Με ιδιαίτερη λαμπρότητα, σύμφωνα με την μακραίωνη εκκλησιαστική τάξη και παράδοση, εορτάστηκε την Δευτέρα, 1 Σεπτεμβρίου 2025, στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, η αρχή της Ινδίκτου – η εκκλησιαστική πρωτοχρονιά – και η Σύναξη της Υπεραγίας Θεοτόκου της Παμμακαρίστου, της οποίας η πανίερη εικόνα φυλάσσεται στον Πατριαρχικό Ναό. Η Μητέρα Εκκλησία έχει αφιερώσει την ημέρα αυτή, από το 1989, και στην προσευχή υπέρ της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος χοροστάτησε στη Θεία Λειτουργία, συγχοροστατούντων των Αρχιερέων Γέροντος Χαλκηδόνος κ. Εμμανουήλ, Γέροντος Δέρκων κ. Αποστόλου, Γέροντος, Πριγκηποννήσων κ. Δημητρίου, Βρυούλων κ. Παντελεήμονος, Δέρβης κ. Ιεζεκιήλ, Φιλαδελφείας κ. Μελίτωνος, Σεβαστείας κ. Σεραφείμ, Μύρων κ. Χρυσοστόμου, Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας κ. Νικήτα, Κολωνείας κ. Αθανασίου, Λαοδικείας κ. Θεοδωρήτου, Ικονίου κ. Θεολήπτου, Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου και Βιάνου κ. Ανδρέα, Βελγίου κ. Αθηναγόρα, Γουίννιπεγκ κ. Ιλαρίωνος, Λέρου, Καλύμνου και Αστυπαλαίας κ. Παϊσίου, Καλλιουπόλεως και Μαδύτου κ. Στεφάνου, Αμερικής κ. Ελπιδοφόρου, Ατλάντας κ. Σεβαστιανού, Κυδωνιών κ. Αθηναγόρα, Σηλυβρίας κ. Μαξίμου. Νέας Ιερσέης κ. Αποστόλου, Τρίκκης, Γαρδικίου και Πύλης κ. Χρυσοστόμου, Σμύρνης κ. Βαρθολομαίου, Ίμβρου και Τενέδου κ. Κυρίλλου, Νέας Ζηλανδίας κ. Μύρωνος, Ελβετίας κ. Μαξίμου, Ιρλανδίας κ. Ιακώβου, Σαράντα Εκκλησιών κ. Ανδρέα, Προύσης κ. Ιωακείμ, Σελευκείας κ. Θεοδώρου και Μεξικού κ. Ιάκωβος.
Στο Μήνυμά του ο Οικουμενικός Πατριάρχης τονίζει ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο όχι μόνον επεσήμανε εγκαίρως την σοβαρότητα των περιβαλλοντικών προβλημάτων, αλλά έστρεψε την προσοχή στις αιτίες και τις καταβολές τους, και πρότεινε λύσεις επί τη βάσει του Ορθοδόξου ευχαριστιακού και ασκητικού ήθους.
“Η Ορθοδοξία ως πίστις, θεία λατρεία και εγκόσμιος μαρτυρία είναι η οικοφιλική μορφή του Χριστιανισμού. Εν τη εννοία ταύτη, η ανακήρυξις της εορτής της Ινδίκτου εις Ημέραν προσευχής υπέρ της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος δεν υπήρξεν απλώς αντίδρασις εις την σύγχρονον οικολογικήν κρίσιν, αλλά συνέπεια και προέκτασις της ζωής της Εκκλησίας ως «εφηρμοσμένης οικολογίας». Εξ αρχής διεκηρύξαμεν και το αδιαίρετον του σεβασμού της δημιουργίας και του ανθρωπίνου προσώπου και ανεδείξαμεν την κοινήν ρίζαν και την αλληλουχίαν περιβαλλοντικών και κοινωνικών προβλημάτων. Η απομάκρυνσις από τον Θεόν γεννά την κτητικήν και εκμεταλλευτικήν στάσιν και συμπεριφοράν έναντι της κτίσεως και του συνανθρώπου, ενώ η εν Χριστώ και κατά Χριστόν ζωή είναι πηγή περιβαλλοντικής ευαισθησίας και φιλανθρώπου δράσεως.”
