Γράφει ο Αρχιμανδρίτης Ρωμανός Αναστασιάδης
Κληρικός της Κρήτης, Επαρχίας του Οικουμενικού Θρόνου
Λίγο μετά την κορυφαία Θεομητορική Εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και ο πολυγραφότατος κληρικός της Ιεράς Μητροπόλεως Πατρών π. Αναστάσιος Γκοτσόπουλος, μας έβαλε μια άσκηση να λύσουμε, για την οποία και δημόσια τον ευχαριστώ διότι η απάντηση στις ερωτήσεις του θα βάλει πολλά πράγματα στη θέση τους πάνω σε αυτήν την πολύκροτη, ως μη ώφειλε, υπόθεση του Ουκρανικού εκκλησιαστικού ζητήματος, το οποίο έληξε με την υπογραφή και απόδοση του Τόμου Αυτοκεφαλίας από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, στις 5 και 6 Ιανουαρίου 2019.
Τα έχουμε γράψει, τα έχουμε ξαναγράψει, όμως δεν πειράζει, θα τα επαναλάβουμε διότι πάντα η επανάληψη ωφελεί και ποτέ δεν περισσεύει. Είναι ευθύνη μας άλλωστε να κατηχούμε ξανά και ξανά όλους τους ανθρώπους στην αλήθεια της Εκκλησίας.
Απαντήσεις, λοιπόν:
1. Ομιλεί η Αυτού Θειοτάτη Παναγιότης, ο Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης κύριος ημίν κύριος Βαρθολομαίος, προς τους Ουκρανούς Ορθόδοξους αδελφούς μας, στις 26 Ιουλίου 2008.
2. Το Βάπτισμα της μεγάλης ηγεμονίας του Κιέβου έγινε το 988 μ.Χ.
3. Από το Βάπτισμα της μεγάλης ηγεμονίας του Κιέβου, το 988 μ.Χ., μέχρι σήμερα έχουν περάσει 10 αιώνες.
4. Η Εκκλησία της Ουκρανίας υπήγετο ως Κυριακό σώμα στη δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου από το 988 μ.Χ. έως και της 5-6 Ιανουαρίου φέτος, οπότε και το Οικουμενικό Πατριαρχείο παραχώρησε αυτοκεφαλία καθ’ ο είχε αποκλειστικό δικαίωμα. Η Ουκρανία όμως ως έδαφος υπήγετο πνευματικώς εις τον Κωνσταντινουπόλεως από της Δ’ εν Χαλκηδόνι Οικουμενικής Συνόδου, η οποία προβλέπει ότι όπου δεν υπάρχει άλλη εκκλησιαστική διοίκηση τα εκτός αυτών εδάφη της κατοικουμἐνης να ανήκουν ipso iure στη Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία. Άρα εδώ η απάντηση είναι: ή η της ερώτησης 3 ή το αποτέλεσμα της αφαίρεσης του 451 από το 2008/2019 (ό,τι προτιμάτε).
5. Η αναγκαία υπαγωγή κτλ. σημαίνει την ανάθεση στον Μόσχας της χειροτονίας του εκλεγομένου υπό της Κληρικολαϊκής Συνελεύσεως ως Κιέβου. Δεν σημαίνει παραχώρηση των κανονικών εδαφών του Θρόνου εν Ουκρανία στη Μόσχα, δοθέντος μάλιστα ότι στο πρώτο κιόλας Ουκρανικό Σύνταγμα το 1710 γίνονταν προσπάθειες για την επικράτηση της Κωνσταντινούπολης ως εκκλησιαστικής αρχής της Ουκρανίας, όπως ήταν πάντοτε.
6. Ασφαλώς και σημαίνει ότι συνέχιζε και μετά την Πράξη να ανήκει ιεροκανονικά και πνευματικά υπό τον Κωνσταντινουπόλεως. Προς τούτο φέρουμε μάρτυρες ακόμη και τον Τόμο Αυτοκεφαλίας της Εκκλησίας Πολωνίας. Αυτό που δόθηκε, υπό τις γνωστές περιστάσεις που δόθηκε, ήθελε να προλάβει με οικονομία εκκλησιαστική άλλες δύσκολες καταστάσεις. Αλλιώς γιατί να οφείλει να μνημονεύει ο Κιέβου στο «Εν πρώτοις» τον Κωνσταντινουπόλεως;
7. Όταν ανέφερε τους επτά αιώνες εννοούσε σε απόλυτη ιεροκανονική εξάρτηση και όχι στη μεσοβέζικη αυτή λύση που επεβλήθη -και πάλι κάτω από τις γνωστές συνθήκες- οπότε και δόθηκε στον Μοσχοβίας μόνο το δικαίωμα να χειροτονεί. Το ένα δεν αναιρεί το άλλο!
8. Η προφανής θυσία έγκειται στο ότι, σε αντίθεση με τη Μοσχοβία, οι εκ του Βυζαντίου βάπτιζαν χωρίς να περιμένουν ανταλλάγματα πολιτισμού, χωρίς να εξελληνίζουν βίαια, αλλά να διδάσκουν και να διαμορφώνουν πολιτισμό προς όφελος των λαών που κατηχούσαν στην Ορθόδοξη πίστη. Έγκειται στο ότι έστελνε απεσταλμένους να ανακαινίζουν τους πιστούς και τις εκκλησίες, να ενισχύουν το Ορθόδοξο φρόνημα.
