτάτης Ἀρχιεπισκοπῆς ΚΠόλεως καὶ οἱ μακρόθεν ὡς προσκυνηταὶ ἐλθόντες τοῦ Πρωτοκλήτου,
Εὐλογημένοι Χριστιανοί, Ἄρχοντες καὶ ἀρχόμενοι, οἱ μετὰ προθυμίας προσδραμόντες εἰς τὸ Ἱερὸν τοῦτο τῆς Ὀρθοδοξίας Κέντρον κατὰ τὴν ἡμέραν τῆς λαμπρᾶς ταύτης πανηγύρεως,
Ἀκούοντες σήμερον πάντες ἡμεῖς οἱ ἐπιγενόμενοι τῆς φωνῆς τῶν μακαρίων Πατέρων ἡμῶν, Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Σεραφεὶμ καὶ τῶν περὶ Αὐτὸν παρεδρευσάντων εἰς τὸ Ἱερὸν τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας Βουλευτήριον, «κοινῶς πανηγυρίσωμεν ἐν ἀληθείᾳ καὶ πνεύματι τὴν μνήμην τοῦ Πρωτοκλήτου, δῶμεν δόξαν εἰς τὸν Σωτῆρα ἡμῶν Χριστόν, ὁ Ὁποῖος ἀπέστειλε τοὺς θείους αὐτοῦ μαθητὰς καὶ ἀποστόλους εἰς πάντα τὰ ἔθνη κηρύξαι τὸ εὐαγγέλιον, καὶ δι’ αὐτῶν εἵλκυσεν εἰς τὸ φῶς τῆς ἀληθείας τοὺς πιστεύσαντας εἰς Αὐτόν, καὶ υἱοὺς φωτὸς καὶ κληρονόμους τῆς αἰωνίου ζωῆς αὐτοὺς ἀνέδειξεν[3]».
Σήμερον, ἀδελφοί, Ἀνδρέα τὸν Πρωτόκλητον τιμῶμεν, διότι πρῶτος αὐτός, τὸν Υἱὸν καὶ Λόγον τοῦ Θεοῦ ἠκολούθησε, τὸν διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν τὸ ἡμέτερον προσλαβόμενον φύραμα, διὸ καὶ τῆς τοῦ πρωτοκλήτου κλήσεως μόνος ἐπὶ γῆς ἔτυχεν. Ἀνδρέαν τὸν πρωτόκλητον, τιμῶμεν, τὸν ζέοντα πόθῳ μαθεῖν ποῦ ὁ Ζωοδότης διαμένει ἐπηρώτησεν. Ὁ δὲ Ζωοδότης ἄπλαστον αὐτὸν ἰδὼν «ἔρχεσθε καὶ ἴδετε» ἀπεκρίθη.
Σήμερον, ἀδελφοί, Ἀνδρεύς, ὁ ἁλιεύς, τιμᾶται· ὁ δραμὼν πρὸς τὸν ἴδιον ἀδελφὸν Πέτρον, οὐ γὰρ ἠνέσχετο μὴ καὶ τὸν ἀδελφὸν κοινωνὸν τῶν ἀγαθῶν γενέσθαι, καὶ ἀναφωνήσας «εὑρήκαμεν τὸν Μεσσίαν», ἐπεσπάσατο καὶ ἐκεῖνον, Πέτρον, εἰς θεῖον ἔρωτα.
