Ὁμιλία τῆς Α.Θ.Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου κατά τόν Μέγαν Ἑσπερινόν τῆς ἑορτῆς τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος εἰς τήν νῆσον Χάλκην (5 Αὐγούστου 2025)
Τιμιώτατοι ἀδελφοί Ἀρχιερεῖς,
Εὐλαβέστατοι Πατέρες,
Ἐντιμολογιώτατοι Ἄρχοντες,
Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἐπιπόθητα,
Ἐρχέται καί ἐφέτος ἡ μεγάλη ἑορτή τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Κυρίου γιά νά μᾶς δείξῃ ὅτι πράγματι ὁ προορισμός τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἡ θέωσις. Ὁ προορισμός του εἶναι νά γίνῃ θεός, νά μεταμορφωθῇ, νά ἀπαλλαγῇ ἀπό τήν φθορά. Καί αὐτό συμβαίνει στό ὄρος Θαβώρ. Ὁ Κύριος δέν μᾶς ἀποκαλύπτει τήν θεότητά του, μᾶς ἀποκαλύπτει κατ᾽ οὐσίαν τόν προορισμό τῆς ἀνθρωπότητος. Τό σῶμα Του τό ἀνθρώπινο εἶναι αὐτό πού μεταμορφώνεται καί μᾶς δείχνει τόν προορισμό καί τῶν δικῶν μας σωμάτων.
Ἐπί τοῦ Θαβώρ δέν ἀπεκαλύφθη τό πλήρωμα τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ, τό ὁποῖον ἦταν ἀδύνατο νά ἀντιληφθοῦν οἱ σάρκα φοροῦντες μαθητές, ὅπως, ἄλλωστε, μᾶς λέγει καί τό ἀπολυτίκιον τῆς ἑορτῆς: «δείξας τοῖς μαθηταῖς σου τήν δόξαν σου καθώς ἠδύναντο». Ἡ θεία δόξα ἀπεκαλύφθη καθ᾽ ὅν τρόπον ἠδύναντο νά τήν δεχθοῦν οἱ μαθητές. Λέγει ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς: «Καὶ ἐγένετο ἐν τῷ προσεύχεσθαι αὐτὸν τὸ εἶδος τοῦ προσώπου αὐτοῦ ἕτερον» (Λουκ. θ´, 29). Οἱ μαθητές εἶδαν τόν Κύριον ἐν ἑτέρᾳ μορφῇ.
Ὅταν κανείς ἔχει εἰσέλθει εἰς αὐτήν τήν περιοχήν τῆς θεωρίας τοῦ Ἰησοῦ ἐν ἑτέρᾳ μορφῇ, ἔχει λυτρωθῆ ἐκ τῆς δουλείας τῆς ἀνάγκης καί τοῦ πόνου. Οἱ ἄλλοι, ὅμως; Οἱ πολλοί; Αὐτοί ἀκόμη περιμένουν ἐναγωνίως στίς παρυφές τοῦ Θαβώρ τήν Μεταμόρφωσι, προκειμένου νά λυτρωθοῦν ἀπό τόν πόνο, τήν ἀσθένεια, τήν ἀνάγκη. Ὅπως οἱ ἀδελφοί μας στήν πολύπαθη Γάζα. Παρακολουθοῦμε μέ ἀποτροπιασμό τίς σκηνές τῶν ἀμάχων, τῶν ἀθώων παιδιῶν νά πεθαίνουν ἀπό τήν πεῖνα, ἀλλά καί τῶν αἰχμαλώτων νά σκάβουν οἱ ἴδιοι τούς τάφους τους. Εἶναι πραγματικά ντροπή γιά τό γένος τῶν ἀνθρώπων, για όλη την ανθρωπότητα! Γιά νά εἴμαστε ἀκριβέστεροι, οἱ εἰκόνες αὐτές δέν παρουσιάζουν τίποτε τό ἀνθρώπινο. Εἶναι κυριολεκτικῶς ἀπάνθρωπες!
