ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΡΕΣΒΥ ΑΛΕΞΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗ ΣΤΗ ΓΕΝΕΥΗ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗΣ

Το μέλλον της Πολίτικης Ρωμιοσύνης
Διάλεξη του Πρέσβυ ε.τ. Αλέξη Αλεξανδρή στη Γενεύη (15.1.2018) 

Με πρωτοβουλία του «Συλλόγου Ελλήνων εκ Κωνσταντινουπόλεως στην Ελβετία» (ΣΕΚΕ) και φιλοξενούντος του Αρχιεπισκόπου Τελμησού κ. Ιώβ, Μονίμου Αντιπροσώπου του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο «Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών», στις 15 Ιανουαρίου πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα τελετών του Διαχριστιανικού αυτού οργανισμού Εσπερίδα αφιερωμένη στην Πολίτικη Ρωμιοσύνη, με κύριο ομιλητή τον Κωνσταντινουπολίτικης καταγωγής Πρέσβυ ε.τ. Αλέξη Αλεξανδρή. 

Μετά το «ευ παρέστητε» του Προέδρου του ΣΕΚΕ κ. Νικολάου Αναγνωστοπούλου, χαιρετισμό απηύθυνε η Πρέσβυς της Ελλάδος στην Ελβετία κυρία Χαρά Σκολαρίκου, αναφερθείσα στις αγαθές αναμνήσεις της από την Πόλη, την εποχή που ήταν Γενική Πρόξενος στη Σμύρνη, όπως και στην αγαστή συνεργασία της με τον ομιλητή της βραδυάς. 

Στη συνέχεια, τον λόγο έλαβε ο κ. Αλεξανδρής και ανέπτυξε το θέμα: «Το μέλλον της Πολίτικης Ρωμιοσύνης και ο ρόλος των Κωνσταντινουπολιτών Ελλήνων του Εξωτερικού». 

Ο ομιλητής, αφού πρώτα μίλησε για το λαμπρό παρελθόν της Ομογένειας, που κατά τη διάρκεια της Διασυμμαχικής κατοχής της Πόλης αριθμούσε 360.000 ρωμιούς κατοίκους και διατηρούσε ένα εκτενές δίκτυο πολιτικής, εκκλησιαστικής, εκπαιδευτικής και κοινωνικής οργάνωσης, υπό την ηγεσία του εθναρχικού κέντρου, δηλαδή του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αναφέρθηκε ακολούθως στην πληθυσμιακή αιμορραγία του ελληνικού στοιχείου που έλαβε ιλιγγιώδεις διαστάσεις την δεκαετία 1965-1975 εξ αιτίας της εθνικιστικής πολιτικής που εφάρμοσαν διαδοχικές κεμαλικές κυβερνήσεις σε βάρος της, και η οποία συνεχίσθηκε, με αποτέλεσμα ο ελληνικός πληθυσμός στην Πόλη να αποτελείται σήμερα από 2,000 με 3,000 το πολύ άτομα. 

