Μητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος Μελίτωνος (1913-1989)
Ἐλέῳ τοῦ Θεοῦ, ἄγγελος καί λειτουργός τῆς Ἀναστάσεως, Παναγιώτατε, στοιχῶν τῷ ἀρχαίῳ ἔθει, ἐξῆλθες τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας καί τῶν τειχῶν τῆς Θεοφρουρήτου Πόλεως, μετά τῆς περί Σέ Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου, πρός τήν ἔκτασιν ταύτην τῆς Ἱστορίας καί τοῦ θρύλου τῆς πίστεως καί τῆς εὐσπλαχνίας, τῆς ἐλπίδος καί τῆς προσδοκίας, κομίζων τήν Ἀνάστασιν πρός τόν πόνον καί πρός τόν θάνατον. Καί ἱερουργῶν τό μυστήριον τῆς μιᾶς τῶν Σαββάτων, τό μυστήριον τῆς ἀφθαρσίας ὑπέρ τήν φθοράν, τῆς ἐπιβιώσεώς μας, τῆς ἀνανεώσεώς μας, καταυγάζεις μέ τήν ἀμίαντον λάμψιν τοῦ ἀνεσπέρου φωτός τήν περιοχήν τοῦ παρελθόντος, τήν ἀγωνίαν τοῦ παρόντος καί τήν ἀβεβαιότητα τοῦ μέλλοντος, καί φῶς Χριστοῦ φαίνει πᾶσι.
‘Ὑπό τό φῶς τοῦτο, τά παρῳχημένα, τά παρόντα καί τά μέλλοντα, μέχρι καί τῶν ἐσχάτων, θεωροῦνται ὡς ἀλληλουχία σταδίων τοῦ σχεδίου τῆς Θείας Οἰκονομίας, κατατείνοντος πρός τόν σαφῆ σκοπόν τῆς ἐπικρατήσεως τοῦ θελήματος καί τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ, ὁ δέ πόνος και ὁ θάνατος ἀξιολογοῦνται εἰς ἀναπλήρωσιν τῶν παθημάτων Χριστοῦ καί εἰς συνανάστασιν μετ’ Αὐτοῦ.
Τήν ἀλήθειαν ταύτην, πού περικλείει ἡ δραματική ἱστορική διαδρομή τῶν ἀνθρωπείων, μέ κεντρικόν καί ἀποφασιστικόν γεγονός τήν Ἀνάστασιν, κηρύττουσα, ἑρμηνεύουσα καί κατεργαζομένη ἐν μέσῳ τοῦ κόσμου ἡ Ἁγία ἡμῶν Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ἡ κατ’ ἐξοχήν Ἐκκλησία τῆς Ἀναστάσεως, παρέχει ἐνώπιον τοῦ κόσμου πιστήν μαρτυρίαν διά τόν Κύριόν της καί παραμένει πιστή εἰς τήν Οἰκουμενικήν ἀποστολήν της, μή περιορίζουσα πρός τά ἑαυτῆς μόνον τέκνα τό κήρυγμά της, ἀλλ’ ἀπευθύνουσα αὐτό καί ἔξω τῶν τειχῶν καί τῶν συνόρων, πρός τήν ἀνθρωπότητα σύμπασαν, ἀδιακρίτως κηρύττουσα τήν πατρότητα τοῦ Θεοῦ καί τήν ἐξ’ αὐτῆς πηγάζουσαν ἀδελφότητα τῶν ἀνθρώπων.
Τό μεγαλειῶδες τοῦτο πανανθρώπινον κήρυγμα τῆς Ἐκκλησίας, ὅτι ὁ Θεός εἶναι Πατήρ πάντων τῶν ἀνθρώπων καί κατά συνέπειαν πάντες οἱ ἄνθρωποι ἀδελφοί πρός ἀλλήλους, θά ἐπαναλάβῃ σήμερον ὁ ἱερός ἄμβων. Καί τί λέγω ὁ ἱερός ἄμβων; Αὐτά ταῦτα τά πράγματα θά κηρύξουν τήν ἀλήθειαν, ὁ δέ ἱερός ἄμβων θά προσπαθήσῃ νά μεταδώσῃ τόν λόγον των εἰς τήν εὐμενῆ προσοχήν σας.
