Ξεκίνησε σήμερα, Παρασκευή 13 Ιουνίου 2025, στο Πνευματικό Κέντρο της Ιεράς Μητροπόλεως Αλεξανδρουπόλεως, το διήμερο Διεθνές Συνέδριο με θέμα: “ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΦΟΝΤΑΜΕΝΤΑΛΙΣΜΟΣ – Γένεση και Εξέλιξη ενός φαινομένου”, το οποίο διοργανώνει το «Διεθνές Παρατηρητήριο Θρησκευτικού Φονταμενταλισμού» («International Observatory on Religious Fundamentalism»), που συστάθηκε στην Ιερά Μητρόπολη Αλεξανδρουπόλεως.
Στην έναρξη του Συνεδρίου απηύθυναν χαιρετισμούς, με σχετικά μηνύματα τους, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος, ο Υφυπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού Νικόλαος Γ. Παπαϊωάννου, ο Γενικός Γραμματέας Θρησκευμάτων Γεώργιος Καλαντζής, ενώ τους συνέδρους καλωσόρισε, εκ μέρους της διοργάνωσης, ο Σεβ. Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως κ. Άνθιμος.
Παρέστησαν ιεράρχες, εκπρόσωποι θρησκευτικών μειονοτήτων, πολιτικών και στρατιωτικών αρχών και πολύς κόσμος.
Παραθέτουμε στη συνέχεια τα σχετικά κείμενα.
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ
ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΩΤΑΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ κ. ΙΕΡΩΝΥΜΟΥ Β΄
Χαιρετίζω τὴν ἔναρξη τῶν ἐργασιῶν τοῦ Διεθνοῦς Συνεδρίου, τὸ ὁποῖο διοργανώνεται ἀπὸ τὸ «Διεθνὲς Παρατηρητήριο Θρησκευτικοῦ Φονταμενταλισμοῦ» καὶ ἔχει θέμα: «Θρησκευτικὸς Φονταμενταλισμός: Γένεση καὶ ἐξέλιξη ἑνὸς φαινομένου». Πρόκειται γιὰ τὴν πρώτη ἐπίσημη δραστηριότητα τοῦ Παρατηρητηρίου, τὸ ὁποῖο ἀποτελεῖ πρωτοβουλία τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἀλεξανδρουπόλεως καὶ τῆς ἀκαδημαϊκῆς κοινότητας.
Ἡ ἀνάδειξη τῶν θρησκευτικῶν κοινοτήτων τῆς Νοτιοανατολικῆς Εὐρώπης σὲ συνεκτικὸ ἱστὸ τῆς ἑνότητας τῶν κοινωνιῶν, θέμα ποὺ ἀποτελεῖ ἕνα γενικότερο σκοπὸ τοῦ Παρατηρητηρίου, εἶναι ἕνα αἴτημα κρίσιμο στὴν ἐποχή μας, ἐποχὴ μεγάλης γεωπολιτικῆς ἀστάθειας. Οἱ μετακινήσεις χιλιάδων ἀνθρώπων, προσφύγων καὶ οἰκονομικῶν μεταναστῶν, δημιουργοῦν νέες πληθυσμιακὲς συνθέσεις καὶ νέα δεδομένα συμβίωσης στὶς κατὰ τόπους κοινωνίες. Αὐτὲς οἱ νέες συνθέσεις συνοδεύονται ἀπὸ νέα ἐπίσης προβλήματα καὶ δὲν εἶναι λίγες οἱ φορές, ποὺ οἱ ἴδιες οἱ κοινωνίες, μὲ τὶς προσαρμογὲς ποὺ ἐπιτυγχάνουν, ἀναδεικνύουν τὶς λύσεις τῶν προβλημάτων.
Ὁ θρησκευτικὸς φονταμενταλισμός, μὲ τὴν σημασία ποὺ φέρει ὁ ὅρος στὴν ἐποχή μας, εἶναι ἕνας ἀπὸ τοὺς παράγοντες, ποὺ δυσχεραίνουν τὴν ἐξεύρεση λύσεων. Ἡ ἐσωστρέφεια ὁμάδων πληθυσμοῦ καὶ ἡ ἀγκίστρωση στὴ θρησκευτική τους ταυτότητα, ἡ ἀμυντικὴ διάθεση ἀπέναντι σὲ ἄλλες κοινωνικὲς καὶ δὴ θρησκευτικὲς ὁμάδες, ἡ αἴσθηση, ὀρθὴ ἢ λανθασμένη, ὅτι ἡ πολιτισμική τους καὶ μάλιστα ἡ θρησκευτική τους ἰδιαιτερότητα δὲν γίνεται ἀποδεκτὴ ἀπὸ τὴν εὑρύτερη κοινωνία, εἶναι στοιχεῖα ποὺ περιγράφουν σὲ κάποιο βαθμὸ τὸ πρόβλημα. Πίσω ἀπὸ αὐτὰ τὰ στοιχεῖα κρύβονται συχνὰ ἡ ἐλλιπὴς καὶ λανθασμένη γνώση τῆς Πίστης, ἡ a priori θεώρηση τοῦ ἄλλου ὡς ἐχθροῦ, ἡ ἀναζήτηση ἐν τέλει νοήματος στὸ κλείσιμο καὶ ὄχι στὸ ἄνοιγμα.
