Αρχιμ. Μιχαήλ Χαρ. Σταθάκης
«Ὁ θάνατος», γράφει ο αοίδιμος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρυσόστομος Παπαδόπουλος, «δὲν ἠδυνήθη νὰ ἐξαλείψῃ τὸ ὄνομα τοιούτου μεγάλου Ἱεράρχου, ὅστις ἀνεδείχθη καὶ συγγραφεὺς ἔξοχος, πολλὰ καὶ σπουδαῖα καταλιπὼν συγγράμματα, εἰδικωτέραν ἔχοντα σημασίαν διὰ τὴν ἱστορίαν τῆς Ἐκκλησίας τῶν Ἀθηνῶν, ἧς σέμνωμα καὶ μεγάλη δόξα ὑπῆρξεν ὁ Μιχαήλ»!
Υποφωσκούσης της ετησίου μνήμης του εν αγίοις Πατρός ημών Μιχαήλ του Χωνιάτου, Μητροπολίτου Αθηνών, στο 18ο κατά σειράν αφιέρωμα θα παραθέσουμε τα του «πρώτου» εορτασμού του αγίου, ο οποίος κατά θεία πρόνοια ήταν το 2005 τόσο στα Μεσόγεια, όσο και στην Φθιώτιδα και στην Κέα.
Ο πρώτος εορτασμός φυσικά δεν γνωρίζουμε πότε τελέστηκε. Ωστόσο όμως η ακριβώς χρονολογημένη στα 1232 μ.Χ. τοιχογραφία στο ιερό Βήμα του Αγ. Πέτρου Καλυβίων, η οποία απεικονίζει τον Μιχαήλ Χωνιάτη με φωτοστέφανο μεταξύ των συλλειτουργούντων ιεραρχών αλλά και η σύγχρονή της τοιχογραφία από το παρεκκλήσιο του ασκητηρίου στη Σπηλιά της Πεντέλης, η οποία φυλάσσεται σήμερα στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών, είναι ενδεικτικά της τιμής και της αναγνώρισης των κόπων του ανδρός, της αγάπης του για το ποίμνιό του και την πόλη των Αθηνών, της ομολογίας του στην Ορθόδοξη πίστη, των θυσιών του, του ασκητικού πνεύματός του, της λιτής και απέριττης βιωτής του, της παρρησίας του έναντι των καταχραστών της εξουσίας, του θάρρους του κατά των εισβολέων, της αγιότητός του!
Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει πράξη αγιοκατατάξεως του Χωνιάτη από την επίσημη Εκκλησία, διότι όπως είναι γνωστό, η πρακτική αυτή αρχίζει να εφαρμόζεται σταδιακά από τον 14ο αιώνα. Πριν από αυτή την εποχή κανείς άγιος δεν έχει τέτοια επίσημη πράξη, αλλά η συνείδηση των μελών της κάθε τοπικής Εκκλησίας είναι το αλάνθαστο κριτήριο και η επισημότερη πράξη αγιοκατατάξεως, αφού συμβαίνει στην καρδιά των πιστών!
Μια άλλη πολύτιμη πληροφορία μας έρχεται από το Άγιον Όρος και μάλιστα από την Ιερά Μονή Βατοπαιδίου. Ο Σωφρόνιος Ευστρατιάδης στο «Αγιολόγιόν» του μας γνωστοποιεί ότι η μνήμη του Μιχαήλ ως αγίου «ἀπαντᾶ ὁμοῦ μετὰ τοῦ Ἀνδρέου Κρήτης ἐν Βατοπεδινῷ Κώδικι μετὰ κοινῆς ἀκολουθίας», είδηση που αντλεί από τα Τυπικά του Δημητριεύσκη. Ο π. Νεκτάριος Καρσιώτης, ιεροκήρυξ του Μητροπολιτικού Ναού των Αθηνών, στην βιογραφία του αγίου Μιχαήλ που έχει συγγράψει και δημοσιεύεται και στην Ιερά Ακολουθία που επισυνάπτουμε παρακάτω, σημειώνει «Ἑπομένως, ἡ ὕπαρξη τῶν σπουδαίων αὐτῶν τοιχογραφιῶν καὶ τῆς ἀκολουθίας πρὸς τιμήν του μαρτυροῦν τὴν ἀναγνώρισή του ὡς ἁγίου τῆς Ἐκκλησίας»…