Σήμερον, ἀδελφοί, τὸν ἐπώνυμον τῆς ἀνδρείας Ἀνδρείαν τιμῶμεν, τὸν καθοπλισθέντα τὴν πανοπλίαν τὴν πνευματικὴν: τὸν περιζωσάμενον τὴν ὀσφὺν αὐτοῦ ἐν ἀληθείᾳ, τὸν ἐνδυσάμενον τὸν θώρακα τῆς δικαιοσύνης, τὸν ὑποδησάμενον τοὺς πόδας ἐν ἑτοιμασίᾳ τοῦ εὐαγγελίου τῆς εἰρήνης, τὸν ἀναλαβόντα τὸν θυρεὸν τῆς πίστεως, τὸν δεξάμενον τὴν περικεφαλαίαν τοῦ σωτηρίου καὶ τὴν μάχαιραν τοῦ Πνεύματος, ὅ ἐστι ῥῆμα Θεοῦ[4], πρὸς τὸ κήρυγμα ἠπείγετο καὶ τὰς κληρωθείσας αὐτῷ πόλεις περιῆλθε: Σινώπην, Ἀμισσόν, Ἔφεσον, Λαοδίκειαν, Ὀδυσσούπολιν Μυσίας, Νίκαιαν Βιθυνίας, Νικομήδειαν, Χαλκηδόνα, Ἄμαστριν, Τραπεζοῦντα, Ἠράκλειαν, Βυζάντιον, Πάτρας[5]. Καὶ κατέλαβε Βυζάντιον[6], τὴν ἀρχαίαν ταύτην ἀποικίαν τῶν Μεγαρέων, ἐδῶ ὅπου, κατὰ τὸν (ψευδο) Δωρόθεον Τύρου (4. Αἰ. μ. Χ.), ἐπαναλαμβάνοντα τὰς μαρτυρίας Εὐσεβίου Καισαρείας καὶ Ἱππολύτου ὅτι Ἀνδρέας ἐκήρυξεν εἰς Σκυθίαν καὶ Θράκην, κατὰ τὸν ψευδο-Δωρόθεον λέγομεν, «θυσιαστήριον ἵδρυσεν ἕν στάδιον μακρὰν τῆς Ἀργυρουπόλεως (Φιντικλή) ἐν τῷ ὑπογείῳ σπηλαίῳ»[7]. Θυσιαστήριον τὸ ὁποῖον ἔμελλε νὰ ἀναδειχθῇ εἰς τὸ πρῶτον τῆς κατ’ Ἀνατολὰς Μιᾶς, Ἁγίας, Καθολικῆς, Ἀποστολικῆς, Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἐν τοῖς περιωνύμοις ναοῖς τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας, τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, τῆς Παναγίας Παμμακαρίστου, τοῦ Ἁγίου Δημητρίου Ξυλόπορτας, ἄχρι τῆς σήμερον εἰς τὸν Πάνσεπτον τοῦτο Πατριαρχικὸν Ναόν τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου, ὅπου ἡ σκηνὴ τοῦ Μαρτυρίου τοῦ Γένους ἡμῶν, τοῦ Γένους τῶν Ὀρθοδόξων. Θυσιαστήριον, τὸ ὁποῖον ἤνοιξε τοὺς ὀφθαλμοὺς τῶν ἀπογόνων τῶν ἐκ τῆς χώρας τῶν τυφλῶν διελθόντων ὑπὸ τὸν Βύζαντα Μεγαρέων ἀποίκων. Ἀποίκων καθημένων ἐν σκότει καὶ σκιᾷ θανάτου. Καὶ ἔκτοτε τὸ Θυσιαστήριον τοῦτο τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας ἀποστέλλει φῶς ἀνέσπερον, φῶς Ἀναστάσεως, Φῶς Χριστοῦ, Φῶς ἱλαρὸν φαῖνον πᾶσι.
Σήμερον, ἀδελφοί, τὸν πάνυ εὐμήκη τὸ δέμας καὶ τὴν ψυχήν, τὸν ἐν ἐρημίαις καὶ σπηλαίοις καὶ ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς πλανηθέντα, τὸν μαρτυρηθέντα διὰ τῆς πίστεως καὶ κομίσαντα τὴν ἐπαγγελίαν, Ἀνδρέαν τιμῶμεν.
Σήμερον Ἀνδρέαν καὶ Ἀνδρείαν τιμῶμεν, τὸν ὑποστάντα πειρασμοὺς καὶ στερήσεις καὶ κακουχίας καὶ θλίψεις διὰ τὴν ἀγάπην τοῦ Χριστοῦ. Τιμῶμεν αὐτόν, ὁ ὁποῖος ἐν τέλει τύπος τῶν παθημάτων τοῦ Σωτῆρος ἐγένετο, σταυρῷ γὰρ ἀνυψώθη, τὸν Χριστὸν καὶ εἰς τοῦτο ἐκμιμησάμενον, κραυγάζοντες καὶ ἡμεῖς «Χαῖρε τοῦ Χριστοῦ πιὼν τὸ ποτήριον, Χαῖρε τοῦ Σταυροῦ Σωτῆρος ὁ τύπος, Χαῖρε παθημάτων αὐτοῦ ὁ τίτλος, Χαῖρε τὸ τῆς ἀνδρείας ἀνδρώνυμον κράτος, Χαῖρε μύστα Πρωτόκλητε».
