Η ΚΑΤΑ ΠΑΝΤΑ ΠΑΡΑΔΟΞΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Ή ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΚΛΗΡΙΚΩΝ ΜΑΧΗΤΩΝ ΤΟΥ 1821

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 

Σε κείμενό του στο διαδίκτυο, το οποίο δημοσιεύθηκε και στην εφημερίδα ΕΣΤΙΑ (17-2-2021), ο δημοσιογράφος Γιώργος Ν. Παπαθανασόπουλος, από την …αλήστου μνήμης εποχή Χριστοδούλου, αναφέρθηκε σε δικό μου κείμενο χωρίς να με κατονομάσει. 

Ελπίζω πως δεν με φοβάται, γιατί και άλλη φορά με τίμησε με επιτιμητικές αναφορές του, πάλι χωρίς να …ψελλίσει το όνομά μου. 

Αυτή τη φορά τον ευχαριστώ θερμά για να ξεκαθαρίσουμε, κάπως, τα πράγματα, γύρω από ένα πολύ σημαντικό θέμα. 

Έχοντας υπ’ όψιν του, λοιπόν, ο κ. Παπαθανασόπουλος το κείμενό μου «Ο ένοπλος αγώνας των κληρικών δεν μπορεί να είναι η σημαία της Εκκλησίας», απάντησε, θα λέγαμε, με το δικό του «Μνήμη κληρικών ηρώων του 1821». 

Το δικό μου κείμενο είχε ως αφορμή εισήγηση σε συνέδριο, με θέμα: «Η συμβολή της Εκκλησίας στον ένοπλο αγώνα του ΄21», που πραγματοποίησε ο μητροπολίτης Πατρών Χρυσόστομος. 

Λόγω μεγάλης …επιτυχίας, η εν λόγω εισήγηση έγινε και «ψηφιακό Αρχονταρίκι» σε γνωστό site της Μονής Βατοπαιδίου, το οποίο αποφάνθηκε ότι
«αφύπνισε χιλιάδες Έλληνες με τον λόγο του ο Μητροπολίτης Πατρών».
Φυσικά ακούστηκαν τα γνωστά …σκλήφεια γλυκανάλατα λογάκια και η διαπραγμάτευση του θέματος ήταν ολότελα ρηχή, αφού ο μητροπολίτης Πατρών είναι εμφανές ότι δεν έχει καμία γνώση των σχετικών πηγών. Προφανώς αγνοεί τον όγκο των εγγράφων στην ΕΒΕ γύρω από το θέμα, πολλά από τα οποία έχουν εκδοθεί. 

Ο κ. Παπαθανασόπουλος, τώρα, φωτογραφίζοντάς με έγραψε, μεταξύ άλλων: 

Και παραθέτει το σχετικό απόσπασμα που είχα επιλέξει, παραλείποντας, όμως, το καίριο: 

Περί αυτής ο λόγος, κ. Παπαθανασόπουλε. Περί της «λευκής και χιονώδους Χριστιανικής τελειότητος», και δη όταν αναφερόμαστε σε ιερείς του Θεού του Υψίστου.
Ο Τούρκος και ο κάθε τυραννικός κατακτητής δεν παύει να είναι κατ’ εικόνα Θεού, κατά την Παύλεια ρήση: Ο Θεός «ἐποίησέ τε ἐξ ἑνὸς αἵματος πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ πᾶν τὸ πρόσωπον τῆς γῆς». Και η φόνευσή του – και μάλιστα από κληρικούς – δεν μπορεί να συνιστά για την Εκκλησία αρετή και λόγον εγκωμίου.
Αντιθέτως, η θυσία του χριστιανού είναι αυτή που τον εξαγνίζει και τον εξαγιάζει. 

Μας λέει ο κ. Παπαθανασόπουλος ότι «η Ορθόδοξη Εκκλησία, στα 2000 χρόνια ιστορίας Της, αναγνώρισε ως Αγίους πολεμιστές στρατιωτικούς και πολέμαρχους αυτοκράτορες, μεταξύ των οποίων τους Μέγα Θεοδόσιο (17/1), Ιουστινιανό (2/8), Βασίλειο τον Μακεδόνα (29/8), Ιωάννη Βατάτζη (4/11) και Νικηφόρο Φωκά (11/12)». 

Δεν ξέρουμε πώς ακριβώς αναγνώρισε την αγιότητα αυτών των πολεμάρχων αυτοκρατόρων η Εκκλησία, ποια, δηλαδή, ήσαν τα κριτήρια της αγιότητάς τους. Ξέρουμε, πάντως, πως η τιμή τους δεν πέρασε συνειδητά στο πλήρωμα. Σε κάθε περίπτωση δεν πρόκειται για πολεμάρχους ιερείς, που τελεσιουργούν τα Μυστήρια της Εκκλησίας. Τέτοιο παράδειγμα υπάρχει; Δε νομίζω. 

Ακόμα και ο ίδιος ο κ. Παπαθανασόπουλος προσχωρεί στην άποψή μας, στο τέλος του άρθρου του, όταν γράφει: «Είναι αλήθεια πως η Εκκλησία άνθισε δια του αίματος των Μαρτύρων και όχι με πολέμους και κατακτήσεις. Όμως, όπως ο Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων είπε στον επιτάφιο λόγο του στον Επίσκοπο Σελασσίας (Βρεσθένης) Θεοδώρητο, «στην κατά πάντα παράδοξη ανάσταση της Ελλάδος έγινε και τούτο το παράδοξο. Συμμετέσχον του αγώνος και κληρικοί, οι υιοί της ειρήνης, και οι «πράοι έγιναν μαχητές», προσφέροντες θυσίαν τις ψυχές τους για τη σωτηρία των αδελφών, δια την οποίαν και άκοντες παρέβησαν τη νόμιμη και κανονική τους κλήση». 

Όμως, ο κ. Παπαθανασόπουλος καλό θα ήταν να μελετήσει ενδελεχώς ολόκληρο τον επιτάφιο λόγο του Κωνσταντίνου Οικονόμου στον Σελλασίας Θεοδώρητο, τον οποίο εκφώνησε στον Ι. Ναό της Αγίας Ειρήνης στην Αθήνα, στις 27 Απριλίου 1843. 

Παραθέτω ένα ενδεικτικό απόσπασμα για να κατανοηθεί η σχετική προβληματική. Το θέμα είναι μείζον και ίσως επανέλθουμε μέσα στην επετειακή αυτή χρονιά.