Σύ δέ, Παναγία Ζωοδόχος Πηγή, ἱκετεύω Σε, μεσίτευσον πρός τόν Ζωοδότην Υἱόν Σου, ἵνα ζῶντα ἀναμεταδώσω τόν λόγον Του.
Παναγιώτατε Δέσποτα,
Σεβασμία τῶν Ἱεραρχῶν χορεία,
Ἀγαπητοί μου Χριστιανοί,
Εἰς τό θέμα μᾶς εἰσάγει ἡ σημερινή εὐαγγελική περικοπή, εἰς τήν ὁποίαν ἐν πάσῃ ἀποκαλυπτικῇ λεπτομερείᾳ περιγράφεται ἕν κεφαλαιώδους σημασίας ἐπεισόδιον τῆς ἐπιγείου ζωῆς τοῦ Κυρίου, ἡ συνάντησίς Του μέ τήν Σαμαρείτιδα.
Ἡ συνάντησις πραγματοποιεῖται πλησίον μιᾶς σεβασμίας πηγῆς τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, τῆς πηγῆς τοῦ Ἰακώβ, πού εἶναι πράγματι ζωοδόχος πηγή, περικλείουσα τήν ζωήν διά τήν πέριξ αὐχμηράν ἔρημον. Καί εἶναι βαθεῖα. «Καί τό φρέαρ ἐστί βαθύ». Τόσον βαθύ, ὅσον βαθεῖα εἶναι ἡ παλαιά παράδοσις, τήν ὁποίαν ἀντιπροσωπεύει.
Ἀπό τοῦ ἱεροῦ, λοιπόν, τούτου τόπου τῶν σεβασμίων παραδόσεων καί τῶν θρύλων, πού προσφέρει ἕν εἶδος ζωῆς, μίαν ἄποψιν βίου, καί κατασιγάζει ἕν εἶδος δίψης, πού ἔχει βᾶθος, πού εἶδεν ἀρχαίας ἀποκαλύψεις τοῦ Θεοῦ, πού ἐπαναφέρει εἰς τήν μνήμην τό ὅραμα τῆς κλίμακος τῶν οὐρανῶν καί
τῶν ἀγγέλων, καί τό ὄνειρον τῆς ἀνόδου τοῦ ἀνθρώπου πρός τήν θέωσιν, ἀπό τοῦ φρέατος τούτου τοῦ Ἰακώβ, ὁ Κύριος βυθίζει τό βλέμμα Του εἰς τό βάθος τῶν ἀπεράντων ἐκτάσεων τῆς Οἰκουμένης καί ἀτενίζει τό ὅραμα τῆς ἀνθρωπότητος, ἀποκαραδοκούσης θερισμόν σωτηρίας. Ἐπαίρει τούς ὀφθαλμούς καί θεᾶται τάς χώρας, ὅτι λευκαί εἰσι πρός θερισμόν ἤδη. Καί ὄχι μόνον ἐναγκαλίζεται καί θωπεύει μέ τό βλέμμα Του τήν ἀνθρωπότητα, ἀλλά καί συνάπτει ἀποκαλυπτικόν διάλογον μετ’ αὐτῆς, ἐν τῷ προσώπῳ μιᾶς εὐτελεστάτης ἐκπροσώπου της, τῆς Σαμαρείτιδος γυναικός. Διότι, πράγματι, ἡ Σαμαρεῖτις, κατά τάς κρατούσας παρ’ Ἰουδαίοις θρησκευτικάς καί κοινωνικάς ἀντιλήψεις τῆς ἐποχῆς, καί κατά τά κριτήρια τῆς ἠθικῆς ἀντιπροσωπεύει, ὄχι τήν ὑγιαίνουσαν ἀνθρωπότητα, ἀλλ’ ὅ,τι τό ἀπόβλητον καί τό ἀνάξιον, διά νά τήν ἐκπροσωπήσῃ ἐνώπιον τοῦ Θείου Συνομιλητοῦ.