Τιμῶμεν αὐτὸν καὶ δοξολογοῦμεν τὸν ἐν τοῖς Ἁγίοις Αὐτοῦ ἐνδοξαζόμενον Κύριον, ὅτι ἠξίωσεν ὅλους ἡμᾶς νὰ ἀποτελῶμεν κληρονομίαν ἱερὰν Ἀνδρέου, τοῦ Πρωτοκλήτου, νὰ εἴμεθα μέλη τῆς κατὰ Βυζάντιον Ἐκκλησίας, τῆς Ἐκκλησίας τῆς τοῦ Κωνσταντίνου Πόλεως, τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας, τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας, τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Τῆς Ἐκκλησίας, εἰς τὴν ἱστορικὴν κληρουχίαν τῆς ὁποίας ἡ Ἑλληνικὴ Σκέψις καὶ ὁ Ἑλληνορωμαϊκὸς Πολιτισμὸς ἀπετέλεσαν τὸ φύραμα ποὺ ἐδέχθη τὴν μικρὰν χριστιανικὴν ζύμην, ἥτις ἐζύμωσεν ὁλόκληρον τὸ φύραμα καὶ ἔπλασε ἁγιοπνευματικῶς καὶ θεοφωτοειδῶς τὴν Ἱερὰν Παράδοσιν καὶ Διδασκαλίαν τῆς Ἐκκλησίας μας, τὴν μίαν καὶ κοινὴν εἰς Ἀνατολὴν καὶ Δύσιν. Διδασκαλίαν καὶ Παράδοσιν διαμορφωθεῖσαν καὶ καταγραφεῖσαν εἰς τὰς ἀποφάσεις τῶν Ἁγίων Οἰκουμενικῶν καὶ λοιπῶν τοπικῶν Συνόδων, αἱ ὁποῖαι ἐπραγματοποίηθησαν ἐν τῇ κανονικῇ κληρουχίᾳ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, πλήν ἐλαχίστων τοπικῶν, καὶ ἀποτελοῦν τὸ ἀμετακίνητον καὶ ἀπαράλλακτον θεμέλιον τῆς Πίστεώς ἡμῶν, κατὰ τὰ ἔθη τὰ ἀρχαῖα, ἅτινα κρατοῦν, καὶ ἡ ἰσχὺς τῶν ὁποίων πολλάκις ἐπανεβεβαιώθη εἰς τοὺς Συνοδικοὺς Κανόνας. Διδασκαλίαν καὶ Παράδοσιν διαμορφωθεῖσαν καὶ εἰς τὴν πλούσιαν γραμματείαν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, τινὲς τῶν ὁποίων προκάτοχοι τῆς Ὑμετέρας Παναγιότητος ὑπάρχουν, τοῦ Πατριαρχικοῦ Ἄμβωνος μιμνησκομένου ἐπιλεκτικῶς καὶ συμβολικῶς Ἰωάννην, τὸν Χρυσόστομον, Γρηγόριον, τὸν Θεολόγον, Φώτιον, τὸν Ὁμολογητήν, καὶ Φιλόθεον, τὸν Κόκκινον. Εἰς τὴν πατερικὴν γραμματείαν, ἔνθα ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ οὐ δέδεται[8], ἀλλὰ ὀρθοτομούμενος τρέχει καὶ οἰκονομεῖ ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ τὰ ἀνθρώπεια πρὸς σωτηρίαν τῶν βροτῶν, καὶ ἡ ὁποία πνευματοφόρος γραμματεία ἀποτελεῖ τὴν ἀσφαλῆ πυξίδα πλοηγήσεως τῆς νοητῆς νηὸς τῆς Ἐκκλησίας καὶ οὐδὲν ἕτερον μετὰ αὐτήν…
