Της Μαρίας Δήμου
Αρχές του 20ου αι. κι οι συγκρούσεις στην Οθωμανική Αυτοκρατορία δημιουργούν στρατιές ορφανών ή παιδιών που οι οικογένειές τους δεν μπορούν να τους προσφέρουν τα προς το ζειν. Τα Ορφανοτροφεία των Κοινοτήτων προσπαθούν να ανακουφίσουν τον πόνο των μικρών και μεγάλων παιδιών από όλη την επικράτεια φιλοξενώντας τα σε διάσπαρτές δομές μέσα στην Πόλη. Κάτω από την σκέπη του Οικουμενικού Θρόνου και των Ρωμαίικων Κοινοτήτων τα ορφανά και τα άπορα παιδιά βρίσκουν ασφαλές καταφύγιο. Η ανάγκη όμως πιο οργανωμένων δομών και συγκέντρωσής τους σε ένα κεντρικό ίδρυμα για καλύτερη αποτελεσματικότητα και διοίκηση οδηγεί την Ελένη Ζαρίφη, της οικογένειας των μεγάλων ευεργετών, το 1903 στην αγορά στο όνομα του Οικουμενικού Πατριαρχείου του τεράστιου ξύλινου οικήματος στην κορυφή του λόφου της Πριγκήπου. Μόλις 2 χρόνια αργότερα, το 1905 ο μεγάλος Καππαδόκης ευεργέτης, με καταγωγή από τη Μουταλάσκη, ο Κωνσταντινοπολίτης Συμεών Σινιόσογλου, ανακοινώνει τη χρηματοδότηση της ίδρυσης Ορφανοτροφείου Θηλέων στην Πρώτη. Το κτίριο βρίσκεται κι αυτό σε κορυφή λόφου κι ατενίζει τη Θάλασσα του Μαρμαρά. Εδώ είναι κι η μονή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, που έδωσε και το όνομά της στο λόφο.
Στην κορυφή λοιπόν του λόφου του Χριστού από τις αρχές του 20ου αι. μέχρι σήμερα το πέτρινο κτίριο που στέγαζε κάποτε Ορφανοτροφείο του Σινιόσουγλου στέκει γερό και ακλόνητο, σε αντίθεση με το ξύλινο μεγαθήριο της Πριγκήπου, που κινδυνεύει εδώ και δεκαετίες με κατάρρευση. Μέχρι το 1914 βρήκαν εδώ στέγη κορίτσια ρωμαίικων οικογενειών από κάθε σημείο της αυτοκρατορίας ενώ από 1918 μέχρι το 1924 αποτέλεσε καταφύγιο των Ρώσων προσφύγων.
Τα νησιά αποτελούσαν ανέκαθεν τόπο παραθερισμού των κατοίκων της Πόλης. Οι θερινές κατοικίες των ευκατάστατων Ρωμιών στόλιζαν τα Πριγκηπόνησα και χάριζαν χαλάρωση και ξεκούραση μέσα στους καταπράσινους κήπους τους. Αυτό τον επίγειο παράδεισο, τον τόσο κοντινό στην πολύβουη Πόλη, μπορούσαν από το 1937 να τον μοιραστούν και τα παιδιά που δεν διέθεταν εξοχικά. Η θερινή κατασκήνωση, με την επωνυμία «Παδικαί Εξοχαί» δημιουργήθηκε για την περίθαλψη, την ψυχαγωγία και την ανάπαυση των παιδιών. Οι ιδρυτές της ήταν ο Αθανάσιος Κουκούλης, ο Αλέξανδρος Ανανιάδης, ο Δημήτριος Πλάκας και ο Δημήτριος Ζερβουδάκης, Αρχικά τα παιδιά φιλοξενήθηκαν στο Εθνικό Ορφανοτροφείο της Πριγκήπου, μέχρι που το 1952 ο Πατριάρχης Αθηναγόρας αποφασίζει τη μεταφορά των παιδικών κατασκηνώσεων στη Μονή του Σωτήρα και στις εγκαταστάσεις του παλαιού Ορφανοτροφείου του Σινιόσογλου. Μια καινούρια περίοδος ξεκινά καθώς οι ανάγκες κάθε εποχής διαφέρουν.
