Ὁμιλία τῆς Α. Θ. Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου κατά τήν Δοξολογίαν εἰς τόν Ἱερόν Ναόν Ἁγίου Ἀνδρέου, South Bend
Ἱερώτατε Ἀρχιεπίσκοπε Ἀμερικῆς κύριε Ἐλπιδοφόρε,
Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Σικάγου κύριε Ναθαναήλ, καί λοιποί ἀδελφοί Ἱεράρχαι,
Εὐλαβέστατοι κληρικοί,
Ἐντιμολογιώτατοι Ἄρχοντες Ὀφφικιάλιοι,
Προσφιλέστατα τέκνα ἐν Κυρίῳ,
Εὐδοκίᾳ καί χάριτι τοῦ πανοικτίρμονος Θεοῦ, τοῦ ἀεί δαψιλεύοντος τῇ Ἁγίᾳ Αύτοῦ Ἐκκλησίᾳ καί τῷ Γένει ἡμῶν σωτήρια δωρήματα καί πᾶσαν δόσιν ἀγαθήν, εὑρισκόμεθα, μετά τῆς τιμίας ἡμῶν συνοδείας, ἐν τῷ μέσῳ ὑμῶν. Χαιρόμεθα διά τήν συνάντησιν πρόσωπον πρός πρόσωπον, διά τήν πανηγυρικήν Δοξολογίαν, διά τήν φιλοξενίαν, διά τόν εἰλικρινῆ σεβασμόν σας πρός τό ταπεινόν ἡμῶν πρόσωπον, ὁ ὁποῖος ἀπευθύνεται πάντοτε πρός τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον, τόν ὕπατον θεσμόν τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦ Γένους.
Εὐχαριστοῦμεν ὁλοκαρδίως, προσφιλέστατε ἀδελφέ ἄγιε Σικάγου, διά τήν εὐγενῆ προσφώνησιν. Σᾶς συγχαίρομεν δι᾿ ὅσα ἐπράξατε διά τήν θεοτήρητον μεγάλην Μητρόπολιν Σικάγου κατά τό σύντομον διάστημα τῆς ποινμαντορίας σας, μετ᾿ ἐνθέου ζήλου, δυναμισμοῦ καί πλήρους ἀφοσιώσεως εἰς τό θεάρεστον ἔργον σας. Νά μή λησμονῆτε, ὅτι αὐτά τά ὁποῖα πάντες πράττομεν εἶναι ἔργον τοῦ Κυρίου, τό ὁποῖον ἐπιτελεῖται δι᾿ ἡμῶν ἐν τῇ κοινωνίᾳ τῆς Ἐκκλησίας. Κατορθοῦμεν τά πάντα «διά τοῦ ἀγαπήσαντος ἡμᾶς» (Ρωμ. η’, 37), στοιχοῦντες τοῖς οὐρανίοις προστάγμασιν Αὐτοῦ.
Ἡ πίστις εἰς Χριστόν, τόν σεσαρκωμένον προαιώνιον Λόγον τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἡ λυτρωτική ἀπάντησις εἰς τά ἔσχατα ἐρωτήματα τοῦ ἀνθρώπου. Δέν ὑπάρχει πραγματική ὁλοκλήρωσις τῆς ἀνθρωπίνης ὑπάρξεως χωρίς τόν Χριστόν ὡς «ὁδόν», ὡς «ἀλήθειαν» καί ὡς «ζωήν» (πρβλ. Ἰωάν. ιδ’, 6). Ὁ Χριστός μᾶς καλεῖ νά ἐξαγγέλλωμεν τό Εὐαγγέλιόν του, νά καθιστάμεθα τό «ἄλας τῆς γῆς», νά τοποθετῶμεν τόν λύχνον «ἐπί τήν λυχνίαν», νά ἀναδεικνυώμεθα «πλησίον»πρός πάντας τούς «ἐμπεσόντας εἰς τούς ληστάς», νά συμπαριστάμεθα πρός τούς ἀδελφούς Αὐτοῦ τούς ἐλαχίστους, κατά τούς συγκλονιστικούς λόγους Του: «ἐφ᾿ ὅσον ἐποιήσατε ἑνί τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοί ἐποιήσατε» (Ματθ. κε’, 40). Ἐν τῷ πνεύματι τούτῳ, ἀναφωνεῖ ὁ Προκάτοχος τῆς ἡμῶν Μετριότητος Θεολόγος Γρηγόριος: «Ἕως ἐστί καιρός, Χριστόν ἐπισκεψώμεθα, Χριστόν θεραπεύσωμεν, Χριστόν θρέψωμεν, Χριστόν ἐνδύσωμεν, Χριστόν συναγάγωμεν, Χριστόν τιμήσωμεν» (PG 35, 909).