Φέρουσα ἡ Ἐκκλησία Κωνσταντινουπόλεως ἐν τῷ τιμίῳ καὶ ἁγίῳ καὶ ἁμώμῳ σώματι αὐτῆς, τὰ στίγματα τοῦ εὐαγγελισθέντος Σταύρωσιν καὶ Ἀνάστασιν Χριστοῦ ἐν αὐτῇ πάτρωνος Ἁγίου Ἀνδρέου: τὸ ἱεραποστολικόν, τὸ ἀνδρεῖον καὶ γενναιόφρον ἐν τοῖς πειρασμοῖς καὶ τὸ μαρτύριον, ἀναφωνεῖ ἀνὰ τοὺς αἰῶνας πρὸς τὸν ἄνθρωπον πάσης ἐποχῆς, εὑρήκαμεν τὸ Μεσσίαν![9] οἱ ὀφθαλμοὶ ἡμῶν δὲν εἶναι βεβαρυμένοι, δὲν κρατοῦνται, Τὸν βλέπομεν, ἐν τῇ πόσει καὶ τῇ κλάσει τοῦ Ἄρτου Ζωῆς. Ἔρχου καὶ ἴδε![10] Καὶ ἡ φωνὴ αὕτη ἐξέρχεται ὡς ἰαχὴ ἐκ τῶν ἐγκάτων τῆς Ἑπταλόφου, ἐκ τοῦ ὑπογείου χώρου, τοῦ εὑρισκομένου ἕν στάδιον παρὰ τὴν Ἀργυρούπολιν, ὅπου ὑπάρχει αὐτὸ τὸ θυσιαστήριον νοερῶς ἀκόμη καὶ σήμερον, ὡς ὁ πρῶτος κρίκος τῆς χρυσῆς ἁλύσεως τῶν θυσιαστηρίων τῆς καθέδρας τοῦ Ἐπισκόπου Βυζαντίου, τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης καὶ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου, μιᾶς ἁλύσεως ἡ ὁποία ἐπεξετάθη ἔνθα ἕνεκα ἔξωθεν συνθηκῶν ἡ Μεγάλη Ἐκκλησία ὑπῆρξε σκηνῖτις… Σκηνῖτις ἡ ὁποία μετέφερεν ὡς ἑτέρα Κιβωτός, Κιβωτὸς τοῦ Γένους μὲ προπορευόμενον τὸ Πατριάρχην, τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων τοῦ μετακομιζομένου ἀλλὰ μὴ μεταφερομένου, τοῦ αἰρομένου ἀλλὰ μὴ καθαιρουμένου Ἁγίου Θυσιαστηρίου τῆς Μεγάλης Κωνσταντινουπολίτιδος Ἐκκλησίας… Καὶ τὸ Θυσιαστήριον τοῦτο λειτουργεῖ καὶ σήμερον, ὑπὸ τοῦ Ἐπισκόπου Στάχυος, ἐν οὐρανοῖς, ὁ ὁποῖος συλλειτουργεῖ ἀπὸ τοῦ Ὑπερουρανίου Θυσιαστηρίου μετὰ τῶν διαδόχων του καὶ ἰδικῶν Σας Προκατόχων, Παναγιώτατε, ἐν Ἁγίοις καὶ λοιπῶν, ἐπὶ τῇ μνήμῃ τοῦ Πρωτοκλήτου. Καὶ ἀπὸ τοῦ Θυσιαστηρίου τούτου, ὑπὸ τὰς Βοσπορίδας κλιτύας ἐξέρχεται ἡ ἀδύναμη κατὰ κόσμον, δυνατὴ ὅμως καὶ στεντορεία κατὰ Θεὸν Φωνὴ τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας ἡ ὁποία ἀντιλαλεῖ εἰς τὰς πλευρὰς τοῦ Βοσπόρου