Ρέα Πουρνάρα
Ο Κυδωνιών, ο Ελαίας ο Περγάμου, ο Θυατείρων, ο Σμύρνης, ο Ανέων, ο Ερυθρών, ο Κρήνης, ο Εφέσου, ο Σάρδεων, ο Φιλαδελφείας, ο Λαοδικείας, ο Πισιδίας, ο Τελμησσού, ο Μύρων, ο Λύστρων, ο Πέργης… Η δυτική και νοτιοδυτική πλευρά της καθ΄ημάς Ανατολής και η αναβίωση μητροπόλεων του Οικουμενικού Θρόνου στις μέρες μας.
«Στις 3 Σεπτεμβρίου έχουμε το πανηγύρι της Παναγίας της Πισιδιώτισσας στην Αλάνυα» με είπε ο Επίσκοπος Ευδοκιάδος Αμβρόσιος στα μέσα του περασμένου Αυγούστου. Και θυμήθηκα την Ανάσταση που έκανε εκεί ο Αρχιεπίσκοπος Τελμησσού Ιώβ το 2016: «Ξεκινήσαμε στις 10 το βράδυ και τελειώσαμε στις 2 το πρωί. Και τον εσπερινό της Αγάπης, στην Αττάλεια, στον Άγιο Αλύπιο, την Κυριακή του Πάσχα το βράδυ, με περίπου τριακόσιους σλαβόφωνους ορθόδοξους χριστιανούς.» Και ακόμη το αξέχαστο πριν από λίγα χρόνια, τον Μάρτιο 2019, από τον π. Αμβρόσιο, τότε σύγκελλο του Πατριαρχείου που εστάλη να βοηθηθεί ο τότε μητροπολίτης Πισιδίας Σωτήριος: «Εδώ, από φυλακής πρωϊας μέχρι νυκτός! Η ενορία είναι πολύ μεγάλη: Ρώσοι, Γεωργιανοί, Ιρανοί, Μολβαβοί, Ρουμάνοι, Ουκρανοί, Εντόπιοι… Κάθε Κυριακή 120-150 άτομα στην εκκλησία, και τις καθημερινές 40-50.»
Η πρώτη εικόνα της Αττάλειας με το τραμ που περιμένει στο αεροδρόμιο για το κέντρο είναι πολύ φιλική. Και ενισχύεται με κάθε ματιά γύρω. Και με την είσοδο στην παλαιά συνοικία της μέσα στα τείχη, το Καλέϊτσι, με τα στενά πέτρινα και μαρμάρινα δρομάκια, με τα μεγάλα με εσωτερικές αυλές ελληνικά σπίτια, με τα μικρότερα με μπαλκόνια, με τους τρούλους των πάλαι ποτέ εκκλησιών, τώρα τζαμιών, να σκέπουν την όλη ατμόσφαιρα νοιώθεις ρίγος. Και σεβασμό για τους προκομμένους ανθρώπους που αναγκάστηκαν να φύγουν με την συνθήκη της ανταλλαγής των πληθυσμών μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδος. Φωνάζουν ακόμη την ελληνικότητα τους αρκετά εγκαταλελειμμένα κτήρια…
Κτίσμα του 1844! και αποθήκη μετά την καταστροφή, η εκκλησία του Αγίου Αλυπίου αγοράστηκε σε κακά χάλια το 2008 από τον Πισιδίας Σωτήριο. Εδώ τελούνται καθημερινά λειτουργίες και εσπερινοί για τους κατά βάση ρωσόφωνους της περιοχής. Ο άγιος αυτός ιεράρχης, ο από Κορέας, άφησε μεγάλη παρακαταθήκη και βαθειά αγάπη σε κλήρο και λαό.
Δεν πρόλαβα τον εσπερινό της Παρασκευής 2 Σεπτεμβρίου, αλλά άναψα τα κεριά μου και προσκύνησα την εικόνα των αγίων της Πισιδίας και του Αγίου Αλυπίου στην όμορφη εκκλησία που οι Τούρκοι την ονόμαζαν Κιουτσούκ Ρουμ Κιλισεσί. Κόσμος μπαινόβγαινε για μια προσευχή. Με καλωσόρισε ο Φινλανδός εφημέριος της π. Βλαδήμηρος και με παρακάλεσε να βρίσκομαι 5 η ώρα το πρωί του Σαββάτου 3 Σεπτεμβρίου μπροστά στην εκκλησία για να ξεκινήσουμε προς Αλάνυα.
Ο Αντώνιος, ο μικροκαμωμένος μεσήλυκας και ευγενικός κανδηλανάφτης της εκκλησίας, που βαπτίστηκε χριστιανός πριν μερικά χρόνια, είναι ο οδηγός μας. Έχουμε μαζί μας και τον καλό διάκονο π. Νικήτα, ρωσικής καταγωγής. Θα περάσουμε από την Σίδη πρώτα, να πάρουμε τον π. Ιωάννη, Λευκορώσο με ουκρανικές ρίζες, που είναι ο εφημέριος του Αγίου Παύλου. Ο ιερός ναός που τόσο προσπάθησε να εγείρει ο Σωτήριος, που τόσο πολλοί πιστοί ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του, συνοδοιπόρησαν με το όραμα του και στήριξαν ποικιλοτρόπως το κτίσιμο της. Ο Θεός όμως τον κάλεσε κοντά του λίγες μέρες πριν από τα θυρανοίξια στις αρχές Ιουλίου, τα οποία έκανε με ευλάβεια και σέβας ο Θεοφιλέστατος Ευδοκιάδος. Δώρημα τέλειον στην Εξαρχία Σίδης και Αττάλειας της Μητροπόλεως Πισιδίας.