τῶν ἀγγέλων, καί τό ὄνειρον τῆς ἀνόδου τοῦ ἀνθρώπου πρός τήν θέωσιν, ἀπό τοῦ φρέατος τούτου τοῦ Ἰακώβ, ὁ Κύριος βυθίζει τό βλέμμα Του εἰς τό βάθος τῶν ἀπεράντων ἐκτάσεων τῆς Οἰκουμένης καί ἀτενίζει τό ὅραμα τῆς ἀνθρωπότητος, ἀποκαραδοκούσης θερισμόν σωτηρίας. Ἐπαίρει τούς ὀφθαλμούς καί θεᾶται τάς χώρας, ὅτι λευκαί εἰσι πρός θερισμόν ἤδη. Καί ὄχι μόνον ἐναγκαλίζεται καί θωπεύει μέ τό βλέμμα Του τήν ἀνθρωπότητα, ἀλλά καί συνάπτει ἀποκαλυπτικόν διάλογον μετ’ αὐτῆς, ἐν τῷ προσώπῳ μιᾶς εὐτελεστάτης ἐκπροσώπου της, τῆς Σαμαρείτιδος γυναικός. Διότι, πράγματι, ἡ Σαμαρεῖτις, κατά τάς κρατούσας παρ’ Ἰουδαίοις θρησκευτικάς καί κοινωνικάς ἀντιλήψεις τῆς ἐποχῆς, καί κατά τά κριτήρια τῆς ἠθικῆς ἀντιπροσωπεύει, ὄχι τήν ὑγιαίνουσαν ἀνθρωπότητα, ἀλλ’ ὅ,τι τό ἀπόβλητον καί τό ἀνάξιον, διά νά τήν ἐκπροσωπήσῃ ἐνώπιον τοῦ Θείου Συνομιλητοῦ.
Κατά πρῶτον λόγον εἶναι αἱρετική. Ἀνήκει εἰς τήν αἵρεσιν τῶν Σαμαρειτῶν, ἀπό τῶν ὁποίων τεραστία ἀπόστασις πεποιθήσεων χωρίζει τούς Ἰουδαίους, μέχρι τοῦ σημείου νά μή συγχρῶνται Ἰουδαῖοι Σαμαρείταις. Διά τοῦτο, καί μέ πλήρη συναίσθησιν τῆς ἀποστάσεως ἡ Σαμαρεῖτις, κατάπληκτος ἀκούει τόν Κύριον νά ἀπευθύνῃ πρός αὐτήν τόν λόγον καί ἐπί πλέον νά ζητῇ ἀπό αὐτήν νερό: «Πῶς σύ, Ἰουδαῖος ὤν, παρ’ ἐμοῦ πιεῖν αἰτεῖς, οὔσης γυναικός Σαμαρείτιδος; Οὐ γάρ συγχρῶνται Ἰουδαῖοι Σαμαρείταις» (Ἰωάν.δ΄,9).
