Τα Μνημόσυνα του Οικουμενικού Πατριάρχου Ιωακείμ Γ’ και του Μεγάλου Εκκλησιάρχου Χρυσάνθου στο Βαφεοχώρι

Τα Ιερά Μνημόσυνα

του αοιδίμου Οικουμενικού Πατριάρχου Ιωακείμ του Γ΄ († 1912)

και

του αειμνήστου Μεγάλου Εκκλησιάρχου Χρυσάνθου († 1971),

την Κυριακή, 14 Νοεμβρίου 2021

στο Βαφεοχώρι Κωνσταντινουπόλεως.

Προεξάρχοντος του Μητροπολίτου Κυδωνιών κ. Αθηναγόρα, Αρχιερατικώς Προϊστάμενου της Περιφέρειας Βοσπόρου, τελέστηκαν τα ιερά μνημόσυνα του αοιδίμου Οικουμενικού Πατριάρχου Ιωακείμ του Γ΄ και του αειμνήστου Μεγάλου Εκκλησιάρχου Χρυσάνθου στον ιερό ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Βαφεοχωρίου.

Προηγήθηκε Αρχιερατική Θεία Λειτουγία, κατά την οποία εκκλησιάστηκαν ο κ. Λάκης Βίγκας, Άρχοντας Μ. Χαρτοφύλακας της Μ.τ.Χ.Ε., πρόεδρος της κοινότητας Παναγίας Κουμαριώτισσας Νεοχωρίου, σύσσωμη η φιλοξενούσα κοινοτική επιτροπή με επικεφαλής τον πρόεδρό της κ. Χρυσοβαλάντη Τζαβίδη και αρκετοί ενορίτες και προσκυνητές από το Νιχώρι και την Πόλη.

Μετά το τέλος της επιμνημόσυνης δέησης μίλησε ο Αρχιμ. Τιμόθεος Ραϊλάκης Βρανάς, Ιερατικώς Προϊστάμενος της κοινότητας, γιά την μεγάλη προσφορά του Πατριάρχου Ιωακείμ του Γ΄ και του Μεγάλου Εκκλησιάρχου Χρυσάνθου υπέρ της Εκκλησίας γενικότερα και της κοινότητος Βαφεοχωρίου ειδικότερα.

Ακολούθησε υπαίθρια δεξίωση, την οποία η κοινοτική επιτροπή Βαφεοχωρίου παρέθεσε σ’ όλους τους προσκυνητές.

Οι ευχές του αοίδιμου Οικουμενικού Πατριάρχου Ιωακείμ του Γ,΄ του Μεγαλοπρεπή, γόνου του Βαφεοχωρίου και του Μεγάλου Εκκλησιάρχου Χρυσάνθου, πάλαι ποτέ εφημερίου Ευαγγελιστρίας, να συνοδεύουν τους διαδόχους τους, τους ανά την οικουμένη Βαφεοχωρίτες και όλους τους φίλους της κοινότητάς μας.

Βαφεοχώρι Κωνσταντινουπόλεως,

Τετάρτη, 17 Νοεμβρίου 2021.

Λόγος εἰς τά Ἱερά Μνημόσυνα

τοῦ ἀοιδίμου Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Ἰωακείμ Γ’ († 1912)

καί

τοῦ ἀειμνήστου Μεγάλου Ἐκκλησιάρχου Χρυσάνθου († 1971),

ἐκφωνηθείς τῇ Κυριακῇ, 14ῃ Νοεμβρίου 2021,

ἐν τῷ Ἱερῷ Ναῷ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου Βαφεοχωρίου Κωνσταντινουπόλεως.

Σεβασμιώτατε Μητροπολῖτα Κυδωνιῶν κ. Ἀθηναγόρα,

Ἀρχιερατικῶς Προϊστάμενε τῆς Περιφερείας Βοσπόρου.

Σᾶς ὑποδεχόμεθα σήμερον μετά μεγίστης χαρᾶς καί συγκινήσεως εἰς τό ἐρατεινόν Βαφεοχώριον τοῦ Καταστένου καί δή καί εἰς τό Θεομητορικόν Παλλάδιον τῆς Εὐαγγελιστρίας, ἔνθα ἐπί σειρᾷ πολλῶν ἐνιαυτῶν τό πανάγιον ὄνομα τοῦ Θεοῦ δοξάζεται, τό ἄχραντον πρόσωπον τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου μεγαλύνεται καί τά Θειότατα ἀδιαλείπτως τελεσιουργοῦνται.

