Παντελεήμων Βίγκας
Άρχων Μ. Χαρτοφύλαξ της Μ.τ.Χ.Ε.
Εισήγηση στο Διεθνές Συνέδριο με θέμα:
“Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος: Τριάντα χρόνια διακονίας” (Θεσσαλονίκη 26-29 Μαΐου 2022)
Οι ρωμαίικες κοινότητες στην Κωνσταντινούπολη
Από τη βεβαιότητα της ομοιογένειας στις προκλήσεις της ετερογένειας
(Παρασκευή, 27 Μαΐου 2022)
Αγαπητές κι αγαπητοί σύνεδροι,
Χριστός Ανέστη!
Καταρχάς, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την εξόχως τιμητική πρόσκληση που μου απευθύνατε και με συμπεριλάβατε στους ομιλητές του τιμητικού συνεδρίου για τα τριαντάχρονα της πατριαρχίας του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου. Παράλληλα, σας συγχαίρω για την πρωτοβουλία σας και την άψογη διοργάνωση.
Ο λόγος μου για τον Παναγιώτατο δεν θα είναι ούτε θεολογικός ούτε εκκλησιαστικός. Πώς θα μπορούσε άλλωστε; Μπορώ να μιλήσω μέσα από την εμπειρία για τον πατέρα Βαρθολομαίο, για τον δυναμικό Ρωμιό Βαρθολομαίο, για τον Βαρθολομαίο που πάλευε και παλεύει για ισοτιμία και ισοπολιτεία.
Η Α.Θ. Παναγιότητα είναι μία αναγνωρισμένη προσωπικότητα τόσο με την ηγετική του στάση στις σύγχρονες ανάγκες και προκλήσεις της ανθρωπότητας όσο και με τη θυσιαστική και αφοσιωμένη πατριαρχία του για την ανάδειξη και πρόοδο της Ρωμιοσύνης από την Ίμβρο μέχρι τον Πόντο κι από την Αδριανούπολη μέχρι την Καππαδοκία. Διακρίνεται για την ευφυΐα του, για την εργατικότητά του, για τον ανανεωτικό του χαρακτήρα. Αποτελεί τον στυλοβάτη των παραδόσεων του Γένους αλλά και τον αναγκαίο μεταρρυθμιστή, που οδηγεί την ομογένεια στo νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται στον 21ο αιώνα.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η εξωστρέφειά του, η επικοινωνία του με την ευρύτερη κοινωνία με αμεσότητα και ειλικρίνεια. Οι τοποθετήσεις του δεν έβρισκαν πάντοτε ανταπόκριση και κοινωνική αποδοχή, αλλά εδραίωσαν την άποψη στην τουρκική και διεθνή γνώμη για έναν ηγέτη με χαρακτήρα, στόχους κι αρχές. Την ίδια στιγμή, σε κάθε προσκυνηματικό ταξίδι του εντός Τουρκίας επισκεπτόταν κάθε δήμαρχο, έπαρχο, νομάρχη και μουφτή για να τιμήσει τις τοπικές κοινωνίες και τις κρατικές αρχές.
Η θυσιαστική διακονία του Πατριάρχη μας, μαζί με τον ανανεωτικό αέρα που έφερε στο Φανάρι, ενέπνευσε κι ενθάρρυνε νέους από την Ελλάδα και τις άλλες γωνιές του κόσμου να έρθουν στην Κωνσταντινούπολη, να χειροτονηθούν και να προσφέρουν στη Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία.
Δεν θα μπορούσα να λησμονήσω τη συμβολή Του στη στήριξη των συνειδήσεων και στην εμψύχωση των τοπικών στελεχών της Κοινότητας, αλλά κι αποδήμων Κωνσταντινουπολιτών, Ιμβρίων και Τενεδίων, οι οποίοι προσπαθούσαν να κρατήσουν αναμμένη τη φλόγα του Ελληνισμού στις πατρογονικές τους εστίες. Ακόμα, με θάρρος στήριζε και με πατρική στοργή αγκάλιαζε τους Μικρασιάτες, Πόντιους και Θράκες, που διακαώς επιθυμούσαν να προσκυνήσουν τις αλησμόνητες πατρίδες των προγόνων τους. Ταξίδευε μαζί τους και λειτουργούσε αρχαίες εκκλησίες και μοναστήρια, αναβιώνοντας έστω και πρόσκαιρα τις εποχές που ο Χριστιανισμός και η ελληνική γλώσσα ήταν αναπόσπαστο κομμάτι της καθ’ ημάς Ανατολής.