καὶ μετατρέπεται εἰς ἰαχήν, εἰς ἀντίλαλον: Ἔρχου καὶ Ἴδε! Εὑρήκαμεν τὸν Μεσσίαν! Ὁ Θεὸς μεθ’ ἡμῶν ἐστί! Καὶ ἡ ἰαχὴ αὕτη, ἀπὸ τοῦ γεωγραφικοῦ τούτου σταυροδρομίου τῶν Πολιτισμῶν κατηυθύνθη πρὸς Δυσμὰς διὰ τῶν Ἱεραποστόλων Κυρίλλου καὶ Μεθοδίου καὶ ἐξεχριστιάνισε τοὺς Σλαύους. Τὴν ἰαχὴν ταύτην ἤκουσεν ὁ Βασιλεύς τῶν Βουλγάρων Βόρις, καὶ ἐβαπτίσθη χριστιανὸς λαβὼν τὸ ὄνομα τοῦ ἀναδόχου αὐτοῦ Αὐτοκράτορος Μιχαὴλ Γ΄. Τὴν ἰαχὴν αὐτὴν ἤκουσεν ὁ Βασιλεὺς τῶν Ρὼς Ἅγιος Βλαδίμηρος, ἐκ Βορρᾶ, τὴν ὁποίαν ἔσπειρεν εἰς τὴν καρδίαν αὐτοῦ ἡ μάμμη του Ἁγία Ὄλγα, καὶ ἐλθὼν εἰς ἑαυτὸν ἔστειλεν ἀντιπροσώπους εἰς τὴν Πόλιν ταύτην διὰ νὰ ζητήσουν τὸ ἐν Χριστῷ Ἅγιον Βάπτισμα. Οὕτως ἡ Ἐκκλησία αὕτη κατέστη καὶ καθίσταται Μήτηρ, διότι ἐξ αὐτῆς καὶ μερίμνῃ αὐτῆς ὠρθοτομήθη ὁ Λόγος τῆς Ἀληθείας καὶ διεμορφώθησαν τὰ Δόγματα καὶ πλεῖστοι Ἱεροὶ Κανόνες περὶ τὸ ἐπὶ γῆς πολίτευμα τῆς Ἐκκλησίας, τὸ ἀπάγον εἰς τὴν ἐπουράνιον πολιτείαν. Ἡ Ἐκκλησία αὕτη κατέστη καὶ καθίσταται Μήτηρ, Ἁγία Κολυμβήθρα, λαῶν πολλῶν, ἐν τῇ ὁποίᾳ αὐτοὶ ἐνεκεντρίσθησαν εἰς τὴν καλλιέλαιον τῆς Ἁγίας Ὀρθοδοξίας. Καὶ ἡ Ἐκκλησία αὕτη κατέστη καὶ καθίσταται φιλόστοργος Μήτηρ, ὅτε καθέδραι νεώτεραι καὶ παλαιότεραι ἐκλυδωνίζοντο καὶ κλυδωνίζονται ἕνεκα περιστάσεων ἐπαχθῶν, μὴ φεισθεῖσα καὶ μὴ φειδομένη νὰ συμβάλῃ τὸ ἐπ’ αὐτὴν εἰς τὸ μαρτύριον καὶ τὴν μαρτυρίαν, σταυρουμένη ἀλλὰ μὴ θανατουμένη, ἐσταυρωμένη καὶ ἰδοὺ ζῶσα καὶ ἀναστᾶσα καὶ ἀνισταμένη καὶ ἀναστησομένη!
Καὶ καλεῖται τὸ Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον καὶ σύμπασα ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία καὶ σήμερον νὰ πράξῃ τὸ καθῆκον της πρὸς τὸν κόσμον, πρὸς τὸν ἔξω τῆς Ἁγίας αὐτῆς παρεμβολῆς καὶ σήμερον ἄνθρωπον, προσκαλοῦσα καὶ πάλιν τὸν σύγχρονον ἄνθρωπον, μεταφέρουσα τὸ μήνυμα τῆς Κεφαλῆς καὶ τοῦ Ἱδρυτοῦ αὐτῆς Σωτῆρος, «ἔρχεσθε καὶ ἴδετε» ἡμεῖς εὑρήκαμεν τὸν Μεσσίαν! Εὕρετε καὶ σεῖς Αὐτόν!