Ποτέ εἰς τήν ἱστορικήν της πορείαν, ἡ ἐσωστρέφεια δέν ἐξέφραζεν οὐσιαστικῶς τήν Ἐκκλησίαν καί ποτέ, ὅταν ἠσκήθη, δέν τήν ὠφέλησεν. Ἡ κλειστότης καί ἡ ἀδιαφορία διά τήν ἱστορίαν καί τάς περιπετείας τῆς ἀνθρωπίνης ἐλευθερίας δέν εἶναι ἡ θεολογικῶς καί ἐκκλησιολογικῶς ὀρθή κατανόησις τοῦ «οὐκ ἐκ τοῦ κόσμου» χαρακτῆρος τῆς Ἐκκλησίας. Ὡς ἔχει προσφυῶς λεχθῆ, ἡ Ἐκκλησία δέν εἶναι «ὁ ἀντίπαλος τῆς ἱστορίας», ἀλλά «ὁ ἐλευθερωτής της». Διά νά δρᾷ ὡς ἀπελευθερωτική καί μεταμορφωτική δύναμις, ἡ Ἐκκλησία πρέπει νά γνωρίζῃ τόν ἑκάστοτε σύγχρονον ἄνθρωπον καί τόν πολιτισμόν, ἐντός τοῦ ὁποίου ἐκτυλίσσεται ἡ ζωή του, νά ἀξιολογῇ τάς προκλήσεις καί τάς θετικάς προοπτικάς του.
Ὑμεῖς, Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Σικάγου, γνωρίζετε καλῶς τό πολιτισμικόν πλαίσιον, ὅπου καλεῖσθε νά ἐπιτελῆτε τό πνευματικόν καί ποιμαντικόν ἔργον σας. Γνωρίζετε τάς ὑπαρξιακάς ἀναζητήσεις καί τά προβλήματα τῶν πιστῶν, καί πρωτίστως τῶν νέων, οἱ ὁποῖοι, ὡς ἀπεφάνθη ἡ Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας (Κρήτη 2016), «εἶναι ὄχι ἁπλῶς τό ῾μέλλον᾿ τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά ἡ ἐνεργός ἔκφρασις τῆς φιλοθέου καί φιλανθρώπου ζωῆς αὐτῆς ἐν τῷ παρόντι» (Ἐγκύκλιος, § 7).
Αἱ θεοδώρητοι ἀξίαι τῆς Ὀρθοδόξου ἡμῶν παραδόσεως, Ἱερώτατοι ἀδελφοί καί ἀγαπητά τέκνα, συγκροτοῦν σήμερον ἐναλλακτικήν πρότασιν πολιτισμοῦ, εἰς τό κέντρον τοῦ ὁποίου εὑρίσκεται ἡ κοινή «ἐλευθερία» καί ἡ «κοινωνία τῶν προσώπων». «Πολιτισμός τοῦ προσώπου» εἶναι ἡ ζωή ὡς εὐχαριστία, ἡ εὐχαριστιακή χρῆσις τῆς δημιουργίας, ἡ χαρά τῆς ζωῆς ὡς σχέσις, ἡ βίωσις τῆς ἐλευθερίας ὡς ἀγάπης. Εἶναι ἡ εἰρήνη τοῦ Χριστοῦ, ἡ ὁποία δέν ἀναφέρεται μόνον εἰς τήν πνευματικήν εἰρήνην, ἀλλά καί εἰς τήν ἐξωτερικήν, κοινωνικήν εἰρήνην, τήν ὑπέρβασιν τῆς βίας καί τῆς ἐπιθετικότητος εἰς τάς σχέσεις τῶν ἀνθρώπων καί τῶν κοινωνιῶν. Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία προσεύχεται ὑπέρ τῆς εἰρήνης τῆς «ὑπερεχούσης πάντα νοῦν» (Φιλ. δ’, 7) καί «ὑπέρ τῆς εἰρήνης τοῦ σύμπαντος κόσμου». Ὀρθόδοξος τρόπος τοῦ βίου εἶναι, ἐξόχως, ἡ πρόγευσις τῆς φωτοχυσίας τῶν Ἐσχάτων ἐν τῇ ζωῇ τῆς Ἐκκλησίας, εἶναι ἡ ἐλπίς τῆς αἰωνιότητος, χωρίς τήν ὁποίαν ὁ βίος καί τά ἔργα μας ἔχουν τό στῖγμα τῆς ματαιότητος.
Μέ αὐτά τά αἰσθήματα καί τάς σκέψεις, ἐκφράζομεν ὑμῖν, ἅγιε Ἀδελφέ, ἅπαξ ἔτι, πολλάς εὐχαριστίας διά τήν θερμήν ὑποδοχήν καί τήν ἀφειδώλευτον ἀγάπην σας, καί δεόμεθα τοῦ Δομήτορος τῆς Ἐκκλησίας νά εὐλογῇ τήν διακονίαν σας, ἐπ᾿ ἀγαθῷ τοῦ ἐμπεπιστευμένου ὑμῖν ὑπό τῆς Μητρός Ἐκκλησίας λαοῦ τοῦ Θεοῦ, πρός τόν ὁποῖον ἀπευθύνομεν πατρικόν χαιρετισμόν καί τήν Πατριαρχικήν ἡμῶν εὐλογίαν, καί τόν συγχαίρομεν διά τήν πιστότητα εἰς τάς παραδόσεις τοῦ Γένους καί διά τόν σεβασμόν του πρός τόν Οἰκουμενικόν Θρόνον. Ὁ πάνδωρος Κύριος νά σᾶς σκέπῃ ὅλους καί νά ὁδηγῇ τά βήματά σας εἰς ὁδούς εὐθείας!
