«ΝΕΚΡΩΣΟΥ ΓΙΑ ΝΑ ΖΗΣΕΙΣ»
Του Αρχιμανδρίτου του Οικουμενικού Θρόνου Γεράσιμου Φραγκουλάκη
Αννόβερο Γερμανίας
Θέλεις να σωθείς; Αν ναι, τότε πρέπει να αρνηθείς τον εαυτό σου και να ‘ρθεις με μένα. Αυτή είναι η παρότρυνση του Χριστού: “Όστις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν, και αράτω τον σταυρόν αυτού, και ακολουθείτω μοι”. (Όποιος θέλει να με ακολουθήσει, ας απαρνηθεί τον εαυτό του, ας σηκώσει το σταυρό του και ας με ακολουθεί). Βλέπετε, καλεί τους πάντες όμως δεν εξαναγκάζει κανένα, παρόλο που έχει την εξουσία. Η φιλανθρωπία του τού επιβάλλει να απευθύνεται προς όλους, “όστις θέλει”, (όποιος θέλει) λέει, ένδειξη του σεβασμού που έχει ο Κύριος στην ελευθερία του ανθρώπου. Και είναι άξιο προσοχής το σημείο αυτό, διότι την ελευθερία αυτή στον άνθρωπο την έδωσε ο ίδιος ο Θεός, και παρόλο που ο άνθρωπος έκανε κακή χρήση της ελευθερίας αυτής, ο Θεός δεν την παίρνει πίσω, αλλά του την αφήνει και μάλιστα τα αποτελέσματα της κακής χρήσεως τα πληρώνει ο ίδιος ο Θεός με την Σταύρωση του Μονογενούς Υιού του. Και συνεχίζει ο Κύριος απλοποιώντας τα πράγματα. “Ος γαρ αν θέλη την ψυχήν αυτού σώσαι, απολέσει αυτήν”. Παράξενο αλήθεια άκουσμα. Όποιος θέλει να σώσει την ψυχή του θα πρέπει να τη χάσει, μας λέει. Δηλαδή; Ας μη βιαστούμε να βγάλουμε συμπέρασμα, γιατί μπορεί να είναι και λάθος. Δεν έχουν εδώ σημασία αυτές καθαυτές οι λέξεις, αλλά και οι έννοιες που εκπροσωπούν. Γι’ αυτό και η Εκκλησία μας προτρέπει όχι απλά να διαβάζουμε, αλλά να μελετούμε την Αγία Γραφή, τον Λόγο του Θεού γιατί έτσι μόνο θα καταλάβουμε το νόημά του. Εδώ λοιπόν η λέξη “ψυχή” είναι ένας όρος με πολλές έννοιες και με διάφορες από αυτές χρησιμοποιείται στην Αγία Γραφή. Γενικά η ψυχή είναι ο φορέας της ζωής και δηλώνει τον τρόπο με τον οποίο εκδηλώνεται η ζωή στον άνθρωπο. Επομένως η λέξη “ψυχή” έχει διπλή σημασία. Σημαίνει την πνευματική μας υπόσταση, τη ζωή του πνεύματος αλλά και την βιολογική μας πραγματικότητα, την πρόσκαιρη και προσωρινή ζωή μας. Για να καταλάβουμε αυτήν την δεύτερη εκδοχή, ας θυμηθούμε τις φράσεις που χρησιμοποιούμε: “έφαγα ή ήπια με την ψυχή μου” ή “γέλασα με την ψυχή μου”. Τι εννοούμε με αυτά τα λόγια; Προφανώς εννοούμε την ευχαρίστηση που αισθανόμαστε και έχει σχέση με τις γήινες απολαύσεις. Αυτήν την ψυχή λοιπόν, της άνετης επίγειας ζωής ζητά ο Κύριος να χάσουμε προκειμένου να σώσουμε την ψυχή μας. Βάζει βέβαια και μια άλλη παράμετρο. Δεν μας λέει απλά ότι όποιος χάσει την καλοπέρασή του, θα σώσει την ψυχή του, αλλά μας λέει ότι αυτό θα συμβεί μόνον όταν αυτή η απώλεια, η θυσία της καλής ζωής γίνεται “ένεκεν εμού και του ευαγγελίου”, (εξαιτίας εμένα και του Ευαγγελίου). Κοντολογίς˙ δεν είναι αρκετό να πω ότι σταματώ να περνώ καλά, να ξοδεύω περισσότερα απ’ όσα χρειάζομαι. Πρέπει σύμφωνα με το Λόγο του Χριστού αυτά που μου περισσεύουν, να τα διαθέτω για να μπορούν και άλλοι να ζήσουν άνετα. Αγαπούμε πολύ τα λίγα, τα υλικά αγαθά, τα οποία όσα κι αν είναι, είναι λίγα μπροστά στην αιωνιότητα και αγαπάμε λίγο ή καθόλου τα πνευματικά, τα οποία είναι τα περισσότερα, τα αξιολογότερα, τα αιώνια.
Βασικό χαρακτηριστικό του Χριστιανισμού είναι ο αγώνας και η άσκηση. Η προσπάθεια να κυριαρχήσουμε και να επιβληθούμε στις κατώτερες επιθυμίες. Αυτό μας δίδαξε, αλλά και το έδειξε κιόλας ο ίδιος ο Χριστός, οι Απόστολοι του, οι Μάρτυρες οι Πατέρες και όλοι οι Άγιοι της Εκκλησίας μας. Ο Σταυρός του Κυρίου τον οποίο αυτήν την περίοδο εορτάζουμε, είναι σύμβολο αγώνα μέχρι θανάτου.
Ο σύγχρονος άνθρωπος χαρακτηρίζεται από την τάση να μην αρνείται τίποτε στον εαυτό του. Το σύνθημα που κυριαρχεί στην εποχή μας είναι “απαγορεύεται το απαγορεύεται”. Κάθε προσπάθεια για πνευματικό αγώνα και άσκηση παραμερίζεται εντελώς από πολλούς στην επιθυμία να ζήσουν ελεύθερα, με μια ελευθερία βέβαια που ουσιαστικά αποτελεί εκούσια υποδούλωση και ασυδοσία. Είναι πολλοί εκείνοι που θέλουν Χριστιανισμό εύκολο, χωρίς αγώνα, χωρίς άσκηση, χωρίς νηστεία, χωρίς προσευχή, Χριστιανισμό δηλαδή χωρίς Χριστό.
Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου όμως είναι η δυνατότητά του να αυτοκυριαρχείται, να αρνείται κάτι που τον ευχαριστεί και το επιθυμεί όταν πρέπει. Να λέει όχι εκεί που χρειάζεται, να θυσιάζει τα γήινα για τα ουράνια.
Αν η κατά Χριστόν ζωή ήταν δύσκολη για τον άνθρωπο, ο Θεός που τόσο πολύ τον αγαπά δεν θα του το ζητούσε ποτέ. Και πάλι όποιος αποφασίσει να ζήσει σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, στον αγώνα του, στην προσπάθειά του αυτή δεν είναι μόνος του. Μόνιμος συνοδός και αρωγός του είναι ο ίδιος ο Χριστός που τον στηρίζει και τον οδηγεί να ολοκληρώσει την πορεία του και να γίνει μέτοχος της Βασιλείας Του!
