Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου
Είναι γνωστό πως στην Λιθουανία υπάρχει από παλιά αντιρωσικό μένος, όπως και σε άλλα κράτη (π.χ. Πολωνία), το οποίο έχει ενταθεί μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Η πρόσφατη πρωτοβουλία της Κυβέρνησης της Λιθουανίας να προσκαλέσει τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο να επισκεφθεί τη χώρα, κινείται, προφανώς, στην γραμμή της πλήρους ανεξαρτητοποίησης της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Λιθουανίας από το Πατριαρχείο Μόσχας.
Θυμίζουμε εδώ, ότι από τον Ιούλιο του 2022 η Λιθουανία απαγόρευσε στον Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλο την είσοδο στη χώρα, λόγω της υποστήριξής του στη Ρωσία για την συνεχιζόμενη εισβολή της στην Ουκρανία.
Ο Πατριάρχης Κύριλλος, σύμφωνα με το Υπουργείο Εξωτερικών της Λιθουανίας, αρνείται εσκεμμένα την εδαφική ακεραιότητα και κυριαρχία της Ουκρανίας και συστηματικά δικαιολογεί και υποστηρίζει τις επιθετικές ενέργειες της Ρωσίας, οι οποίες παραβιάζουν κατάφωρα τους κανόνες και τις αρχές του διεθνούς δικαίου.
«Ο Πατριάρχης Κύριλλος, στενός συνεργάτης του Βλαντιμίρ Πούτιν, είναι ένας από τους πιο ενεργούς υποστηρικτές του πολέμου κατά της Ουκρανίας, καθώς έχει επανειλημμένα μιλήσει δημοσίως θετικά για τη συνεχιζόμενη ρωσική επιθετικότητα», ανέφερε τότε σε ανακοίνωσή του το Υπουργείο, όπου υπογραμμιζόταν, επίσης, ότι ο Πατριάρχης Κύριλλος στα ρωσικά προπαγανδιστικά μέσα υιοθετεί τη ρητορική της Μόσχας περί «κάθαρσης από ναζιστές» στην Ουκρανία.
Έτσι, με τα μέχρι τώρα ισχύοντα, ο Πατριάρχης Μόσχας δεν θα μπορεί να επισκεφθεί τη Λιθουανία μέχρι τις 23 Ιουνίου 2027.
Κάποιες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είχαν θέσει ζήτημα να επιβληθούν κυρώσεις και να κηρυχθεί ο Μόσχας Κύριλλος ανεπιθύμητο πρόσωπο για όλη την Ευρώπη. Λόγω αντίδρασης της Ουγγαρίας, κυρίως, αυτό δεν κατέστη δυνατό, αλλά μονομερώς αρκετές χώρες έκλεισαν την πόρτα στον προκαθήμενο της Εκκλησίας της Ρωσίας.
Όμως, έχουμε πλέον εξελίξεις που συμπαρασύρουν στην απομόνωση τον Πατριάρχη Μόσχας.
Το γεγονός ότι το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) εξέδωσε ένταλμα σύλληψης κατά του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, κατηγορώντας τον ότι είναι υπεύθυνος για εγκλήματα πολέμου που έχουν διαπραχθεί στην Ουκρανία, αγγίζει αναπόφευκτα τον Κύριλλο.
Εφόσον τα 123 κράτη μέλη που συμμετέχουν στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο έχουν τυπικά την υποχρέωση να συλλάβουν τον Πούτιν αν εκείνος βρεθεί στην επικράτεια τους, πώς θα μπορούσε να ταξιδέψει με άνεση ο Μόσχας Κύριλλος σε κάποια από αυτά τα 123 κράτη; Τυπικά ίσως δεν έχει κώλυμα, αλλά πρακτικά είναι μάλλον αδύνατον.
Ο Δρ Paul L. Gavrilyuk, πρόεδρος και ιδρυτής της ΜΚΟ Rebuild Ukraine (Ανοικοδόμηση της Ουκρανίας) και της Διεθνούς Ορθόδοξης Θεολογικής Ένωσης (IOTA), έγραψε απερίφραστα:
«Αν ο Πούτιν ζήσει αρκετά για να κληθεί στο δικαστήριο της Νυρεμβέργης, θα πρέπει να τον ακολουθήσει στη δίκη και ο «υπουργός προπαγάνδας» του, ο Γκουντιάεβ. Η ηθική, πολιτική, οικονομική και πνευματική ήττα της Ρωσίας σε αυτόν τον πόλεμο θα ολοκληρωθεί μόνο όταν και τα δύο κεφάλια του ρωσικού δικέφαλου αετού κλειστούν στη φυλακή για το υπόλοιπο της ζωής τους».
Η μακρά διάρκεια του πολέμου επιβαρύνει σίγουρα την θέση του Μόσχας Κυρίλλου, για τον οποίο η απόλυτη στήριξη στον Πούτιν είναι μονόδρομος ή καλύτερα όρος επιβίωσης στο εσωτερικό της Ρωσίας.
Όμως, η βάναυση εισβολή της Ρωσικής Εκκλησίας στην δικαιοδοσία του παλαιφάτου Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής (ως αντίποινα για την αναγνώριση της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ουκρανίας), είναι κάτι που επηρεάζει ήδη αναπόφευκτα τις διορθόδοξες σχέσεις, κι ας μην έχουν τοποθετηθεί ξεκάθαρα όλες οι Εκκλησίες. Ποια Εκκλησία θα υποδεχθεί τον Μόσχας Κύριλλο χωρίς …δεύτερες σκέψεις, όταν έχει συσχηματισθεί με το φονικό καθεστώς του Πούτιν και έχει καταπατήσει κάθε έννοια κανονικότητας, εκκλησιολογίας και φιλαδελφίας σε σχέση με το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας;
Και μη ξεχνάμε την συνεχιζόμενη διακοπή κοινωνίας με τέσσερις Εκκλησίες (Οικουμενικό Πατριαρχείο, Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, Εκκλησία της Κύπρου και Εκκλησία της Ελλάδος).
Ο Μόσχας Κύριλλος είναι υπόδικος πλέον για πολλά. Δεν είμαστε μακριά από το να εκδοθεί διεθνές ένταλμα σύλληψης και γι’ αυτόν. Είναι θέμα απλής κατανόησης της πραγματικότητας.
Τα ενυπόγραφα άρθρα στο Φως Φαναρίου εκφράζουν τον συντάκτη τους και όχι κάποια Εκκλησία ή οργανισμό.