Γνωρίζουμε καλῶς ὅτι δέν εἶναι εὔκολο νά ἀνατρέψῃ κανείς τόν ροῦν τῆς πραγματικότητας, τόν ροῦν τῆς ἱστορίας. Ἀλλά ἡ Ἐκκλησία δέν ἐγκαταλείπει ποτέ τήν ἐλπίδα, δέν ἐγκαταλείπει τήν προσπάθειά της νά μεταμορφώσῃ τόν κόσμο. Διότι ὁ κόσμος δέν μεταμορφώνεται οὔτε μέ τήν βία οὔτε μέ τούς πολέμους. Κοιτάξτε τήν ἱστορία καί θά δεῖτε. Ὅσα σπουδαῖα ἔχουν γίνει ἔγιναν πάντοτε ἀπό λίγους, οἱ ὁποῖοι κατεύθυναν οὐσιαστικά τήν ἱστορία. Ὁ κόσμος μεταμορφώνεται πάντοτε μέ τούς λίγους ἀλλά ἀμέτρητους, μέ τήν μικρά ζύμη, ἡ ὁποία «ὅλον τὸ φύραμα ζυμοῖ» (Γαλ. ε´, 9), μέ τούς ἁγίους. Οἱ ἅγιοι μᾶς ἔδειξαν καί μᾶς δείχνουν τήν Ἐκκλησία ἐν ἑτέρᾳ μορφῇ, ἐν τῇ θεοειδεῖ τῆς μορφῇ, ὅπως τήν συνέστησε ὁ Θεῖος Ἱδρυτής της.
Διά νά μεταμορφωθῇ ὀρθῶς ἐν Χριστῷ ὁ κόσμος ζητεῖ νά ιδῃ καί σήμερα μίαν Ἐκκλησίαν μεταμορφωμένην. Καί ἡ δική μας ὑψίστη εὐθύνη ὡς Χριστιανῶν, ἔστω καί ἄν εἴμεθα ἡ μικρά ζύμη, εἶναι νά μεταμορφωθοῦμε διά τῆς ἀγάπης καί τῆς προσφορᾶς μας στόν συνάνθρωπο, ὥστε νά ἀποτελέσουμε παράδειγμα κοινῆς μαρτυρίας καί κοινῆς διακονίας εἰς τόν σύγχρονον κόσμον. Ἐμεῖς οἱ Ρωμηοί Ὀρθόδοξοι οὐδέποτε ἀξιολογήσαμε ἤ ἐβασίσαμε τά καθ᾽ ἡμᾶς εἰς τούς ἀριθμούς, διότι ἡ ἱστορία μᾶς διδάσκει ὅτι «οὐκ ἐν τῷ πολλῷ τὸ εὖ, ἀλλ᾽ ἐν τῷ εὖ τὸ πολὺ» καί ὅτι ὁ Θεός δύναται καί «ἐκ τῶν λίθων ἐγεῖραι τέκνα τῷ Ἀβραάμ» (Ματθ. γ´, 9).
Πράγματι, εἰς τήν ἱστορίαν τῆς ἀνθρωπότητος τίποτε τό μέγα καί ὑψηλό δέν ἔγινε χωρίς ἀγάπη καί χωρίς θυσίες. Καί ὅσο λίγοι καί ἄν εἴμαστε σήμερα, τόσο περισσότερη ἀγάπη καί τόσο μεγαλύτερες θυσίες χρειάζονται, γιά νά μπορέσουμε νά φυλά-ξουμε μέ ἀξιοπρέπεια ὅλα ἐκεῖνα τά ὁποῖα μᾶς ἐκληροδότησαν οἱ πατέρες μας καί οἱ αἰῶνες.