Ωστόσο, παρατήρησε ο κ. Αλεξανδρής, πάρα τις δοκιμασίες και τους διωγμούς που υπέστη, η Ρωμιοσύνη κατάφερε να επιβιώσει και να διατηρήσει την αναγνωσιμότητα της στην Τουρκία, διαφυλάττοντας μέχρι σήμερα, τον ιστορικό προσδιορισμό και την πολλαπλή σπουδαιότητα της ως μειονότητα. Το αξιόλογο πλέγμα κοινοτήτων, Ναών, μοναστηριών, αγιασμάτων, κοιμητηρίων, ομογενειακών σχολείων, φιλανθρωπικών αδελφοτήτων, και βακουφικών ακινήτων, συμπεριλαμβανομένου του Νοσοκομείου Βαλουκλή, αποτελούν το υπόβαθρο και το στήριγμα της συνεχιζόμενης ελληνικής μειονοτικής παρουσίας. Όλα αυτά συνιστούν την ραχοκοκαλιά της ύπαρξης της Πολίτικης Ρωμιοσύνης σήμερα. Και φυσικά, ο ακρογωνιαίος λίθος της ομογενειακής υπόστασης και ο κατεξοχήν πόλος συσπείρωσης και αναφοράς για τους Ρωμιούς αποτελεί το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Αν η ομογένεια υπήρξε ιστορικά ο φυσικός αιμοδότης του Φαναρίου, το Πατριαρχείο παραμένει ο εγγυητής της συμπαγούς ύπαρξης της Ρωμιοσύνης στην σημερινή Τουρκία. Ακριβώς στο πλαίσιο των προσπαθειών και της αρωγής του προς το ποίμνιο του, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος έθεσε υπό την αιγίδα του το πρώτο διεθνές επιστημονικό συνέδριο των απανταχού Ρωμιών στην Κωνσταντινούπολη το 2006, ορόσημο στην ιστορία του ελληνισμού της Πόλης, κατά το οποίο έγινε μια αποτίμηση της κατάστασης της μειονότητας και καταγράφηκαν διάφορες προτάσεις για το μέλλον της. Τα συμπεράσματα του Συνεδρίου αυτού είχαν τον χαρακτήρα ενός οδικού χάρτη για την ανασυγκρότηση της Ρωμιοσύνης σε τέσσερις κομβικούς τομείς το δημογραφικό, την παιδεία, την κοινοτική οργάνωση και τα μειονοτικά ιδρύματα.

Πολλοί εκπρόσωποι της νεώτερης γενιάς, τόνισε ο κ. Αλεξανδρής, ακολουθώντας το παράδειγμα του Πατριάρχη τους, που δεν διστάζει να διεκδικεί ευθαρσώς τα δίκαια της Ομογένειας, είχαν το θάρρος να προσφύγουν για διάφορες υποθέσεις τουρκικών αυθαιρεσιών και καταπατήσεων των μειονοτικών δικαιωμάτων στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ξεκινώντας με την προσφυγή της βακουφικής διοίκησης της Μεγάλης του Γένους Σχολής, την οποία ακολούθησε η επιτυχημένη προσφυγή του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο ίδιο ευρωπαϊκό δικαστήριο για την επιστροφή του Ορφανοτροφείου Πριγκήπου, ανοίγοντας με τον τρόπο αυτό τον δρόμο για την ικανοποίηση και άλλων αιτημάτων της ελληνορθόδοξης κοινότητας. Το κατόρθωμα αυτό συνάρπασε την δημοκρατική μερίδα της τουρκικής κοινής γνώμης, που έχει πλέον συνειδητοποιήσει το μεγάλο σφάλμα της εκδίωξης του ελληνικού στοιχείου και του ρωμαίικου πολιτισμού από την ευρύτερη κοινωνία τους.
Ωστόσο, παρατήρησε ο ομιλητής, η ελληνική μειονότητα δεν κατάφερε να επωφεληθεί πλήρως από το θετικό κλίμα της περιόδου 2003-2013, καθώς οι ενέργειες και τα μέτρα για ανασυγκρότηση που ελήφθησαν εκ μέρους της ομογένειας, δυστυχώς, δεν είχαν συλλογική αποδοχή. Και τούτο διότι ορισμένοι κοινοτάρχες προτιμούν να δρουν και να «πολιτεύονται» μεμονωμένα, υποσκάπτοντας έτσι συλλογική πρωτοβουλία. Το σοφό, όμως ρητό «ισχύς εν τη ενώσει» δεν αφήνει χώρο για αποκλεισμούς και καχυποψίες. Η συνεννόηση και συνέργεια συνιστούν, συνέχισε, βασική προϋπόθεση για την αντιμετώπιση καίριων θεμάτων, όπως το δημογραφικό, η ελληνική παιδεία, η ελληνομάθεια, η μεταλαμπάδευση της ρωμαίικης ταυτότητας μας στις επόμενες γενεές, η σύνταξη ενός Κανονισμού Λειτουργίας των ευαγών ιδρυμάτων, η ένταξη των Ορθοδόξων Αντιοχέων και των νεο-Πολιτών στους κόλπους της κοινότητας μας, η απόκτηση ενός Ρωμαίικου Πολιτιστικού Κέντρου, η συλλογική διαχείριση καίριων θεμάτων, αλλά και η περίθαλψη των αδυνατότερων μελών της κοινότητας. Η εμπειρία της μέχρι στιγμής πορείας του ΣΥΡΚΙ, του συλλογικού αυτού φορέα της ομογένειας, δείχνει ότι για την ορθολογική και αποτελεσματική λειτουργία των ιδρυμάτων μας χρειάζονται, από τη μια πλευρά κοινώς αποδεκτοί κανόνες λειτουργίας και εποπτείας και από την άλλη, κοινοτική σύμπνοια και πειθαρχία.