Σε άλλο σημείο του Μηνύματός του, ο Πατριάρχης επισημαίνει:
“Το Οικουμενικόν Πατριαρχείον, ομού μετά του αγώνος διά την ειρήνην, την δικαιοσύνην και την αλληλεγγύην, θα συνεχίση να πρωτοστατή εις την προστασίαν της φύσεως, εις την ανάδειξιν της οικολογικής θεματικής εις κεντρικόν ζήτημα του διαχριστιανικού και του διαθρησκειακού διαλόγου, εις την προβολήν της σημασίας των χριστιανικών οικοφιλικών αρχών και παραδόσεων εν τω πλαισίω διεθνών θεσμών, οικολογικών οργανώσεων, επιστημονικών ιδρυμάτων και της κοινωνίας των πολιτών. Είμεθα βέβαιοι ότι η σύμπραξις εις τον τομέα της οικολογίας ενισχύει την αίσθησιν της κοινής ευθύνης διά την πορείαν προς το μέλλον και δημιουργεί νέας ευνοικάς προοπτικάς.
Επανερχόμενοι εις όσα ανεφέρομεν εις παλαιότερον Μήνυμά μας, καλούμεν εκ νέου τας ανά την οικουμένην Επαρχίας της Μητρός Εκκλησίας, τας ενορίας και τας ιεράς Μονάς, να αναπτύξουν συντονισμένας δράσεις και συγκεκριμένας παρεμβάσεις διά την κινητοποίησιν των πιστών, μετ’ εμφάσεως εις την διαπαιδαγώγησιν της νέας γενεάς. Η εφαρμογή των οικολογικών συνεπειών της πίστεώς μας εν τη πράξει αποτελεί καθοριστικήν διάστασιν της Ορθοδόξου ημών ιδιοπροσωπίας.”
Εκκλησιάστηκαν o Αρχιεπίσκοπος Ανθηδώνος κ. Νεκτάριος, Επίτροπος του Παναγίου Τάφου στην Πόλη, oι Επίσκοποι Αλικαρνασσού κ. Αδριανός, Αραβισσού κ. Κασσιανός, Τράλλεων κ. Βενιαμίν, Δαφνουσίας κ. Σμάραγδος και Ξανθουπόλεως κ. Παΐσιος, κληρικοί, Άρχοντες Οφφικιάλιοι της Μ.τ.Χ.Ε., ο Υφυπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος κ. Ιωάννης Λοβέρδος, ως εκπρόσωπος της Ελληνικής Κυβερνήσεως, ο Πρέσβης κ. Κωνσταντίνος Κούτρας, Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος στην Πόλη, και πιστοί από την Πόλη, την Ελλάδα και άλλες χώρες.
Στο τέλος πραγματοποιήθηκε η καθιερωμένη τελετή της Ινδίκτου, κατά την οποία αναγνώστηκε από τον Πατριάρχη, η νενομισμένη ευχή και Πράξη της νέας Ινδικτιώνος. Στη συνέχεια ο Οικουμενικός Πατριάρχης υπέγραψε το σχετικό κείμενο στον Κώδικα της Μεγάλης Εκκλησίας και ακολούθως υπέγραψαν κατά σειρά όλοι οι παριστάμενοι Μητροπολίτες και Αρχιεπίσκοποι.