Η πινακίδα έξω από την Παναγία Πισιδιώτισσα γράφει στα τουρκικά: «Ορθόδοξο Πολιτιστικό Κέντρο Αγίου Γεωργίου». Από τον Άγιο Γεώργιο του Βουνού, που ανακαινίσθη πριν μερικά χρόνια από τις Τοπικές Αρχές, και επετράπη ο πρώτος μέγας εσπερινός στις 14 Νοεμβρίου 2015, 93 χρόνια μετά τον μεγάλο διωγμό, με τις σεπτές ευλογίες του Πατριάρχου Βαρθολομαίου. Οι λίγες γυναίκες μέσα στην εκκλησία με τις εσάρπες στο κεφάλι στολίζουν ακόμη την Υπεραγία Θεοτόκο της Χαριτοβρύτου Πισιδιωτίσσης. Ο άγιος Ευδοκιάδος με τον εφημέριο του ναού Οικονόμο π. Κωνσταντίνο, Ρώσο με ελληνικές ρίζες, έχουν ήδη αρχίσει τον όρθρο.
Σκέπτομαι πώς θα την είχαν στολίσει την μέρα των θυρανοιξίων της. Την επομένη του μεγάλου εσπερινού. Την Κυριακή 15 Νοεμβρίου 2015. Με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο να ευλογεί την Αγία Τράπεζα. Η εκκλησία που πήρε το όνομα της από την ιστορική μυρόβλητη εικόνα της Παναγίας, της επονομαζομένης Πισιδιώτισσας, επειδή βρισκόταν στον ομώνυμο ναό στην Σωζόπολη της Πισιδίας και ήταν γνωστή για τα θαύματά της από τον 6ο αιώνα!
Ο πρώτος εορτασμός της έγινε στις 3 Σεπτεμβρίου 2016. Πάνε κιόλας 6 χρόνια. Για πότε γέμισε ασφυκτικά η εκκλησία, και συνήχθησαν όλοι στο «Ευλογημένη η βασιλεία» δεν το κατάλαβε κανείς. Στο αναλόγιο ψάλλουν μόνο γυναίκες. Η λειτουργία όλη στα σλαβονικά, το Πάτερ ημών και στα ελληνικά. Δύο ιερείς στα δεξιά και αριστερά του ναού με μικρό ευαγγέλιο σε προσευχητάρι εξομολογούν κατά την διάρκεια της λειτουργίας. Σεβόμαστε την ρωσική παράδοση των πιστών. Που παρόλες τις αντιξοότητες τολμήσαμε την αναβίωση της πίστεως μας με την χάρη του Θεού. Όλοι μας στην λιτανεία των εικόνων της εκκλησίας γύρω γύρω από τον λουλουδιασμένο αυλόγυρο, με τον Θεοφιλέστατο να ραντίζει τα πάντα και τους πάντες. Η χάρις που φέρνει την χαρά του Θεού.
Το πανηγύρι που ακολούθησε με τον πελώριο πάγκο τρικούβερτο. Η κάθε μια ενορίτισσα κάτι είχε φτιάξει, τεράστιες οι πιατέλες με τα φαγητά, τα φρούτα, πλούσια τα γλυκίσματα. Δεν έλειπαν και τα δικά μου τυροπιτάκια που έφερα από την Πόλη.
Η Πισιδία στάθηκε σημαντική στην διάδοση του χριστιανισμού. Ο Απόστολος Παύλος πέρασε από την Αντιόχεια της Πισιδίας να κηρύξει το ευαγγέλιο του Χριστού. Η Αντιόχεια έγινε διοικητικό κέντρο της επαρχίας της Πισιδίας από τον 4ο αιώνα και η Μητρόπολη της έζησε από τότε αδιάλειπτα μέχρι το 1923.
«Γι αυτές και τόσες άλλες ευλογίες, που μας χάρισε η γενναιοδωρία του Πανάγαθου Θεού απευθύνουμε σήμερα τις ολόψυχες ευχαριστίες μας πρός Αυτόν, την Υπεραγίαν Θεοτόκον, πρός τιμήν της Οποίας ανηγέρθη ο νέος Ναός και προς όλους τους Αγίους της Πισιδίας, Σίδης και Ατταλείας. Είθε να μας αξιώσει ο Κύριος να φανούμε άξιοι αυτών των ευεργεσιών Του και να τις αξιοποιήσουμε για την πνευματική μας ωφέλεια.» είπε ο μακαριστός Πισίδιας Σωτήριος την 1η Ιανουρίου 2016 στο ποίμνιο του.
Οι ευχές και οι προσευχές περνάνε τώρα στον ενθρονισθέντα μόλις την περασμένη εβδομάδα νέο Μητροπολίτη Πισιδίας κ. Ιώβ. Όλη η χριστιανοσύνη εκεί στην μητρόπολη που καλείται να ποιμάνει έχοντας την στήριξη του Θεοφιλεστάτου και όλων των ιερωμένων. Την λαμπρή και αρχαία και ιστορική και ταπεινή αυτή μητρόπολη του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Κείμενο – φωτογραφίες: Ρέα Πουρνάρα
Σεπτέμβριος 2022