Σήμερον, ἐποχὴν κατὰ τὴν ὁποίαν ζῶμεν ἀναμφιβόλως ἕνα ἠθικὸν σχετικισμὸν καὶ μινιμαλισμόν∙ σήμερον ἐποχὴν κατὰ τὴν ὁποίαν εἰς τὸ ὄνομα τοῦ σεβασμοῦ τῶν ἀτομικῶν ἐλευθεριῶν καὶ δικαιωμάτων ὁ ἄρχων τοῦ κόσμου τούτου νομοθετεῖ εἰς εὐθεῖαν ἀντίθεσιν πρὸς τὴν Διδασκαλίαν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ∙ σήμερον ἐποχὴν κατὰ τὴν ὁποίαν ἡ ἁλματώδης ἀνάπτυξις τῆς τεχνολογίας καὶ τῆς βιοτεχνολογίας ἀναλυομένη εἰς λεπτομερείας τῆς φυσιολογίας τῆς ἀνθρωπίνης ὑπάρξεως, θέτει ἐνώπιον τοῦ ἀνθρώπου πλεῖστα ὅσα διλήμματα∙ σήμερον ἐποχὴν κατὰ τὴν ὁποίαν ὁ αἰώνιος καὶ προαιώνιος ἀντίδικος ἡμῶν τῶν πιστῶν διάβολος ὠρυόμενος καὶ ζητῶν τίνα καταπίῃ, εὑρίσκει εἰς τὴν προσπάθειάν του αὐτὴν πολλοὺς τοὺς ἐξ ἀνθρώπους συνεργούς, ὑψοῦντας ξίφος καὶ μάχαιραν κατ’ ἀδελφοῦ, διὰ τρόπων πολλῶν, καὶ ὄχι μόνον τοῦ κυριολεκτουμένου ἐν προκειμένῳ…
Εἰς αὐτὴν τὴν ἐποχήν, οἱ διακονοῦντες τὴν Ἁγίαν ἡμῶν Ἐκκλησίαν ὡς λειτουργοὶ αὐτῆς καὶ διάδοχοι τῶν Ἀποστόλων ἀλλὰ καὶ πάντα τὰ βεβαπτισμένα τίμια μέλη αὐτῆς, ἐν τῷ πλαισίῳ τῆς προσωπικῆς εὐθύνης ὡς χριστιανῶν, καλούμεθα νὰ θέσωμεν τὸν λύχνον οὐχὶ ὑπὸ τὸ κοσμικὸν μόδιον ἀλλ’ ἐπὶ τὴν ἐκκλησιαστικὴν λυχνίαν ὥστε νὰ φέγγῃ πᾶσι τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ, τὰ δὲ καλὰ ἔργα ἡμῶν νὰ ἀποτελέσουν τὸ φῶς καὶ τὸ ἅλας τοῦ κόσμου, ὥστε ὁ κόσμος νὰ φωτισθῇ καὶ νὰ ἁλισθῇ πνευματικῶς καὶ ἐρχόμενος νὰ εὕρῃ καὶ νὰ ἴδῃ τὸν Μεσσίαν. Νὰ καταστῇ σύσσωμος καὶ σύναιμος Αὐτοῦ. Διότι ὁ κόσμος ἔρχεται καὶ ἀναζητεῖ τὸν Μεσσίαν.
Δυστυχῶς, ἐν τῇ καθ’ ἡμᾶς Ἀνατολῇ τὸ πλέγμα σχέσεων Ἐκκλησίας καὶ Πολιτείας ὡς Καισαροπαπισμοῦ, ἐνέπλεξε πολλάκις τὰ μέλη αὐτῆς εἰς περιπετείας κοσμικὰς καὶ στοχοθεσίας γεωπολιτικὰς ἐπὶ ζημίᾳ τῆς χριστιανικῆς μαρτυρίας πρὸς τὸν κόσμον. Ἡ Ἐκκλησία τῶν τοῦ Χριστοῦ Πενήτων, ἡ ἀεὶ σταυρουμένη καὶ ἀνισταμένη δύναται νὰ καυχᾶται ἐν Κυρίῳ ὅτι κατὰ τὴν μακρὰν ἱστορίαν αὐτῆς κατέβαλλε καὶ καταβάλλει προσπαθείας διὰ νὰ ἐκπληρώσῃ τὴν ἀποστολὴν αὐτῆς ὡς Μήτηρ καὶ Κέντρον Ἱερὸν ὑπὸ τὸ πνεῦμα τῆς παρακαταθήκης τοῦ πάτρωνος Ἀποστόλου αὐτῆς: ἀνδρείως, ἱεραποστολικῶς, μαρτυρικῶς μὴ συσχηματιζομένη τῷ αἰῶνι τούτῳ, ἀφουγκραζομένη, κατὰ τὸ ἐνόν, τὰ μηνύματα τῶν καιρῶν. Ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία κατὰ τὸν παρελθόντα αἰῶνα συντόνισε μία τεραστίαν διορθόδοξον προσπάθειαν πανορθοδόξου συνοδικῆς ἐκφάνσεως ἐπὶ πολλῶν ζητημάτων τοῦ βίου καὶ τοῦ πολιτεύματος τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῶν σχέσεων πρὸς τοὺς λοιποὺς ἐκτὸς αὐτῆς ἐπικαλουμένους τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, καταλήξασα εἰς τὴν ἐν Κρήτῃ Ἁγίαν καὶ Μεγάλην Σύνοδον. Ἂν καὶ ὁ αἰώνιος ἀντικείμενος ἡμῶν κατέβαλε μεγάλας προσπαθείας διὰ νὰ ἀπομειώσῃ τὸ ἀποτέλεσμα αὐτῆς, ἐν τούτοις, πέραν τοῦ προφανοῦς ἀποτελέσματος, κατὰ τὴν μακρὰν προπαρασκευὴν ἅπαντες οἱ ἀντιπρόσωποι ἁπασῶν τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν ἔχουν καταθέσει τὴν ἱερὰν ἀγωνίαν καὶ τὴν ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι συμβολήν των ἐπὶ τῶν τεθέντων ζητημάτων, τῶν ἀπουσιασασῶν μὴ ἐξαιρουμένων, τὰ ὁποῖα πάντα ἀποτελοῦν ἐπωφελῆ προβληματισμὸν καὶ ἀνάδειξιν προβλημάτων ἀπασχολούντων τὸν λαὸν τοῦ Θεοῦ.