Σᾶς ὑποδεχόμεθα, τῷ ὄντι, μετά μεγάλης χαρᾶς καί συγκινήσεως.

Χαρᾶς, διότι ἡ Ὑμετέρα Σεβασμιότης, τῇ δυνάμει τοῦ Ἁγίου καί Τελεταρχικοῦ Πνεύματος, ἐνδεδυμένη τήν τῆς ἀρχιερατείας χάριν, ἱερουργήσασα τό ἅγιον καί ἄχραντον σῶμα καί τό τίμιον αἷμα τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, μετέδωκε ταῦτα τοῖς ἱερεῦσι καί παντί τῷ λαῷ, εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καί ζωήν αἰώνιον.

Συγκινήσεως, καθώς ἐπί τῶν ἡμερῶν τῆς Ὑμετέρας Σεβασμιότητος, ὡς Ἀρχιερατικῶς Προϊσταμένου τῆς Περιφερείας Βοσπόρου, ἐτελέσθη, μετά παρέλευσιν πολλῶν ἐνιαυτῶν, τό ἱερόν μνημόσυνον τοῦ ἀοιδίμου Πατριάρχου Ἰωακείμ τοῦ Γ΄, εὐκλεοῦς γόνου τῆς ἡμετέρας Κοινότητος.

Εὐλογητός ὁ Θεός, ὁ καταξιώσας ἡμᾶς τῆς ἀναβιώσεως τοιαύτης θεοφιλοῦς καί θεαρέστου παραδόσεως, ὡς εἶναι ἡ τέλεσις τῶν ἐκκλησιαστικῶν μνημοσύνων, διά τούς προαναπαυσαμένους πατέρας ἡμῶν, τούς λαλήσαντας ἡμῖν τόν λόγον τοῦ Θεοῦ.

Σεβασμιώτατε, ἀγαπητή ὁμήγυρις.

Ὁ ἀοίδιμος Οἰκουμενικός Πατριάρχης Ἰωακείμ ὁ Γ΄ ἐγεννήθη ἐν Βαφεοχωρίῳ, ἐν ἔτει σωτηρίῳ χιλιοστῷ ὀκτακοσιοστῷ τριακοστῷ καί τετάρτῳ (1834). Γονεῖς του ὑπῆρξαν οἱ Δημήτριος καί Θεοδώρα Δεβετζῆ, τό δέ ὄνομα, τό ὁποῖον ἔλαβεν εἰς τό ἅγιον βάπτισμα ἦτο Χρῆστος.

Καἴτοι ἐστερήθη συστηματικῆς μορφώσεως, φύσις πάνυ ὀξυδερκής, κατάφερε νά ἀναπληρώσῃ τήν ἔλλειψιν ταύτην διά τῆς προσωπικῆς μελέτης.

Κατά τά νεανικά καί πρῶτα ἐφηβικά χρόνια τῆς ζωῆς τοῦ Πατριάρχου σπουδαίως ἐπέδρασεν ἐπ’ αὐτοῦ ἡ γνωριμία μετά τοῦ τότε Ἱερατικῶς Προϊσταμένου τῆς Κοινότητος Βαφεοχωρίου, ἱερομονάχου Χρυσάνθου τοῦ ἐκ Ρυσίου, τόν ὁποῖον ὁ τότε νεαρός Χρῆστος Δεβετζῆς ἠκολούθησεν εἰς Ρύσιον καί εἰς Ἅγιον Ὄρος.

Μετά τήν κοίμησιν τοῦ Χρυσάνθου ὁ υἱός Δεβετζῆ προσεκολήθη, τῇ συστάσει τοῦ Μητροπολίτου Γέροντος Κυζίκου Ἰωακείμ, τοῦ Χίου, εἰς τήν ὑπηρεσίαν τοῦ Ἀρχιερέως Πωγωνιανῆς, ἀκολουθήσας αὐτῷ ἐν Βλαχίᾳ, ἔνθα καί ἐχειροτονήθη διάκονος, λαβών τό ὄνομα Ἰωακείμ. Κατά τήν παραμονήν αὐτοῦ ἐν Βουκουρεστίῳ ἐξέμαθε τήν ρουμανικήν.

