Μ. Γ. ΒΑΡΒΟΥΝΗΣ
Καθηγητής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης
Άρχων Προστάτης των Γραμμάτων της Μ.τ.Χ.Ε.
Τρεις νέες εκλογές από την Αγία και Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Θρόνου, για τις Αρχιεπισκοπές Αμερικής, Αυστραλίας και Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας, δημιούργησαν αμέσως νέο κλίμα και έδωσαν νέες ελπίδες στις αντίστοιχες τρεις επαρχίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Τρεις εκλογές νέων ανθρώπων, εις διαδοχήν τριών πολιών ιεραρχών, που έγραψαν την δική τους ιστορία στην Εκκλησία, του Αμερικής Δημητρίου, του Αυστραλίας Στυλιανού και του Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας Γρηγορίου, και ήρθε πλέον η ώρα να εφησυχάσουν, ενώ στην περίπτωση της Αυστραλίας ο μέχρι πρότινος Αρχιεπίσκοπος εκλήθη από τον Κύριο στην ανέσπερο Βασιλεία του.
Οι τρεις εκλεγέντες και ήδη ενθρονιζόμενοι ιεράρχες, έχουν ο καθένας την δική του μέχρι σήμερα πορεία. Κωνσταντινουπολίτης ο Αμερικής Ελπιδοφόρος, έχει ήδη διαγράψει λαμπρή πορεία τόσο ως Αρχιγραμματέας της Αγίας και Ιεράς Συνόδου, όσο και ως Μητροπολίτης Προύσης, ηγούμενος της μονής Αγίας Τριάδος και σχολάρχης της Σχολής της Χάλκης και καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Κρητικός ο Αυστραλίας Μακάριος, με λαμπρές σπουδές σε ζητήματα θεολογίας και βιοηθικής, έχει προσφέρει έναν καινοτόμο και ουσιαστικό θεολογικό λόγο και έχει υπηρετήσει τόσο στην Πατριαρχική Ακαδημία της Κρήτης όσο και στην Εκκλησία της Εσθονίας. Τέκνο της αμερικανικής ομογένειας ο Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας Νικήτας, έχει σπουδάσει στην Αμερική, στην Ελλάδα και στη Ρωσία, και έχει υπηρετήσει στην Μητρόπολη Χονγκ Κονγκ, ενώ τα τελευταία χρόνια ήταν διευθυντής του Πατριαρχικού Ορθόδοξου Ινστιτούτου «Πατριάρχης Αθηναγόρας» στο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνια.
Κοινή συνισταμένη τους η μεγάλη τους μόρφωση και η λαμπρή ακαδημαϊκή τους σταδιοδρομία. Και βέβαια η επιλογή τους από την Αγία και Ιερά Σύνοδο με πρόταση της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, δείχνει πόσο το Πατριαρχείο αντιλαμβάνεται τις σύγχρονες ποιμαντικές ανάγκες και τα εφόδια που πρέπει να έχουν οι ιεράρχες που θα κληθούν να τις αντιμετωπίσουν. Δείχνει ότι πλέον κοντά στην ευλάβεια, την ευσέβεια, το ήθος και την ιεροπρέπεια, που ασφαλώς αποτελούν την βάση, πρέπει να υπάρχει η μόρφωση, η ευρύτητα πνεύματος, η διεθνής αναγνώριση και η επαφή με τις νέες τεχνολογίες και τις αντιλήψεις του σύγχρονου κόσμου. Όχι για να εισαχθούν αυτές απαραίτητα στην εκκλησιαστική ζωή, αλλά για να διαμορφώσει η Εκκλησία μετά λόγου γνώσεων μια νέα στάση απέναντί τους, που θα αποτελέσει τον τρόπο με τον οποίο η Ορθοδοξία θα προσλάβει τον περίπλοκο σύγχρονο κόσμο, στις αρχές του 21ου αιώνα.
Αποστέλλονται οι νεοεκλεγέντες Αρχιεπίσκοποι να ποιμάνουν μεγάλες επαρχίες της διασποράς, με τα δικά της προβλήματα και τις δικές της προκλήσεις η καθεμιά. Είναι όμως εφοδιασμένοι με γνώσεις και δεξιότητες που μπορούν καθοριστικά να τους βοηθήσουν στο έργο τους: όχι μόνο στο να λύσουν οικονομικά προβλήματα και να εξομαλύνουν τυχόν ενδοκοινοτικές διαφορές, αλλά στο να συμβάλουν στην ενότητα της Ορθοδοξίας πέρα από φυλετικούς διαχωρισμούς ή τοπικές παραδόσεις, με τη διαμόρφωση ενός νέου εκκλησιαστικού τρόπου, εκεί όπου υπάρχει ανάγκη για κάτι τέτοιο. Και γι’ αυτό αποστέλλονται με τις ευχές και τις αγαθές ελπίδες όλων μας, γιατί το έργο τους δεν είναι εύκολο, καθώς περικλείει πολλές προκλήσεις, δυσκολίες που πρέπει να αντιμετωπίσουν και αγκυλώσεις που πρέπει να απαλύνουν.
