Φίλος του ιστολογίου “Φως Φαναρίου” μας απέστειλε μιαν απάντηση στα όσα – πολλά – γράφει τον τελευταίο καιρό ο κληρικός της Μητροπόλεως Πατρών Αναστάσιος Γκοτσόπουλος για το ζήτημα της ανακήρυξης της Αυτοκεφαλίας της Εκκλησίας της Ουκρανίας από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Δημοσιεύουμε στη συνέχεια το κείμενο, ευχαριστώντας τον καλό αναγνώστη μας για την ευγενική και σημαντική προσφορά του.
Πρός τόν Αἰδεσιμολ. Πρωτοπρεσβύτερον
Ἀναστάσιον Γκοτσόπουλον
Ἀπάντησις ὀφειλομένη ἐπί ἐπιχειρηματολογίᾳ ἐστερημένῃ ἐκκλησιαστικῆς ἐμπειρίας
Αἰδεσιμολογιώτατε,
Κατά τήν ἀνάγνωση τῶν ἀναγκαίων διευκρινήσεων καί τῶν σκέψεών σας δέν μέ προβλημάτισε ἡ οὐσία τῆς ἐπιχειρηματολογίας σας, ἀλλά ἡ πηγή αὐτῆς τῆς οὐσίας, ἡ ὁποία δέν εἶναι ἄλλη ἀπό τήν παντελῆ ἔλλειψι ἐκκλησιολογίας. Ἡ ἐκκλησιολογία, σεβαστέ πάτερ, δέν εἶναι νά παίρνω τόν τάδε ἤ τόν δείνα Κανόνα τῆς Ἐκκλησίας, νά μελετῶ καί πέντε ἑρμηνευτές καί νά ἀποφαίνωμαι ἐπί παντός ἐπιστητοῦ. Ἡ ἀληθινή ἐκκλησιολογία εἶναι ἡ ἀρετή πού ἀπουσιάζει ἀπό τούς καιρούς μας, εἶναι τό νά βιώνῃ κανείς τό μέγα Μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ ὅπως Ἐκείνη πορεύεται διαχρονικά στούς αἰῶνες. Μία τέτοια βίωσι δέν γεύθηκα καθόλου, καί λυπήθηκα πολύ καθώς τιμῶ καί σέβομαι τούς κληρικούς πού διακονοῦν τό Θυσιαστήριο τοῦ Κυρίου, στό πρόσφατο κείμενό σας “Οἱ κατά τόπους Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες ἐνώπιον σοβαρῆς προκλήσεως” τό ὁποῖο δημοσιεύθηκε στίς 14 Μαρτίου 2019. Στήν ἀπάντησί μου θά βοηθηθῶ ἀπό τά δικά σας σημεῖα, ὠθήθηκα δέ στήν ἀπάντησι αὐτή ἀπό τό ὅτι θά γινόμουν πρόξενος χαρᾶς μέ τήν ἀπόδειξι τῶν ὄντως λανθασμένων συμπερασμάτων σας. Τιμῶ δέ καί τό ὅτι θέτετε ἐνδεχόμενο ἀμφισβητήσεως.
1. Ἡ Ἐκκλησία, σεβαστέ μου πάτερ, κατά τήν προσφυῆ ρήσι τοῦ π. Ἐπιφανίου Θεοδωροπούλου, τοῦ γνωστοῦ σέ ὅλους εἰδήμονος περί τά Κανονικά ζητήματα κληρικοῦ τοῦ παρελθόντος αἰῶνος, εἶναι Βασίλειον Χάριτος καί ὄχι ἀστυνομοκρατούμενον καθεστώς. Αὐτό σημαίνει, ἀπό μία πολύ ἁπλή μελέτη τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας ὅτι ἡ Ἐκκλησία γνωρίζει νά οἰκονομῇ καί νά διαχειρίζεται ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι κατά τήν Κυριακήν ἐντολήν “ὅσα ἄν δύσητε καί λύσητε…”κοκ. Ὁπότε εἶναι ὑποτιμητικό γιά τήν Κιβωτό τῆς Ἀληθείας, γιά τήν Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία, νά θεωρείται, καί μάλιστα ἀπό κληρικούς Της, ὅτι μπορεῖ νά “μολυνθῇ”-Αὕτη ἡ καθαρά καί ἀμώμητος, ἡ σεσωσμένη καί σώζουσα- ἀπό εἴσοδο σέ Αὐτήν προσώπων “χωρίς Ἀποστολική διαδοχή”! Ἄν αὐτό εἶναι δυνατόν, τότε εἴμαστε γιά…κλάμματα π. Ἀναστάσιε! Τό Σῶμα τοῦ Κυρίου παραδίδεται, ἀκουσίως αὐτή τη φορά, στή φθορά καί συζεύγνυται τῷ θανάτῳ.
