Nikita Krivoshein
Μετάφραση στα ελληνικά για το Φως Φαναρίου:
Δρ. Γεώργιος Ι. Τσικαλάκης
Ph.D-M.A. Διεθνούς Πολιτικής, M.Sc. Ιστορίας Ε.ΔΙ.Π.-Πολιτικής και Δεοντολογίας της Διατροφής – Τμήμα Επιστημών Διατροφής Διατολογίας / Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο
Πολλοί πιστοί περίμεναν από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 για αλλαγές, όχι μόνο στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία (Πατριαρχείο Μόσχας), αλλά και στην Εκκλησία του Εξωτερικού (ROCOR). Οι διώξεις του Χρουστσόφ, η στασιμότητα του Μπρέζνιεφ και η άνοδος του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ στην εξουσία προετοίμασαν ένα συγκεκριμένο ψυχολογικό πλαίσιο. Στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία έξω από τη Ρωσία (ROCOR), κληρικοί και πιστοί ήλπιζαν στην απελευθέρωση της Εκκλησίας στην πατρίδα τους. Το 1981 πραγματοποιήθηκε η ιστορική Σύνοδος Επισκόπων της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στο Εξωτερικό, έθεσε τα θεμέλια για τη λατρεία των Ρώσων Νεομαρτύρων– που μαρτύρησαν για τον Χριστό ή διώχθηκαν μετά την επανάσταση του 1917. Το 1988, χάρη στον Γκορμπατσόφ και την «Περεστρόικα», η ΕΣΣΔ γιόρτασε πανηγυρικά τη 1000η επέτειο από τη βάπτιση της Ρωσίας. Και το 1989 η Ρωσική Εκκλησία ανακήρυξε τον Πατριάρχη Τύχωνα στο πλήθος των αγίων που βασανίστηκαν και δολοφονήθηκαν από τους Μπολσεβίκους. Το 1990-2000, συνέβησαν πρωτοφανή γεγονότα – η δοξολογία των Νεομαρτύρων και Ομολογητών της Ρωσίας που υπέφεραν για την πίστη τους στην αθεϊστική ΕΣΣΔ. Για την Εκκλησία του Εξωτερικού, ήταν σημάδι ότι το κράτος και η Εκκλησία στη Ρωσία αναγνώρισαν τα εγκλήματα των Σοβιετικών. Τότε γεννήθηκε η ελπίδα, ότι οι προσευχές των μαρτύρων του 20ού αιώνα θα ενίσχυαν τους Ορθοδόξους στην ενότητα, ότι θα ερχόταν η μέρα που η Ρωσική Εκκλησία, χωρισμένη σε τρεις κλάδους μετά το 1917 (Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ρωσίας, ROCOR και Αρχιεπισκοπή στο Παρισιού, Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως), θα μπορέσει να βρει έναν τρόπο προσέγγισης.
Ο δρόμος δεν ήταν εύκολος, αλλά το 2007 η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία και η Εκκλησία του Εξωτερικού αποκατέστησαν αυτή την ενότητα και το 2019 εντάχθηκε και η Αρχιεπισκοπή των Παρισίων. Ο μακρύς δρόμος προς την ένωση έληξε με τον θρίαμβο της Ορθοδοξίας. Η ρωσική διασπορά στο εξωτερικό και στη Ρωσική Ομοσπονδία θα μπορεί να τελέσει κοινές λειτουργίες.