Ἀπό τοῦ ἔτους 1854 καί διά μίαν περίπου ἑξαετίαν (1854-1860) ὑπηρέτησεν ὡς διάκονος τῆς ἐν Βιέννῃ Ἑλληνικῆς Κοινότητος τοῦ Ἁγίου Γεωργίου. Ἐπιστρέφων βραδύτερον εἰς Κωνσταντινούπολιν ὁ νεαρός διάκονος ἔφερεν εἰς τάς ἑαυτοῦ πνευματικάς ἀποσκευάς ὡς ἀναπαλλοτρίωτον κτῆμα τήν γνῶσιν τῆς γερμανικῆς.

Ἅμα τῇ ἐκλογῇ τοῦ προστάτου αὐτοῦ, Μητροπολίτου Γέροντος Κυζίκου Ἰωακείμ, εἰς τόν Ἁγιώτατον, Ἀποστολικόν, Πατριαρχικόν καί Οἰκουμενικόν Θρόνον τῆς Κωνσταντινουπόλεως ὁ φέρελπις διάκονος προσελήφθη ἐν τῇ πατριαρχικῇ αὐλῇ, εὐόρκως ὑπηρετήσας, ἀρχικῶς μέν ὡς Δευτερεύων τῶν πατριαρχικῶν διακόνων, εἶτα δέ προήχθη εἰς τήν ἐπιτελικήν, καίριον καί ἐπίζηλον θέσιν τοῦ Μεγάλου Πρωτοσυγκέλλου.

Ἡ εὐθυνοφόρος διακονία τοῦ Μεγάλου Πρωτοσυγκέλλου Ἰωακείμ τοῦ Βυζαντίου εἰς τό Σεπτόν Κέντρον ἐτερματίσθη ἅμα τῇ παύσει τοῦ Πατριάρχου Ἰωακείμ τοῦ Β΄, τοῦ Χίου, ἐκ τῆς πατριαρχικῆς ἀρχῆς (1863). Τοιουτοτρόπως ὁ σεπτός συμπατριώτης ἡμῶν διέμεινεν ἐπί ἕν καί πλέον ἔτος «ἐφησυχάζων».

Ἕνεκεν τῆς ἀνεκτιμήτου βαρύτητος τοῦ ἑαυτοῦ χαρακτῆρος καί διά τῆς διακρινούσης αὐτόν πολιᾶς συνέσεως καί ἱκανότητος ἐξελέγη τριακονταετής ὑπάρχων τῇ ἡλικίᾳ, ἐπί τῆς Πατριαρχίας Σωφρονίου τοῦ Γ΄ (1863-1866), τοῦ ἀπό Ἀμασείας, Μητροπολίτης τῆς θρᾳκικῆς Μητροπόλεως Βάρνης, χειροτονηθείς εἰς ἐπίσκοπον τήν 11^ην Δεκεμβρίου τοῦ χιλιοστοῦ ὀκτακοσιοστοῦ ἑξηκοστοῦ τετάρτου ἔτους (1864).

Κατά τήν δεκαετῆ ἀρχιερατείαν του εἰς Βάρναν (1864-1874) ἐφέρετο, ὡς πατήρ, πατρικῶς καί φιλοστόργως πρός τό προσφιλές αὐτοῦ ποίμνιον, πόρρω ἀπέχων ἐθνοφυλετικῶν ἐξάρσεων καί διαχωρισμῶν.

Τήν αὐτήν μέσην ὁδόν, ὡς βασιλικήν, ὥδευσε καί ὅτε ἡ Μεγάλη τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία τόν ἐξαπέστειλε προβιβαζόμενον, πρός διαποίμανσιν τῆς Μητροπόλεως τῶν Θεσσαλονικέων. Ἐντός συντόμου χρονικοῦ διαστήματος ἡ καταλυτική παρουσία τοῦ Θεσσαλονίκης Ἰωακείμ (1874-1878) ἐπέφερε τήν εἰρήνευσιν τῶν διεστώτων εἰς τά κοινοτικά πράγματα τῆς Συμβασιλευούσης.