Ὁ προβληματισμὸς οὗτος καὶ αἱ ληφθεῖσαι ἀποφάσεις δύνανται νὰ ἀποτελέσουν στερρὰν βάσιν λήψεως μελλοντικῶν προσηκουσῶν ἀποφάσεων ἀλλὰ καὶ ἐργαστήριον καὶ ἐκμαγεῖον καὶ ὁρμητήριον νέων πρὸς τοῦτο πρωτοβουλιῶν, ὥστε νὰ καταδείξωμεν τοῖς ἀνθρώποις ὅτι εὑρήκαμεν τὸν Μεσσίαν καὶ ὄντως μαθηταὶ αὐτοῦ ἐσμέν.
Ἀποτελεῖ εὐθύνην κοινὴν τῶν Ὀρθοδόξων ὅλων, εἰς τὸ μέτρον τῆς εὐθύνης τοῦ καθ’ ἑνὸς κεχωρισμένως ἀλλὰ καὶ ὡς συνόλου, νὰ καταδείξωμεν τοῖς πᾶσι ὅτι εὑρήκαμεν τὸν Μεσσίαν καὶ νὰ καλέσωμεν τοὺς ἄλλους νὰ ἔλθουν καὶ νὰ εὕρουν αὐτόν. Καὶ νὰ εἴμεθα βέβαιοι ὅτι ὁ κόσμος ἔρχεται. Καὶ ἔρχεται ὑπὸ τὴν μορφὴν τῶν δύο λογοτεχνικῶν ἡρώων, ἀδελφῶν, τοῦ Φιόντορ Ντοστογέφσκυ εἰς τὸ περισπούδαστον ἔργον του οἱ ἀδελφοὶ Καραμαζώφ: εἴτε τοῦ σκεπτικιστοῦ καὶ ἀμφισβητοῦντος σοφιστικῶς καὶ φιλοσοφικῶς Ἰβὰν Καραμαζὼφ εἴτε τοῦ ἀδελφοῦ του εὐσεβοῦς δοκίμου μοναχοῦ Ἀλιόσα. Ἔρχονται, καὶ ἐνίοτε μετὰ παρρησίας διαβαίνουν τὸν Ρουβίκωνα καὶ θέτουν εὐθαρσῶς ἐρωτήματα, σὰν αὐτὰ τὰ ὁποῖα δύνανται νὰ ἐξαχθοῦν ἐκ τοῦ περιφήμου κεφαλαίου τοῦ λογοτεχνικοῦ τούτου ἔργου, τοῦ Μεγάλου Ἱεροεξεταστοῦ, ἐπικαιροποιημένα εἰς πᾶσαν ἐποχὴν καὶ περίστασιν καὶ τόπον ἀνὰ τὴν Δύσην καὶ τὴν Ἀνατολὴν… Καὶ ἡμεῖς ὡς Ἐκκλησία ζῶσα καὶ ζέουσα τῷ Πνεύματι τῷ Ἁγίῳ, ὀφείλομεν πάντες, λόγῳ τε καὶ ἔργῳ, νὰ δίδωμεν ἀπάντησιν παντὶ τῷ αἰτοῦντι[11], ἀπάντησιν βασιζομένην καὶ ἐκπορευομένην ἐκ τοῦ Κυριακοῦ «ὁ ποιήσας καὶ διδάξας, οὗτος μέγας κληθήσεται»[12], ἀφορῶντος εἰς πάντα τὰ μέλη τῆς Ἐκκλησίας ἀνεξαιρέτως, εἴτε ἐκ τοῦ Ἱεροῦ Καταλόγου εἴτε ἐκ τῶν τιμίων λαϊκῶν, κληρονομία πάντα τῆς Θεοτόκου καὶ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων…
Παναγιώτατε,
