Χοροστατούσης της Α. Θ. Παναγιότητος, του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, τελέστηκε στο ναΰδριο της Σχολής σήμερα, Παρασκευή 13 Σεπτεμβρίου 2024, μνήμη των Εγκαινίων του Ναού της του Χριστού Αναστάσεως και ημέρα κατά την οποία εγκαινιάστηκε η Θεολογική Σχολή από τον Πατριάρχη Γερμανό Δ’ το 1844, ο Όρθρος και η Θεία Λειτουργία, μετά το πέρας της οποίας ο Πατριάρχης ανέγνωσε νεκρώσιμο τρισάγιο υπέρ αναπαύσεως των αοιδίμων ιδρυτών, κτητόρων, ανακαινιστών, Εφόρων, Σχολαρχών, Καθηγητών, Επιμελητών, μαθητών και αποφοίτων της Σχολής.
Εκκλησιάστηκαν οι Σεβασμιώτατοι Αρχιερείς Γέρων Χαλκηδόνος Εμμανουήλ, Γέρων Δέρκων Απόστολος, Πρόεδρος της Εφορείας του ιερού καθιδρύματος, Ανθηδώνος Νεκτάριος, Επίτροπος του Παναγίου Τάφου εν τη Πόλει, Μυριοφύτου και Περιστάσεως Ειρηναίος, Καλλιουπόλεως και Μαδύτου Στέφανος, Σαράντα Εκκλησιών Ανδρέας και Σελευκείας Θεόδωρος, οι Θεοφιλέστατοι Επίσκοποι Αραβισσού Κασσιανός, Δαφνουσίας Σμάραγδος και Ξανθουπόλεως Παΐσιος, κληρικοί, ο Εξοχ. Πρέσβης κ. Κωνσταντίνος Κούτρας, Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος στην Κωνσταντινούπολη, απόφοιτοι της Σχολής υπό την ηγεσία του Καθηγητού Νικολάου Ξεξάκη, Προέδρου της εν Αθήναις Εστίας Θεολόγων Χάλκης και φίλων αυτής, Άρχοντες Οφφικιάλιοι του Οικουμενικού Πατριαρχείου, πιστοί από τα Πριγκηπόννησα και πολυπληθείς όμιλοι προσκυνητών από την Ελλάδα και την Κύπρο.
Κατά την επακολουθήσασα εκδήλωση στο Μέγα Συνοδικό της Σχολής, την οποία συντόνισε ο Εντιμολ. Ομότιμος Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ κ. Κωνσταντίνος Δεληκωσταντής, Διευθυντής του Α’ Πατριαρχικού Γραφείου, ο Παναγιώτατος, στην εναρκτήρια ομιλία του, αναφέρθηκε στην ίδρυση και την ιστορία της Σχολής, καθώς και στην υπό εξέλιξη ανακαίνιση με την ελπίδα και την προσδοκία της επαναλειτουργίας της. Ακολούθως χαιρετισμούς απηύθυναν ο Σεβασμιώτατος Πρόεδρος της Εφορείας, ο Θεοφιλέστατος αγ. Καθηγούμενος και ο Πρόεδρος της Εστίας Θεολόγων Χάλκης, ενώ με εισηγήσεις τους συμμετείχαν ο Αρχιμ. Δημήτριος Στρατής, Καθηγητής της Πατριαρχικής Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Κρήτης, με θέμα “Προσωπογραφικά και ιδεολογικά κατά την σύστασιν της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης”, και Πρωτοπρ. Κυπριανός Κουντούρης, Διευθυντής της Θεολογικής Σχολής της Εκκλησίας Κύπρου, με τίτλο “Το εκπαιδευτικό και ιστορικό περιβάλλον της ιδρύσεως της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης”.
Ακολούθησε η λήψη αναμνηστικής φωτογραφίας στα προπύλαια της Σχολής και εόρτιος τράπεζα, ευλογηθείσα από τον Παναγιώτατο.
ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ
Την ελπίδα του ότι η Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης θα επαναλειτουργήσει, εξέφρασε η Α.Θ. Παναγιότης ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, στην ομιλία του, κατά την επετειακή εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε σήμερα, 13 Σεπτεμβρίου 2024, στο ιστορικό κτήριο της Σχολής, με αφορμή την συμπλήρωση 180 ετών από την ίδρυσή της. Όπως είπε, η έναρξη σοβαρού διαλόγου με τις αρμόδιες Αρχές προς αυτή την κατεύθυνση αποτελεί ελπιδοφόρο σημάδι.
