Στα δύο αλησμόνητα νησιά της Παναγίας μας, την Ιμβρο και την Τένεδο, με τις λίγες εκατοντάδες Ελλήνων να ζούνε κάτω από τη σκέπη της (σ.σ.: οι δύο μητροπόλεις των νησιών είναι αφιερωμένες στην Κοίμηση της Θεοτόκου, ενώ και η Χώρα της Ιμβρου ονομάζεται Παναγία), μια ρωμαλέα μορφή με όπλο την πίστη του στέκεται λες και είναι ο «Παπαφλέσσας της Παναγιάς» σαν άγρυπνος φρουρός Της, κρατώντας Θερμοπύλες.
Εκεί, στα νησιά όπου κάποτε ο Ελληνισμός μεγαλουργούσε, πριν χαθούν από την αγκαλιά της μάνας Ελλάδας μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, ο μητροπολίτης Ιμβρου και Τενέδου Κύριλλος (κατά κόσμον Ιωάννης Συκής), με καταγωγή από τις Κυδωνιές της Μικράς Ασίας, είναι ο φωτεινός ποιμένας όσων απέμειναν να ζουν με την Ελλάδα φωλιασμένη στην ψυχή τους!
Εκεί όπου τον Δεκαπενταύγουστο προς τιμήν της Κοιμήσεως της Θεοτόκου γεμίζουν ακόμα και από Ελληνες από όλα τα μέρη του κόσμου που πατάνε τα άγια χώματα για να τιμήσουν τη Χάρη της. Εχοντας περάσει πέντε χρόνια από την ενθρόνιση του άγιου δεσπότη (τελέστηκε με συγκίνηση και κατάνυξη στις 18 Ιουλίου του 2020 στον Μητροπολιτικό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στην πετρόκτιστη και γραφική πρωτεύουσα της Ιμβρου, που ονομάζεται Παναγία), η «Espresso» έχει την τιμή και την ευλογία να συνομιλήσει μαζί του σε μια σπάνια συνέντευξη-εξομολόγηση ψυχής!
Ο ίδιος, μεταξύ άλλων, μίλησε και για την προσπάθεια του Οικουμενικού Πατριαρχείου, της μητρόπολής του, αλλά και ιδιωτών ευεργετών όπως του κ. Αθανάσιου Μαρτίνου, για την αναστήλωση 450 ξωκλησιών σε Ιμβρο και Τένεδο, ώστε να τοποθετήσουν ξανά τους Σταυρούς και τα καμπαναριά τους, να φτιάξουν τα τέμπλα τους, να τους δώσουν ζωή ζητώντας από τη μάνα Ελλάδα να μην ξεχάσει ποτέ τους Ρωμιούς της Ιβρου και της Τενέδου!
Σεβασμιότατε, η γιορτή της Κοίμησης της Θεοτόκου θα γίνει φέτος στον ανακαινισμένο ναό στην Τένεδο! Ενα θαύμα και αυτό της Παναγίας μας, έτσι δεν είναι;
Την ευλογία Της να έχουμε και χρόνια πολλά σε όλο τον Ελληνισμό και στους χριστιανούς ανά την οικουμένη. Ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου στην Τένεδο με το επιβλητικό καμπαναριό του, ύψους 28 μέτρων (έργα και τα δύο του 19ου αιώνα), αποτελεί το σήμα κατατεθέν του μικρού μας νησιού, στην είσοδο των Δαρδανελίων. Η ολιγομελής κοινότητα των Ρωμιών της Τενέδου χαίρεται πολύ που θα δει ξανά την εκκλησία της όπως της αξίζει. Ο ιερός ναός χτίστηκε από τον μητροπολίτη Μυτιλήνης Καλλίνικο και ήταν εδώ και καιρό υπό κατάρρευση, με το τετραώροφο καμπαναριό, χτισμένο και αυτό το 1893 από την οικογένεια Καβούνη, να έχει χτυπηθεί από τους σεισμούς που πλήττουν την περιοχή. Και ενώ το 2004 το καμπαναριό επισκευάστηκε από την τουρκική κυβέρνηση, τόσο το 2004 όσο και το 2018 ήταν αναγκαίες και οι εργασίες ανακαίνισης του ναού! Πλέον τα έργα ολοκληρώνονται σύντομα με χρηματοδότηση του άρχοντα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, εφοπλιστή Αθανάσιου Μαρτίνου, έργα κόστους 2.000.000 ευρώ! Τα θυρανοίξια έγιναν από τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Τένεδο στις 25, 26 και 27 Ιουλίου 2025, με την παρουσία του κ. Μαρτίνου, στο ιστορικό πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής.
