Πασχάλης Βαλσαμίδης
Επίκουρος Καθηγητής Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης
ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
Ο Πατριάρχης Σαμουήλ Χαντζερής και η κοινοτική εκπαίδευση στην Πόλη, έκδ. Ρωμαίικης Κοινότητας Νεοχωρίου, Πόλη 2017, σσ. 127.
Η κοινότητα Νεοχωρίου του Βοσπόρου στις 7 Ιουνίου του 2014 διοργάνωσε με επιτυχία εσπερίδα στο Σισμανόγλειο Μέγαρο του Γενικού Προξενείου της Ελλάδος στην Πόλη με θέμα Ο Πατριάρχης Σαμουήλ Χαντζερής και η ελληνική παιδεία εις την Πόλιν (18ος-20ος αι.). Σύμφωνα με τον επιμελητή του τόμου Αρχιμ. Αγαθάγγελο Σίσκο Βιβλιοφύλακα του Οικουμενικού Πατριαρχείου και ιερατικού προϊσταμένου της κοινότητας Νεοχωρίου η έκδοση των πρακτικών του τόμου οφείλεται στον Λάκη Βίγκα πρόεδρο της εφοροεπιτροπής του ναού της Παναγίας Κουμαριώτισσας Νεοχωρίου και Άρχοντα Μέγα Χαρτοφύλακα της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας. Τα πρακτικά της εσπερίδας εκδόθηκαν τον Ιούνιο του 2017 από το τυπογραφείο Ιστός στην Πόλη σε 1000 αντίτυπα.
Ο καλαίσθητος μικρός τόμος έχει ως εξής:
Αρχίζει με το πατριαρχικό γράμμα (σσ. 5-7), την αφιέρωση (9), που είναι αφιερωμένος στον αείμνηστο Βαγγέλη Κεχριώτη και τα περιεχόμενα (11). Ακολουθούν οι συντμήσεις (12), οι συντομογραφίες (13) και ο μεστός πρόλογος του επιμελητή Αρχιμ. Αγαθάγγελου Σίσκου (15-16).
Στη συνέχεια δημοσιεύονται οι εισηγήσεις των καθηγητών που έλαβαν μέρος στην εσπερίδα.
Πρώτη μελέτη είναι του Ιωάννη Μπάκα με τίτλο Το Οικουμενικό Πατριαρχείο την εποχή του Πατριάρχου Σαμουήλ Χαντζερή (17-32), ο οποίος παρουσιάζει την προσωπικότητα του πατριάρχου από την οπτική διαφόρων συγγραφέων. Κάνει λόγο για τη συμβολή του Σαμουήλ στην παιδεία και για την ίδρυση σχολείων. Επίσης για τον θεσμό της Ενδημούσας Συνόδου, για τον Γεροντισμό, τους γέροντες μητροπολίτες και για την αναδιοργάνωση του συστήματος της διοίκησης του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Δεύτερη εργασία είναι του Αθανάσιου Καραθανάση και του Βασίλειου Κουκουσά με τίτλο Η προσωπικότητα του Πατριάρχου Σαμουήλ Χαντζερή, γενικώς εξεταζομένη (33-68). Παρουσιάζουν βιογραφικά στοιχεία του Σαμουήλ Χαντζερή, που κατηγορήθηκε ως άθεος από τον Μακάριο Καλογερά, για την αντιπαράθεσή του με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Κύριλλο Ε΄ στο ζήτημα του αναβαπτισμού για τους Λατίνους, οι οποίοι θα προσέρχονταν στην ορθόδοξη πίστη. Επίσης στη σχέση του με τον Ευγένιο Βούλγαρη, για την παρέμβασή του στο Αντιοχειανό Ζήτημα, για την ίδρυση της αστικής σχολής Νεοχωρίου, το 1764, και για την εκπαιδευτική κατάσταση της κοινότητας. Τέλος, παραθέτουν την επιστολή του Πατριάρχου Σαμουήλ προς τους κατοίκους του Νεοχωρίου.