Κατά την άποψη του ο ομιλητού, σε μια εποχή κατά την οποία η Πολίτικη Ρωμιοσύνη βρίσκεται σε ένα κομβικό σταυροδρόμι, η ύπαρξη ρωμαίικων κοινοτήτων σε όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου, παρέχει ένα ισχυρό πλεονέκτημα. Υπολογίζεται ότι τα τελευταία εξήντα χρόνια περίπου 90.000 Κωνσταντινουπολίτες, Ίμβριοι και Τενέδιοι έχουν βρει καταφύγιο στην Ελλάδα, ενώ άλλοι 30.000 ομογενείς μετακόμισαν στην Αμερική, τον Καναδά, την Αυστραλία και τη Δυτική Ευρώπη. Η «Οικουμενική Ομοσπονδία Κωνσταντινουπολιτών» (ΟΙ.ΟΜ.ΚΩ.), που ιδρύθηκε μετά το Συνέδριο του 2006, στοχεύει ακριβώς στην αλληλεγγύη και συνεργασία των εκπατρισθέντων Πολιτών με τους Ρωμιούς που συνεχίζουν να ζουν στην γενέτειρά τους, και τούτο προκειμένου να προβληθούν και προωθηθούν τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ελληνορθόδοξη μειονότητα της Τουρκίας.

Τερματίζοντας την ως άριστα τεκμηριωμένη ομιλία του, ο κ. Αλεξανδρής, φέροντας ως παράδειγμα τον Σύλλογο Κωνσταντινουπολιτών Ελβετίας που κινητοποιείται στα πλαίσια Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Μειονοτήτων του ΟΗΕ και προβάλλει ζητήματα αφορώντα στη ελληνορθόδοξη μειονότητα της Τουρκίας, έκαμε έκκληση στις κοινότητες των Ρωμιών σε άλλα μεγάλα κέντρα της διασποράς, και παραμένουν μακριά από τα φλέγοντα ζητήματα της ομογένειας, να ασχοληθούν με τα επείγοντα θέματα της Πολίτικης Ρωμιοσύνης που συνεχίζει να δίνει ένα άνισο αγώνα επιβίωσης. Η ενεργός βοήθεια και συνδρομή των εκπατρισμένων συμ-Πολιτών της Ευρώπης, της Αμερικής και της Αυστραλίας έχει καθοριστική σημασία, τόνισε.
Την ομιλία ακολούθησε ενδιαφέρουσα συζήτηση.

Την Εσπερίδα τίμησαν με την παρουσία τους ο Μητροπολίτης Ελβετίας κ. Ιερεμίας, συνοδευόμενος από κληρικούς συνεργάτες του, η Πρέσβυς της Ελλάδος στην Ελβετία κ. Χαρά Σκολαρίκου, η Μόνιμη Αντιπρόσωπος της Ελλάδος στον ΟΗΕ Πρέσβυς κ. Άννα Κόρκα, ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος, Πρέσβυς κ. Ἀγγελος Υψηλάντης, εκπρόσωποι Ελληνικών και Φιλελληνικών Συλλόγων της Ελβετίας, μέλη της Εταιρείας Πολιτισμού & Κοινωνικής Ανάπτυξης Μακεδονίας Θράκης, και πλήθος κόσμου. 

Γ.Θ.Τ.