Εχετε όμως και μεγάλο πανηγύρι και στην Ιμβρο, καθώς στη Χώρα, που ονομάζεται Παναγία, εορτάζει και η μητρόπολη, που είναι και αυτή αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Είναι η Παναγία μας αφορμή συνάντησης για τους απανταχού ορθοδόξους;
Στο πανηγύρι της Παναγίας τον Δεκαπενταύγουστο θα μαζευτούν μέχρι και 2.000 Ελληνες! Στο πανηγύρι μοιράζεται δωρεάν το «κεσκέσι», ένα παραδοσιακό φαγητό με κρέας και ντομάτα. Αλλά και όλη η Ιμβρος έχει εξωκλήσια αφιερωμένα στην Παναγία μας, δεν είναι μόνο ο μητροπολιτικός ναός που εορτάζει. Και στα επτά χωριά της Ιμβρου υπάρχουν εκκλησίες αφιερωμένες στην Παναγία. Ο ναός στο χωριό των Αγριδίων, που είναι και αυτός αφιερωμένος στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, γιορτάζει τον Δεκαπενταύγουστο. Αλλά σε όλα τα χωριά μας γίνονται πανηγύρια για την προστάτιδά μας, την Παναγία μας. Θαυματουργή είναι και η Παναγία η Μπαλωμένη. Είναι χτισμένη στη μέση μιας κάθετης σχεδόν πλαγιάς που κατεβαίνει ως τη θάλασσα απέναντι από τη Σαμοθράκη. Η τοποθεσία λέγεται Μεσάδι. Ο δρόμος είναι γεμάτος κακοτοπιές, περνάει ανάμεσα σε γκρεμούς και χαράδρες, αυτό όμως δεν εμποδίζει τους προσκυνητές να πηγαίνουν δύο ώρες δρόμο με τα πόδια και πολλές φορές ξυπόλητοι. Οι πιο πολλοί πηγαίνουν με τα πόδια και όχι με άδεια χέρια. Αλλος σηκώνει στην αγκαλιά ένα παιδί που το έδωσε η χάρη της ή το έσωσε από βαριά αρρώστια, άλλος κουβαλάει στον ώμο έναν τενεκέ λάδι, άλλος ένα κουτί από κεριά, ό,τι έχουν τάμα. Και όλοι αυτοί οι προσκυνητές περπατάνε ξυπόλητοι, πάνω σε πέτρες που καίνε από τον αυγουστιάτικο ήλιο, τα ξερά ξύλα και τα αγκάθια. Δεν είναι μόνο η προσφορά, αλλά και η δοκιμασία στην οποία υποβάλλουν τον εαυτό τους, μια δοκιμασία όμως που φέρνει χαρά και ικανοποίηση, γιατί οι ίδιοι ούτε κούραση ούτε πόνο αισθάνονται και ούτε κανένα σημάδι κακουχίας φαίνεται στα πόδια τους. Απίστευτο με τα μέτρα της λογικής, λογικό όμως με τα σταθμά της πίστης… Κάθε 18 Αυγούστου στην Ιμβρο απόγονοι Ελλήνων από όλο τον πλανήτη δίνουν ραντεβού με προορισμό να φτάσουν ξυπόλητοι στην Παναγία την Μπαλωμένη!