Ὡς μέλος καὶ Σεῖς τῆς πρωτοκλητείου κληρονομίας, ἀγωνίζεσθε, ἐπὶ ἥμισυ καὶ πλέον αἰῶνος, ὥστε ἡ κοινὴ παρακαταθήκη τοῦ Ἀποστόλου Ἀνδρέου –μαρτυρική, ἱεραποστολική, ἀγωνιστική- νὰ ἀποτελῇ τὸ καθ’ ἡμέραν βίωμα τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας, τῆς ὁποίας ἐπὶ τριακονταετίαν καὶ πλέον προκάθησθε, ἐργαζόμενος κοπιωδῶς δι’ αὐτὴν ἐν ἑσπέρᾳ, καὶ πρωΐ καὶ μεσημβρίᾳ καὶ ἐν παντὶ καιρῷ, ὡς ὁ ἀναλαβὼν τὴν διακονίαν σήμερον τοῦ Πατριαρχικοῦ Ἄμβωνος ἐξ ἰδίας πείρας γνωρίζει. Ὡς καλῶς γιγνώσκει, ἐκ τῶν ἐγγράφων τεκμηρίων καὶ τὸν καθ’ ἡμέραν ἀγῶνα Σας καὶ τὴν ἐκ νεότητός Σας συμβολὴν εἰς τὴν ἱερὰν ὑπόθεσιν τῶν παγχριστιανικῶν καὶ διορθοδόξων σχέσεων. Ὡς καλῶς ἐπίσταται καὶ τὴν ἀγωνίαν καὶ τὸν Πατριαρχικὸν κόπον ὥστε καὶ τὸν ἀδελφὸν τῶν ἀγαθῶν καὶ αὐτὸν κοινωνὸν γενέσθαι, διὸ καὶ περιτρέχετε τὴν οἰκουμένην ἅπασαν διδόντες τὸ ἄγγελμα «εὑρήκαμεν τὸν Μεσσίαν, ἔρχεσθε καὶ ὑμεῖς καὶ ἴδετε». Διάπυρος ἡ εὐχὴ καὶ ἡ προσευχὴ τοῦ ὁμιλοῦντος ἀλλὰ καὶ πάντων ὅπως ἐπὶ μακρὰν εἰσέτι σειρὰν ἐτῶν συνεχίζητε τὴν διακονίαν καὶ παρακαταθήκην τῶν ἐν ἀποστόλοις προκατόχων Σας Στάχυος καὶ Ἀνδρέου, τοῦ Πρωτοκλήτου, ὥστε ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ νὰ μὴ δέδεται, ἀλλὰ νὰ τρέχῃ καὶ νὰ ἀντηχῇ πανταχοῦ ἡ Ἀποστολικὴ Διαβεβαίωσις «Εὑρήκαμεν τὸν Μεσσίαν». Γένοιτο!
[1] Κανονικαὶ Διατάξεις, Παράρτημα τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἀληθείας, ἐπιστασίᾳ Μανουὴλ Ἰ. Γεδεών, ΚΠολις 1889, ἐκ τοῦ Πατριαρχικοῦ Τυπογραφείου, σ. 456 (Σεραφεὶμ τοῦ ἀπὸ Φιλιππουπόλεως «Περὶ τῆς ἑορτῆς τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου»).
[2] ὅ.π. σελ. 458.
[3] ὅ.π. σελ. 457.
[4] Πρβλ. Ἐφες. ι΄ 10-17
[5] Ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας, Ἀποστόλου Ἀθ. Γλαβίνα, Καθηγητοῦ Πανεπιστημίου, τ. Α΄, Θεσσαλονίκη 1995, σελ. 34.
[6] ὅ.π. Κανονικαὶ Διατάξεις, σελ. 457.
[7] ὅ.π. Ἀπ. Γλαβίνα, σελ. 36.
[8] Πρβλ. Β΄ Τιμ. β΄9.
[9] Πρβλ. Ἰωάν. α΄ 42.
[10] Πρβλ. ὅ.π. α’ 47
[11] Πρβλ. Α΄ Πέτρ. γ΄ 15.
[12] Πρβλ. Ματθ. ε΄ 19.
