Με μια θαρραλέα και μεστή περιεχομένου δήλωση ο Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Φριβούργου Καθηγητής Mariano Delgado γνωστοποίησε σήμερα την ιστορική απόφασή του να αναστείλει τη δραστηριότητα του Μητροπολίτη Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνα ως επίτιμου Καθηγητή του Πανεπιστημίου αυτού. Το κείμενο της δήλωσης παρατίθεται ολόκληρο σε ελληνική μετάφραση.
Δημόσια δήλωση του Κοσμήτορα της Θεολογικής Σχολής
του Πανεπιστημίου του Φριβούργου της Ελβετίας
σχετικά με το ζήτημα του επίτιμου καθηγητή
Μητροπολίτη Ιλαρίωνα (Alfeyev)
Ως Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Φριβούργου της Ελβετίας απευθύνθηκα στον Μητροπολίτη Ιλαρίωνα (Alfeyev), Προϊστάμενο του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας και από το 2011 επίτιμο Καθηγητή της Σχολής, τόσο με μία δημόσια δήλωση στις 2, όσο και με ιδιωτική επιστολή στις 3 Μαρτίου. Αφορμή αμφοτέρων ήταν η στρατιωτική εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Στα κείμενα αυτά εξέφρασα την προσδοκία ότι ο Μητροπολίτης θα ενεργοποιήσει την εκκλησιαστική και πολιτική επιρροή του προκειμένου να καταδικάσει δημοσίως και απερίφραστα την αντιτιθέμενη στο Διεθνές Δίκαιο στρατιωτική εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία· ότι θα ζητήσει δημοσίως και απερίφραστα από τον Πρόεδρο Πούτιν να αποσύρει δίχως αναβολή τα ρωσικά στρατεύματα· και ότι δημοσίως και απερίφραστα θα εργαστεί για μια λύση της σύγκρουσης στο θεμέλιο του διαλόγου και στο έδαφος του Διεθνούς Δίκαιου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Σε επιστολή του γραμμένη στις 3 Μαρτίου, ο Μητροπολίτης Ιλαρίων με πληροφόρησε ότι, ιδίως από το 2014 και εξής, αυτός και η Εκκλησία του, σε ό, τι αφορά στη σύγκρουση στην Ουκρανία, έχουν αναπτύξει δραστηριότητα στον ανθρωπιστικό τομέα και κάνουν ό,τι μπορούν για να βοηθήσουν τους ανθρώπους που βρίσκονται σε ανάγκη, αλλά και για τον τερματισμό της σύγκρουσης. Επειδή όμως αυτό δεν ανταποκρίνεται σε ό, τι περιμένει η Σχολή από αυτόν την ώρα τούτη, ο Μητροπολίτης θεωρεί ενδεδειγμένο να τεθεί σε αργία η θέση του ως επίτιμου καθηγητή, ευχαριστώντας εμένα προσωπικά, όπως και τη Σχολή για την πολυετή γόνιμη συνεργασία.
Ως Κοσμήτορας της Σχολής εκφράζω την απογοήτευσή μου για το γεγονός ότι ο Μητροπολίτης Ιλαρίων, επί μακρόν επίτιμος Καθηγητής της Σχολής μας, δεν κρίνει ότι πρέπει να αντιταχθεί στην ξεκάθαρη παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου από τη Ρωσία. Ιδίως με γεμίζουν φρίκη τα λόγια που δημοσίως εξέφερε η ανώτατη αρχή του Πατριαρχείου Μόσχας εν όψει της στρατιωτικής εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Τα κηρύγματα της 27ης Φεβρουαρίου και της 6ης Μαρτίου, με τα οποία ο Πατριάρχης Κύριλλος Α´ δικαιολογεί τον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας ως «μεταφυσικό αγώνα» συνιστούν σκάνδαλο, τόσο από θεολογική, όσο και από πολιτική έποψη. Καθώς ο Μητροπολίτης Ιλαρίων με τη σιωπή του φαίνεται να υιοθετεί τη θέση του Πατριάρχη του, δηλώνω ότι αναστέλλεται μέχρι νεοτέρας η επίτιμη καθηγεσία που του απονεμήθηκε το 2011. Ανεξάρτητα από αυτό το γεγονός, τον ευχαριστώ για τη συνεργασία που είχαμε στο παρελθόν.
Ο λόγος αυτής της απόφασης είναι προφανής: Όπως τόσο συχνά στην ιστορία του Χριστιανισμού, μια εκκλησιαστική ηγεσία δεν τολμάει να θέσει το ερώτημα «Με ποιο δικαίωμα;» σε μια περίπτωση που οι άρχοντες του ίδιου του λαού της θέτουν σε κίνηση μια επιθετική πολεμική μηχανή εναντίον ενός αδελφού λαού. Κι αυτό συμβαίνει είτε για λόγους τακτικής-διπλωματίας, είτε για λόγους ιδεολογικής συμφωνίας. Από την καταστροφή του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο εθνικισμός, μια διαστροφή της βιβλικής ιδέας της εκλογής, έχει καταστεί σε πολλές περιπτώσεις μια νέα πολιτική θρησκεία. Οι λαοί της Ευρώπης, οι οποίοι εξέλαβαν εαυτούς το 1815 στο μανιφέστο της «Ιεράς Συμμαχίας» ως «ενιαίο χριστιανικό έθνος αδελφών», δεν μπόρεσαν μέχρι τώρα να ξεπεράσουν οριστικά την παθολογία του εθνικισμού. Εκκλησίες και θεολογίες φέρουν μερίδιο ευθύνης γι᾽ αυτό.
Στη σύγχρονη Ρωσία βλέπει κανείς την προφητική τόλμη που δείχνουν απλοί λαϊκοί, ιερείς και διάκονοι ή παράγοντες της κοινωνίας των πολιτών, οι οποίοι διαμαρτύρονται ανοιχτά ενάντια στον πόλεμο του Πούτιν, παρ᾽ όλο που έχουν να φοβηθούν περισσότερα πράγματα από μια εκκλησιαστική ηγεσία που ερωτοτροπεί μαζί του. Η Θεολογική Σχολή του Φριβούργου θα συνεχίσει να είναι ένας τόπος κατανόησης και συνάντησης με τις διάφορες Ορθόδοξες Εκκλησίες, αλλά και μεταξύ τους. Όμως η σιωπή, τη στιγμή που κάποιος πρέπει να μιλάει δυνατά και ξεκάθαρα, δεν ανήκει στην προφητική παράδοση του Χριστιανισμού, η οποία πρέπει να διαμορφώνει τη φυσιογνωμία της Σχολής μας.
Καθηγητής Δρ. Δρ. Δρ. ε.τ. Mariano Delgado
Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Φριβούργου
Φριβούργο, 8 Μαρτίου 2022
Μετάφραση: Γιώργος Βλαντής