H τιτάνια προσπάθεια να δοθεί ξανά πνοή στα 350 ξωκλήσια της Ιμβρου για να μείνει όρθια η Ορθοδοξία
Υπάρχει πρόγραμμα αναστήλωσης, λοιπόν, σε όλα τα εξωκλήσια της Ιμβρου και της Τενέδου;
Ναι, πρόκειται για ένα ευρύτερο πρόγραμμα της μητροπόλεως, κατά το οποίο θα αναστηλωθούν 350 εξωκλήσια της Ιμβρου! Θα φτιαχτούν οι τοίχοι, αυλές, καμπαναριά, θα τοποθετηθούν σταυροί, τέμπλα, αγιογραφίες. Η συντήρηση και η ανοικοδόμηση των εκκλησιών και των εξωκλησιών της Ιμβρου και της Τενέδου είναι μέγιστης σημασίας, καθώς η ιστορία των Ρωμιών στην Ιμβρο και την Τένεδο είναι συνυφασμένη με τη θρησκευτική ζωή, τα ήθη και τα έθιμα. Είναι σημαντικό για εμάς να λειτουργούμε τα ξωκλήσια μας, που είναι αφιερωμένα σε όλους τους αγίους μας.
Τα επισκέπτεστε όλα;
Φυσικά. Γραφικά ξωκλήσια υπάρχουν στον Αγιο Δημήτριο στα Αγρίδια, ο Ταξιάρχης στο Παλαβάδο, ο Αγιος Γεώργιος στα Αγρίδια, ο Αγιος Νικόλαος στο Κάστρο, ο Αγιος Ανδρέας στο Κάστρο, ο Αγιος Ευστράτιος στο Βαλανάρι, η Αγία Αννα στο Κουρνιαδό, ο Αγιος Δημήτριος στο Γλυκύ της Ιμβρου. Τα ξωκλήσια μας είναι το λιμάνι των ορθοδόξων, η ψυχή μας! Ο τόπος προσευχής, δύναμης, γαλήνης, ψυχικής ανάτασης, ελπίδας και συνάντησης των χριστιανών. Σε αυτά τα ξωκλήσια συνομιλεί η ψυχή μας με τους προγόνους μας, είναι η μνήμη μας. Να τονίσουμε εδώ ότι και στην Τένεδο θα αναμορφωθούν 37 και πλέον ξωκλήσια, τα οποία τα φτιάχνουμε και αυτά σιγά σιγά με τη βοήθεια ευεργετών και μεγάλων χορηγών που καταβάλλουν μεγάλα χρηματικά ποσά για να αποπερατωθούν οι ναοί μας. Οι εκκλησίες για τους Ιμβριους και τους Τενεδίους του εξωτερικού είναι προτεραιότητα και όλες οι εργασίες γίνονται υπό την αιγίδα του Πατριάρχη μας, του κ. Βαρθολομαίου. Για εμένα προσωπικά είναι μεγάλη χαρά να βλέπω αυτήν την πρόοδο, καθώς κλείνω πέντε χρόνια από την ενθρόνισή μου ως μητροπολίτης Ιμβρου και Τενέδου. Και δεν είναι μόνο δική μου χαρά, αλλά και των επτά χωριών της Ιμβρου, στα οποία κατοικούν 700 ψυχές Ρωμιών. Στην Τένεδο υπάρχει ένας οικισμός Ελλήνων, ένα χωριό με μια ενορία, και έχουν μείνει σε αυτόν 25 ελληνικές ψυχές. Το καλοκαίρι βέβαια έρχονται Τενεδοί από όλο τον κόσμο.