2. Ἀπό πότε ἡ…. ἠθική ζωή ὡρισμένων μελῶν τῆς Ἐκκλησίας διεδραμάτισε ρόλο στήν Ἀποστολική διαδοχή; Ἐμποδίζεται ἡ Θεία Χάρις; Τότε μήπως εἴμαστε χειρότεροι ἀπό ἐκείνους πού κατηγοροῦν τήν Ἐκκλησία ὅτι εἶναι ἕνα τεράστιο παραμῦθι, π. Ἀναστάσιε; Ὁ εἰρημένος Μητροπολίτης Φιλάρετος χειροτόνησε τούς δύο τελευταίους Πατριάρχες τῆς Ρωσίας, ἦταν ὑποψήφιος γιά τόν Πατριαρχικό Θρόνο. Ὅμως, ἀσφαλῶς, ὅσο ἐξυπηρετοῦσε τά συμφέροντα τῶν σημερινῶν κατηγόρων του ἦταν ἀμέμπτου ἠθικῆς, μετά τήν ἐπανάστασί του ἀπέκτησε ὅλα τά μεμπτά σημεῖα! Χρειάζεται προσοχή στά ζητήματα αὐτά σεβαστέ πάτερ! Διότι ἡ πιό εὔκολη κατηγορία γιά ἕνα κληρικό εἶναι τά ἠθικά ζητήματα καθώς δέν ἀποδεικνύονται μέ ἀσφάλεια. Ἔχετε μελετήσει περί τῆς ἐκκλησιαστικῆς πορείας τοῦ Φιλαρέτου; Ποιός ἦταν; Γιατί καταδικάστηκε; Με ποιά διαδικασία καταδικάστηκε; Ἕνας ἄνθρωπος που στά 90 ἔτη του λειτουργεῖ καθημερινῶς σχεδόν, μέ ἐπιβλητική ἱεροπρέπεια, ὄρθιος ἐπί ὥρες, γίνεται στόχος κατασπιλώσεως. Οἱ συνεργάτες του, τά πνευματικά του τέκνα μιλοῦν μέ θαυμασμό γιά τήν συνετή βιοτή του. Ὅμως δέν ἀνῆκει σέ μᾶς νά κρίνουμε τήν Ἀποστολική διαδοχή μέ βάσι αὐτά τά εὐτελή κριτήρια. Καί σᾶς ἐρωτῶ μέ σεβασμό: Γνωρίζετε τήν περίπτωσι τοῦ ἐπισκόπου Λυκοπόλεως τῆς Αἰγύπτου Μελιτίου; Ἔπεσε σέ σειρά μεγάλων παραπτωμάτων μέ κορωνίδα τή θυσία στά εἴδωλα! Τό διανοεῖσθε; Ὑπάρχει χειρότερο ἁμάρτημα ἀπό τήν ἄρνησι τῆς πίστεως; Κι ὅμως! Ἡ Ἐκκλησία, ὅταν συμβίβασε τό σχίσμα πού δημιούργησε ὁ Μελίτιος μετά τήν καθαίρεσί του, ζήτησε διά τοῦ τότε Ἀρχιδιακόνου τοῦ Ἀλεξανδρείας Ἀλεξάνδρου Ἀθανασίου τοῦ Μεγάλου, κατάλογο με ὅσα πρόσωπα εἶχε χειροτονήσει (σέ αὐτό τό σημεῖο ἐντοπίζεται κάποια ἐξωτερική ὁμοιότητα μέ τόν Σεβ. κ. Φιλάρετο). Καί μόνο ἐπισκόπους φαντασθῆτε εἶχε χειροτονήσει 28! Ὅλοι προσῆλθαν πίσω χωρίς ἀναχειροτονία. Σέ ὅλες τίς ἐκδοχές τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας, σέ ὅλους τούς συγγραφεῖς θά διαπιστώσετε τοῦ λόγου τό ἀληθές.
-Ὁ Ἱερός Χρυσόστομος καί ὁ Μέγας Βασίλειος γνωρίζετε ἀπό ποιόν χειροτονήθηκαν διάκονοι; Ἀπό τόν Ἅγιο Μελέτιο. Ξέρετε ποιοί χειροτόνησαν τόν Ἅγιο Μελέτιο Ἐπίσκοπο; Οἱ Ἀρειανοί! Μάλιστα, οἱ Ἀρειανοί, μετά βεβαίως τήν καταδίκη τοῦ Ἀρείου. Οἱ ἴδιοι τόν μετέθεσαν στήν Βέρροια καί ἀπό ἐκεῖ πῆγε στήν Ἀντιόχεια. Κανείς δέν ἔφερε ἀντίρρησι γιά τή χειροτονία του. Ἔγινε ἄνευ ἀναχειροτονίας δεκτός. Ἐκτός τῶν δύο Μεγάλων Πατέρων τούς ὁποίους χειροτόνησε, διετέλεσε Ἔξαρχος τῆς Β΄Οἰκουμενικῆς Συνόδου καί κατέστησε τόν Ἅγιο Γρηγόριο Θεολόγο Ἀρχιεπίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως.
