Θρησκευτικός αυτοπροσδιορισμός των Ουκρανών, στάση απέναντι στη δημιουργία μιας ενιαίας Ορθόδοξης Εκκλησίας και στο νόμο για την απαγόρευση ορισμένων θρησκευτικών οργανώσεων
Δελτίο Τύπου του Αντόν Γκρουσέτσκι, Εκτελεστικού Διευθυντή του KIIS
Από τις 20 Σεπτεμβρίου έως τις 3 Οκτωβρίου 2024, το Διεθνές Ινστιτούτο Κοινωνιολογίας του Κιέβου (KIIS) διεξήγαγε τη δική του πανουκρανική δημοσκόπηση κοινής γνώμης, Omnibus, στην οποία πρόσθεσε με δική του πρωτοβουλία ερωτήσεις σχετικά με τον θρησκευτικό αυτοπροσδιορισμό του πληθυσμού, ενώ ένας από τους πελάτες πρόσθεσε ερωτήσεις σχετικά με τη στάση απέναντι στη δημιουργία μιας ενιαίας Ορθόδοξης Εκκλησίας και τον νόμο για την απαγόρευση ορισμένων θρησκευτικών οργανώσεων. Η μέθοδος των τηλεφωνικών συνεντεύξεων (computer-assisted telephone interviews, CATI) που βασίζεται σε τυχαίο δείγμα αριθμών κινητής τηλεφωνίας (με τυχαία δημιουργία αριθμών τηλεφώνου και επακόλουθη στατιστική στάθμιση) σε όλες τις περιοχές της Ουκρανίας (έδαφος που ελέγχεται από την κυβέρνηση) εφαρμόστηκε για τη λήψη συνεντεύξεων από τους 2004 ερωτηθέντες. Η έρευνα διεξήχθη με ενήλικες πολίτες της Ουκρανίας (ηλικίας 18 ετών και άνω) που κατοικούσαν στο έδαφος της Ουκρανίας που ελέγχεται από την κυβέρνηση της Ουκρανίας κατά τη στιγμή της έρευνας. Το δείγμα δεν περιελάμβανε κατοίκους των εδαφών που δεν ελέγχονται προσωρινά από τις ουκρανικές αρχές (ωστόσο, ορισμένοι ερωτηθέντες ήταν εσωτερικά εκτοπισμένοι που μετακινήθηκαν από τα κατεχόμενα εδάφη), ενώ η έρευνα δεν διεξήχθη με πολίτες που μετακόμισαν στο εξωτερικό μετά τις 24 Φεβρουαρίου 2022.
Τυπικά, υπό κανονικές συνθήκες, το στατιστικό σφάλμα ενός τέτοιου δείγματος (με πιθανότητα 0,95 και λαμβάνοντας υπόψη την επιρροή σχεδιασμού 1,3) δεν υπερβαίνει το 2,9% για δείκτες κοντά στο 50%, το 2,5% για δείκτες κοντά στο 25%, το 1,7% για δείκτες κοντά στο 10% και το 1,3% για δείκτες κοντά στο 5%.
Σε καιρό πολέμου, προστίθεται μια ορισμένη συστηματική απόκλιση επιπλέον του ανωτέρω τυπικού σφάλματος. Παράγοντες που ενδέχεται να επηρεάσουν την ποιότητα των αποτελεσμάτων σε «περίοδο πολέμου» αναφέρθηκαν προηγουμένως από το KIIS.
Σε γενικές γραμμές, πιστεύουμε ότι τα αποτελέσματα που προέκυψαν εξακολουθούν να διατηρούν υψηλή αντιπροσωπευτικότητα και μας επιτρέπουν να αναλύσουμε τις στάσεις του κοινού αρκετά αξιόπιστα.
Θρησκευτικός αυτοπροσδιορισμός του πληθυσμού της Ουκρανίας
Υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις για τον προσδιορισμό του θρησκευτικού αυτοπροσδιορισμού του πληθυσμού. Στις τακτικές έρευνές μας για την παρακολούθηση, χρησιμοποιούμε την ακόλουθη προσέγγιση: αρχικά, οι ερωτηθέντες ρωτήθηκαν «Σε ποιο δόγμα ή θρησκεία, εάν υπάρχει, ανήκετε;», όπου αναφερόταν η Ορθοδοξία / ο Ελληνοκαθολικισμός / κ.λπ. Στη συνέχεια, εάν ο ερωτώμενος απαντούσε ότι θεωρεί τον εαυτό του Ορθόδοξο, του γινόταν μια πρόσθετη ερώτηση «Και σε ποια Ορθόδοξη Εκκλησία ανήκετε;» και διαβάστηκαν στον ερωτώμενο μόνο δύο επιλογές: «Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας (που δημιουργήθηκε μετά την Ενωτική Σύνοδο της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Πατριαρχείου Κιέβου, της Ουκρανικής Αυτοκέφαλης Ορθόδοξης Εκκλησίας και μέρους των επισκόπων της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Πατριαρχείου Μόσχας)» και «Η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία – Πατριαρχείο Μόσχας». Η επιλογή «Ορθόδοξη Εκκλησία χωρίς προσδιορισμό» δεν διαβάστηκε, αλλά θα μπορούσε να σημειωθεί εάν ο ερωτώμενος επέμενε σε αυτήν. Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τη δυναμική του θρησκευτικού αυτοπροσδιορισμού του πληθυσμού της Ουκρανίας το διάστημα 2020-2024.
Όπως μπορείτε να δείτε, σε σύγκριση με τον Ιούλιο του 2022, ο θρησκευτικός αυτοπροσδιορισμός δεν έχει αλλάξει σχεδόν καθόλου. Η πλειονότητα των Ουκρανών – το 70% – θεωρεί τον εαυτό της ορθόδοξο. Μεταξύ αυτών, ο μεγαλύτερος αριθμός – 56% όλων των ερωτηθέντων αυτοπροσδιορίζονται ως ανήκοντες στην (Αυτοκέφαλη) Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας. Ένα άλλο 7% αυτοπροσδιορίζεται με την Ορθόδοξη Εκκλησία «χωρίς προσδιορισμό» και το 6% -δηλαδή το 8% όλων των ορθοδόξων κατοίκων της Ουκρανίας- με την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία του Πατριαρχείου Μόσχας.
Ακολουθούν οι άθεοι (12%) (θα πρέπει να σημειωθεί ότι μεταξύ των «άλλων» απαντήσεων, ορισμένοι ερωτηθέντες δήλωσαν ότι είναι «αγνωστικιστές», «άπιστοι» κ.λπ., δηλαδή δεν ήθελαν να θεωρούν τους εαυτούς τους «άθεους», αλλά ανέφεραν κάποιες κοντινές ταυτίσεις) και όσοι θεωρούν ότι είναι μέλη της Ουκρανικής Ελληνοκαθολικής Εκκλησίας (7%). Όχι περισσότεροι από το 3% των ερωτηθέντων επέλεξαν άλλες επιλογές.
Ολόκληρο το σχετικό κείμενο στη συνέχεια.