Ο θείος μου, Βασίλειος (Krivocheine) Αρχιεπίσκοπος Βρυξελλών και Βελγίου ήταν μάρτυρας της αρχής αυτής της επανένωσης. Αλίμονο, πέθανε το 1985 και δεν έζησε για να δει τον πλήρη θρίαμβό του. Η ΕΣΣΔ έφερε πολλά βάσανα και δάκρυα στη γη. Ούτε εγώ ούτε η γυναίκα μου η Ξένια περιμέναμε ποτέ μια τόσο μεγάλη νίκη της Εκκλησίας έναντι του κακού. Οι Σοβιετικοί κατέρρευσαν το 1991, και παρά την επιθυμία του προέδρου Πούτιν, η επιστροφή τους είναι εντελώς αδύνατη. Αυτά τα χρόνια ήμασταν γοητευμένοι και σοκαρισμένοι με αυτό που συνέβαινε. Τώρα, αυτό μπορεί να ακούγεται περίεργο. Πώς οι άνθρωποι που επέζησαν από τόση δυστυχία διατηρούσαν ακόμα την ελπίδα… Οι λέξεις «ποτέ μην λες ποτέ» όμως επέστρεψαν. Από το 2004, η Ξένια και εγώ έχουμε ξεκινήσει μια πορεία ενεργού κάλυψης από τα μέσα ενημέρωσης της εκκλησιαστικής ζωής. Η γαλλική ιστοσελίδα/ιστολόγιό μας «Parlons d’orthodoxie» έφερε στους γαλλόφωνους αναγνώστες καθημερινά νέα από όλο τον κόσμο. Δημοσιεύσαμε σε μετάφραση όχι μόνο τη ζωή των νεομαρτύρων και διηγήματα της Ορθοδοξίας, αλλά και κείμενα ορθοδόξων συγγραφέων και δημοσιογράφων του 20ου αιώνα και σύγχρονους συγγραφείς, βάλαμε διαδικτυακές κριτικές μυθιστορημάτων, βιβλία, αναφορές πολιτιστικών εκδηλώσεων, διαλέξεις και Βίντεο.
Ήμασταν ευτυχείς που μπορέσαμε να επωφεληθούμε από αυτό, να μεταδώσουμε στους αναγνώστες μας (είναι δεκάδες χιλιάδες σε όλο τον κόσμο) τον αληθινό λόγο της ελεύθερης Εκκλησίας. Ο ιστότοπός μας δεν υπήρξε ποτέ το επίσημο όργανο της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Πάντα εργαζόμασταν σε εθελοντική βάση και δεν λάβαμε ευρώ για τη δουλειά μας. Με τα χρόνια, οι ανοιχτές και ελεύθερες δραστηριότητες του Parlons d’Orthodoxie (Μιλώντας για την Ορθοδοξία) έχουν εκτιμηθεί ιδιαίτερα από το Πατριαρχείο Μόσχας και το DREE. Φαίνεται ότι το Πατριαρχείο Μόσχας θεωρούσε την ιστοσελίδα μας ως εκπρόσωπό του στο εξωτερικό.
Αυτή η αρμονία κράτησε μέχρι τις 24 Φεβρουαρίου 2022, όταν η κατάσταση άλλαξε δραματικά. Πολλοί περίμεναν ομιλία από τον Πατριάρχη Κύριλλο. Ήταν σημαντικό να ακούσουμε τα λόγια του όχι μόνο στη Ρωσία, αλλά και στη διασπορά στη Δύση. Φυσικά, σε αυτή την κατάσταση, πολλοί θυμήθηκαν τον Άγιο Πατριάρχη Τύχωνα, ο οποίος το 1918 υπερασπίστηκε αμέσως τους πιστούς και καταδίκασε τις ενέργειες του Λένιν και των Μπολσεβίκων. Υπήρχαν λόγοι για αυτό: ο Λένιν ενέκρινε το «Διάταγμα για τον διαχωρισμό του κράτους από την εκκλησία και το σχολείο» τον Φεβρουάριο του 1918, άρχισαν μαζικές καταστολές εναντίον ιερέων, μοναχών και ενεργών ενοριών. Ο Πατριάρχης Τύχων τότε αποστασιοποιήθηκε έντονα από τη σοβιετική εξουσία, η θαρραλέα στάση του τον οδήγησε στο θάνατο.
Τώρα, ο Πατριάρχης Κύριλλος υποστήριξε πλήρως τον πόλεμο /«ειδική επιχείρηση» που ξεκίνησε η Ρωσική Ομοσπονδία κατά της αδελφικής Ορθόδοξης Ουκρανίας. Αυτή η θέση ήταν ένα μεγάλο σοκ και ένα χαστούκι στο πρόσωπο όχι μόνο για τις ελπίδες εκατομμυρίων πιστών, αλλά και για όλη την πορεία που ακολούθησε η Εκκλησία μετά το 1989: μια ειρηνική και μη πολιτική προσέγγιση που καταδίκασε την επανάσταση του 1917, την πολιτική πόλεμο με τις μαζικές δολοφονίες πιστών, τον τρόμο του Στάλιν και τη δίωξη της εκκλησίας από τον Χρουστσόφ. Μόνο ως αποτέλεσμα μετάνοιας μπορούσε να γίνει η αναβίωση της Ορθόδοξης Εκκλησίας στη Ρωσία.