Μαζί με τις κατασκηνώσεις των παιδιών δημιουργείται και η Στέγη Νεανίδων, που σκοπό έχει μεταξύ άλλων και να εκπαιδεύσει τα νέα κορίτσια ώστε να αποκτήσουν δεξιότητες που θα τις βοηθήσουν κατόπιν στη ζωή τους.
Οι παιδικές κατασκηνώσεις τα τελευταία χρόνια γνωρίζουν ιδιαίτερη άνθιση καθώς εκτός από τα ρωμιόπαιδα της Πόλης φιλοξενούνται στις εγκαταστάσεις τους και παιδιά και νέοι από διάφορα μέρη του κόσμου σε συνεργασία με μητροπόλεις και φορείς των ελληνορθόδοξων κοινοτήτων του εξωτερικού. Έτσι φιλοξενήθηκαν νέες και νέοι από την Ελλάδα, τη Ρουμανία και την Απχαζία. Αξίζει να σημειωθεί πως τα τελευταία χρόνια η κατασκήνωση της Πρώτης φιλοξένησε και παιδιά από την Αρμενική Κοινότητα καθώς οι δικές τους γειτονικές εγκαταστάσεις κρίθηκαν ακατάλληλες στον έλεγχο αντισεισμικής προστασίας. Αυτό αποτέλεσε μια κίνηση που ικανοποίηση την Αρμενική Κοινότητα και έθεσε τα θεμέλια και για άλλες συνεργασίες.
Στον όμορφο λόφο του Χριστού στο πρώτο από τα Πριγκηπόνησα με κάθε ευκαιρία διοργανώνονται εκδηλώσεις για την ψυχαγωγία των νεαρών κατασκηνωτών αλλά και εκδρομές σε διάφορες περιοχές της Πόλης με ιστορικό και πολιτιστικό ενδιαφέρον. Φυσικά δε λείπουν τα μπάνια στις ακτές του νησιού, τα παιχνίδια αλλά και οι στιγμές χαλάρωσης και ξεκούρασης. Με στελέχη και προσωπικό, τόσο από την Πόλη όσο κι από την Ελλάδα, στο πλαίσιο του εθελοντισμού, ένας ακόμα θεσμός της Πολίτικης Ρωμιοσύνης ανθεί.
Μαγική βραδιά στον Λόφο του Χριστού
Φέτος με πρωτοβουλία του κ. Λάκη Βίγκα ο χώρος της κατασκήνωσης εντάχθηκε στο Μουσικό Φεστιβάλ της Πόλης İstanbul Müzik Festivali και φιλοξένησε μια εκδήλωση με τους μουσικούς Çağlar Fidan, Ezgi Köker, Φωτεινή Κοκκάλακαι Νίκο Παπαγεωργίου. Η μουσική βραδιά ήταν κι αφορμή για να ανοίξουν οι πόρτες στο ευρύ κοινό και να χαρούν 500 επισκέπτες μια μαγική βραδιά στην κορυφή του Λόφου του Χριστού, στη Μονή της Μεταμόρφωσης.
Κάτω από τη διεύθυνση του κ. Διαμαντή Κομβόπουλου οι κατασκηνώσεις βρήκαν και πάλι το σκοπό τους, που είναι η ψυχαγωγία αλλά και η δημιουργία του αισθήματος του ανήκειν στην Κοινότητα, σε έναν τόπο και σε ένα συγκρότημα εγκαταστάσεων που το ιστορικό παρελθόν παραμένει ζωντανό και αναγεννιέται με την παρουσία τόσων νέων ανθρώπων.