Ἀλλά δέν εἶναι μόνον ἡ αἵρεσις πού χωρίζει, εἶναι καί τό φῦλον. Ἡ Σαμαρεῖτις εἶναι γυναίκα, ἀδόκιμος ἐκπρόσωπος τῆς ἀνθρωπότητος διά τήν ἐποχήν της, εἰς τήν κοινωνικήν διάρθρωσιν τῆς ὁποίας οὐδεμίαν ὑπόστασιν ἔχει, θεωρουμένη ὄν κατώτερον τοῦ ἀνδρός. Τόσον ἀνάξιον ἑνός διδασκάλου νά συνομιλῇ μέ γυναῖκα, ὥστε καί αὐτοί οἱ Μαθηταί, ὅταν ἔλθουν μετ’ ὀλίγον, θά θαυμάσουν, βλέποντες τόν Κύριον διαλεγόμενον μέ τήν Σαμαρείτιδα. «Ἦλθον οὖν οἱ μαθηταί αὐτοῦ καί ἐθαύμασαν ὅτι μετά γυναικός ἐλάλει» (Ἰωάν.δ΄,27). Εἰς τό μειονέκτημα τοῦτο τοῦ φύλου τῆς γυναικός, ἐδῶ προστίθεται καί τό ἀπαράδἐκτον τῆς διαγωγῆς: «πέντε γάρ ἄνδρας ἔσχε καί ὅν νῦν ἔχει οὐκ ἔστιν αὐτῆς ἀνήρ» (Ἰωάν.δ΄,18)·ὁ δεσμός της μέ τόν ἕκτον ἄνδρα οὔτε κἄν τούς τύπους τῆς νομιμοφανείας ἔχει. Ἑπομένως εἶναι μία γυναίκα κοινωνικῶς ἀπόβλητος.
Ἐν τούτοις, ὁ Κύριος θά τολμήσῃ. Χωρίς νά ἀποστῇ τῆς ἀληθοῦς παραδόσεως, τήν ὁποίαν θά ἐπιβεβαιώσῃ, λέγων εἰς τήν Σαμαρείτιδα, «ὅτι ἡ σωτηρία ἐκ τῶν Ἰουδαίων ἐστί», θά παραμερίσῃ ὅλα τά νεοπλάσματα καί τά ἐπιγεννήματα τῆς παραδόσεως, τά ὁποῖα ἐπιζοῦν εἰς βάρος τοῦ κυρίου σώματος καί τό ἀπονεκρώνουν. Χωρίς δισταγμόν, θά διασχίσῃ τήν ἄγονον καί στείραν ἔρημον τῶν προλήψεων καί τοῦ φανατισμοῦ, θά καταρρίψῃ ὅλα τά τείχη τῆς μισαλλοδοξίας καί, προβαίνων ἔτι περαιτέρω, θά ἐλέγξῃ μέν, ἀλλά δέν θά σταθῇ μέ ἀποτροπιασμόν συμβατικῆς εὐπρεπείας ἐνώπιον τοῦ βορβόρου. Θά τολμήσῃ καί τό ἑπόμενον βῆμα καί θά προχωρήσῃ πέραν αὐτοῦ, πέραν τῆς ἀσχημίας τῆς ἀνθρωπότητος, πρός τό θεῖον κάλλος τῆς ψυχῆς της, πού εἶναι εἰκών τοῦ Θεοῦ. Καί ἰδού πρόσωπον πρός πρόσωπον ὁ Θεός καί ἡ εἰκών Του.