Η πατριαρχία του αποτελεί τομή στα κοινοτικά ζητήματά μας στην Τουρκία. Υπό τη σεπτή Του καθοδήγηση κι ευλογία καταφέραμε να δώσουμε μια νέα πνοή στους ιστορικούς θεσμούς. Αφουγκράστηκε τις ανησυχίες μας. Ενστερνίστηκε τα οράματά μας για τη μειονότητα. Μας συμπαραστάθηκε στις αλλαγές και τις μεταρρυθμίσεις που έπρεπε να προωθήσουμε σε απαρχαιωμένες και υποστελεχωμένες διοικητικές δομές. Το εναρκτήριο λάκτισμα δόθηκε με το συνέδριο της Κοινότητάς το 2006, στο οποίο τέθηκαν για πρώτη φορά επίσημα και σε ανοιχτή διαβούλευση με την κοινωνία των πολιτών τα προβλήματα που αντιμετωπίζαμε, τις προκλήσεις στις οποίες έπρεπε να απαντήσουμε και συζητήθηκαν οι τρόποι επίλυσης των διαφόρων θεμάτων, που συλλογικά μας απασχολούσαν.
Κομβικό σημείο αποτέλεσε, το 2006, η διενέργεια κοινοτικών εκλογών στα ευαγή καθιδρύματά μας, δηλαδή τα βακούφια, για την ανάδειξη νέων εκπροσώπων. Ένα πρώτο βήμα στον εκδημοκρατισμό των θεσμών μας, που δυστυχώς, από τον Ιανουάριο του 2013, δεν είχε συνέχεια, κι έκτοτε οι διοικήσεις παραμένουν οι ίδιες, επειδή δεν μας επιτρέπεται να προκηρύξουμε εκλογές. Αυτό έχει ως συνέπεια την επικράτηση μίας εσφαλμένης και ολότελα προβληματικής αντίληψης ισόβιας διαχείρισης των κοινοτικών διοικήσεων από τα ίδια πρόσωπα, χωρίς να υπάρχει η ανάγκη ανανέωσης της λαϊκής, θα λέγαμε, εντολής. Σε αυτές τις ανησυχίες μας ο Παναγιώτατος έτεινε ευήκοον ους και μετέφερε πολλάκις στους αρμοδίους το αίτημα καθώς και τη δυσαρέσκειά μας.
Όλα αυτά τα χρόνια, όμως, καταφέραμε όχι μόνο να διασώσουμε και να στηρίξουμε τα βακούφια, που παραλάβαμε από τους προγόνους μας, αλλά και να διεκδικήσουμε και να αξιοποιήσουμε την ακίνητη περιουσία μας, να εκσυγχρονίσουμε τους οργανισμούς μας, να στελεχώσουμε τις κοινοτικές θέσεις, να αναδείξουμε την πολιτιστική μας κληρονομιά και να ενσωματώσουμε νέα μέλη στις ενορίες μας. Προχωρήσαμε με αυτοπεποίθηση και το βλέμμα στο μέλλον στην ίδρυση νέων ευέλικτων θεσμών, εκπαιδευτηρίων και ευαγών ιδρυμάτων. Ο Σύνδεσμος Ρωμαίικων Κοινοτικών Ιδρυμάτων (ΣΥΡΚΙ) είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα. Ένας θεσμός που ήδη διανύει τη δεύτερη δεκαετία δράσης. Ένας θεσμός που έθεσε ως στόχο να συντονίσει κεντρικά, δημοκρατικά και με απόλυτη διαφάνεια τα διάσπαρτα βακούφια μας, τα οποία πολλές φορές είναι υποστελεχωμένα εξαιτίας της πληθυσμιακής συρρίκνωσης της ομογένειας ή ακόμα και κατειλημμένα από το κράτος. Μπορούμε, σήμερα, να είμαστε περήφανοι για τους στόχους και τη δράση του ΣΥΡΚΙ.