Ποιο είναι το μέλημα των Ρωμιών της Ιμβρου και της Τενέδου;
Ο σκοπός μας είναι να αποτελέσουμε την ιστορική συνέχεια. Να μη χαθούμε. Να μη λείψουν η Ορθοδοξία και ο χριστιανισμός από την Ιμβρο και την Τένεδο. Να μεριμνούμε. Να γίνει πιο όμορφη η καθημερινότητα των 700 Ρωμιών στην Ιμβρο και την Τένεδο. Είναι κάτοικοι με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, με βαθιά ιστορία, με σχέσεις με την Πόλη. Και πώς γίνεται καλή η διαβίωση στα χωριά των νησιών μας; Με το να υπάρχουν σχολεία δημοτικά, γυμνάσια, λύκεια, πλέον υπάρχουν και λειτουργούν με δασκάλους και καθηγητές, να λειτουργούν οι εκκλησιές μας όπως και λειτουργούν, να έχουν δουλειές οι επιχειρήσεις των κατοίκων για να έχουν μια αξιοπρεπή διαβίωση, αλλά και να είναι σε λειτουργία οι πολιτιστικοί μας σύλλογοι και τα νηπιαγωγεία και τα γηροκομεία μας. Ετσι θα υπάρχει συνέχεια και θα δοθεί η σκυτάλη στην επόμενη γενιά.
Ο Πατριάρχης, άλλωστε, είναι γέννημα θρέμμα της Ιμβρου.
Ναι, και για αυτό αγαπάει πολύ τα νησιά αυτά. Ο Πατριάρχης μας γεννήθηκε στις 29 Φεβρουαρίου 1940 στο χωριό Αγιοι Θεόδωροι της Ιμβρου. Ηταν το τρίτο παιδί του Χρήστου και της Μερόπης Αρχοντώνη, κατά κόσμον Δημήτριος. Φοίτησε και αυτός στα σχολεία της Ιμβρου και μετέπειτα στο Ζωγράφειο Λύκειο της Κωνσταντινούπολης. Κατόπιν γράφηκε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, από την οποία αποφοίτησε αριστούχος το 1961.
Μάλιστα, τον Αύγουστο του ίδιου έτους χειροτονήθηκε διάκονος στον μητροπολιτικό ναό της Ιμβρου, στον Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, από τον πνευματικό του πατέρα, τότε μητροπολίτη Ιμβρου Μελίτωνα Χατζή και κατά τη χειροτονία του δόθηκε το όνομα Βαρθολομαίος. Να τονίσουμε ότι στο χωριό του Πατριάρχη μας, στους Αγίους Θεοδώρους στην Ιμβρο, γίνεται μεγάλο πανηγύρι στα εννιάμερα της Παναγίας και ο Πατριάρχης έρχεται πάντα και λειτουργεί. Για τους κατοίκους της Ιμβρου και της Τενέδου με το που μπει ο Αύγουστος ξεκινάνε τα Θεοτόκια, λειτουργίες, ήθη και έθιμα με αφορμή την Κοίμηση της Θεοτόκου.
Τι θέλετε από τη μητέρα πατρίδα, την Ελλάδα;
Να μας αγαπά, να μη μας ξεχνάει, να έρχεται να μας βλέπει. Να έρχεται στην Ιμβρο και στην Τένεδο. Να βοηθάει για να παραμένουν ανοιχτά τα σχολεία μας, τα γηροκομεία, οι δουλειές μας και οι εκκλησιές μας. Αυτό θέλει ο Πατριάρχης μας, αυτό και εγώ ως μητροπολίτης των νησιών μας, την αγάπη σας. Το μεγαλύτερο αγαθό, ακόμη και από τα υλικά αγαθά, είναι η αγάπη! Οι αρμονικές σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες μόνο καλό κάνουν για τους Ελληνες στην Πόλη, στην Ιμβρο, στην Τένεδο, και μακάρι να επικρατεί ειρήνη για να υπάρχει συνύπαρξη, πρόοδος και ανάπτυξη. Γιατί η παρουσία των Ελλήνων στη Μικρά Ασία, στην Ιμβρο και την Τένεδο ήταν από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι και σήμερα. Η Ιμβρος και η Τένεδος είναι θεομητορικά νησιά, τιμούν την Παναγία μας και θα την αγαπούν και προσεύχονται για αυτήν πάντα, και εκείνη θα μεσιτεύει στον Υιό της για εμάς.