Φορεύς αὐτῆς τῆς ἀφειδωλεύτου ἀγάπης πρός τήν Μητέρα Ἐκκλησία καί τήν ἐδῶ Ὁμογένεια τῆς Πόλεως εἶναι καί ὁ Ἐντιμολογιώτατος καί φίλτατος Ἄρχων Ἀκτουάριος Δρ. Στέφανος Γιαλουράκης καί ἡ Εὐγενεστάτη σύζυγός του κυρία Ἄννα, οἱ ὁποῖοι ἀνέλαβαν ἐξ ὁλοκλήρου τό κόστος τῆς ἐκ βάθρων ἀνακαινίσεως τοῦ ναϋδρίου τῆς πανηγυριζούσης αὐτῆς Σκήτης τῆς Μεταμορφώσεως Χριστοῦ Χάλκης. Ἡ ταπεινή ἀλλά ἱστορική αὐτή σκήτη, γνωστή καί ὡς «σκήτη τοῦ Μακαρίου», λόγῳ ἑνός μοναχοῦ, ὁ ὁποῖος ἀσκήτεψε ἐδῶ κατά τόν 19ο αἰῶνα, ἐγεύθη τό πικρόν ποτήριον τῶν δοκιμασιῶν πού ἐβίωσε ἡ Ρωμιοσύνη τῆς Πόλεως ἰδίως κατά τόν περασμένο αἰῶνα. Οἱ ταλαιπωρίες τῆς σκήτης συνεχίσθηκαν μέχρι καί πολύ πρόσφατα, ὡς ἀψευδής μάρτυς τῶν ἀλαλήτων στεναγμῶν τοῦ Γένους. Καί ὅμως, χάρις στίς ἄοκνες προσπάθειες τοῦ Ἱερωτάτου ἀδελφοῦ Μητροπολίτου Δέρκων κ. Ἀποστόλου, τόν ὁποῖον συγχαίρομεν ὁλοκαρδίως ἐκ μέρους τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας καί ἡμῶν προσωπικῶς, ἀλλά καί χάρις στήν συγκινητική γενναιοδωρία τῆς οἰκογενείας Γιαλουράκη, τό πολύπαθο ναΰδριο τῆς Μεταμορφώ-σεως εὑρίσκεται πλέον ἐνώπιόν μας ἐν ἑτέρᾳ μορφῇ, πλήρως ἀνακαινισμένο, κυριολεκτικῶς μεταμορφωμένο.
Esteemed Archon with your beloved wife Anna and your dear children Michael and Katerina,
We would like to take the opportunity to express in public the deep gratitude of the Mother Church and of our Modesty for your great generosity. We are deeply moved by your act of benevolence and by your persistence to execute the plan of the restoration of this chapel, despite the many challenges and tribulations. Your noble action is setting a very high example and it is our sincere hope that you will inspire many others to imitate it. We also very much appreciate your prayerful participation in the celebration of the great feast of the Transfiguration of our Lord. Your presence among us today is a further indication of your love for and dedication to the Ecumenical Patriarchate. Please be assured that your names are inscribed in gold not only in the list of the great benefactors of the Church of Constantinople, but even more so in our hearts. We fervently pray to our Savior Jesus Christ to grant you “every good and every perfect gift” along with His abundant blessings.
Κατακλείοντες, εὐχόμεθα εἰς ὅλους τούς εὐλαβεῖς προσκυνητές χρόνια πολλά καί εὐλογημένα, ἰδίως στούς ἑορτάζοντες! Ἡ χάρις τοῦ Μεταμορφωθέντος Κυρίου εἴθε νά μεταμορφώσῃ καί τίς καρδιές μας, ὥστε νά καταστοῦμε ἀληθῶς ἡ μικρά ζύμη πού θά μεταμορφώσῃ τήν κοινωνία καί τόν κόσμο ὅλο.
Εὐλογημένη πορεία πρός τήν ἑορτήν τῆς Παναγίας τόν Δεκαπενταύγουστο, ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ!