Με την ίδια φιλοσοφία πορευτήκαμε και στην Ίμβρο. Στη γενέτειρα του Πατριάρχη τα εμπόδια που κληθήκαμε να υπερβούμε ήταν τεράστια, οι δυσχέρειες με τις οποίες ήρθαμε αντιμέτωποι φαινόντουσαν αρχικά ανυπέρβλητες. Πολυπλοκότερες από τις αντίστοιχες της Κωνσταντινούπολης. Δεν ήταν μόνο η πληθυσμιακή συρρίκνωση. Ήταν η παντελής έλλειψη τόσο νέων θεσμών όσο το κυριότερο εκπαιδευτικών. Για αυτόν τον λόγο το πρώτο μας βήμα ήταν η ίδρυση του Εκπαιδευτικού και Πολιτιστικού Συλλόγου Ίμβρου (ΕΠΣΙ), δηλαδή ενός φορέα που θα έθετε το πλαίσιο εντός του οποίου θα χτίζαμε τη νέα Ίμβρο και θα συντόνιζε τις δράσεις μας. Το επόμενο μέλημά μας ήταν η ίδρυση εκπαιδευτικών δομών, σχολείων, για να μπορέσουμε να επαναπατρίσουμε οικογένειες Ιμβρίων. Καταφέραμε όχι μόνο να επαναλειτουργήσει το Δημοτικό και το Γυμνάσιο, αλλά να ανοίξει για πρώτη φορά στην ιστορία του νησιού Λύκειο, ακολουθώντας την επιτυχημένη πεπατημένη της ίδρυσης μειονοτικού παιδικού σταθμού στην Αγία Τριάδα του Πέρα. Σε όλα αυτά συντονιστής και πλέον υπεύθυνος για τη λειτουργία τους είναι ο ΕΠΣΙ, δηλαδή οι ίδιοι οι νησιώτες. Αφού, λοιπόν, εξασφαλίσαμε τα απαραίτητα για την εκπαίδευση των νέων και την ανάδειξη του ιμβριώτικου πολιτισμού, σειρά έχει η φροντίδα της τρίτης ηλικίας. Η δημιουργία ενός οίκου ευγηρίας ήταν ένα όραμα του Παναγιωτάτου, το οποίο έχει αρχίσει ήδη να υλοποιείται στο Σχοινούδι.
Στην Κωνσταντινούπολη, είναι έτοιμο να ανοίξει σε μερικούς μήνες τις πόρτες του στο κοινό το Πολιτιστικό Κέντρο, που θα εδρεύει στην Αστική Σχολή Γαλατά, σε ένα από τα εμβληματικότερα κτίρια της ομογένειας στο κέντρο της Πόλης, περίπου 6.000 τ.μ., με εκθεσιακούς χώρους, βιβλιοθήκη, μουσείο κι εστιατόριο. Θεωρώ ότι είναι από τις πιο σημαντικές πρωτοβουλίες της ομογένειας να μετατρέψει αυτό το πάλαι ποτέ σχολείο σε κέντρο όπου θα παράγεται πολιτισμός, αγνοώντας κάθε οικονομική κι εμπορική εκμετάλλευση που της είχε προταθεί τα χρόνια της επιστροφής του τίτλου ιδιοκτησίας της, το 2012. Αυτός ο νέος θεσμός με τις πολύπλευρες δυνατότητες κι ευκαιρίες που θα ανιχνεύσει και θα αναδείξει πολιτισμό και τέχνες θα είναι ένας σπουδαίος και σύγχρονος δίαυλος επικοινωνίας με τη δυναμική τουρκική κοινωνία και νεολαία της καθώς κι ένας σταθμός για τους εκατοντάδες χιλιάδες τουρίστες, που θα αξιοποιούν το νεότευκτο Galata Port. Στόχος όλων μας και πρώτης απ’ όλους της Σεπτής Κορυφής αποτελεί η διάσωση, η προβολή και η ανάδειξη της ρωμαίικης πολιτιστικής κληρονομιάς, της ελληνικής γλώσσας και της ιστορίας των Ρωμιών της Πόλης. Συστήνουμε, λοιπόν, τον θεσμό που θα επωμιστεί να φέρει εις πέρας αυτήν την αποστολή μέσα από τη διοργάνωση συνεδρίων και συμποσίων, τη φιλοξενία ερευνητών, τη διάσωση αρχειακού υλικού, την καταγραφή της προφορικής ιστορίας, την επικοινωνία με την τουρκική κοινωνία και όλη τη διεθνή κοινότητα. Προσκαλούμε τα ιδρύματα της Ελλάδας να συμπαρασταθούν και να συνεισφέρουν την τεχνογνωσία τους σε αυτό το κέντρο, που δημιουργείται με την πρωτοβουλία του Ελληνισμού της Πόλης.