Ὁ Κύριος ἔχει πλησιάσει τό κέντρον τῆς ἀνθρωπότητος, τήν προσωπικότητα τῆς Σαμαρείτιδος, τήν ψυχήν της, καί συνάπτει μέ αὐτήν ἕνα ἐπιγραμματικόν διάλογον, εἰς τόν ὁποῖον μέ ἀριστοτεχνικήν μετασωκρατικήν μαιευτικήν, τήν προφητικήν, ψυχαναλύει τήν προσωπικότητα τῆς συνομιλητρίας, τήν ὁδηγεῖ εἰς αὐτογνωσίαν, εἰς ἐπίγνωσιν τῆς πραγματικῆς δίψης της, εἰς ἀνακάλυψιν τοῦ ἑαυτοῦ της, εἰς συνειδητοποίησιν τοῦ κενοῦ της, εἰς ἐκκαθάρισιν τῶν ψευδαισθήσεων. Καί ὅταν ἔχῃ συντελεσθῆ ἡ ἀνάλυσις, ἡ ἐκκαθάρισις, τότε ἀποκαλύπτει εἰς αὐτήν τό ὕπατον ἀγαθόν, τήν οὐσίαν τοῦ Θεοῦ: «Πνεῦμα ὁ Θεός» (Ἰωάν.δ΄,24). Καί μέ μεταπλατωνικήν διαλεκτικήν, τήν θεανδρικήν, ἀπό τήν οὐσίαν τοῦ Θεοῦ ἀνασυνθέτει, ἐν ἀληθείᾳ πλέον, τήν ἀναλυθεῖσαν ψυχήν εἰς μίαν σύνθεσιν φωτός, ὥστε φωτεινήν νά ἴδουν τήν γυναῖκα αὐτήν οἱ ἄνθρωποι, ἀμέσως κατόπιν τοῦ διαλόγου της μέ τόν Κύριον καί νά ἐπιζήσῃ τῆς Σαμαρείτιδος ἡ Φωτεινή, μέχρι τῆς σήμερον, φωτίζουσα ἐπί τοῦ ἐρωτήματος τίς ἐστίν ὁ Θεός, μέ τήν ἀποκαλυφθεῖσαν εἰς αὐτήν ἀλήθειαν: «Πνεῦμα ὁ Θεός».
Ἀδελφοί μου,
Ἡ διδαχή εἶναι ἁπλῆ καί καταφανής, ὅπως κάθε μεγάλη ἀλήθεια: Ὅτι ὁ Θεός, πού εἶναι πνεῦμα, ἀνήκει εἰς ὅλους ἀδιακρίτως τούς ἀνθρώπους, μέχρι τῶν πλέων ἀπιθάνων περιπτώσεων, καί ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, χωρίς ἐξαίρεσιν, ἀνήκουν εἰς Αὐτόν. Καί ἀπευθύνεται, λοιπόν, καί πορεύεται ὁ Θεός πρός τούς ἀνθρώπους, χωρίς κανένα ἐμπόδιον νά εἶναι ἱκανόν νά ἐμποδίσῃ τήν ἐκδήλωσιν τῆς ἀγάπης Του πρός αὐτούς. Ἐκεῖ, πού ὑψώνονται μεσότοιχα, Ἐκεῖνος ἀνοίγει λεωφόρους, διά νά πορευθῇ ἡ βασιλεία Του, καί ὅταν ὁ ἄνθρωπος προβάλλῃ τό βόρβορον, διά νά Τόν ἀπογοητεύσῃ καί νά Τόν κρατήσῃ μακράν του, Ἐκεῖνος εἶναι ἱκανός νά ἀνθήσῃ ἐαρινά κρίνα καί νά μετουσιώσῃ τήν λάσπην εἰς κάλλος, μέχρι καί τοῦ ἐσχάτου ἀκόμη σημείου: Ὅταν δηλαδή ὁ ἄνθρωπος, ἐν τῇ μανίᾳ τοῦ νά ἀποξενωθῇ τοῦ Θεοῦ, τοποθετῇ μεταξύ ἑαυτοῦ καί Ἐκεῖνου τόν Σταυρόν, ὁ Θεός τόν αἴρει ἐκ μέσου ἐπί τῶν ὤμων Του καί προσηλοῦται ἐπ’ αὐτοῦ καί ἀντιδίδει τήν ἀνάστασιν.