Στην ομιλία του, αναφέρθηκε στη μέριμνα της Μητρός Εκκλησίας για την παιδεία και υπογράμμισε την πολυδιάστατη προσφορά της Σχολής και την στήριξη που αυτή παρείχε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, κατά τα 127 έτη της λειτουργίας της. “Η Μήτηρ Εκκλησία”, επεσήμανε χαρακτηριστικά, “συνεδέετο μετά της παιδείας διαχρονικώς, ιδία όμως από της Αλώσεως της Βασιλευούσης και εντεύθεν, ότε ελειτούργησεν ως προστάτις των γραμμάτων, με αφετηρίαν και υπόδειγμα την ανασυγκρότησιν, υπό του πρώτου μετά την Άλωσιν Πατριάρχου Γενναδίου του Σχολαρίου, της Πατριαρχικής Ακαδημίας.”
Ακολούθως, υπενθύμισε ότι ο προκάτοχος του, Πατριάρχης Γρηγόριος Στ’ προχώρησε, το 1839, στην ίδρυση Θεολογικής Σχολής στο Φανάρι, με διευθυντή της τον λόγιο Ιερομόναχο Βαρθολομαίο Κουτλουμουσιανό, τον Ίμβριο, η λειτουργία της οποίας διήρκεσε μόλις ένα ακαδημαϊκό έτος. Αργότερα, όπως είπε, η εκλογή στον Θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως του Γερμανού Δ’ έδωσε νέα ώθηση στο παλαιό όραμα της Εκκλησίας. Ο Πατριάρχης Γερμανός επέλεξε ως καταλληλότερο τόπο εγκαταστάσεως της νέας Θεολογικής Σχολής την ερημωμένη τότε, μετά από πυρκαγιά, Ιερά Μονή Αγίας Τριάδος στον Λόφο της Ελπίδος στην Χάλκη.
“Διά της ιδρύσεως της Θεολογικής Σχολής της Μεγάλης Εκκλησίας εν Χάλκη ο Πατριάρχης Γερμανός Δ΄ επηρέασε καταλυτικώς την πορείαν των καθ’ ημάς εκκλησιαστικών πραγμάτων, καθώς η Χαλκίτις Σχολή, καθ’ όλα τα εκατόν είκοσι επτά έτη της λειτουργίας αυτής, υπήρξε παραστάτης, πολλάκις δε και εμπνευστής, των σημαντικών πρωτοβουλιών του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ιδίως εις τα πεδία των διορθοδόξων και των διαχριστιανικών σχέσεων, αλλά και η τροφοδότις της Μητρός Εκκλησίας, καθώς και άλλων Ορθοδόξων Αυτοκεφάλων Εκκλησίων, δι’ ικανών και αρτίως κατηρτισμένων στελεχών, διακρινομένων διά την ευσέβειάν των, διά τον θείον ζήλόν των εν τη διακονία της Εκκλησίας, διά το φίλεργον και φιλομαθές του χαρακτήρός των, διά την ευρύτητα σκέψεως και την ανοικτοσύνην των, διά το πνεύμα καταλλαγής και ειρήνης προς πάντας, διά το ήθος και το φρόνημά των. Πέραν των ανωτέρω όμως ιδιανικών, τους Χαλκίτας αποφοίτους εχαρακτήριζεν «η δι’ όλων των εις την διάθεσίν των μέσων και εναντίον παντός αμφισβητούντος αυτά υποστήριξις και προάσπισις των ιερών και απαραγράπτων δικαίων και προνομίων του Οικουμενικού Θρόνου»”.
Κατά το διάστημα της λειτουργίας της, σημείωσε ο Παναγιώτατος, η συμβολή του Καθηγητικού προσωπικού της Σχολής στο έργο της Μητρός Εκκλησίας ήταν καταλυτική, όπως στην σύνταξη της περίφημης και ιστορικής Εγκυκλίου του Οικουμενικού Πατριαρχείου «προς τας απανταχού Εκκλησίας του Χριστού» (1920), αλλά και αργότερα στις αναληφθείσες από τον οραματιστή Οικουμενικό Πατριάρχη Αθηναγόρα πρωτοβουλίες διορθοδόξου και διαχριστιανικού χαρακτήρος, καθώς και μέσω της πληθώρας γνωμοδοτήσεων των Καθηγητών για ζητήματα ιστορικού, κανονικού, πανορθοδόξου και διεκκλησιαστικού ενδιαφέροντος.