Επί πατριαρχίας Βαρθολομαίου, κυρίες και κύριοι, η Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία ήταν πάντοτε έτοιμη να ανταπεξέλθει στις προκλήσεις που θέτουν οι νέοι καιροί. Πέρα από το παρελθόν και την ένδοξη κληρονομιά μας, χρειάστηκε να διαχειριστεί το παρόν και το μέλλον όχι μόνο της ελληνικής ομογένειας, αλλά και άλλων εθνικών ομάδων, που συμπεριλαμβάνονται στο σώμα της ορθόδοξης Χριστιανοσύνης. Επαναλειτούργησαν ιστορικές μητροπόλεις της Θράκης και της Μ. Ασίας, όπως στη Σμύρνη, την Αδριανούπολη, την Προύσσα, την Άγκυρα ή την Πισιδία. Μητροπόλεις που στη συντριπτική τους πλειονότητα το εκκλησίασμα είναι μη ελληνόφωνο. Αποτελείται κυρίως από Ρώσους, Λευκορώσους, Ουκρανούς, Γεωργιανούς, Βούλγαρους, Γκαγκαούζους, Ρουμάνους καθώς επίσης και Τούρκους προσήλυτους. Με αυτόν τον τρόπο η Ορθοδοξία, μέσα από την οικουμενικότητά της, ανθίζει και καρποφορεί και πάλι στην Ανατολή. Μέσα από άλλους δρόμους, άλλους διαλόγους χτίζει πάνω σε αρχαία θεμέλια νέα οικοδομήματα και παράλληλα το Οικουμενικό Πατριαρχείο δίνει τη δική του μαρτυρία κατά του εθνοφυλετισμού, που τόσο ταλαιπώρησε και συνεχίζει να κατατρύχει το σώμα της Εκκλησίας.
Τα παραπάνω, βέβαια, είναι ένα ενδεικτικό μέρος από όλα αυτά που καταφέραμε τα τελευταία 30 χρόνια. Κανείς μας, μα πάνω απ’ όλους ο Παναγιώτατος, δεν επαναπαυόμαστε και θέτουμε στόχους.
Το πρώτο και μείζον πρόβλημα που πρέπει να επιλύσουμε είναι το δημογραφικό. Η πληθυσμιακή συρρίκνωση προφανώς δεν είναι κάτι το καινούργιο για εμάς. Έχει λάβει μόνιμο χαρακτήρα από τις απελάσεις του 1964 κι εντεύθεν. Πλέον, όμως, η μοίρα της ελληνικής ομογένειας είναι δυσοίωνη, η επιβίωσή της στο προσεχές μέλλον έχει μπει σε δραματική τροχιά. Επομένως, πρώτο μας μέλημα αποτελεί η αύξηση των μελών της κοινότητας. Πως μπορούμε να το πετύχουμε αυτό; Το πρώτο που πρέπει να κάνουμε είτε στην Πόλη είτε στην Ίμβρο και την Τένεδο είναι να δημιουργήσουμε συνθήκες κατάλληλες για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και την επακόλουθη δημιουργία θέσεων εργασίας. Επιβάλλεται να απεξαρτηθούμε σταδιακά από την λογική της υποβοηθούμενης οικονομικά κοινωνίας και να επανεκκινήσουμε τους νέους μας σε παραγωγικούς τομείς. Θα ήταν αρκετά πιο ωφέλιμο για παράδειγμα αν υπήρχε η δυνατότητα χορήγησης επιχειρηματικών δανείων κι άλλων ευκαιριών για το στήσιμο ομογενειακών επιχειρήσεων. Έτσι, θα καταφέρουμε να προσελκύσουμε ανθρώπους, που θα ήθελαν να έρθουν να ζήσουν στην Κωνσταντινούπολη, Ίμβρο και Τένεδο. Ταυτόχρονα, θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας για ομογενείς, που θα τους καταστήσουν ανεξάρτητους οικονομικά. Κυρίως, όμως, όλο αυτό θα ανατάξει το ηθικό της κοινότητας και θα ατενίζουμε το μέλλον με αισιοδοξία.
