Ο μακαριστός Μητροπολίτης Πατρών Νικόδημος Βαλληνδράς (1915-2008), στο βίντεο που παραθέτουμε εδώ, ψάλλει τον πρώτο στίχο από τον Πολυέλεο του Πέτρου Μπερεκέτου “Λόγον αγαθόν” σε ήχο δ’ άγια.
Τον μεγάλο αυτό πολυέλεο ηχογράφησε ολόκληρο ο Μητροπολίτης Νικόδημος και εκδόθηκε σε ψηφιακό δίσκο από το Κέντρον Ερευνών και Εκδόσεων σε επιμέλεια του Μανόλη Κ. Χατζηγιακουμή. Ο ψηφιακός δίσκος περιέχεται στην κασετίνα με τίτλο ΠΟΛΥΕΛΕΟΙ (17ος – 19ος αι.) που εξέδωσε το ΚΕΡΕ (2013), η οποία περιλαμβάνει, επίσης, τέσσερα cd στα οποία πολυελέους ψάλλει ο αείμνηστος πρωτοψάλτης Λεωνίδας Σφήκας.
Ο Μανόλης Χατζηγιακουμής σημειώνει τα εξής ενδιαφέροντα για το μέλος, την ηχογράφηση και την ερμηνεία:
“Ο πολυέλεος Λόγον αγαθόν ηχ δ´ Άγια είναι από τους πιο ενδιαφέροντες, γενικότερα, του είδους, τόσο για την πρωτοτυπία της μορφής όσο και της σύνθεσης. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι Στίχοι του Ψαλμικού κειμένου (Ψαλμός μδ´44) συμπλέκονται με ειδικούς εγκωμιαστικούς Χαιρετισμούς προς την Παναγία, οι περισσότεροι από τους οποίους αντλούνται από την μεγάλη δεξαμενή των θεομητορικών ύμνων. Δημιουργείται έτσι ένα πρωτότυπο ποιητικότατο κείμενο, υμνητικό και εγκωμιαστικό, το οποίο αποτυπώνει (και αυτό) την ειδική διάθεση του Μπερεκέτη για ύμνηση και δοξολόγηση της Παναγίας (βλ. και το οκτάηχο Θεοτόκε Παρθένε, το Ψάλλοντές σου τον τόκον, τους Καλοφωνικούς του Ειρμούς, και πολλά άλλα)…
Η ηχογράφηση και η ερμηνεία του Πολυελέου αυτού από τον μητροπολίτη Νικόδημο Βαλληνδρά αποτελεί, μέσα στη γενικότερη στόχευση της ιστορικής και φιλολογικής Σειράς των «Μνημείων», αλλά και μέσα στη χύδην σύγχρονη ερμηνευτική προσέγγιση πολλών ιστορικών μελών, πολυτιμότατη παρακαταθήκη. Δεν είναι μόνο τα τεχνικά δεδομένα της ερμηνείας, η ισοσθενής εκφορά, η διαστηματική πιστότητα και ακρίβεια, η περεπόμενη επίσης πιστότητα και ακρίβεια των εσωτερικών χρωματικών εναλλαγών, η εκπληκτική απόδοση των επιμέρους ποιοτικών χαρακτήρων, και πολλά άλλα, είναι κυρίως το ψυχικό αποτύπωμα που καταγράφεται, βιωματικό, ανεπιτήδευτο, βαθύτατα αληθινό και αυθεντικό (στοιχεία που τόσο απουσιάζουν σήμερα από τη χορωδιακή και την άλλη νέο-παραδοσιακή εκτέλεση των παλαιών μελών). Από την άποψη αυτή, η παρούσα ερμηνεία στο συγκεκριμένο αυτό μέλος αποτελεί μοναδική ιστορική και αισθητική εμπειρία, ταυτόχρονα δείγμα και υπόδειγμα απόδοσης παλαιών εκκλησιαστικών μελών. Και πρώτα, και ειδικότερα, η ερμηνεία του μητροπολίτου Νικοδήμου Βαλληνδρά στον Πολυέλεο του Πέτρου Μπερεκέτη (ηχογράφηση Ιανουάριος 1992) πραγματοποιείται από την παλαιότυπη έκδοση της «Πανδέκτης» (Κων/πολη 1850/1851, η πρώτη έκδοση του Πολυελέου «Ταμείον Ανθολογίας», Κων/πολη 1834). Στην ερμηνεία αυτή εξαίρεται ιδιαίτερα η κατά το ήθος και ύφος απόδοση του μέλους, η πεποικιλμένη διατύπωση κατά τη λιτή και λαμπρή απόδοση (όπου πρέπει και όπως πρέπει) των ποιοτικών χαρακτήρων, η σταθερή και ισοσθενής εκφορά, ο έγχρονος βηματισμός και πάνω απ’ όλα το ηγεμονικό και υψήγορον της εκφράσεως. Με το τελευταίο πρέπει να συνδυασθεί επίσης και το ανάλογο δοξαστικό και χαρμόσυνο ύφος, εξωστρεφές και εκκλησιαστικό ταυτόχρονα, που ανταποκρίνεται άριστα στον δοξαστικό και υμνητικό χαρτακτήρα του μέλους. Στοιχεία όλα τα οποία συνδυάζουν την ενδεδειγμένη προσήλωση στο εγγεγραμμένο μουσικό κείμενο (και επομένως στην καλλιτεχνική βούληση του συνθέτη), και, ταυτόχρονα, την ελευθερία και το εύρος του ερμηνευτικού ηχοχρώματος της προφορικής παράδοσης. Και εδώ ένα υπόδειγμα ορθής ιστορικής απόδοσης παλαιών, «νεκρών» σήμερα εκκλησιαστικών μελών.”