Οὕτως ἐπολιτεύθη, ποιμαίνων μετά χριστιανικῆς φρονήσεως καί συνετῆς συμπεριφορᾶς, ἀγαπώμενος ὑπό πάντων εἰς τοσοῦτον βαθμόν ὥστε, ὅτε τήν 4^ην Ὀκτωβρίου τοῦ χιλιοστοῦ ὀκτακοσιοστοῦ ἑβδομηκοστοῦ ὀγδόου (1878) ἔτους ἐξελέγη Ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης καί Οἰκουμενικός Πατριάρχης, πάντες, οἱ ἐν Θεσσαλονίκῃ καί οἱ ἐν Μακεδονίᾳ, ἐν μιᾷ καρδίᾳ ἐθρήνησαν τήν στέρησιν καί ἀποχώρησιν τοῦ καλοῦ αὐτῶν ποιμένος καί προστάτου.

Εἰς ἀμφοτέρας τάς ἑαυτοῦ Πατριαρχίας (1878-1884 καί 1901-1912) ὁ ἀοίδιμος Πατριάρχης Ἰωακείμ ὁ Γ΄ ἠργάσθη διά τό καλόν τοῦ πλησίον καί τῆς Ἐκκλησίας ἐν γένει· διά τοῦτο ἠγαπήθη ὑπερβαλλόντως ὑπό τοῦ κλήρου καί τοῦ λαοῦ.

Παρῆλθον ἑκατόν ἐννέα ἔτη ἐκ τῆς 13^ης Νοεμβρίου τοῦ χιλιοστοῦ ἐννεακοσιοστοῦ δωδεκάτου ἔτους (1912), ὅτε ἐξεδήμησεν εἰς Κύριον ὁ γεραρός ἡμῶν συμπατριώτης καί τό σεπτόν ὄνομα αὐτοῦ εἰσέτι μνημονεύεται ἐν συγκινήσει, διά τούς μυρίους κόπους καί μόχθους, οὕς ὁ ἀοίδιμος κατέβαλεν ὑπέρ τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας. Μεγαλυτέραν ἀπόδειξιν τῆς ἐπ’ ἀγαθῷ τῆς Ἐκκλησίας προσφορᾶς καί συμβολῆς τοῦ Ἰωακείμ τοῦ Γ΄, τοῦ καί Μεγαλοπρεποῦς ἐπιλεγομένου, δύναταί τις προσκομίσαι;

Ἡμεῖς δέ, οἱ ἐν Βαφεοχωρίῳ παροικοῦντες, ἀναμιμνησκόμεθα μετ’ εὐγνωμοσύνης καί ἐν Κυρίῳ ἐγκαυχήσεως τοῦ σεπτοῦ ὀνόματος αὐτοῦ, διά τάς πολλάς Πατριαρχικάς αὐτοῦ πρός ἡμᾶς δωρεᾶς, ἤτοι διά τάς δεσποτικάς εἰκόνας τοῦ τέμπλου καί τά λοιπά Πατριαρχικά ἀναθήματα, τά κατακοσμοῦντα τόν ἱερόν ἡμῶν Ναόν, διά τάς διόλου εὐκαταφρονήτους χρηματικάς δωρεάς ὑπέρ ἀνεγέρσεως καί συντηρήσεως σχολικῶν οἰκοδομῶν, διά τήν παροχήν ὑποτροφιῶν πρός τούς ἑαυτοῦ συμπατριώτας δι’ ἀνωτέρας σπουδάς, διά τήν προσπάθειαν ἀναδείξεως τῆς τοπικῆς ἱστορίας τῆς Κοινότητος ἡμῶν, μέσω τῆς ἐξευρέσεως καταλλήλου πρός τοῦτον συγγραφέως.

Σεβασμιώτατε, ἀδελφοί χριστιανοί.