Ο δεύτερος στόχος μας είναι η διατήρηση της ταυτότητάς μας και ειδικά της ελληνικής γλώσσας. Η προαναφερθείσα πληθυσμιακή συρρίκνωση είχε ως αποτέλεσμα την κατακόρυφη αύξηση των μεικτών γάμων. Σε αυτές τις οικογένειες η γλώσσα επικοινωνίας είναι αναπόφευκτα η τουρκική, που έχει ως συνέπεια τα παιδιά να μιλούν τα ελληνικά ως δεύτερη γλώσσα. Τη σήμερον ημέρα, η ορθόδοξη πίστη από μόνη της δεν επαρκεί για να αντισταθεί κάποιος στη αφομοίωση. Μέσα από τη γνώση της ελληνικής θωρακίζεις ισχυρότερα την ελληνικότητά σου, τη ρωμαιϊκότητα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αποκλείεται η συνύπαρξη κι έτερων ταυτοτήτων. Όπως έχει γράψει κι ο Καβάφης “την Κοινήν Ελληνική Λαλιά ως μέσα στην Βακτριανή την πήγαμεν, ως τους Ινδούς“, υπογραμμίζοντας με έμφαση την ανοιχτοσύνη, την πολυμορφία και την συμπεριληπτικότητα του ελληνικού πολιτισμού. Χωρίς περιχαρακώσεις και φοβικότητες. Από την άλλη η συστηματική επικοινωνία, η σύσφιξη των σχέσεων και η συνεργασία σε ακαδημαϊκούς, επιχειρηματικούς και καλλιτεχνικούς τομείς με εστίες του Ελληνισμού της διασποράς θα βοηθήσει στην ενίσχυση της ταυτότητας των νέων μας.
Στο πεδίο της γλώσσας, βέβαια, πρέπει να επενδύσουμε σε ένα ευρύτερο πλαίσιο πολιτισμικής ώσμωσης. Τα ομογενειακά σχολεία επιβάλλεται να απαγκιστρωθούν από την ασφυκτική πολιτική της αμοιβαιότητας. Την ίδια στιγμή, πρέπει να προσανατολιστούμε στην ίδρυση σχολής στα πρότυπα των λοιπών σχολείων ξενόγλωσσης εκπαίδευσης, όπως τα γαλλικά, αγγλικά, γερμανικά κ.ά. Με αυτήν την αλλαγή θα καταφέρουμε να εγγράψουμε τόσο αλλοεθνείς και αλλόγλωσσους χριστιανούς ορθόδοξους, που τυγχάνουν κι ενορίτες μας, όσο και αλλόθρησκους, οι οποίοι αγαπούν τον ελληνικό πολιτισμό και επιθυμούν να γίνουν μέτοχοι αυτού μέσα από μία ουσιαστικότερη εκπαιδευτική διαδικασία κι όχι μόνο μέσα από φροντιστηριακά μαθήματα. Κάτι που μπορούμε να κάνουμε πολύ γρήγορα κι εύκολα για παράδειγμα είναι η δημιουργία μίας ψηφιακής πλατφόρμας διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας, όπου ο καθένας κι η καθεμιά θα μπορούν να συμμετέχουν σε διαδικτυακά μαθήματα, που με τη σειρά του θα δημιουργήσει τις συνθήκες επικοινωνίας μεταξύ των εκπαιδευομένων.