Ἀδελφοί μου,
Ἀφοῦ ὁ Κύριος, διά τῆς Σαμαρείτιδος, μᾶς ὡδήγησεν ἀπό τῆς πηγῆς τοῦ Ἰακώβ εἰς τήν ὑψηλήν ταύτην θεωρίαν τοῦ Θεοῦ καί μᾶς ἀπεκάλυψε τήν πατρότητα καί τήν ἐγγύτητα πρός ὅλους τούς ἀνθρώπους, ἀπαντῶν εἰς τήν ἐρώτησιν τίς ἐστιν ὁ Θεός, τώρα μᾶς παραδίδει εἰς ἄλλον ὁδηγόν, διά νά μᾶς ὁδηγήσῃ, ὑπό τό φῶς τῆς ἀποκαλυφθείσης πραγματικότητος, εἰς τήν ἀπάντησιν ἑνός ἄλλου, ἀλληλενδέτου ἐρωτήματος: «Καί τίς ἐστί μου πλησίον» (Λουκ.ι΄,30). Καί ὁ ὁδηγός δέν εἶναι ἕνας τῶν Μαθητῶν Του, ἀλλά συμπολίτης τῆς Σαμαρείτιδος, καί αὐτός Σαμαρείτης.
Μετ’ ὀλίγον, λοιπόν, ἀπό τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς θά μᾶς ὁδηγήσῃ εἰς τό παρακείμενον πανδοχεῖον του, εἰς τό Πανδοχεῖον τοῦ καλοῦ Σαμαρείτου, διά νά μᾶς δείξῃ τόν πληγωμένον ἄνθρωπον, τό ἔλαιον, τόν οἶνον, τά δηνάρια καί τήν ὑπόσχεσιν τῆς ἐπανόδου καί τῆς συμπληρώσεως τῆς θυσίας ὑπέρ τοῦ ξένου πάσχοντος. Ἀλλ’ ἐπί πλέον, νά μᾶς δείξῃ τούς οἰκείους τοῦ ἡμιθανοῦς, πού τόν ἀντιπαρῆλθον, καί νά ἴδωμεν τήν ἀπάντησιν εἰς τό ἐρώτημα: «τίς ἐστί μου πλησίον;». Νά τήν ἴδωμεν εἰς τό πρόσωπον τοῦ καλοῦ Σαμαρείτου, πού εἶναι ὁ ἴδιος ἡ ἀπάντησις.
Διότι, πράγματι, ἀδελφοί μου, τί ἄλλο εἰ μή ἐνσάρκωσις τῆς Χριστιανικῆς εὐσπλαχνίας, ὅπως τήν διετύπωσεν ὁ Κύριος ἡμῶν εἰς τήν παραβολήν τοῦ καλοῦ Σαμαρείτου, εἶναι τά Φιλανθρωπικά μας Καταστήματα, ὅπου κατά τόν πλέον ἁπτόν καί συγκεκριμένον τρόπον διδασκόμεθα τήν ἐγγύτητα τοῦ ἀνθρώπου πρός τόν ἄνθρωπον, ἀπό τῶν
ἔργων πληροφορούμενοι, ὅτι ὁ ποιῶν τό ἔλεος, ὁ ἀσκῶν τήν ἀγάπην, εἶναι ὁ πλησίον, ὅσον ξένος καί ἄν εἶναι αὐτός ἀπό τόν συνάνθρωπόν του, ὁσαδήποτε καί οἱαδήποτε καί ἄν εἶναι τά μεσότοιχα πού τόν χωρίζουν ἀπ’ αὐτόν, φυλετικά, θρησκευτικά, κοινωνικά καί εἴ τι ἄλλο!
ἔργων πληροφορούμενοι, ὅτι ὁ ποιῶν τό ἔλεος, ὁ ἀσκῶν τήν ἀγάπην, εἶναι ὁ πλησίον, ὅσον ξένος καί ἄν εἶναι αὐτός ἀπό τόν συνάνθρωπόν του, ὁσαδήποτε καί οἱαδήποτε καί ἄν εἶναι τά μεσότοιχα πού τόν χωρίζουν ἀπ’ αὐτόν, φυλετικά, θρησκευτικά, κοινωνικά καί εἴ τι ἄλλο!
