Αγαπητέ μου Άρχοντα κ. Ανδριόπουλε,
Ευχαριστώ για τη δυνατότητα να απαντήσω στο σχόλιο του Μακαριωτάτου Αλβανίας κ. Αναστασίου. Ο σκοπός του — αγανακτισμένου, ομολογώ — άρθρου μου ήταν να υπογραμμίσω, ακριβώς, την χλιαρή αντίδραση τόσων προκαθήμενων μας απέναντι στην ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, με μοναδική εξαίρεση αυτή του Παναγιωτάτου Οικουμενικού μας Πατριάρχου.
Ο Μακαριώτατος κ. Αναστάσιος μου έγραψε μέσω του γραφείου του αμέσως μόλις δημοσιεύθηκε το άρθρο μου στην Αμερική, και απάντησα με ειλικρίνεια και σεβασμό. Φαίνεται ότι δεν τον ικανοποίησε η απάντηση μου και τώρα γράφει δημόσια με τα ίδια κυριολεκτικά επιχειρήματα.
Θα προτιμούσα να καταδικάσει τον πόλεμο στη Ουκρανία και τους υπεύθυνους για τόσα θύματα και τόσους πρόσφυγες, αντί να ασχοληθεί με μένα. Τα θύματα του άδικου πολέμου που προκαλεί ο πρόεδρος Πούτιν και επευλογεί ο πατριάρχης Κύριλλος για χάρη μιας αναίσχυντης ιδεολογίας θα πρέπει οπωσδήποτε να υπερέχουν οποιασδήποτε διπλωματικής ευαισθησίας να μη προσβληθούν αδελφοί προκαθήμενοι ή να προστατευθεί οποιαδήποτε προσωπική υπόληψη. Αυτήν άλλωστε την κοσμική στρατηγική διακρίνω στη συμπεριφορά του Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνα που παρουσιάζεται σε δημοσιεύματα και φωτογραφίες σαν να μη συμβαίνει τίποτε, εφ’ όσον βρίσκεται σε ορθόδοξη προσυνέλευση του Παγκόσμιου Συμβούλιου Εκκλησιών και στο γραφείο του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Κύπρου, όπως τονίζει ο Βολοκολάμσκ, για «ανταλλαγή απόψεων»!
Στο άρθρο μου ανέφερα μονάχα τον Μακ. Αλβανίας, ακριβώς γιατί απ’ αυτόν περίμενα — όπως όλοι μας περιμένουμε — περισσότερα. Να σημειώσω όμως και να υπογραμμίσω ότι στα κείμενα και λεγόμενα του πουθενά δεν καταδικάζει τίποτε και κανένα. Καταδικάζει απλά την βία και τον πόλεμο γενικά. Αλίμονο αν ο οποιοσδήποτε ορθόδοξος ιεράρχης δεν έκανε κάτι τέτοιο! Ούτε καν καταδικάζει την αδελφοκτονία, αλλά απλά προσεύχεται να παύσει. Αλίμονο αν δεν μπορούσαμε όλοι να κάνουμε κάτι τόσο αυτονόητο.
Παραθέτω, λοιπόν, προς διευκρίνιση την επικοινωνία μου με το γραφείο του Μακαριωτάτου.
Dear Archdeacon John,
I read with interest your recent article in Public Orthodoxy. I agree wholeheartedly with most of what you said there. There is one factual error with regard to Archbishop Anastasios of Albania that I am sure you will want to correct. The Archbishop has unequivocally condemned the “fratricidal war of Russia against Ukraine” and has included a litany in all liturgies in Albania praying for an end to this aggression. He made a strong statement about this in his Easter message. This was done even as the Russian ambassador was present in the church. The Archbishop has refrained from expressing personal animosity for Russian leaders but he has unequivocally condemned the aggression and called for an end to the war. You can see his statement in his Easter message here https://orthodoxalbania.org/2020/en/2022/04/21/resurrection-love-ultimately-overcomes-hatred-archbishop-anastasios-2/. Given the respect that I know you have for Archbishop Anastasios I thought you would want to know this.
In Christ,
Nathan Hoppe
Thank you for writing, Nathan. And thank you for your honesty. Though I have to admit I am tired of defending our bishops when they’re on the wrong side. Perhaps that’s what some people expect deacons to do.
You are right about my respect for the Archbishop. I respect him like no other Orthodox bishop in our church. Which is why his response hurts even more.
I did of course read his paschal encyclical. And I hoped for more. He has not condemned Russia; he has not condemned Putin; he has not condemned Kirill’s unequivocal endorsement and shameful blessing of the war. He condemned the crimes; he condemned the violence; and he spoke of love. In my humble opinion, this is not nearly enough. He should have called a spade a spade and been more forthright. The right word from him would matter more than from anyone else in our church.
Almost everyone has condemned the war and the bloodshed; almost everyone has mourned the victims and the dead. There is no cost and no commitment in this. It is meaningless, especially when people are dying — not dying to read nice statements about peace; just dying! Frankly, the only one that has dared to mention president Putin and patriarch Kirill is the Ecumenical Patriarch! And I deliberately omitted mentioning his name in my article because people would say I am praising my own spiritual leader.
I don’t judge why the Archbishop hasn’t named names; I am sure he has his reasons, and I am sure they are – as always – prudent. But I am also sincerely convinced that from those who have more, more is expected.
As ever, in the risen Lord
Fr. John