Και μιας που αναφερθήκαμε στο δημογραφικό και σε ζητήματα ταυτότητας και γλώσσας αναμενόμενο είναι να μιλήσουμε για τους νέους μας, τους ανθρώπους που αποτελούν την μαγιά και το μέλλον μας. Επόμενο βήμα, λοιπόν, είναι η διοργάνωση ενός συνεδρίου νεολαίας υπό την αιγίδα του Οικουμενικού Πατριάρχη. Δεν θέλουμε να είναι κάτι το αμιγώς ομογενειακό. Επιθυμούμε Ρωμιοί και χριστιανοί ορθόδοξοι από άλλες εθνότητες, που κατοικούν σε πολλές πόλεις της Τουρκίας, να ανταμώσουν, να συζητήσουν, να γνωριστούν και να εντοπίσουν τα κοινά σημεία επαφής με συνδετικό αρμό την Μ.τ.Χ.Ε. Θέλουμε όλες τις νέες και όλους τους νέους που είναι χριστιανοί ορθόδοξοι και ζουν στην Τουρκία να δώσουν το παρών και να επανεπιβεβαιώσουμε την άνευ όρων οικουμενικότητα της Ορθοδοξίας μας στους κόλπους της Κωνσταντινουπολίτιδος Εκκλησίας. Αυτό το συνέδριο, ας γίνει το έναυσμα για τη δημιουργία Γραφείου Ορθοδόξου Νεολαίας για τον συντονισμό των πνευματικών και κοινοτικών αναγκών αυτών των ανθρώπων και παράλληλα, εκτός της ελληνικής, να υιοθετήσουμε και την τουρκική και την αγγλική γλώσσα σε ό,τι αφορά την ενημέρωση του κοινού για τα τεκταινόμενα στην Εκκλησία και την ομογένεια.
Ακόμη, εδώ και δύο χρόνια δίνουμε αγώνα δρόμου για τη διάσωση του Ορφανοτροφείου της Πριγκήπου, του μεγαλύτερου ξύλινου κτιρίου στην Ευρώπη και του δεύτερου μεγαλύτερου στον πλανήτη. Όλους μας πονά και μας ανησυχεί η δραματική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η οικοδομή αυτού του ιστορικού κτίσματος για την ομογένειά μας, που άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στον τομέα της φιλανθρωπίας. Ήδη, όμως, έχουμε κινητοποιηθεί για τη διάσωσή του. Αρχιτέκτονες από Ελλάδα, Τουρκία και Ιταλία συνεργάζονται για την εκπόνηση μελέτης. Σε αυτό το σημείο πρέπει να επισημάνω ότι έχουμε την αμέριστη συμπαράσταση του Υπουργείου Πολιτισμού και του Μητροπολιτικού Δήμου Κωνσταντινούπολης, που προσφέρουν απλόχερα τεχνογνωσία και τεχνική βοήθεια, και τους ευχαριστούμε θερμά. Ευελπιστούμε εντός του 2022 οι προσπάθειές μας να αποδώσουν καρπούς.
Τελευταίο, αλλά όχι έσχατο, κι ίσως ένα από τα πιο σημαντικά είναι η μεταρρύθμιση των διοικητικών δομών μας και ειδικότερα η διαχείριση και αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας μας. Σήμερα, που η τεχνολογία και ο ψηφιακός κόσμος αφόπλισε όλες τις παραδοσιακές συνθήκες και μεθόδους διακυβέρνησης, δεν θα ήταν φυσικό κι έντιμο να αναμένεται η ομογένεια να ζει αναχρονιστικά, σε μια περίοδο που το διοικητικό της οργανόγραμμα συστάθηκε 100 χρόνια πριν, με διαφορετικές συνθήκες κι άλλα πληθυσμιακά μεγέθη. Η δυσλειτουργία, που ορισμένες φορές παρατηρείται, είναι απόρροια της πληθυσμιακής συρρίκνωσης. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι δικλείδες ασφαλείας στη λήψη αποφάσεων και στη διαχείριση των οικονομικών και των επενδύσεών μας. Επίσης, οι σύγχρονες συνθήκες που επικρατούν στην οικονομία και στην αγορά ακινήτων πρέπει να μας ωθήσουν στην εγκατάλειψη των πεπαλαιωμένων νοοτροπιών και συνάμα να μας καθοδηγήσουν στην ίδρυση μίας εταιρείας της οποίας μέτοχοι θα είναι όλα τα βακούφια με περιουσία και θα αναλάβει τη διαχείριση όλων των ακινήτων. Με αυτόν τον τρόπο θα ελέγχεται κεντρικά και ομαδικά η οικονομική κατάσταση ενώ παράλληλα με την πρόσληψη ειδικών συμβούλων θα καταφέρουμε να δρομολογήσουμε ένα επενδυτικό πλάνο δεκαετίας. Οι κοινότητές μας δεν μπορούν πλέον να σταθούν μόνο με τα εισοδήματα ενοικίων αλλά θα πρέπει να δημιουργήσουν κι άλλες πηγές εισοδημάτων.