-Ὁ Ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων καί αὐτός ἀπό Ἀρειανούς χειροτονήθηκε καί ὄχι μόνον ἔγινε δεκτός στήν Ἐκκλησία στόν βαθμό του ἀλλά καί ἁγίασε.
-Ὁ Ἅγιος Ἀνατόλιος Κωνσταντινουπόλεως χειροτονήθηκε ἀπό τόν αἰρεσιάρχη Διόσκορο, παρακαλῶ, τόν φονιά τοῦ Ἁγίου Φλαβιανοῦ Κωνσταντινουπόλεως. Κι΄ὅμως ἡ Δ΄Οἰκουμενική Σύνοδος οὐδόλως ἀμφέβαλε περί τοῦ ἐγκύρου τῆς χειροτονίας του.
-Ὁ Ἅγιος Γερμανός Κωνσταντινουπόλεως χειροτονήθηκε ἀπό τήν αἵρεσι τῶν Μονοθελητῶν ἤδη καταδεδικασμένης Συνοδικῶς.
Ἐάν ἀρχίσω τά πολλά καί δυσαρίθμητα παραδείγματα τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας, σεβαστέ μου πάτερ, ἤ θα μετανοήσητε πικρῶς διά τά γραφέντα ἤ θά ὁμολογήσητε ὅτι δέν ὑφίσταται Ἀποστολική διαδοχή ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ Ἐκκλησίᾳ. Ἀσφαλῶς, ἴσως ἡ σύγχρονη ἐλλειπῆς ἐκκλησιολογία νά ἀνακηρύξῃ ἄκυρες καί τίς κανονικές πράξεις τοῦ Ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν Παύλου διότι πῶς ἔλαβε τήν Ἀρχιερωσύνη; Διά τῆς σωτηριώδους τυφλώσεώς του; Διά τοῦ βαπτίσματος ὑπό Ἀνανίου; Ἤ διά τῆς συναντήσεώς του μέ τόν Πέτρον ἐξ οὗ ἔλαβε τήν εὐλογία τοῦ κηρύττειν;
Ὅσον ἀφορᾷ στό ζήτημα τῆς ἐκκλήτου προσφυγῆς, σεβαστέ μου π. Ἀναστάσιε, πρέπει νά γνωρίζητε ὅτι
α) δέν εἶναι ἀναγκαῖο νά ὑφίσταται κάποια ἐκκλησιαστική καταδίκη ὑπό τύπον καθαιρέσεως γιά νά ἀσκηθῇ. Γράφει ὁ περινούστατος Δοσίθεος Ἱεροσολύμων ὅτι “παντί τῷ ἀδικουμένῳ, ἡ ἔκκλητος ἐδόθη βοήθεια”. Καί ποίαν ἔτι ἔχομεν χρείαν μαρτύρων ὅτι τό νά διατηρῆται κανείς σέ σχίσμα δέν εἶναι καταδικαστική πρᾶξις; Εἶναι ἔπαινος καί εὔσημον τό νά θεωρῆται κανείς σχισματικός;
β) Δέν ὑπάρχει ἐνώπιον τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου οὐδεμία ἀνέγκλητος πρᾶξις κάθε Ὀρθοδόξου τοπικῆς Ἐκκλησίας. Ἐντός τῶν Ἐκκλησιῶν τελεσιδικοῦν ἁπλῶς, ὅμως ἡ σοφία τῆς Ἐκκλησίας καί τῶν Πατέρων ὥρισε ὅτι ὁ Κωνσταντινουπόλεως εἶναι ἐκεῖνος πού ἀποφαίνεται ὁριστικῶς καί ἀμετακλήτως ἐπί πάσης ἐκκλησιαστικῆς ὑποθέσεως κληρικῶν, λαϊκῶν ἀκόμη καί μοναχῶν (πχ Μακροί μοναχοί πρός τόν Ἱερό Χρυσόστομο). Αὐτό ἔτσι εἶναι! Δέν τό ἀπεφασίσατε ἐσείς καί ἐγώ. Τό ἀπεφάσισε ἡ ζωή καί οἱ ἀνάγκες τῆς Ἐκκλησίας. Δεῖτε τί ἀπάντησι δίνουν οἱ τέσσερις Πατριάρχες τῆς Ἀνατολῆς στούς ρώσσους κληρικούς πού τούς ἔγραψαν περί ἐκκλησιαστικῶν ἀποριῶν. Δέν γνώριζαν ἐκεῖνοι τούς Κανόνες πού σημειώσατε; Οἱ Ἱεροί Κανόνες εἶναι προϊόντα τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ, ὅπως καί ἡ γραφίς τῶν Εὐαγγελιστῶν καί τῶν Ἀποστόλων, ὅμως ἡ Ἐκκλησία δέν δίστασε νά μεταβάλῃ τό ἔγγαμον τῶν Ἐπισκόπων παρά τή σαφῆ προτροπή τοῦ Ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν Παύλου. Καί αὐτό εἶναι ἕνα ἁπλούστατο παράδειγμα.