“Από της αποφράδος ημέρας της 12ης Αυγούστου 1971, κατά την οποίαν ανεκοινώθη επισήμως η καταναγκαστική αναστολή λειτουργίας του Θεολογικού Τμήματος της ημετέρας Σχολής, μέχρι σήμερον, αύτη ελειτούργησε, παρά τας ποικίλας δυσκολίας, ως μία σύγχρονος ακαδημία, ως τόπος οργανώσεως επιστημονικών συνεδρίων και ημερίδων, θεολογικού, ιστορικού η οικολογικού ενδιαφέροντος, ως τόπος μελέτης διά της πλουσίας και ιστορικής Βιβλιοθήκης της και διά της αξιοποιήσεως του εν τη Σχολή τεθησαυρισμένου αρχειακού υλικού. Ιδιαιτέρως μνημονεύομεν τα τέσσαρα οικολογικά συνέδρια, τα οποία επραγματοποιήθησαν την δεκαετίαν του 1990, τα ανά διετίαν διοργανούμενα συναφούς περιεχομένου Halki Summits, με το έκτον να έχη διοργανωθή προ δύο περίπου εβδομάδων, δι’ ων η Χαλκίτις Σχολή συμμερίζεται τας περιβαλλοντικάς ανησυχίας της Μητρός Εκκλησίας, αλλά και τα εσχάτως γενόμενα συνέδρια, τα οποία προέβαλον την ιστορίαν της Σχολής, «ιστορίαν περίλαμπρον και τετιμημένην, πλουσίαν εις ευγενή παλαίσματα και αγωνίσματα», αλλά και «ιστορίαν αλαλήτων στεναγμών και παθημάτων», κατά την προσφυή έκφρασιν του ημετέρου Σχολάρχου, μακαριστού Μητροπολίτου Σταυρουπόλεως Μαξίμου.
Εις την επ’ εσχάτων πορείαν της Σχολής ιδιαιτέραν αναμφιβόλως θέσιν κατέχει η αρξαμένη, τη φιλοτίμω και φιλογενεί δαπάνη του Άρχοντος Εξάρχου της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας κ. Αθανασίου Μαρτίνου, Προέδρου της εν Αθήναις Αδελφότητος Οφφικιαλίων του Οικουμενικού Θρόνου «Παναγία η Παμμακάριστος», εκ βάθρων ανακαίνισις και επέκτασις του κτηριακού συγκροτήματος του ιερού ημών καθιδρύματος, διά της οποίας τούτο θα καταστή ικανόν να ανταποκριθή εις τας ανάγκας της σήμερον και έτοιμον διά την ποθεινήν ημέραν της επαναλειτουργίας της Σχολής μας, η οποία πιστεύομεν μετ’ ελπίδος βεβαίας, ήτις «ου καταισχύνει», ότι θάττον ή βράδιον θα έλθη. Η κατά τους τελευταίους μήνας έναρξις σοβαρού διαλόγου μετά των ενταύθα αρμοδίων Αρχών προς την κατεύθυνσιν ταύτην αποτελεί ασφαλώς ελπιδοφόρον σημείον.”