Αν πάτε περισσότερο από έξι μήνες πίσω, οι απογοητεύσεις προέκυψαν σχεδόν αμέσως, τόσο στη Ρωσία όσο και στη διασπορά. Ο κόσμος έχει αρχίσει να μας γράφει και δημοσιεύουμε στον ιστότοπό μας συλλογικές ανοιχτές επιστολές από ιερείς, ενορίτες, ορθόδοξους συγγραφείς και πολιτικούς κατά του πολέμου. Από την πλευρά μας, στις 27 Φεβρουαρίου, στείλαμε μια σύντομη επιστολή στους Μητροπολίτες Αντώνιο (Sevryuk) και Ιλαρίωνα (Alfeev). Στην επιστολή αυτή, που απευθυνθήκαμε και στον Πατριάρχη Κύριλλο, ζητήσαμε «να επιστρέψει στο θηκάρι του το σπαθί που ύψωσε ο ρωσικός στρατός κάτω από τα λάβαρα του Αγίου Αλεξάνδρου Νιέφσκι σε έναν αδελφό λαό, επειδή ο Άγιος Βλαδίμηρος βαφτίστηκε στο Κίεβο. Η απάντηση ήρθε αρκετά γρήγορα. Μας είπαν ότι η θέση μας δεν είναι σύμφωνη με τη γενική γραμμή της Εκκλησίας του Ρώσου Πρωθυπουργού και ότι πρέπει να κλείσουμε αμέσως τον ιστότοπό μας ή να σταματήσουμε να δημοσιεύουμε «επίμαχα» κείμενα. Όχι, δεν κλείσαμε τον ιστότοπο (ειδικά από τη στιγμή που δεν ήμασταν ποτέ διοικητικά συνδεδεμένοι με το PM). Χάρη στη βοήθεια ομοϊδεατών, καταφέραμε να σώσουμε και να μεταφέρουμε τα πλούσια αρχεία του ιστότοπου και να συνεχίσουμε τις δραστηριότητές μας με τον ίδιο τίτλο «Parlons d’orthodoxie», αλλά με νέα διεύθυνση.
Έτσι μας πέρασαν οι ρόδες του πολέμου πάνω από τους Krivosheins.
Θα ήθελα να σημειώσω ότι η θέση που κατέχει τo Πατριαρχείο Μόσχας προκαλεί έκπληξη στο παράλογο των πράξεών του. Αμέσως προκύπτει το ερώτημα: πιστεύει πραγματικά ο Πατριάρχης Κύριλλος ότι ο πόλεμος που ξεκίνησε ο Πούτιν είναι ένας πόλεμος για την προστασία της Ρωσίας από ορισμένους «Ουκρανούς Ναζί» και το ΝΑΤΟ; [(Το είπα σε προηγούμενη συνέντευξη).] Ο Ουκρανός Μητροπολίτης Ονούφριος και οι χιλιάδες πιστοί του, διαφωνούν με αυτήν την ψευδή προπαγανδιστική αφήγηση. Έχουν ήδη ανακοινώσει την αυτοκεφαλία τους και τον χωρισμό τους από τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία. Σήμερα, οι Ορθόδοξες Εκκλησίες της Λετονίας και της Λιθουανίας ακολουθούν σταδιακά αυτό το μονοπάτι… Σε όλο τον κόσμο ο κλήρος αρνείται να μνημονεύσει τον Πατριάρχη κατά τη διάρκεια των λειτουργιών στις εκκλησίες του Πατριαρχείου Μόσχας και όπου συνεχίζει να μνημονεύει το όνομά του, ο κόσμος εγκαταλείπει τις εκκλησίες για άλλες ενορίες. Όλα όσα έχουν συλλεχθεί και αναδημιουργηθεί τις τελευταίες δεκαετίες αρχίζουν να καταρρέουν. Η παράλογη συμπεριφορά της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και το γεγονός ότι κατά τις προεκλογικές εκστρατείες η Εκκλησία αντιτάχθηκε πάντα πολύ έντονα και αρνητικά στη συμμετοχή του κλήρου της στην πολιτική ζωή. Οι εκδηλώσεις καλής ιθαγένειας καταδικάζονται και τιμωρούνται εάν είναι αντίθετες με την επίσημη τάση του Κρεμλίνου. Παραλογισμός: μετά το ξέσπασμα του πολέμου, οι ιερείς που υπερασπίζονται την «ειρήνη στον κόσμο» άρχισαν να τιμωρούνται ενώ όσοι κηρύττουν «για τις βόμβες και τα όπλα» ενθαρρύνονται.