Του δικηγόρου Δημητρίου Π. Τόλιου
Η διακριτική αποχώρηση από τα εγκόσμια του Δασκάλου των Γραμμάτων, Καθηγητή της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης Βασίλειου Αναγνωστόπουλου στα 99 του χρόνια (1.5.1923-8.2.2022) μου δίνει την αφορμή να διατυπώσω δύο σκέψεις για την σημασία της απώλειας του εκλιπόντος.
Ο Βασίλειος Αναγνωστόπουλος Χαλκηδόνιο ανάστημα, μεγάλωσε και γαλουχήθηκε στην Μεγάλη του Φαναρίου Σχολή Σκέψης και Συμπεριφοράς, η οποία κατά την γνώμη του γράφοντος εκλείπει πλέον. Το ότι γαλουχήθηκε στις αίθουσες των Πολίτικων Εκπαιδευτηρίων και με τα νάματα της Κωνσταντινουπολίτικης Ορθόδοξης Πίστης και Θεολογίας, μέσα στη θαλπωρή της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, λαμβάνοντας το πτυχίο του το έτος 1946, τον έφερε να είναι κοντά στα κέντρα των αποφάσεων του Φαναρίου τα κρίσιμα χρόνια μετά τον πόλεμο. Επέδειξε χαρακτήρα και συμπεριφορά απέναντι στους Δασκάλους του και παρά την σφοδρή επιθυμία του Σχολάρχου του, να λάβει το Σχήμα αρνήθηκε με συνέπεια και σεβασμό, προτιμώντας συνειδητά να παραμείνει λαϊκός και να δημιουργήσει οικογένεια με την λατρεμένη του χαλκίτισσα Κατερίνα επιβεβαιώνοντας έτσι ότι ο συνεπής και σταθερός χαρακτήρας του ανθρώπου που ξέρει τι θέλει μπορεί να οδηγήσει σε ασφαλή μονοπάτια επιλογών ζωής.
Το έτος 1950, μετά τις μεταπτυχιακές σπουδές του στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, αναλαμβάνει καθήκοντα καθηγητή στην Τροφό Σχολή, διδάσκοντας, κατά κύριο λόγο, το μάθημα της Πατρολογίας, αλλά και της Ομιλητικής. Ο χαρακτήρας του (ευγενής, προσηνής, πράος, υπεύθυνος, με ζήλο για την δουλειά του) προκάλεσαν τον διαρκή θαυμασμό και αναγνώριση των συναδέλφων του αλλά και των μαθητών του. Πρόλαβα και αντιλήφθηκα και έζησα την αναγνώριση και τον απόλυτο σεβασμό που επέδειξαν στο πρόσωπο του δύο εκ των αρίστων μαθητών του, ο νυν Οικουμενικός Πατριάρχης κ Βαρθολομαίος, ο οποίος επικοινωνούσε μαζί του συχνά τόσο τηλεφωνικά όσο και εκ του σύνεγγυς, επισκεπτόμενος τον Καθηγητή στην Αθήνα, όποτε μπορούσε σε στιγμές που το επέτρεπε το βαρύ πρόγραμμα του, όσο και ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Μυτιλήνης κ. Ιάκωβος, ο οποίος φιλοξένησε τον Καθηγητή του στην Λέσβο πολλάκις αλλά και τον συναντούσε στην Αθήνα πολύ συχνά τα χρόνια που η Εστία Θεολόγων της Χάλκης μεγαλουργούσε.
Ψυχικά και σωματικά υγιής, ο Βασίλειος Αναγνωστόπουλος, δεν ήταν νωθρός στα συναισθήματα και στην σχέση και συμπεριφορά του προς τους ανθρώπους που γνώριζε και συνεργαζόταν. Απέπνεε σεβασμό διότι ΓΝΩΡΙΖΕ από την σχέση του με το Φανάρι, όλα τα δύσκολα και πολύπλοκα και περίπλοκα θέματα που απασχολούσαν τις δεκαετίες από το 1950 μέχρι και σήμερα το Οικουμενικό Πατριαρχείο ανά τον κόσμο και όμως δεν έδειχνε σε κανένα ότι τα γνώριζε, αντιθέτως βοηθούσε παρασκηνιακά και στήριζε τις αποφάσεις του Φαναρίου έστω και αν σε προσωπικό επίπεδο είχε άλλη άποψη και διαφωνούσε με αυτές.
Τον έζησα από κοντά τις πέντε ημέρες που η Εστία θεολόγων Χάλκης επισκέφθηκε την Παντοκρατορινή Σκήτη του Προφήτη Ηλία στο Άγιο Όρος, όταν ο Δικαίος της αείμνηστος Αρχιμανδρίτης π. Ιωακείμ Καραχρήστος, μαθητής του και ομογάλακτος της Σχολής κάλεσε τα μέλη της Εστίας και τους φιλοξένησε. Ο σεβασμός και το δέος των μαθητών του και ήδη φτασμένων Καθηγητών και Αρχιερέων ήταν ανείπωτος. Με χαμόγελο, γλυκύτητα και έλεγχο του λόγου του συνέπαιρνε την ομήγυρη.