Ἐδῶ, εἰς τά Ἄσυλά μας τοῦ πόνου, τά ὁποῖα ἐπύργωσεν ἡ Χριστιανική ἀγάπη καί ἔδωσεν εἰς αὐτά τό ὄνομα της καί τά ἔθεσεν εἰς τήν ὑπηρεσίαν τοῦ πάσχοντος ἀνθρώπου, τῆς συμπαθεστάτης ταύτης μορφῆς τῆς ἀνθρωπότητος, ὁ ἐπώνυμος καί ἀνώνυμος Σαμαρείτης, ὁ εὐεργέτης καί ἡ χήρα, μέ τόν ὀβολόν της, ὁ ἐπιστήμων καί ὁ ἔφορος, ἡ τακτική νοσοκόμος καί ἡ ἐθελόντρια, μέχρι καί τοῦ πλέον μικροῦ ὑπηρέτου, ὅσοι πιστῶς, ἐν εἰλικρινείᾳ καί πρό παντός ἐν ἀγάπῃ, διηκόνησαν καί διακονοῦν τόν ἀνθρώπινον πόνον, μετ’ αὐτῶν δέ ἡ μεγάλη ὁλότης τῆς καθ’ ἡμᾶς Ὁμοιογενείας, μέ ἐπί κεφαλῆς τήν Ἐκκλησίαν, ἐκ τῶν σπλάχνων τῆς ὁποίας τά Φιλανθρωπικά Καταστήματα προέρχονται καί μέ τό ἐνδιαφέρον τῆς ὁποίας αὐτά συντηροῦνται καί προάγονται, ἑνί λόγῳ τό σύνολον τῶν Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν τῆς Πόλεως ταύτης, τελεσιουργεῖ εἰς τά ἄσυλα ταῦτα τό ἱερόν μυστήριον τῆς, πρός τόν πλησίον ἀγάπης καί κηρύττει τήν ἀνθρωπίνην ἀδελφότητα διά τῶν ἔργων.
Ἀλλ’ ὅταν τά ἔργα ὁμιλοῦν, ματαία εἶναι ἡ ἐπέκτασις τοῦ λόγου. Ἄλλωστε ἐντός ὀλίγου θά ἀντικρύσωμεν, παρά τό προσκέφαλον τοῦ πάσχοντος ἀνθρώπου, τόν συμπάσχοντα Χριστόν καί παρ’ Αὐτοῦ θά βεβαιωθῶμεν, ὅτι πλησίον εἶναι «ὁ ποιήσας τό ἔλεος μετ’ αὐτοῦ». Ἐάν δέν θελήσωμεν νά προσέξωμεν, κατά τήν ἔξοδόν μας ἐκ τοῦ Πανδοχείου, θά μᾶς σταματήσῃ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος, ὁ Χριστός, καί θά μᾶς ἀπευθύνῃ ὅ,τι εἷπε καί πρός τόν Νομικόν τῆς παραβολῆς: «πορεύου καί σύ ποίει ὁμοίως» (Λουκ.ι΄,37).
Ἀδελφοί μου, τήν Σαμαρείτιδα καί τόν Σαμαρείτην ἐξέλεξεν ἀσφαλῶς σήμερον ὁ Κύριος, διά νά μᾶς μυήσουν εἰς τήν ἔννοιαν καί τό βίωμα τῆς πατρότητος τοῦ Θεοῦ καί τῆς ἀδελφότητος τῶν ἀνθρώπων. Καί τοῦτο, διά νά μᾶς ὑποδηλώσῃ, ὅτι ἡ πατρότης τοῦ Θεοῦ καί ἡ ἀδελφότης τῶν ἀνθρώπων ἐκτείνονται πέραν τειχῶν καί συνόρων καί πάσης διακρίσεως καί παντός ἐμποδίου.
