Ἐμμανουήλ Βαρβούνη, Καθηγητοῦ Λαογραφίας Δημοκρατείου Πανεπιστημίου Θράκης
Μελίτων Καρράς, Μητροπολίτης Φιλαδελφείας,
Ὁ Σταυρουπόλεως Μάξιμος (1955 – 1991).
Ἕνα βιωματικό ἀνθίβολο, Ἀθῆναι 2022, ἔκδ. Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, σελ. 68. Μικρό, ἀλλά καλοτυπωμένο, περιεκτικό καί καλλιεπέστατο βιβλίο, ἀπό τήν γραφίδα ἑνός ἐγνωσμένης λογιοσύνης καί ἀξίας Ἱεράρχη τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου, τά προϊόντα τῆς γραφίδος τοῦ ὁποίου κοσμοῦν συχνά τήν ἑλληνική θεολογική καί ἐκκλησιαστική βιβλιογραφία. Μετά τό ἐκτενές, εἰσαγωγικό καί κατατοπιστικό προλογικό σημείωμα (σ. 7), ὁ συγγρ. παραθέτει τό πλῆρες κείμενο τῆς εἰσηγήσεώς του στό συνέδριο πού διοργανώθηκε στίς 6 Φεβρουαρίου 2022 στήν Ἱερά θεολογική Σχολή τῆς Χάλκης, μέ τή συνεργασία τοῦ Πατριαρχικοῦ Ἱδρύματος Πατερικῶν Μελετῶν τῆς Θεσσαλονίκης, γιά τήν συμπλήρωση 50 χρόνων ἀπό τή ἀναστολή λειτουργίας τῆς Σχολῆς καί 30 χρόνων ἀπό τήν κοίμηση τοῦ τελευταίου Σχολάρχη της, τοῦ Μητροπολίτου Σταυρουπόλεως κυροῦ Μαξίμου Ρεπανέλλη, ὑπό τόν τίτλο «Ἀναφορά Μνήμης. Βιωματικά τινά περί Σχολῆς καί Σχολάρχου». Μετά τά εἰσαγωγικά (σ. 21), ὁ συγγρ, διαδοχικά ἀναφέρεται στά βιογραφικά τοῦ μακαριστοῦ ἱεράρχου (σ. 25), στόν Σταυρουπόλεως Μάξιμο ὡς Φαναριώτη Ἱεράρχη καί Ἰερουργό (σ. 29), ἀλλά καί ὡς διδάσκαλο καί παιδαγωγό (σ. 34) καί ὡς φιλαγιορείτη (σ. 46), μέ ἀναφορά στό ρόλο του κατά διάφορες περιστάσεις. Τέλος, περιγράφεται ὁ μαρτυρικός τρόπος μέ τόν ὁποῖο βίωσε τήν ἀναστολή λειτουργίας τῆς Σχολῆς (σ. 52) καί παρατίθεται φωτογραφικό ἐπίμετρο (σ. 59). Πέρα ἀπό τά προσωπικά βιώματα, ὁ συγγρ. καταφέρνει νά σκιαγραφήσει ἄριστα τόν μακαριστό ἱεράρχη στόν ὁποῖο ἀναφέρεται, χρησιμοποιῶντας συχνά κατάλληλα παραθέματα ἀπό ἔργα Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, μέ τή συνήθη λόγια καλλιέπειά του, ἡ ὁποία καθιστᾶ τό βιβλίο πέρα ἀπό πηγή πληροφοριῶν γιά τόν ἱστορικό τοῦ μέλλοντος καί ἐργαλεῖο μαθητείας στήν λόγια παράδοση καί ἔκφραση τοῦ Γένους, στήν ἀληθινή ἐκκλησιαστική λογιοσύνη τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, πέρα καί μακριά ἀπό κακέκτυπα καί μιμήσεις ἀτελέσφορες, πού ὀφείλονται στόν δυστυχῶς ὁλοένα καί αὐξανόμενο ἐκκλησιαστικό ἐπαρχιωτισμό τῶν ἡμερῶν μας. Μιά τάση πού ἔχει πάντοτε ἐπιβλαβῆ, καί κάποτε καί φαιδρά ἀποτελέσματα, ὅταν συμβαίνει κάποιοι συγγραφεῖς νά προσπαθοῦν νά μιμηθοῦν τήν γλωσσική ἔκφραση καί τόν ἐννοιολογικό πλοῦτο τῆς ἐκκλησιαστικῆς παράδοσης, χωρίς νά κατέχουν τά ἀπαραίτητα ἐφόδια. Γι’ αὐτούς καί γιά ὅλους μας, τό παρόν μικρό βιβλίο εἶναι ἕνα μαθηματάριο, ἕνα πραγματικό instrumentum studiorum.