Παρατίθεται το πλήρες κείμενο του Πατριαρχικού Μηνύματος:
† ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ
ΕΛΕΩΙ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ
ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ
ΠΑΝΤΙ ΤΟ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΝ, ΕΙΡΗΝΗΝ ΚΑΙ ΕΛΕΟΣ
ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ ΠΑΣΗΣ ΤΗΣ ΚΤΙΣΕΩΣ
ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΣΩΤΗΡΟΣ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ
Τιμιώτατοι αδελφοί Ιεράρχαι και τέκνα εν Κυρίω ευλογημένα,
Ευδοκούντος του πανδώρου Θεού, εισερχόμεθα σήμερον εις το νέον εκκλησιαστικόν έτος, δοξολογούντες το υπερουράνιον όνομα Αυτού δια την αδιάσπαστον δαψιλή καρποφορίαν των πρωτοβουλιών της Αγίας Αυτού Μεγάλης Εκκλησίας εις τον χώρον της προστασίας της κτίσεως. Το Οικουμενικόν Πατριαρχείον όχι μόνον επεσήμανεν εγκαίρως την σοβαρότητα των περιβαλλοντικών προβλημάτων, αλλά έστρεψε την προσοχήν εις τα αίτιά των, εις τας εσωτερικάς, πνευματικάς και ηθικάς καταβολάς των, και προέτεινε λύσεις επί τη βάσει του Ορθοδόξου ευχαριστιακού και ασκητικού ήθους.
Η Ορθοδοξία ως πίστις, θεία λατρεία και εγκόσμιος μαρτυρία είναι η οικoφιλική μορφή του Χριστιανισμού. Εν τη εννοία ταύτη, η ανακήρυξις της εορτής της Ινδίκτου εις Ημέραν προσευχής υπέρ της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος δεν υπήρξεν απλώς αντίδρασις εις την σύγχρονον οικολογικήν κρίσιν, αλλά συνέπεια και προέκτασις της ζωής της Εκκλησίας ως «εφηρμοσμένης οικολογίας». Εξ αρχής διεκηρύξαμεν και το αδιαίρετον του σεβασμού της δημιουργίας και του ανθρώπινου προσώπου και ανεδείξαμεν την κοινήν ρίζαν και την αλληλουχίαν περιβαλλοντικών και κοινωνικών προβλημάτων. Η απομάκρυνσις από τον Θεόν γεννά την κτητικήν και εκμεταλλευτικήν στάσιν και συμπεριφοράν έναντι της κτίσεως και του συνανθρώπου, ενώ η εν Χριστώ και κατά Χριστόν ζωή είναι πηγή περιβαλλοντικής ευαισθησίας και φιλανθρώπου δράσεως. Συμφώνως προς τον Κυριακόν λόγον, «παν δένδρον αγαθόν καρπούς καλούς ποιεί, το δε σαπρόν δένδρον καρπούς πονηρούς ποιεί. Ου δύναται δένδρον αγαθόν καρπούς πονηρούς ποιείν, ουδέ δένδρον σαπρόν καρπούς καλούς ποιείν» (Ματθ. ζ’, 17–18).
Ο σεβασμός των πνευματικών αξιών, οξύνει το αισθητήριόν μας δια το αγαθόν και το πρακτέον. Η αδιαφορία δια το Υπερβατικόν και ο συνακόλουθος «ανθρωπομονισμός» οδηγούν εις εγκλωβισμόν του ανθρώπου εις τα γεώδη, εις συρρίκνωσιν της ελευθερίας του εις πραγματιστικάς επιλογάς και αποφάσεις, συνυφασμένας πάντοτε με επιφανειακάς θεωρήσεις των πραγμάτων και με την ταύτισιν του αγαθού με το «περιστασιακώς χρήσιμον». Ο επίκαιρος λόγος περί «οικολογικής μετανοίας», πέραν της κλήσεως εις μεταμέλειαν δια την επιτελεσθείσαν οικολογικήν ζημίαν και εις ριζικήν αλλαγήν νοοτροπίας και συμπεριφοράς έναντι της δημιουργίας, αναφέρεται και εις την ανάγκην υπερβάσεως της σφαλεράς τοποθετήσεως, η οποία στηρίζει την θεώρησιν της καταστροφικής δια το φυσικόν περιβάλλον «ιδιονομίας της οικονομίας» ως μονοδρόμου προς την ανάπτυξιν, και τροφοδοτεί την αφελή πίστιν εις την δυνατότητα της φύσεως να αναζωογονηθεί αφ’ εαυτής εις το διηνεκές, παρά τας ανθρωπογενείς επιβαρύνσεις της, ως η εντεινομένη κλιματική αλλαγή και αι καταστροφικαί πλανητικαί συνέπειαι της. Εις όλα αυτά προστίθεται σήμερον το πανδαιμόνιον των πολεμικών ιαχών, των βομβαρδισμών, των πυραύλων και των εκρήξεων, το οποίον επικαλύπτει την κραυγήν των αθώων θυμάτων της ανηλεούς βίας και τους στεναγμούς της δημιουργίας. Το μέλλον της ζωής εις τον πλανήτη μας ή θα είναι οικολογικόν και ειρηνικόν ή ανύπαρκτον.