Ἐντεῦθεν, καί ἡ σημασία τῆς καθιερωμένης ταύτης ἔξω τῶν τειχῶν Πατριαρχικῆς καί Συνοδικῆς Θείας Λειτουργίας ἐκτείνεται ἐπέκεινα τοῦ
τοπικοῦ χαρακτῆρος της καί προσλαμβάνει συμβολισμόν τοῦ χρέους τῆς Ἐκκλησίας ταύτης, τῆς ἡγέτιδος τῆς Ὀρθοδοξίας, χρέους ἀπορρέοντος ἐκ τῆς οὐσίας της καί τοῦ χαρακτῆρος τῆς ἀποστολῆς της, νά κηρύξῃ πέραν τῶν τειχῶν καί πέραν τῶν συνόρων, πρός ὅλας τάς κατευθύνσεἰς, ὅτι ὁ Θεός εἶναι Πατήρ πάντων τῶν ἀνθρώπων καί οἱ ἄνθρωποι, τά τέκνα τοῦ Ἐπουρανίου Πατρός, κατά φυσικήν ἀκολουθίαν, καί ἀδελφοί πρός ἀλλήλους.
τοπικοῦ χαρακτῆρος της καί προσλαμβάνει συμβολισμόν τοῦ χρέους τῆς Ἐκκλησίας ταύτης, τῆς ἡγέτιδος τῆς Ὀρθοδοξίας, χρέους ἀπορρέοντος ἐκ τῆς οὐσίας της καί τοῦ χαρακτῆρος τῆς ἀποστολῆς της, νά κηρύξῃ πέραν τῶν τειχῶν καί πέραν τῶν συνόρων, πρός ὅλας τάς κατευθύνσεἰς, ὅτι ὁ Θεός εἶναι Πατήρ πάντων τῶν ἀνθρώπων καί οἱ ἄνθρωποι, τά τέκνα τοῦ Ἐπουρανίου Πατρός, κατά φυσικήν ἀκολουθίαν, καί ἀδελφοί πρός ἀλλήλους.
Διό, Παναγιώτατε, συνεπής εἰς τό χρέος πού Σέ ἐκληροδότησαν οἱ μακαριστοί Προκάτοχοί Σου, Ἁγιώτατοι Οἰκουμενικοί Πατριάρχαι τῆς Κωνσταντινουπόλεως, οἱ ἀναπαυόμενοι ἐν τῷ περιβόλῳ τοῦ Σταυροπηγίου τούτου, συνεπής εἰς τήν προσδοκίαν τῶν νἐκρῶν καί τῶν ζώντων, εὐθαρσῶς κήρυξον, πρός τήν Οἰκουμένην, τήν καθολικήν ἀγάπην τοῦ Θεοῦ πρός τούς ἀνθρώπους καί τῶν ἀνθρώπων πρός ἀλλήλους, καί φώτισον τούς πάντας εἰς κατανόησιν καί βίωσιν τοῦ Οἰκουμενικοῦ τούτου κηρύγματος, ὑψῶν τό Πασχαλινόν Πατριαρχικόν Σου τρικήριον καί καλῶν τούς πάντες εἰς μετάληψιν τοῦ ἀγίου φωτός τῆς Ἀναστάσεως, διά τοῦ ὑπερόχου τῆς Ἐκκλησίας Πασχαλινοῦ ὕμνου: «Δεῦτε λάβετε φῶς ἐκ τοῦ ἀνεσπέρου φωτός καί δοξάσατε Χριστόν τόν ἀναστάντα ἐκ νεκρῶν». Αὐτῷ ἡ δόξα εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν
_____________
Ἐλέχθη, κατά τήν Πατριαρχικήν και Συνοδικήν Θείαν Λειτουργίαν, ἐν τῇ Ἱερᾷ Πατριαρχικῇ και Σταυροπηγιακῇ Μονῇ τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς Βαλουκλῆ, τῇ 12η Μαΐου 1963.