γ) Ποτέ δέν ἀπέρριψε ἡ Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Μεγάλη Ἐκκλησία τό ἔκκλητο τοῦ Φιλαρέτου. Ἔσπευσε νά ἀποδεχθῇ τίς ἐκκλησιαστικές ποινές πού τοῦ ἐπεβλήθησαν χωρίς νά ἐξετάσῃ ἄν ἐφαρμόσθηκαν οἱ βασικές ἀρχές τῆς ἀπολογίας, τοῦ ἀληθοῦς τῶν κατηγοριῶν κοκ. Ὅμως τό ἐκκλητό του ποτέ δέν τό ἀπέρριψε. Καί ἄν ἀκόμη τό εἶχε κάνει, ἔχει δικαίωμα νά ἐπανεξετάσῃ καί ἐπανατοποθετηθῇ ἐπί τῶν ἀποφασισθέντων. Ἀλίμονο ἐάν ἡ Ἐκκλησία ἐδεσμεύετο στήν χορήγησι τοῦ ἐλέους τοῦ Θεοῦ.
Περί τοῦ Μακαρίου ὁ λόγος τώρα:
Θά σᾶς ἀναφέρω μέ ὅλο τόν σεβασμό μου πρός τό ἱερατικό σας πρόσωπο τήν ἱστορία τῶν περί τόν Μακάριον χειροτονιῶν διότι ἡ ἐξιστόρησί σας παρουσιάζει περιττά στοιχεῖα. Ἀρχικῶς σᾶς λέω ὅτι καί ἡ ἐπίσημη θέσι μεγάλων Ρώσσων συγγραφέων τοῦ καιροῦ μας δέν θέτει πιά ἐν ἀμφιβόλῳ τήν ἐγκυρότητα τῆς Ἀποστολικῆς διαδοχῆς τοῦ Σεβ. πρ. Λβώφ κ. Μακαρίου διότι τί θά ποῦμε τότε γιά τό σχίσμα τῶν ROCOR; Ἐξ ἄλλου θά διαπιστώσητε ὅτι τό πρόσωπο πού ἀναφέρετε δέν ἔχει οὐδεμία σχέσι μέ τήν Ἀποστολική διαδοχή συγκεκριμένως τοῦ Σεβασμιωτάτου. Ἦταν μία ἄτυχη πτυχή καί οἱ χειροτονίες τοῦ ὁποίου ἐτακτοποιήθησαν ἁρκούντως.
“Ἀκούσατέ μου, σεμνά γάρ ἐρῶ”
Ἔγινε πολύς λόγος τόν προηγούμενο καιρό γιά κάποιον Βασίλειο Λιπκίβσκι τόν ὁποῖον τίμησαν στήν Οὐκρανία ὡς πρωτεργάτη τῆς Αὐτοκεφαλίας. Καί ὄντως ἦταν. Στήν περιοχή τοῦ Λβώφ ὑπῆρχε ἐντονώτερο τό αἴσθημα τῆς φιλοπατρίας μέ ἀποτέλεσμα ἀπό τίς ἀρχές ἀκόμη τοῦ 20ου αἰ. νά ἐπιζητοῦν ἐκκλησιαστική ἀνεξαρτησία. Γιά τόν λόγο αὐτό ἐπέλεξαν τόν τότε ἡγούμενο Βασίλειο ὥστε νά ἡγηθῇ αὐτοῦ τοῦ κινήματος. Κάλεσαν Ἐπισκόπους ἀπό τήν Πολωνία νά τόν χειροτονήσουν. Ἐκεῖνοι δέν ἦλθαν. Ἔτσι 200 πρεσβύτεροι ἐπικαλούμενοι κάποια Ἀλεξανδρινή παράδοσι, καθώς εἶπαν, χειροτόνησαν σέ Ἐπίσκοπο αὐτόν τόν Βασίλειο μέ ἀποτέλεσμα νά δημιουργηθῇ ἡ Ἐκκλησία τῶν αὐτοχειροτονήτων περί τῆς ὁποίας ἔχει κάνει σημαντική μελέτη ὁ τότε ἀρχιγραμματεύς τῆς Συνόδου τοῦ Πατριαρχείου Ἀντιοχείας Μεθόδιος Φούγιας.
