ΤΟ ΑΓΙΑΣΜΑ ΤΟΥ ΑΪ-ΓΙΑΝΝΗ ΣΤΟ ΠΑΣΑΛΙΜΑΝΙ

ὑπὸ
Γέροντος Χαλκηδόνος Ἀθανασίου 

Πολλὰ εἶναι τὰ Ἱ. Ἁγιάσματα εἰς τὴν Βασιλίδα τῶν πόλεων, ποὺ εὑρίσκονται μέσα εἰς ναούς ἤ “χαντακωμένα” εἰς οἰκίας χωράφια καὶ ἀλλαχοῦ. Ἀλλὰ καὶ πολλὰ τὰ βάσανά τους διαχρονικά. Αὐτὰ ποὺ δίνουν θυσιαστικῶς γιατρειά, ἐνῶ ὑποφέρουν αὐτὰ τὰ ἴδια. Πολλὰ κατεστράφησαν ἢ ἐμολύνθησαν λόγῳ τῶν πλημμελῶν ἀποχετεύσεων. Ἓν τῶν πολυπλαγκτωτέρων εἶναι αὐτὸ τοῦ Γενεσίου τῆς Θεοτόκου Γκιόκ-σουγιοῦ εἰς τὴν Ἱ. Μητρόπολιν Χαλκηδόνος, εἰς τὴν ὁποίαν εὑρίσκεται καὶ τὸ Ἁγίασμα τοῦ Γενεθλίου τοῦ Προδρόμου Πασαλιμανίου. Εἰς τὰς ἀρχὰς τοῦ περασμένου αἰῶνα ἀναφέρεται ὅτι αὐτὸ εὑρισκόταν μεταξὺ Σκουταρίου (Χρυσουπόλεως) καὶ Κουσγουντζουκίου, ἐπὶ τῆς ὁδοῦ Τσαούς-ντερέ. 

Τὸ Ἁγίασμα τοῦτο κεῖται εἰς τὸ ὑπόγειον κτηρίου ἀνήκοντός ποτε εἰς τοὺς Nedim καὶ Sabahattin Alacan. Λέγεται ὅτι εἶναι 1.000 ἐτῶν καὶ πρότερον ἀνῆκε εἰς τὴν Κοινότητα τοῦ Σκουτάρεως, ἐνῶ σήμερον εἰς αὐτὴν τοῦ Κουσγουντζουκίου. Ἡ πανήγυρίς του δὲ ἑορτάζεται τὴν 24. Ἰουνίου, ὁπότε καὶ ἐτελεῖτο Μέγας Πανηγυρικὸς Ἑσπερινὸς μετ’ ἀρτοκλασίας. Ἀρχικῶς εἶχε ξυλίνην στέγην, ὅμως τὸ 1947 οἱ ἰδιοκτῆται του ἔκτισαν πλησίον του ἐπιπλοποιεῖον καὶ ταὐτοχρόνως τὸ ἀνακαίνισαν. Οὐδεμία μάλιστα ὑπῆρχε δι’ αὐτὸ ἐπιγραφή, τοποθετηθεῖσα πρὸ 3-4 ἐτῶν. Εἶχεν δὲ ἀναρτηθεῖ ἐπὶ τῆς προσόψεώς του καὶ μεγάλη μαρμαρίνη πλὰξ μὲ τὴν ἐπιγραφήν: “AVUKAT FEYYAZ ERMAN ASLAN” ὑπὸ τοῦ δικηγόρου εἰς ὃν ἀργότερον ἐνοικιάσθη ὁ χῶρος ἄνω τοῦ Ἁγιάσματος. (εἰκ. 1)

Ἒντὸς τοῦ κτίσματος εὑρίσκεται βαθὺ καὶ μακρὸν κανάλι μὲ νερό, τὸ δὲ στόμιό του εἶναι ἀρκετὰ εὐρύ. Τὸ ὕδωρ ἀντλεῖται μὲ κουβάδες. Πρὸς τὰ δεξιὰ ὐπάρχει σκάφη μαρμαρίνη μετὰ δύο στροφίγγων, διὰ τὴν ροὴν τοῦ ὕδατος, τὸ ὁποῖον ἀποθηκεύεται ὄπισθεν αὐτῆς. Ἐντὸς τοῦ Ἁγιάσματος ὑπάρχει ἡ γνωστὴ καρκινικὴ ἐπιγραφή: “ΝΙΨΟΝ ΑΝΟΜΗΜΑΤΑ ΜΗ ΜΟΝΑΝ ΟΨΙΝ”. Ἐπίσης χάρτινες νεότερες εἰκόνες καὶ μία Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου τοῦ Κ. Δημαρχοπούλου.