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και ο Πάπας Φραγκίσκος διαφωνούν με τον Πατριάρχη Κύριλλο (τον πάπα που χτυπά συνεχώς την πόρτα του με αίτημα να «μιλήσει καρδιά με καρδιά»). Αλλά υπάρχει ακόμη χρόνος και όλα μπορούν να διορθωθούν, ο πατριάρχης μπορεί ακόμη και να μπει στη σύναξη νεομαρτύρων και εξομολογητών – χρειάζεται απλώς να υπερασπιστείτε τους πιστούς και να καταδικάσετε αυτή τη σφαγή στην Ουκρανία. Η άγρια σφαγή, στην οποία, φυσικά, η Ουκρανία θα κερδίσει αυτούς τους αγώνες επειδή προστατεύει τα εδάφη της από την επίθεση. Με τον ίδιο τρόπο η ΕΣΣΔ είχε κερδίσει τον πόλεμο του 1941-45. Τότε ολόκληρος ο δυτικός συνασπισμός ξεσηκώθηκε εναντίον του Χίτλερ με τους Ρώσους, ήταν ένας πόλεμος ενάντια σε ένα τρομερό κακό, είναι απίθανο ο Στάλιν να μπορούσε να κερδίσει μόνος του. Παράξενο και σαν καθρέφτης – σήμερα η Δύση και όλοι όσοι είναι ελεύθεροι και δημοκρατικοί βοηθούν επίσης την Ουκρανία σε αυτόν τον πόλεμο.
Δεν έχει περάσει πολύ καιρός, που η γαλλική τηλεόραση μετέδωσε μια συνέντευξη με τον Ντμίτρι Μεντβέντεφ (πρώην Πρόεδρο της Ρωσικής Ομοσπονδίας). Του έκαναν διάφορες ερωτήσεις, οι απαντήσεις του ήταν γνωστές εκ των προτέρων. Είτε έτσι είτε αλλιώς, «η υπόθεση μας θα θριαμβεύσει» και μετά μπλα μπλα μπλα. Αλλά στο τέλος, ξαφνικά άρχισε να προφητεύει και να ερμηνεύει την Αποκάλυψη. «Κοιτάξτε, ο άγγελος έχει ήδη αφαιρέσει μια άλλη σφραγίδα και ο αναβάτης έχει ξεκινήσει, πράγμα που μπορεί να σημαίνει ότι το τέλος του κόσμου θα έρθει σύντομα». Ποιος ξέρει, φυσικά δεν το θέλουμε πολύ, αλλά ίσως ακόμη και ένα ατομικό φινάλε δεν μπορεί να αποκλειστεί. Πιθανότατα, σε μια ελεύθερη ανάγνωση, αυτό θα έπρεπε να γίνει κατανοητό ως εξής: αν η Δύση δεν άλλαζε γνώμη και η Ουκρανία δεν δεχόταν να παραδοθεί στη Ρωσία του Πούτιν, τότε θα ρίχναμε ατομική βόμβα. Πώς γυρίζει η γλώσσα του Μεντβέντεφ για να ερμηνεύσει τον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο;! Αυτό το μυστήριο είναι ακόμα μεγάλο, κανείς δεν μπορεί να ερμηνεύσει την Αποκάλυψη, μόνο ο Κύριος ο Θεός.
Λοιπόν, τι γίνεται με την Εκκλησία; Για περισσότερα από 2000 χρόνια η εκκλησία γνωρίζει διαιρέσεις, θρησκευτικούς πολέμους, βάσανα, σκαμπανεβάσματα. Η εκκλησία είναι ένας ζωντανός οργανισμός στον οποίο ο Κύριος ο Θεός θα είναι πάντα παρών. Προσευχόμαστε σε αυτόν, και δεν θα μας αφήσει ποτέ ούτε θα μας προδώσει. Οι Πατριάρχες έρχονται και φεύγουν, αλλά η δόξα και η μνήμη που θα μείνει από τα έργα τους εξαρτάται από τους ίδιους τους Αγίους Πατέρες και ο Θεός είναι εκεί, στο δρόμο τους να τους βοηθήσει.
N. Krivochéine
Παρίσι, Σεπτέμβριος 2022.