Ἀπό ἐκείνου τοῦ σημείου ἐρχόμαστε στό 1989 (15 Φεβρουαρίου) ὁπότε καί ἀναζωπυρώθηκε αὐτή ἡ τάσι ἀνεξαρτησίας ἐκκλησιαστικῆς καθώς ἀπό τή Ρωσσική Ἐκκλησία προσῆλθε ὡς ἐπί κεφαλῆς τῆς νέας κινήσεως ὁ Ἐπίσκοπος Ἰωάννης Μπονταρτζούκ τόν ὁποῖο καθῄρεσαν οἱ ἐκκλησιαστικές του ἀρχές στίς 14 Νοεμβρίου 1989. Αὐτός ὁ Ἐπίσκοπος Ἰωάννης τέλεσε χειροτονίες Ἐπισκόπων μαζύ μέ ἕναν συνεπώνυμό του Ἐπίσκοπο Βασίλειο καί κάποιον Βαρλαάμ Ἰλιουένκο τῆς Ἐκκλησίας τῶν κατακομβῶν. Ἕνας ἀπό αὐτούς πού χειροτόνησαν ἦταν καί ὁ Ἐπίσκοπος Βλαδίμηρος Ρωμανιούκ περί τοῦ ὁποίου θά κάνουμε λόγο παρακάτω.
Τό 1990 ἦλθαν ἀπό τήν Ἀμερική ὁ Ἐπίσκοπος Ἀντώνιος (ὁ σημερινός Μητροπολίτης Ἱεραπόλεως, τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου) καί ὁ Μητροπολίτης Μιστισλάβ ὁ ὁποῖος στίς 18 Νοεμβρίου 1990 ἐνεθρονίσθη ὡς “Κιέβου καί πάσης Οὐκρανίας”. Μετά τήν ἐνθρόνισί του ὁ Μιστισλάβ μέ τόν Ἀντώνιο ἐπέστρεψαν στήν Ἀμερική καί ἄφησαν ὑπεύθυνο τοῦ ἔργου των τόν Ἀντώνιο Μασέντιτς. Στήν Ἀμερική, λοιπόν, τό 1993 ἐκοιμήθη ὁ Μητροπολίτης Μιστισλάβ. Ὁ σημερινός Ἱεραπόλεως τότε σχισματικός Ἐπίσκοπος Ἀντώνιος ἐπέστρεψε στό Κίεβο καί μαζύ μέ τόν Ἐπίσκοπο Ἰωάννη Μπονταρτσούκ χειροτόνησαν Ἐπισκόπους μεταξύ τῶν ὁποίου καί τῶν Ἀντωνίου Θυάλκο καί ἑνός Παντελεήμονος.
Τό 1992 ὁ Φιλάρετος, ὁ ὁποῖος ἀνεχώρησε ἀπό τη Ρωσσική Ἐκκλησία μετά τίς ἀλλεπάλληλες αἰτήσεις του πρός τόν Μόσχας Ἀλέξιο Β΄περί αὐτοκεφαλίας τήν ὁποίαν σημειωτέον ὑπέγραψαν ἅπαντες οἱ ἐν Οὐκρανίᾳ Ἱεράρχες τῆς Μόσχας, πῆρε μαζύ του τόν βοηθό ἐπίσκοπο Ἰάκωβο, ἡγούμενο τῆς Μονῆς Ποτσάεφ. Ὁ Φιλάρετος συνεκάλεσε μεγάλη Σύνοδο ὥστε νά ἑνωθῇ μετά τῆς παρατάξεως τοῦ Μιστισλάβ ὁ ὁποῖος ἐξεπροσωπεῖτο ἐν Οὐκρανίᾳ ὑπό τοῦ Ἀντωνίο Μσέντιτς ὅπως εἴδαμε παραπάνω. Δέν προσῆλθαν ὅλοι. Ὅσοι προσῆλθαν ὑπό τόν Μασέντιτς ἀναχειροτονήθηκαν ἀπό τούς Φιλάρετο καί Ἰάκωβο καί Ἀνδρέου βλ.συνέχεια. (καί τότε ὑπῆρχε-δυστυχῶς- αὐτή ἡ ἄγνοια περί τῆς ἀποκαταστάσεως σχισματικῶν κατά τήν παράδοσι τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας). Λίγο πρό τῆς Συνόδου αὐτῆς προσῆλθε ὑπό τόν Φιλάρετο καί ὁ Μητροπολίτης Λβωφ Ἀνδρέας ὁ ὁποῖος εἶχε ὑπογράψει καί ἐκεῖνος τήν αἴτησι αὐτοκεφαλίας ἀλλά ἀρχικῶς ἐδίστασε νά ἀποχωρήσῃ.