Στη συνέχεια, ο Παναγιώτατος, επεσήμανε:
“Η Ορθόδοξος Εκκλησία έχει σήμερον ανάγκην στελεχών με λιπαράν θεολογικήν παιδείαν, με γλωσσομάθειαν, σύγχρονον πνεύμα, ευαισθησίαν και ενσυναίσθησιν, δυναμικούς ανθρώπους, οι οποίοι έχουν γνήσιον ενδιαφέρον διά τον συνάνθρωπον και τον πολιτισμόν, πάντα ταύτα εν συνδυασμώ με το ορθόδοξον βίωμα, το εκκλησιαστικόν ήθος, το πνεύμα διακονίας και την ευχαριστιακήν χρήσιν του κόσμου. Τοιούτους θεολόγους και εκκλησιαστικούς άνδρας εξεπαίδευεν η Τροφός Σχολή, χορηγούσα εις αυτούς «φως Χριστού», εν τη λειτουργική, μυσταγωγική και ασκητική ατμοσφαίρα της Ιεράς Μονής της Αγίας Τριάδος. Κατανυκτικαί ιεραί ακολουθίαι και προσευχή, πνεύμα μαθητείας και θεολογική διδαχή, σπουδαστήριον και μελέτη, λιτή καθημερινότης και κοινοτικόν ήθος, ευγενείς οραματισμοί διά το μέλλον άνευ διχασμών και δισταγμών, πόθος διά προσφοράν εις την εκκλησίαν και το Γένος, ακλόνητος πιστότης εις την πατρώαν παρακαταθήκην, με απόλυτον εμπιστοσύνην εις την πάντοτε τα ασθενή θεραπεύουσαν και τα ελλείποντα αναπληρούσαν θείαν χάριν, συνεκρότουν την ταυτότητα του Χαλκίτου. Η Θεολογική μας Σχολή ήτο σαρξ εκ της σαρκός του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ο θεολογικός βραχίων και ο τροφοδότης του με ικανά στελέχη, διά να άρουν εις τους ώμους των τας πολλαπλάς ευθύνας της Πρωτοθρόνου Εκκλησίας της Ορθοδοξίας. Άνευ της συμβολής των αποφοίτων της Χαλκίτιδος Σχολής δεν θα είχεν αναπτυχθή η Οικουμενική Κίνησις, δεν θα είχεν οδηγηθή η Ορθοδοξία εις την Αγίαν και Μεγάλην Σύνοδον, δεν θα είχεν ακουσθή η φωνή της εις την οικουμένην.”
Ολοκληρώνοντας την ομιλία του χαιρέτησε την παρουσία αποφοίτων της Σχολής, υπό την ηγεσία του Εντιμολ. Άρχοντος και Καθηγητού Νικολάου Ξεξάκη, Προέδρου της εν Αθήναις Εστίας Θεολόγων Χάλκης και Φίλων αυτής, και ευχαρίστησε τους διοργανωτές, τους εισηγητές και όλους τους συντελεστές της επετειακής αυτής εκδηλώσεως, ευλογώντας, στο πρόσωπο του Προέδρου της Εφορείας της Σχολής Σεβ. Μητροπολίτου Γέροντος Δέρκων κ. Αποστόλου και του Ηγουμένου της Ιεράς Μονής Αγίας Τριάδος Χάλκης Θεοφιλ. Επισκόπου Αραβισσού κ. Κασσιανού, το επιτελούμενο έργο που πραγματοποιείται σε αυτήν.
Στη συνέχεια χαιρετισμούς απηύθυναν ο Σεβ. Μητροπολίτης Γέρων Δέρκων κ. Απόστολος, ο Θεοφιλ. Επίσκοπος Αραβισσού κ. Κασσιανός και ο Εντιμολ. Καθηγητής κ. Νικόλαος Ξεξάκης.
Ακολούθησαν οι ενδιαφέρουσες εισηγήσεις του Πανοσιολ. Αρχιμανδρίτου κ. Δημητρίου Στρατή, Καθηγητή στην Πατριαρχική Εκκλησιαστική Ακαδημία Κρήτης, με θέμα: “Προσωπογραφικά και ιδεολογικά κατά την σύστασιν της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης”, και του Αιδεσιμολ. Πρωτοπρεσβυτέρου κ. Κυπριανού Κουντούρη, Διευθυντή της Θεολογικής Σχολής της Εκκλησίας της Κύπρου, με θέμα: “Το εκπαιδευτικό και ιστορικό περιβάλλον της ιδρύσεως της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης”.
Παρέστησαν Ιεράρχες, τα μέλη της Εφορείας της Σχολής, κληρικοί, ο Εξοχ. Πρέσβης κ. Κωνσταντίνος Κούτρας, Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος στην Πόλη, Άρχοντες Οφφικιάλιοι της Μ.τ.Χ.Ε., απόφοιτοι της Σχολής και πλήθος ακροατηρίου.
Νωρίτερα, το πρωί, η Α.Θ. Παναγιότης ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, με αφορμή την σημερινή επέτειο, χοροστάτησε κατά την Θεία Λειτουργία, στο Καθολικό της Μονής, στο τέλος της οποίας τέλεσε τρισάγιο υπέρ αναπαύσεως των αοιδίμων ιδρυτών της Σχολής.
Φωτό: Νίκος Παπαχρήστου