Εἴ γε πάντα ταῦτα, ἕνεκεν κόνεως ἤ σήψεως ἤ πυρός ἤ δυσμενῶν καιρικῶν περιστάσεων, παρελεύσονται καί τῇ λήθῃ παραδοθήσονται, ἡ σεπτή Πατρική καί Πατριαρχική εὐχή καί εὐλογία Ἰωακείμ τοῦ Γ΄, διά τήν Κοινότητα Βαφεοχωρίου καί τούς συμπατριώτας αὐτοῦ οὐ μή παρελεύσονται ἕως τῆς συντελείας τῶν αἰώνων.

Ἀλλ’ ἐνταῦθα, τοῦ λόγου περατουμένου, δέν δύναμαι παρασιωπῆσαι καί τό ὅτι ἐφέτος συμπληροῦται πεντηκονταετία (1971-2021) ἐκ τῆς πρός Κύριον ἐκδημίας τοῦ ἀειμνήστου Μεγάλου Ἐκκλησιάρχου Χρυσάνθου.

Ὁ ἀείμνηστος Χρύσανθος ἐγεννήθη ἐν ἔτει χιλιοστῷ ὀκτακοσιοστῷ ὀγδοηκοστῷ πέμπτῳ (1885) καί ὑπῆρξεν υἱός τοῦ Σάββα Μπρόκα ἤ Πρόκα.

Κατά τήν προφορικήν μαρτυρίαν τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Καρπάθου καί Κάσου κ. Ἀμβροσίου εἰς τόν γράφοντα, ὁ ἱερομόναχος Χρύσανθος ὑπῆρξεν ἀδελφός τῆς ἐν Ἁγίῳ Ὄρει Ἱερᾶς Μονῆς τῶν Ἰβήρων.

Διηκόνησεν εὐδοκίμως ἐπί σειρᾷ πολλῶν ἐνιαυτῶν, ὡς Ἱερατικῶς Προϊστάμενος τῆς ἐνταῦθα Κοινότητος τοῦ Βαφεοχωρίου.

Ἐπί τῆς Πατριαρχίας Ἀθηναγόρου (1948-1972) ἐκλήθη εἰς τά Πατριαρχεῖα, γενόμενος Μέγας Ἐκκλησιάρχης.

Ἐκοιμήθη τήν 5^ην Αὐγούστου τοῦ χιλιοστοῦ ἐννεακοσιοστοῦ ἑβδομηκοστοῦ πρώτου ἔτους (1971) καί ἐτάφη τήν ἑπομένην εἰς τό κοινοτικόν κοιμητήριον ἡμῶν. Ἡ ἐξόδιος ἀκολουθία ἐψάλη ὑπό τοῦ Ἐπισκόπου Σκοπέλου Ἀλεξάνδρου (1964-1980), Ἀρχιερατικῶς Προϊσταμένου τῆς Περιφερείας Βοσπόρου.

Ὁ ἀείμνηστος Χρύσανθος κατέλειπε φήμην ἀγαθοῦ καί συνετοῦ ἀνδρός καί ἐν ταὐτῷ δοκίμου ἐργάτου τοῦ Εὐαγγελίου.

Συνελόντι εἰπεῖν, ἐν τοῖς προσώποις τῶν μακαρία τῇ λήξῃ γενομένων ἀοιδίμου Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Ἰωακείμ τοῦ Γ΄ καί ἀειμνήστου Μεγάλου Ἐκκλησιάρχου Χρυσάνθου ἡ Κοινότης Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου Βαφεοχωρίου πάνυ σεμνύνεται καί συγκεκινημένη βοᾷ·

Ἀνάπαυσον Κύριε τάς ψυχάς τῶν δούλων Σου ἐν σκηναῖς δικαίων, ἐν χώρᾳ ζώντων, ἐν κόλποις Ἀβραάμ, μετά πάντων τῶν εὐαρεστησάντων Σοι εὐσεβῶν Πατριαρχῶν καί ποιμένων.

Εἴη ἡ μνήμη αὐτῶν αἰωνία!

Ἔγραφον ἐν Βαφεοχωρίῳ ἐν ἔτει ,βκα΄

μηνί Νοεμβρίῳ ιδ’.

† Ἀρχιμανδρίτης Τιμόθεος Ραϊλάκης Βρανᾶς

Ἱερατικῶς Προϊστάμενος

Κοινότητος Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου

Βαφεοχωρίου.