Τό 1993, στίς 21 Ὀκτωβρίου, ἀποθανόντος τοῦ Μιστισλάβ, σέ Σύνοδο πού ἔγινε ἐξελέγη Πατριάρχης Κιέβου ὁ Ἐπίσκοπος Βλαδίμηρος Ρωμανιούκ (στόν ὁποῖον ἀνεφέρθημεν ἀνωτέρω) καί ὁ ὁποῖος ἔλαβε καί αὐτός ἀναχειροτονία ἀπό τόν Φιλάρετο καί τούς σύν αὐτῷ πιό μπροστά. Ὁ “Πατριάρχης” Βλαδίμηρος ἐκοιμήθη στίς 14 Ἰουλίου 1995. Τριάντα ἡμέρες πρός τῆς ἐκδημίας του χειροτόνησε τόν Ἐπίσκοπο Μεθόδιο μαζύ μέ τόν Ἐπίσκοπο Ἰζάσλαβ (ζῇ καί σήμερα καί ἔμεινε σταθηρῶς ὑπό τόν Φιλάρετο).
Στίς 22 Ὀκτωβρίου 1995 “Πατριάρχης Κιέβου καί πάσης Οὐκρανίας” ἐξελέγη ὁ Φιλάρετος. Ὁ Επίσκοπος Μεθόδιος, μόλις ἐξεδήμησε ὁ “Πατριάρχης”Βλαδίμηρος Ρωμανιούκ ἀνεχώρησε ἀπό τόν Φιλάρετο καί ἐπεχείρησε τήν ἀνασύστασι τῆς Οὐκρανικῆς Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας (μαζύ δηλαδή μέ ὅσους δέν εἶχαν συνενωθῆ μέ τόν Φιλάρετο, κατά τήν μεγάλη Σύνοδο πού προανεφέραμε). Ὁ Μεθόδιος, λοιπόν, στίς 3 Νοεμβρίου 1996 χειροτόνησε εἰς Ἐπίσκοπον τόν Μακάριο Μαλέτιτς συμπαραστατούμενος ἀπό τούς Ἐπισκόπους Δημήτριο Ἰάρεμα (αὐτός διαδέχθηκε τόν Μιστισλάβ στήν “Πατριαρχία”, τοῦ ὁποίου ἦταν χειροτονία στίς 5 Σεπτεμβρίου 1993 καί ὁ ὁποῖος δέν εἶχε συνενωθῆ μέ τόν Φιλάρετο) καί Ἰγκορ Ἰσιτσένκο (καί αὐτός ἐκ τῶν μή συνενωθέντων).
Σχετικῶς πρός τόν Τσεκάλιν, αὐτός τό 1990 παρουσιαζόταν ὡς Ἐπίσκοπος τῆς Ἐκκλησίας τῶν κατακομβῶν στούς Ἰωάννη Μπονταρτζούκ καί Βαρλαάμ Ιλοιουσένκο. Ὅταν, ὅμως, ἐβεβαιώθησαν περί τῆς καταστάσεώς του προέβησαν σέ ἀναχειροτονία τό 1991 ὅσων χειροτόνησε αὐτός ἀπό τούς Ἐπισκόπους τῆς παρατάξεως Οὐκρανικῆς Ἐκκλησίας τῆς διασπορᾶς ὑπό τόν Ἀντώνιο Σέρμπα, περί τοῦ ὁποίου ἀνεφέρθημεν ἀνωτέρω.