Οι εκλογές αυτές αποτελούν υπόδειγμα και για τις υπόλοιπες ορθόδοξες Εκκλησίες, καθώς δείχνουν ότι πρέπει η εκκλησιαστική διοίκηση να αντιμετωπίζει άμεσα φαινόμενα παρακμής και αποσύνθεσης, όπου και όποτε αυτά εκδηλώνονται. Και επιπλέον επειδή δείχνουν ότι κάποτε τα πρόσωπα πρέπει να αλλάζουν, χωρίς να οχυρώνονται πίσω από την δήθεν ισοβιότητα του αξιώματός τους, καθώς οι ολοένα μεταβαλλόμενοι καιροί μας απαιτούν πνευματικούς ηγέτες που θα μπορούν να αντιλαμβάνονται τα προβλήματα και θα τολμούν να τα λύσουν. Κι αυτό κατά κανόνα συμβαδίζει με την ηλικία τους, με τη γενιά στην οποία ανήκουν, και η οποία τους παρέχει τα ανάλογα εφόδια για να είναι συνοδοιπόροι της εποχής τους, όχι αγκιστρωμένοι σε καταστάσεις που οριστικά πλέον ανήκουν στην ιστορία.
Ας μην ξεχνούμε ότι ο προσφάτως παραιτηθείς Μητροπολίτης Κιτίου της Εκκλησίας της Κύπρου κ. Χρυσόστομος, δήλωσε ότι στην παραίτηση τον οδήγησε η αγάπη προς το ποίμνιό του, μια στάση και μια άποψη που πρέπει πολλούς όχι μόνο να προβληματίσει, αλλά και να παραδειγματίσει. Κι αυτό επειδή κάθε άνθρωπος κινείται μέσα στα πεπερασμένα όρια του χρόνου που καθορίζουν την πρόσκαιρη επί γης ύπαρξή του, και τα οποία κατά κανόνα διαμορφώνουν αντιλήψεις, νοοτροπίες και συμπεριφορές, οι οποίες γερνούν δυστυχώς και αυτές μαζί με το σώμα, καθώς δεν ανταποκρίνονται στα κελεύσματα της εποχής, και καταντούν κάποτε ξεπερασμένες ίσως δε και αναχρονιστικές. Και στην υπόθεση αυτή ιδιοκτησιακές λογικές, όπως αυτές που συχνά βλέπουμε από ιεράρχες της Εκκλησίας μας, που υπέργηροι και ασθενείς επιμένουν να κρατιούνται στη θέση τους, δεν χωρούν.
Φυσικά ο Ιησούς Χριστός είναι ο αυτός εις τους αιώνες, και ο λόγος Του και το Ευαγγέλιό Του είναι πάντοτε τα ίδια και δεν εκσυγχρονίζονται, ακριβώς επειδή εξ ορισμού είναι πάντοτε σύγχρονα και επίκαιρα. Ωστόσο αλλάζει ο τρόπος με τον οποίο ανά τους αιώνες και τις δεκαετίες μπορούμε να μιλήσουμε στους ανθρώπους για τον Χριστό, και σε αυτήν ακριβώς την ανανέωση του τρόπου αναφέρομαι εδώ.
Οι τρεις νέοι Αρχιεπίσκοποι έθεσαν ήδη «την χείρα επ’ άροτρον». Προσευχόμαστε όλοι να επιτύχουν στο έργο τους. Έχουν όλα τα εφόδια, και επιπλέον έχουν την ευχή της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας γι’ αυτό. Όχι μόνο το ποίμνιό τους, αλλά και οι όπου γης Ορθόδοξοι περιμένουμε πολλά από αυτούς, και οι ίδιοι έχουν πλήρη την συναίσθηση της ευθύνης που ανέλαβαν, το δείχνουν περίτρανα οι δηλώσεις τους. Σε κάθε περίπτωση, το Οικουμενικό Πατριαρχείο με τις τρεις λαμπρές αυτές εκλογές, δείχνει προς όλους τον δρόμο, και επαναφέρει στο προσκήνιο ένα υπόδειγμα εκκλησιαστικής διοίκησης που πρέπει να αποτελέσει πρότυπο.
Ολόψυχα ευχόμαστε και στους τρεις καλή επιτυχία στο πολυεύθυνο έργο τους, όντες βέβαιοι ότι θα γράψουν ολόφωτες σελίδες στην εκκλησιαστική ιστορία των επαρχιών τους.