Ἐμμανουήλ Βαρβούνη, Καθηγητοῦ Λαογραφίας Δημοκρατείου Πανεπιστημίου Θράκης
Μελίτων Καρράς, Μητροπολίτης Φιλαδελφείας,
Ὁ Καλός Ποιμήν τῆς Ἴμβρου, Θεσσαλονίκη 2021,
ἀνάτυπο ἀπό τήν Ἐπετηρίδα Πνευματικῆς Παρουσίας Ἰμβρίων καί Τενεδίων
«Ὁ σός βλαστός» 1 (2021), σελ. 27-75.
Στό σύντομο καί ταυτοχρόνως περιεκτικότατο αὐτό κείμενο, ὁ Σεβασμιώτατος συγγρ. ἀναφέρεται στό ἔργο τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κυροῦ Μελίτωνος (1913 – 1989), Μητροπολίτου Ἴμβρου καί Τενέδου, Ἠλιουπόλεως καί Θείρων καί Γέροντος Χαλκηδόνος, κατά τό διάστημα τῆς ἐν Ἴμβρῳ καί Τενέδῳ ἀρχιερατείας τοῦ (1950-1963), εἰδικότερα ὅσον ἀφορᾶ τό ποιμαντικό καί πνευματικό ἔργο του στήν Ἴμβρο, γενέτειρα τοῦ Σεβασμιωτάτου. Χαρακτηριστικός εἶναι ὁ ὑπότιτλος «Ὅλο τό νησί λειτουργημένο», καί ἰδιαιτέρως οἱ τίτλοι τῶν ἐπιμέρους ἑνοτήτων τοῦ κειμένου: «Ὁ ‘ἠμέτερος΄ ξένος στήν ‘ἡμετέρᾳ Ἴμβρο’» (σ. 30), «Ἡ ‘ἱεροτελεστία τοῦ Ὑπεριμβρίου’» (σ. 34), «Ὁ Ρωμηός καί λόγιος Ποιμενάρχης» (σ. 39), «Ἡ ἀνταπόκρισις τῶν Ἰμβρίων» (σ. 47), «Τά ζοφώδη καί ἀσέληνα» (σ. 59), «Δύο σύμβολα τῆς Ἴμβρου» (σ. 62), «Ὥρα σας καλή» (σ. 68), ἐνῶ στό τέλος παρατίθενται φωτογραφίες ἀπό ἰδιόχειρα κείμενα τοῦ Μητροπολίτου Ἴμβρου καί Τενέδου Μελίτωνος (σ. 73 κ.εξ.). Μέ συνδυασμό προσωπικῶν βιωμάτων, ἀρχειακῶν καί ἀνέκδοτων πηγῶν ἀπό τό ἀρχεῖο τοῦ ἴδιου τοῦ συγγρ. καί τό ἀρχεῖο τοῦ Μητροπολίτου Ἴμβρου καί Τενέδου κυροῦ Μελίτωνος, καταγραφῶν ἱστορικῶν γεγονότων πού ἔζησε καί ἐντυπώσεων ἤ ἀφηγήσεων συμπατριωτῶν του, καί μέ τήν πλαισίωση χαρακτηριστικῶν χωρίων ἀπό ἐκκλησιαστικές καί πατερικές πηγές, ὁ συγγρ. καταφέρνει νά δώσει ὅλο τό φάσμα τῆς ποιμαντικῆς διακονίας τοῦ Μελίτωνος Χατζή στήν Ἴμβρο, τίς ἐπιδιώξεις, τά ἔργα, τίς δυσκολίες, τούς ὁραματισμούς, τήν ἀγάπη πού ἀπέλαυσε ἀπό τό ποίμνιό του καί ἐκείνη πού τοῦ πρόσφερε, τήν ἀναχώρηση, ἀλλά καί τή συνέχεια ὅσων ὁραματίστηκε καί θεμελίωσε. Καί μαζί διαπλέκεται ἡ τραγική σύγχρονη ἱστορία καί μοῖρα τοῦ πολύπαθου νησιοῦ καί τῶν κατοίκων του. Πρόκειται λοιπόν ὄχι μόνο γιά ἱστορικό ἀφήγημα, ἀλλά καί γιά κείμενο μαθητείας στό φαναριώτικο ἦθος, καί στά πάθη καί τούς καημούς τῆς Ρωμιοσύνης τοῦ νησιοῦ, πού ἀρχίζει δειλά-δειλά νά βλέπει τό ἀναστάσιμο φῶς τῆς ἀναδημιουργίας, χάρη στίς προσπάθειες τῶν τέκνων της, κορυφή τῶν ὁποίων εἶναι ἡ Α.Θ.Π. ὁ Οἰκουμενικός πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαῖος, ἀλλά καί ἐπίλεκτο καί ἐξέχον μέλος τῶν ὁποίων εἶναι ὁ Ἱεράρχης συγγρ. τοῦ παρόντος, μέ τήν καλλιέπεια καί τήν σοφία του, ὅπως φαίνονται ἀνάγλυφα πίσω ἀπό τίς ἀράδες τῶν κειμένων του.