9. Ασφαλώς και οι Πατριαρχικοί λόγοι, όπως και όλοι οι λόγοι και τα κείμενα, ερμηνεύονται από τους υπογράφοντες αυτά και όχι από τον οποιονδήποτε. Επικουρικώς υποβάλλω ότι και αυτό το δικαίωμα του χειροτονείσθαι τον Κιέβου από τον Μόσχας ήταν προϊόν πιέσεων κτλ., όμως δεν μπορούν να χωνέψουν ότι κράτησε τη μνημόνευση του Πατριαρχικού ονόματος ως εχέγγυο πνευματικής και εκκλησιαστικής εξάρτησης.
10. Προφανώς εννοεί τις πολιτικές πιέσεις και όλες τις δόλιες μεθοδείες που χρησιμοποίησε εκείνη -ή καλύτερα και εκείνη- την περίοδο η «εκλεπτυσμένη» Μοσχοβίτικη διπλωματία. Η προφανής ζημία -καταλαβαίνω από μια πρώτη ανάγνωση- είναι ότι ήθελαν σε δύσκολες περιστάσεις για τη Μεγάλη Εκκλησία, να την εκμεταλλευθούν και να της αποσπάσουν τα πάντα της. Άλλη, αυθεντική ερμηνεία, σας είπα ποιος μπορεί να δώσει.
Σας απαντώ σε όλα αυτά τα παιδαριώδη ερωτήματα, αγαπητέ μου π. Αναστάσιε, διότι τα βλέπω σαν μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία να μιλώ και να γράφω ξανά και ξανά και ξανά για όλο αυτό το μεγαλείο της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας, επι των ημερών Βαρθολομαίου του πάνυ, ενώ εσείς επιμένετε να τονίζετε τις δύσκολες ιστορικές συγκυρίες του Θρόνου. Δεν συνεχίζω σε αυτή την πορεία τον συλλογισμό μου διότι ξέρω ακριβώς τί θα θέλατε να γράψω ώστε να τα εκμεταλλευτείτε σε άλλο επίπεδο. Δεν θα σας κάνω τη χάρη. Λυπάμαι.
Δεν ξέρω εάν και κατά πόσο αναγνωρίζετε άλλη αυθεντία ενδορθοδόξως πλην της περισπούδαστης προσωπικότητάς σας, κάτι φυσικά για το οποίο δεν είμαι άξιος να σας κρίνω. Όμως προς τί όλη αυτή η σπουδή ώστε να βγει «σκάρτο» το Φανάρι; Φιλοχρήματου τη φήμη δεν αποκτήσατε ακόμη, άρα δεν πρέπει να έχετε πέσει θύμα ρουβλιωτικής πολιτικής. Πατριδοκάπηλος δεν φαίνεστε. Ίσα ίσα. Ακόμη και οι βαρείες στα κείμενά σας αποδεικνύουν τη μεγάλη σας αγάπη για την ελληνική γλώσσα. Υγιή εκκλησιολογία δεν θα έλεγα ότι διαθέτετε, διότι δικό μου μήνυμα σε συνέδριο αποτειχισμένων ενώ ήμουν κληρικός της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας, δεν διαβάστηκε ούτε θα διαβαστεί. Άρα, λοιπόν, εύκολα συμπεραίνει κανείς ότι η Μοσχοβία κατάφερε να διεισδύσει στους κύκλους των ψιλοαποτειχισμένων, των δήθεν αντιοικουμενιστών, λες και εμείς είμαστε οικουμενιστές, των κάθε είδους κατάλοιπα πικρίας εχόντων κατά του Οικουμενικού Πατριαρχείου, να τους συσπειρώσει, να τους καθοδηγεί αδιόρατα και εκείνοι να νομίζουν ότι προσφέρουν υψίστης σημασίας διακονία στην Οικουμενική Ορθοδοξία ανεξάρτητα τάχα από φυλετισμούς κτλ. αλλά με μόνο γνώμονα την «αλήθεια». «Σας λέω, αλήθεια» θα έρθει η μέρα που θα αντιληφθείτε το λάθος σας, αν δεν το έχετε ήδη κάνει αλλά δεν το παραδέχεστε, και τότε εύχομαι να λαλήσει ο πετεινός, να χαρίσει στη συνείδηση σας του Πέτρου τη μετάνοια και όχι την αγχόνη του άλλου μαθητού, ο οποίος απλώς μετεμελήθη και μη έχοντας την ταπείνωση απελθών απήγξατο.
Όσες ασκήσεις και να βάλετε πάντα θα σας απαντιούνται. Ένα μόνο, σας παρακαλώ, μην υποτιμήσετε τη νοημοσύνη κανενός φερόμενος ως υποστηρικτής και αμύντωρ του πανσέπτου Οικουμενικού Θρόνου. Όχι! Δεν θα σας χαρακτηρίσω αντιπατριαρχικό. Απλά οι απόψεις σας, θεωρούν εκεί στον Βορρά, ότι τους ενισχύουν πολύ, και δεν καταλαβαίνω τον λόγο. Οι καημένοι, όπου μπορούν στηρίζονται, τί να τους κάνεις.
Καλή πνευματική άσκηση, τίμιε αδελφέ!