Καί μερικά γιά τήν Ἱστορία τῆς ἐν ΗΠΑ Οὐκρανικῆς ἐκκλησιαστικῆς παρουσίας. Τόν Φεβρουάριο τοῦ 1942 ὁ Ἐπίσκοπος τῆς Κανονικῆς Ἐκκλησίας Πολωνίας Πολύκαρπος μαζύ μέ τόν ἐπίσης Πολωνό Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλέξανδρο ἄρχισαν νά χειροτονοῦν Ἐπισκόπους στίς περιοχές τῆς Οὐκρανίας πού συνορεύουν μέ τήν Πολωνία. Πρώτοι χειροτονήθηκαν οἱ Νίκανδρος Ἀμπραμόβιτς καί Ἰγκορ Γκούμπα. Τόν Μάϊο τοῦ 1942 χειροτόνησαν τόν Μιστισλάβ Σκρίπνικ ὁ ὁποῖος καί μετέβη στήν Ἀμερική γιά νά λειτουργῇ στούς διαβιοῦντες ἐκεῖ Οὐκρανούς. Ἡ ἀρχιερωσύνη τόσο τῶν χειροτονηθέντων ἀπό τόν Πολύκαρπο κληρικῶν ὅσο καί τοῦ Μιστισλάβ, κυρίως πρίν δημιουργήσῃ τό σχίσμα ἀπό τό ὁποῖο ἐδέχθη ἡ Ἐκκλησία τόν σημερινό Ἱεραπόλεως Ἀντώνιο κα, ἀναγνωριζόταν ἀπό τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον καί τίς ἄλλες Ἐκκλησίες.
Συμπερασματικῶς, λοιπόν, μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι ἡ χειροτονία τοῦ Σεβ. κ. Μακαρίου “ἔπασχε” τόσο ὅσο πάσχουν καί ὅλες οἱ χειροτονίες μέσα σέ σχίσματα καθώς ὁ χειροτονήσας αὐτόν Μεθόδιος εἶχε χειροτονηθῆ ἀπό τόν Βλαδίμηρο ὁ ὁποῖος Βλαδίμηρος εἶχε ἀναχειροτονηθῆ ἀπό τόν Φιλάρετο. Ὁ δέ Δημήτριος ἦταν χειροτονία τοῦ Μιστισλάβ ἀπό τόν ὁποῖον Μιστισλάβ ἔλαβαν τή χειροτονία τους πολλοί ἀρχιερεῖς, ζῶντες καί τεθνεῶτες, τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Ἡ μομφή ἐναντίον τοῦ Σεβ. κ. Μακαρίου προέρχεται ἀπό τό γεγονός, κυρίως, ὅτι ἡ “Αὐτοκέφαλος Οὐκρανική Ἐκκλησία”ἐκείνη εἶχε ρίζες ἱστορικές καί ἴδιων πεποιθήσεων ἀνεξαρτησίας μέ τήν Ἐκκλησία τῶν αὐτοχειροτονήτων καί τῶν κατακομβῶν.
Ἔχοντας συναντήσει καί ἐξετάσει, λοιπόν, τά πλεῖστα ὅσα παραδείγματα ἀπό τήν Ἐκκλησιαστική μας Ἱστορία γιά τό πῶς ἀπεδέχετο εἴτε μεμονωμένα, εἴτε καθ΄ὁμάδας ἡ Ἐκκλησία τήν ἐπιστροφή τῶν σχισμάτων, τῶν αἰρέσεων ἀλλά καί ὅλων ὅσοι εἶχαν ἱερωθῆ ἀπό ἐκείνους (βλ. καί ἐπιστροφή χειροτονηθέντων ἤ βαπτισθέντων ἀπό Εἰκονομάχους ἡ ὁποία Εἰκονομαχία δέν ἦταν ἁπλῶς ἕνα σχίσμα ἤ μια διαφορετική ἄποψις ἐπί τῶν ἐπί μέρους τῆς πίστεως ἀλλά ἦταν καί εἶναι αἴρεσι θεήλατος, κα) μποροῦμε νά ἀντιληφθοῦμε τό πνεῦμα τῆς Ἐκκλησίας τό κενωτικό καί καθηγιασμένο, πνεῦμα τό ὁποῖο δέν ἐξαντλεῖται στήν ἀκρίβεια νόμων καί Κανόνων ἀλλ΄ἔχει γνώμονα τή θεραπεία. Ἐδῶ, ὅμως, οὔτε καί γιά αὐτό μιλοῦμε. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ταμειοῦχος τῆς Χάριτος καί ὅταν λέῃ γιά κάποιον ὅτι εἶναι Ἐπίσκοπος, εἶναι χωρίς ἄλλο, ἔχουσα συνέχεια καί συνέπεια μέ τό γνήσιο φρόνημα τῶν Πατέρων. Ἄς προστεθῆ στό σημεῖο αὐτό καί ἡ περίπτωσι τῆς χειροτονίας ἐξ ἀποστάσεως, παρακαλῶ, τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Νεοκαισαρείας. Σχετικῶς πρός τίς δυνατότητες αὐτές τῆς Ἐκκλησίας γράφει πολύ ἀναλυτικῶς ὁ π. Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος στά κείμενά του.