Το Οικουμενικόν Πατριαρχείον, ομού μετά του αγώνος δια την ειρήνην, την δικαιοσύνην και την αλληλεγγύην, θα συνεχίσει να πρωτοστατεί εις την προστασίαν της φύσεως, εις την ανάδειξιν της οικολογικής θεματικής εις κεντρικόν ζήτημα του διαχριστιανικού και του διαθρησκειακού διαλόγου, εις την προβολήν της σημασίας των χριστιανικών οικoφιλικών αρχών και παραδόσεων εν τω πλαισίω διεθνών θεσμών, οικολογικών οργανώσεων, επιστημονικών ιδρυμάτων και της κοινωνίας των πολιτών. Είμεθα βέβαιοι ότι η σύμπραξις εις τον τομέα της οικολογίας ενισχύει την αίσθησιν της κοινής ευθύνης δια την πορείαν προς το μέλλον και δημιουργεί νέας ευνοϊκάς προοπτικάς.
Επανερχόμενοι εις όσα ανεφέρομεν εις παλαιότερον Μήνυμά μας, καλούμεν εκ νέου τας ανά την οικουμένην Επαρχίας της Μητρός Εκκλησίας, τας ενορίας και τας ιεράς Μονάς, να αναπτύξουν συντονισμένας δράσεις και συγκεκριμένας παρεμβάσεις δια την κινητοποίησιν των πιστών, μετά εμφανέος εις την διαπαιδαγώγησιν της νέας γενεάς. Η εφαρμογή των οικολογικών συνεπειών της πίστεώς μας εν τη πράξει αποτελεί καθοριστικήν διάστασιν της Ορθοδόξου ημών ιδιοπροσωπίας.
Εν τω πνεύματι τούτω, ευχόμενοι προς πάντας υμάς αίσιον και πολύκαρπον εν έργοις αγαθοίς και θεαρέστοις τον νέον εκκλησιαστικόν ενιαυτόν, καλούμεν τα ανά την υφήλιον τέκνα της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας να ζούν οικoφιλικώς και φιλαδέλφως, να προσεύχωνται δια την κτίσιν και την ειρήνην, να αγωνίζωνται δια την ακεραιότητα του φυσικού περιβάλλοντος και την αειφορίαν, καθώς και δια την εμπέδωσιν του πολιτισμού της αλληλεγγύης, και επικαλούμεθα επ’ υμάς, μεσιτεία και προστασία της Παναγίας Θεοτόκου της Παμμακαρίστου, την ζείδωρον χάριν και το μέγα έλεος του πανσθενούς Κτίστου των απάντων και παντελεήμονος Θεού της αγάπης.
Ευλογημένον εκκλησιαστικόν έτος, αδελφοί και τέκνα εν Κυρίω!
ΒΚΕ’ Σεπτεμβρίου Α’
Ο Κωνσταντινουπόλεως
διάπυρος προς Θεόν ευχέτης πάντων υμών
Φωτό: Νίκος Παπαχρήστου