Οι μεταρρυθμίσεις είναι απαραίτητες, εάν θέλουμε αυτός ο ιστορικός πολιτισμός να επιβιώσει στη εστία του. Οι αναγκαίες αλλαγές, τα ανοίγματα, οι πιθανές συγχωνεύσεις, η ανάδειξη νέων θεσμών, με βιώσιμους στόχους, δεν πρέπει να μας τρομοκρατούν ούτε να δημιουργούν σύγχυση κι ανασφάλεια, διότι δεν είναι θέμα αναζήτησης μίας ταυτότητας, αλλά στρατηγικής! Η ενίσχυση των υπαρχόντων θεσμών δεν πρέπει να μας εμποδίσει από το να προβούμε, εφόσον είναι αναγκαίο, στην αναδιάρθρωση παραδοσιακών μετώπων της ομογένειας, π.χ. στη συνένωση πολλών διοικήσεων κοινοτήτων, συνδέσμων και συλλόγων ώστε το ανθρώπινο δυναμικό να έχει την ευχέρεια να συντονίζει τα όργανα και να αντιμετωπίζει τις προκλήσεις. Ούτε, βέβαια, θα πρέπει να μας φοβίζει η ίδρυση καινούργιων ιδρυμάτων, Μ.Κ.Ο., στα οποία θα μπορούν να συμμετέχουν νέοι της ομογένειας και αλλόγλωσσοι ορθοδόξων κοινοτήτων.
Στο ίδιο μήκος κύματος πρέπει να κινηθούμε και σε ό,τι αφορά το Νοσοκομείο Βαλουκλή, το μεγαλύτερο και πολυτιμότερο ευαγές ίδρυμα της ομογένειάς μας, με τις περισσότερες θέσεις εργασίας και με ακίνητη περιουσία που αντιστοιχεί στο 70% των συνολικών ακινήτων υπό ομογενειακή ιδιοκτησία. Οποιοσδήποτε σχεδιασμός για το μέλλον της ομογένειας δεν μπορεί να υλοποιηθεί αν το Βαλουκλή δεν είναι ο πυλώνας γύρω από τον οποίο θα διαρθρώνονται οι υπάρχοντες και οι νέοι θεσμοί της κοινότητας. Θα κινούνται σε σύγχρονους άξονες, με προοπτική και προγράμματα, που θα φέρνουν προστιθέμενη αξία στα ήδη υπάρχοντα και θα ανοίγουν νέους ορίζοντες.
Αγαπητές κι αγαπητοί σύνεδροι,
Στη σημερινή ομιλία μου προσπάθησα να περιγράψω αδρομερώς τι πετύχαμε ως ομογένεια στα 30 χρόνια πατριαρχίας του Πατριάρχη Βαρθολομαίου, αλλά και τι στόχους βάζουμε από εδώ και στο εξής. Μετατρέπουμε τις προκλήσεις σε ευκαιρίες με θεσμικές βάσεις και μελετημένη στρατηγική. Οι παρωχημένες συνθήκες και οι πολιτικοί περιορισμοί που οριοθετούν την ελευθερία κι ανάπτυξη της ομογένειας θα πρέπει να μετεξελιχθούν σε στοιχεία μιας σύγχρονης κοινωνίας, απενεργοποιώντας τα αδιέξοδα του παρελθόντος και τα βαρίδια της αμοιβαιότητας. Αυτή η επέτειος δεν αποτελεί για μάς, και πολύ περισσότερο για τον Παναγιώτατο, λόγος για να επαναπαυτούμε. Ξέρουμε, μας το έχει διδάξει ο ίδιος εξ άλλου, ότι πρέπει να γρηγορούμε, να διεκδικούμε, να προσαρμοζόμαστε και να αντλούμε σθένος και όραμα μένοντας εδραίοι στην πίστη μας, τη γλώσσα μας, τα ήθη και τις παραδόσεις μας.
Σας ευχαριστώ θερμά!