Νωρίτερα τον συναναστράφηκα επίσης το 2006 στο Συνέδριο Συνάντηση στην Πόλη, κάνοντας παρέα με τα άλλα δύο Ιερά Τέρατα της Πολίτικης Ρωμιοσύνης, τον Δημητρό Φραγκόπουλο και τον Διαμαντή Ανεστίδη. Άκουγε τους συνέδρους και δεν μιλούσε. Φραγκόπουλος, Ανεστίδης, Αναγνωστόπουλος. Το Φως της Πολίτικης Ρωμιοσύνης συμπυκνωμένη στα τρία πρόσωπα τους!
Δεν πέρασε στους μαθητές του μόνο το μήνυμα της Πατερικής Θεολογίας, αλλά τους μετέδωσε το Οικουμενικό Πνεύμα του Πατριαρχείου όπως ο ίδιος το διδάχθηκε. Βοήθησε αθόρυβα στο έργο και την αποστολή του Οικουμενικού Πατριαρχείου και αν και γνώριζε τις αδυναμίες από μέσα ουδέποτε καταμαρτύρησε οτιδήποτε. Μετά την αναστολή της λειτουργίας της Θεολογικής Σχολής, το 1971, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, μετέφερε την δραστηριότητά του στην Εστία Θεολόγων Χάλκης, της οποίας χρημάτισε Πρόεδρος από την 26η Μαΐου 1982 μέχρι την, για λόγους υγείας, παραίτησή του, την 21η Ιανουαρίου 2015, οπότε και ανέλαβε ο νυν Πρόεδρος Ομότιμος Καθηγητής του ΕΚΠΑ Νικόλαος Ξεξάκης.
Η αγωνία του και η στεναχώρια του για το άνοιγμα της Θεολογικής Σχολής ήταν έκδηλη. Την 28η Αυγούστου 1994, στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων, με την ευκαιρία συμπλήρωσης 150 χρόνων από την έναρξη λειτουργίας της Σχολής, ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος ο Α’, απένειμε στον Δάσκαλο Του το οφφίκιο του Άρχοντος Διδασκάλου της Εκκλησίας, στην εκκλησία της Αγίας Τριάδος Χάλκης, για την πολύτιμη προσφορά του και προς την Σχολή και προς την Εστία Θεολόγων Χάλκης.
Τα δύο παιδιά του ο Νίκος και ο Πάνος, γαλουχήθηκαν από μικρά κοντά στο Φανάρι και την Σχολή και γνώρισαν κοντά του τον Φαναριώτικο τρόπο ζωής και συμπεριφοράς Ο Νίκος αποτελεί ιδρυτικό στέλεχος και είναι Πρόεδρος του Συλλόγου Κωνσταντινουπολιτών στην Ελβετία και ο Παναγιώτης είναι εκ των Ιδρυτών του Συνδέσμου Κωνσταντινουπολιτών Μεγάλης Βρετανίας στο Λονδίνο. Η αγωνία για το Αύριο της Πόλης είναι καλά μεταλαμπαδευμένη από τον Δάσκαλο πατέρα τους. Είναι προφανές ότι ο εκλιπών είχε καταφέρει να μεταφέρει την Πολίτικη αγωνία μέσα στην οικογένεια του μετατρέποντας την Οικογενειακή ζωή, σε Δια Βίου Κωνσταντινουπολίτικη Μάθηση με το προσωπικό παράδειγμα.
Η προσέγγιση του εκλιπόντος στην ζωή και την Ορθοδοξία, ο Ελεύθερος Φαναριώτικος τρόπος Σκέψης μακριά από τα ελλαδικά Ορθόδοξα μίζερα στεγανά, κατά την γνώμη μου αποτυπώνεται σε δύο επιλογές στην ζωή του: Ότι αποδέχθηκε ο δευτερότοκος γιός του να φοιτήσει φεύγοντας από την Πόλη, εσώκλειστος σε αυστηρών κανόνων Σχολή Αγγλικανών Ιησουιτών στην Μεγάλη Βρετανία, ως ο μόνος Ορθόδοξος σπουδαστής, έχοντας εμπιστοσύνη στην κατάρτιση και τον χαρακτήρα του Παναγιώτη, αλλά και το ότι δώρισε το σύνολο των βιβλίων της Βιβλιοθήκης του όχι κάπου στην Πόλη, στο Φανάρι, στην Χάλκη, ή την Ευρώπη αλλά στην μακρινή Μητρόπολη της Κορέας, στην Άπω Ανατολή σε μία συμβολική έμπρακτη αλλά τεράστια σε συμβολισμό κίνηση (που αξίζει να βρει και άλλους μιμητές) Απόδειξης της Συνειδητής Αποστολικής Πορείας που τον διακατείχε ως Καθηγητή της Θεολογικής Σχολής της οποίας υπήρξε Κόσμημα.
Αυτόν τον άνδρα συνοδεύσαμε στην τελευταία του κατοικία την 10η Φεβρουαρίου 2022 στην Βουλιαγμένη και αναρωτιέμαι αν και πόσοι από όσους που συνεργάζονται και φιλοδοξούν να αποτελέσουν μέρος της Φαναριώτικης Ιστορίας και του Οικουμενικού Πατριαρχείου γνωρίζουν την Ιστορία του ή επιθυμούν να τον μιμηθούν στον λιτό και παραδειγματικό τρόπο ζωής του. Αιωνία του η Μνήμη!