Στή συνείδησί σας, π. Ἀναστάσιε, ὁ μακαριστός Γέρων Ἐφραίμ ὁ Κατουνακιώτης ὑποθέτω ὅτι εἶναι Ἅγιος τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως καί στό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας. Γνωρίζετε μήπως ποιός χειροτόνησε τόν π. Ἐφραίμ Διάκονο καί Πρεσβύτερο; Ὁ Κυκλάδων Γερμανός ἐκ τῶν καθαιρεθέντων ὑπό τῆς ἐπισήμου Ἐκκλησίας παλαιοημερολογητῶν! Πῶς ἀπεκατεστάθη τό κύρος τῆς χειροτονίας αὐτῆς; Μόλις ἐκοιμήθη ὁ Γέροντάς του παπά Νικηφόρος ἐπί τῶν ἡμερῶν τοῦ ὁποίου δέν ἐμνημόνευαν τό ὄνομα τοῦ Κανονικοῦ Ἀρχιεπισκόπου τοῦ Ἁγίου Ὄρους δηλαδή τοῦ Κωνσταντινουπόλεως, ὁ μακαριστός καί ἐν Ἁγίοις αὐλιζόμενος Γέρων Ἰωσήφ ὁ Ἡσυχαστής, μετά τό ὄραμα πού εἶχε, συνεβούλευσε τόν παπά Ἐφραίμ νά ἐπαναφέρῃ τό μνημόσυνο τοῦ Πατριάρχου. Ἔτσι ἀπεκατεστάθη ἡ ἀτελῆς χειροτονία! Ἀσφαλῶς γνωρίζετε καί τό τί ἔλεγε ὁ παπά Ἐφραίμ γιά τίς θεῖες Λειτουργίες πού ἔκανε πρό καί μετά μνημόνεσι!
Εἶναι γεγονός σεβαστέ μου π. Ἀναστάσιε καί ἔχοντας τόσα χρόνια μέσα στό τετιμημένο ράσο εἶναι κρίμα νά ἐθελοτυφλῆτε, ὅτι τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον, ἡ Κιβωτός τῆς Ἀληθείας, ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία ἔπραξε γιά μία ἀκόμη φορά τό ὄρθόν, τό ἐμβαπτισμένο μέσα στό πνεῦμα καί στό ὑπόδειγμα τῶν Ἁγίων Πατέρων. Εἶσθε, ὅπως μαθαίνω, κληρικός μέ πόθο γιά τά πράγματα τῆς Έκκλησίας. Μήν ἀδικῆτε, σᾶς παρακαλῶ, τόν ἑαυτό σας μέ τό νά γίνεσθε τυχόν φαρέτρα μιᾶς πολεμικῆς ἐναντίον τῆς Ἐκκλησίας πού ἔθρεψε καί θρέφει τή Ρωμηοσύνη μας. Δέν ταιριάζει στό ἦθος τοῦ Ὀρθοδόξου Ρωμηοῦ κληρικοῦ π. Ἀναστάσιε. Δέν θέλω νά πιστέψω ὅτι θά ἰσχύσῃ στήν περίπτωσί σας τό “οὐ μέ πείσεις, κἄν μέ πείσῃς” γιά τόν λόγο αὐτό συνοδεύω τίς πτωχικές αὐτές γραμμές μέ εἰλικρινῆ ἀγάπη καί πολλή προσευχή.
Δέν ἔχω τή φιλοδοξία νά σᾶς πείσουν οὔτε ὁ κόπος μου νά γράψω ὅλα αὐτά σ΄την ἀγάπη σας οὔτε ὁ πόθος μου νά μεγαλύνηται παντοῦ καί πάντοτε ἡ Μεγάλη τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία. Πιστέυω στή δύναμι τῆς Ἐκκλησίας. Ὄχι στήν κοσμική Της δύναμι, ἀλλά στό ὅτι εἶναι σῶμα Χριστοῦ, εἶναι αἰώνια καί ἄχρονη. Ὅ τι καί νά γραφῇ ἐναντίον τῶν σοφῶν ἐνεργειῶν τῆς Μητρός Ἐκκλησίας ἡ Ἐκκλησία αὐτή θά συνεχίζῃ μέ ἀσφάλεια τήν πορεία Της στόν χρόνο καί στόν τόπο. Τό ἔχει ἀποδείξει ἡ Ἱστορία, σεβαστέ μου π. Ἀναστάσιε! Μήν τό ἀρνῆσθε, σᾶς παρακαλῶ. Τό θέμα εἶναι ἡ δική μας διόρθωσι.
Τό Ἅγιον Πνεῦμα εὔχομαι νά σᾶς φωτίσῃ διότι δέν εἶναι κακό κάποια στιγμή νά κάναμε σφάλματα. Ὁ Κύριος πάντοτε πρόθυμος εἰς μετάνοιαν καί βραδύς εἰς ὀργήν.