Η τρίτη εισήγηση είναι του γράφοντος με θέμα Η εκπαιδευτική κατάσταση της κοινότητας Κεφελίκιοϊ (69-86), στην οποία παρουσιάζονται ιστορικά στοιχεία για την κοινότητα Κεφελίκιοϊ του Βοσπόρου, το ναό και το αγίασμα του αγίου Νικήτα, του οποίου σήμερα σώζονται τα ερείπιά του και αναβλύζει το αγίασμα. Στη συνέχεια παρουσιάζεται η εκπαιδευτική κατάσταση της κοινότητας Κεφελίκιοϊ με βάση τα στοιχεία που εντοπίστηκαν από το αρχείο της Μητροπόλεως Δέρκων, του ναού της αγίας Παρασκευής Βουγιούκδερε και από άλλες πηγές. Στο παράρτημα υπάρχουν έγγραφα και φωτογραφίες σχετικές με την κοινότητα, το ναό και το αγίασμα που σώζεται στη σημερινή κατάσταση.
Τελευταία συμπεριλαμβάνεται η μελέτη που ετοίμασε ο Σάββας Τσιλένης με θέμα Το κτήριο του Ζωγραφείου Παρθεναγωγείου στο Νεοχώρι του Βοσπόρου και ο ιδρυτής του Χρηστάκης Ζωγράφος (87-126). Παρουσιάζει ιστορικά στοιχεία για την κοινότητα και τους συγγραφείς που περιέχουν στις μελέτες τους ειδήσεις για τα σχολεία του Νεοχωρίου. Επίσης κάνει λόγο για τον Χρηστάκη Ζωγράφο που αποφάσισε να δώσει χρήματα να κτιστεί το σχολείο. Στη συνέχεια παρουσιάζει βιογραφικά στοιχεία του Χρηστάκη Ζωγράφου, για τις τραπεζικές και χρηματιστηριακές και εν γένει δραστηριότητές του, τα χρηματικά ποσά που προσέφερε για εθνικούς σκοπούς, καθώς και για την προσφορά του στην ομογένεια. Μελετά την εκπαιδευτική κατάσταση του σχολείου, κάνει λόγο για τον αρχιτέκτονα Κωνσταντίνο Δημάδη και παρουσιάζει με λεπτομέρειες την αρχιτεκτονική του επιβλητικού κτηρίου. Στο παράρτημα παραθέτει στατιστικό πίνακα των μαθητών, φωτογραφικό υλικό, τοπογραφικούς χάρτες και σχέδια του σχολείου.
Ο τόμος κλείνει με τον επίλογο του εκδότη (127).
Ο μικρός συμπαθητικός τόμος όπως βλέπουμε παραπάνω περιέχει αξιόλογες ιστορικές μελέτες που αφορούν κυρίως στην προσωπικότητα του Πατριάρχου Σαμουήλ Χαντζερή, στην παιδεία και την εκπαίδευση της εποχής του. Πιστεύω ότι θα συμβάλει θετικά στο χώρο της επιστήμης, διότι έλειπε ένας τόμος με τον Πατριάρχη Σαμουήλ Χαντζερή για τη συμβολή και προσφορά του στην ιστορική κοινότητα Νεοχωρίου. Επίσης θα δοθεί η ευκαιρία στους αναγνώστες να διαβάσουν και να μάθουν πολλά μία που η κοινότητα Νεοχωρίου φρόντισε να εκδώσει ένα μεγάλο αριθμό αντιτύπων τα οποία μοιράζει ως ευλογία.
Τέλος, ο Αρχιμ. Αγαθάγγελος Σίσκος εργάστηκε με πολύ ζήλο και αγάπη στην επιμέλεια του τόμου. Παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισε με τον δαίμονα του τυπογραφείου μετά από κόπο και μόχθο σε συνεργασία με τον εκδοτικό Οίκο Ιστό μας παρουσίασε με άριστο τρόπο τα δοκίμια και τον τόμο. Αξίζει θερμά συγχαρητήρια και ευχαριστίες για την υπομονή, το μεράκι και την προσφορά του.
Σχετική ανάρτηση:
Η ΗΜΕΡΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΣΑΜΟΥΗΛ ΧΑΝΤΖΕΡΗ ΣΤΟ ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟ
