Της Μαρίας Δήμου
Η παρουσία της Ρωμιοσύνης στην Πόλη δεν μπορεί να γίνει κατανοητή ξεκομμένη από το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Ποτέ ο πληθυσμός της Κωνσταντινούπολης και της σύγχρονης İstanbul δεν ήταν αμιγής αλλά αποτελούνταν από ένα μωσαϊκό εθνοτήτων και θρησκειών. Θα πρέπει λοιπόν να κοιτάξει κανείς τη μεγάλη εικόνα, να συνεργαστεί με εκπροσώπους άλλων κοινοτήτων και θρησκειών, να ανοίξει το βλέμμα του και να έχει ευρύτητα πνεύματος αν θέλει να γίνει κοινωνός του μεγαλείο της Πόλης.
Η ιστορική χερσόνησος και ιδιαίτερα η περιοχή της ακτής του Κεράτιου Κόλπου αποτελούν το καλύτερο παράδειγμα. Από τη βυζαντινή Κωνσταντινούπολη και την οθωμανική Konstantiniyye μέχρι τη σημερινή İstanbul η συμβίωση ομάδων με καταγωγή από κάθε σημείο της αυτοκρατορίας έχει αφήσει ανεξίτηλα σημάδια στο παλίμψηστο της περιοχής. Στρώματα ιστορία άλλοτε διαδοχικά κι άλλοτε παράλληλα δεν αφήνουν καμία αμφιβολία γι’ αυτό.
Έτσι κι η εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 16 Ιουνίου 2025 στην αίθουσα της Κοινότητας Παναγίας Παραμυθίας ήταν ένα ακόμα βήμα στην προσπάθεια ανάγνωσης του ιστορικού καμβά της περιοχής Φαναρίου-Μπαλατά. Σε μια από τις πιο πυκνές σε ιστορία περιοχές της Πόλης, που κάθε βήμα οδηγεί σε διαφορετικά σημεία αναφοράς και ξετυλίγει διαφορετικές ιστορίες, είναι αδύνατο να ειδωθεί η ιστορία της κάθε κοινότητας χωριστά. Με το Βλαχ-Σαράι, την Παναγία Παραμυθία, την εκκλησία των Πριγκίπων των Παραδουνάβιων περιοχών, κάτω από τη Μεγάλη του Γένους Σχολή και δίπλα στο Μετόχι του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, απέναντι από τη Βουλγαρική εκκλησία και σε απόσταση αναπνοής από την έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, είναι άμεση η συνδεδεμένη με την ιστορία των Βοεβόδων της Μολδοβλαχίας και των Φαναριωτών Πριγκίπων.
Η γειτνίαση όμως και με την οικία που φιλοξένησε για κάτι παραπάνω από μία 20ετία τον Μολδαβό Πρίγκιπα Δημήτρη Καντεμίρ ήταν η αφορμή για την εν λόγω εκδήλωση. Σε μία συνεργασία με το Ρουμανικό Πολιτιστικό Κέντρο Δημήτρης Καντεμίρ της Πόλης (Dimitrie Cantemir Romen Kültür Merkezi İstanbul) παρουσιάστηκε μια πολύπλευρη ανάγνωση της προσωπικότητας του πολυσχιδούς μουσικού και διανοητή.
Με ομιλητές τους: Mehmet Uğur Ekinci, Nadezhda Alexandrova, Catalin Cernatescu, Βασίλειο Σύρο και Βασίλειο Τσιότρα επιχειρήθηκε μια πολύπλευρη προσέγγιση τόσο της προσωπικότητας όσο και του έργου του Δημήτρη Καντεμίρ με αναφορές και συγκρίσεις με το έργο σημαινουσών προσωπικοτήτων της εποχής του.
Με τον πάντα πρόθυμο κι ανοιχτό σε συνεργασίες Πρόεδρο της Κοινότητας κ. Λάκη Βίγκα τα ανοίγματα σε ιδρύματα, πανεπιστήμια και φορείς που δραστηριοποιούνται στο χώρο του πολιτισμού και της εκπαίδευσης έχουν κάνει το Βλαχ-Σαράι σημείο συνάντησης, ενημέρωσης κι ανταλλαγής απόψεων πάνω σε θέματα που αφορούν κυρίως της περιοχή του Κεράτιου. Έχουν δώσει ζωή στο μέχρι πρόσφατα κενό σώμα του ερειπωμένου ναού κι έχουν δημιουργήσει έναν ρωμαίικο πυρήνα κινητικότητας.