Κατὰ καιροὺς ὑπῆρξαν περιπτώσεις ποὺ ἀπηγόρευσαν τὴν προσέλευσιν τῶν πιστῶν εἰς Ἁγιάσματα, τὰ ὁποῖα εὑρίσκοντο εἰς ἰδιόκτητους χώρους. Καὶ τοῦτο ἐγίνετο μὲ διαφόρους τρόπους. Ἔτσι καὶ εἰς τὸ Ἁγίασμα αὐτὸ συνετέλεσαν τὴν φορὰν αὐτὴν οἰκοδομικαὶ αἰτίαι. Τότε ὅμως, ὅπως καὶ εἰς ἄλλας περιπτώσεις, οἱ ἰδιοκτῆται των ἀντιμετώπιζαν σοβαρὰ προβλήματα (ἐμφανίσεις τοῦ Ἁγίου κατ’ ὄναρ καὶ δαρμός, προσβολαὶ τῆς ὑγείας των κ.ἄ.), ὁπότε ἠναγκάζοντο νὰ ἐπιτρέψουν καὶ πάλιν τὴν προσέλευσιν τῶν προσκυνητῶν. 

Τὸ Ἁγίασμα λοιπὸν τοῦτο ἀπὸ ἐτῶν, μὲ τὴν καταβολὴν μικροῦ ἐνοικίου ἐξυπηρετοῦσε τοὺς χριστιανοὺς ἀλλὰ καὶ πιστοὺς ἑτέρων θρησκειῶν, ὅπως τὸ τῆς Ἁγ. Αἰκατερίνης Μοδίου, ἀνοιγόμενον κατὰ τὴν πρώτην Τρίτην ἑκάστου μηνός. Τὸ δὲ 2017 ἔγιναν ὑπὸ τῆς Κοινότητος μικραί τινες ἀνακαινίσεις (βαφή, τοποθέτησις εἰκόνων, νέον μαρμάρινον κηροπήγιον). Πρὸ μηνῶν μία παρὰ τὸ κτήριον ἑταιρεία ἠγόρασε καὶ αὐτό, καὶ διὰ νὰ ἐνώσει τὰ δύο κτήρια ἤρχισεν ἀνακαινιστικὰς ἐργασίας. Ὁ Πρόεδρος τῆς Ἐφοροεπιτροπῆς Ἁγ. Παντελεήμονος Κουσγουντζουκίου Σ. Κοτάμ εἰς τὴν ὁποίαν ὑπήγετο τοῦτο, ἐδήλωσεν ὅτι μὲ τὸν προηγούμενον ἰδιοκτήτην δὲν εἶχεν οὐδὲν πρόβλημα Ὅμως, παρὰ τὰς ἀρχικὰς δῆθεν καλὰς διαθέσεις του ὁ νέος ἰδιοκτήτης -εἶπεν μάλιστα ὅτι δὲν ἐπιθυμεῖ ἐνοίκιον- ἐστένεψεν τὴν εἴσοδον τοῦ Ἁγιάσματος καὶ μὲ καλούπια τῆς προσόψεως ἔκλεισε τὴν ἐκ τοῦ ἀνηφορικοῦ δρόμου πρόσβασιν πρὸς αὐτό (εἰκ. 2), παρεκάλεσεν δέ, ὅπως ἐξαχθεῖ ἐκ τῆς προσόψεως ἡ πλάκα τῆς ἐπιγραφῆς, λόγῳ τῆς ἐπιστρώσεως νέων πλακῶν εἰς αὐτήν.
Ἀκολούθως ἡ Ἐφοροεπιτροπὴ δὲν ἠμπόρεσε καὶ νὰ ἐπικοινωνήσει μετὰ τοῦ ίδιοκτήτου, ὁ ὁποῖος ὡς ἀνέφερεν ἁρμόδιος τῆς Ἑταιρείας, φέρεται εἰπών: “Ἰδιοκτήτης εἶμαι ἐγώ, δὲν ἐρωτῶ πουθενά”. 

Τέλος ὁ Πρόεδρος τῆς Κοινότητος ὡς έκ τούτου διὰ τοῦ δικηγόρου τῆς Κοινότητος, ἤνοιξε δίκην διαπιστώσεως πρὸς τὴν Διεύθυνσιν Οἰκοδομῆς τοῦ Βοσπόρου (Boğazici İmar Müdürlüğü), καὶ συγχρόνως ἀπηυθύνθη καὶ πρὸς τὸν Δήμαρχον τοῦ Σκουτάρεως, ὁ ὁποῖος τὴν 13.1.2020, κατόπιν τῆς γενομένης ἐρεύνης ἀπέστειλεν μηχανὰς ἐκσκαφῶν καὶ ἤνοιξεν τὸν δρόμον προσβάσεως τοῦ Ἀγιάσματος, ὁ ὁποῖος τώρα δέον νὰ ἀνακατασκευασθεῖ. (εἰκ. 3) 

___________________________________________

1- Ἀ. Ἰορδάνογλου, Ἡ Μητρόπολις Χαλκηδόνος ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα ἕως σήμερα, Ἀθήνα 2000, 251, 503, 562, 744. Ν. Ἀτζέμογλου, Τὰ Ἁγιάσματα τῆς Πόλης, Ἀθήνα 1990, 138. 

2- M. Manukyan, Özel Mülk Paşalimanı Ayasmasının Girişini Kapattı, Agos 27.12.2019, 4.