Ἡ ἐκκλησιαστική μας Παράδοση εἶναι γεμάτη ἀπὸ παραδείγματα ἀνθρώπων ποὺ πέθαναν οἱ ἴδιοι γιὰ τὴν Πίστη καὶ τὴν ἀλήθεια, ὄχι ἀνθρώπων ποὺ σκότωσαν ἢ ταλαιπώρησαν ἄλλους. Ἡ Ἐκκλησία μας ἀποτελεῖ τόπο καὶ τρόπο ἀσφαλοῦς συμβίωσης, βασισμένης ὄχι ἁπλῶς στὴν ἀνοχή, ἀλλὰ στὸ ὅραμα τῆς ἀγάπης. Στὴν προοπτικὴ αὐτὴ ἀσφαλῶς κάθε φαινόμενο διαιρετικὸ τῆς
κοινωνίας παραμένει ξένο πρὸς τὸ δικό μας ἔθος καὶ παντελῶς ἀκατανόητο. Εἶναι ἀκριβῶς ἡ χριστιανικὴ καὶ ἐκκλησιαστική μας ταυτότητα καὶ ὄχι κάποια ὑποτιθέμενη θρησκευτικὴ οὐδετερότητα, ποὺ μᾶς ὑπαγορεύει αὐτὴ τὴ στάση.
Κάθε δράση ποὺ συμβάλλει στὴν ἀνάδειξη τῆς ὑγιοῦς θρησκευτικότητας καὶ στὴν προβολὴ τῆς κοινωνικῆς εἰρήνης καὶ ἑνότητας, ἰδιαίτερα μάλιστα στὴν εὑρύτερη περιοχή μας, εἶναι ἀξιέπαινη. Τὸ παράδειγμα ἰδιαιτέρως τῆς καλῆς συνύπαρξης διαφορετικῶν θρησκευτικῶν κοινοτήτων στὴ Θράκη μπορεῖ νὰ ὁδηγεῖ τὴ σκέψη μας.
Συγχαίρω λοιπὸν τὸν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ἀλεξανδρουπόλεως κ. Ἄνθιμο, Πρόεδρο τοῦ Δ. Σ. τοῦ Παρατηρητηρίου, τόν Διευθυντή Καθηγητή κ. Χρυσόστομο Σταμούλη καὶ τὴν ἀκαδημαϊκὴ κοινότητα γιὰ τὴ διοργάνωση τοῦ παρόντος Συνεδρίου καὶ εὔχομαι ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς νὰ εὐλογήσει πλουσίως τὶς ἐργασίες καὶ νὰ δώσει καρποφόρα πορεία στὸ «Διεθνὲς Παρατηρητήριο Θρησκευτικοῦ Φονταμενταλισμοῦ».
Μετ’ εὐχῶν διαπύρων
Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Αλεξανδρουπόλεως, Τραϊανουπόλεως και Σαμοθράκης, και Πρόεδρε του Διεθνούς Παρατηρητηρίου Θρησκευτικού Φονταμενταλισμού, κκ Άνθιμε,
Αγαπητέ Καθηγητά και Διευθυντά του Παρατηρητηρίου, κ Σταμούλη,
Αγαπητοί Σύνεδροι,
Εκλεκτοί προσκεκλημένοι,
Με ιδιαίτερη χαρά και τιμή απευθύνω θερμό χαιρετισμό στο Διεθνές Συνέδριο με θέμα “Θρησκευτικός Φονταμενταλισμός: Γένεση και Εξέλιξη ενός Φαινομένου”, που διοργανώνεται από το Διεθνές Παρατηρητήριο Θρησκευτικού Φονταμενταλισμού. Πραγματικά είχα προγραμματίσει να είμαι κοντά σας, αλλά υποχρεώσεις δεν μου επέτρεψαν να παρευρεθώ στην Αλεξανδρούπολη. Γεγονός που με λυπεί ιδιαίτερα.
Όπως όλοι γνωρίζουμε με τον όρο φονταμενταλισμός ή και θεμελιωτισμός εκφράζονται οι ζηλωτικές τάσεις επιστροφής του ανθρώπου σε άκρως συντηρητικά θρησκευτικά βιώματα, τα οποία λειτουργούν ως μέσο αντίστασης σε κάθε ενδεχόμενη αλλαγή ή θρησκευτική μεταρρύθμιση. Ο όρος αυτός, χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά την περιόδο μεταξύ των τελών του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα από τους υποστηρικτές του, με σκοπό να περιγράψει ένα συγκεκριμένο ρεύμα θρησκευτικών απόψεων στο πλαίσιο της σύγκρουσης που είχε ξεσπάσει στις τάξεις της αμερικανικής προτεσταντικής κοινότητας μεταξύ φονταμενταλιστών και νεωτεριστών. Ο όρος όμως που ξεκίνησε από άλλα χριστιανικά δόγματα επεκτείνεται πλέον και στον Ισλαμισμό και στον Ιουδαϊσμό.
Στην εποχή μας, όπου η παγκόσμια κοινότητα αντιμετωπίζει ραγδαίες κοινωνικές, πολιτικές και πολιτισμικές μεταβολές, η μελέτη και κατανόηση του θρησκευτικού φονταμενταλισμού καθίσταται όχι μόνο επίκαιρη αλλά και αναγκαία. Πρόκειται για ένα σύνθετο και πολυπαραγοντικό φαινόμενο, που απειλεί τη συνοχή των κοινωνιών, υπονομεύει τις αξίες της ανεκτικότητας και της συνύπαρξης και, δυστυχώς, συχνά οδηγεί σε φαινόμενα βίας και μισαλλοδοξίας.
Η Ορθοδοξία ήταν το πρώτο Δόγμα που καθιέρωσε κυριολεκτικά την ανεξιθρησκεία με το Διάταγμα των Μεδιολάνων από τον Μεγάλο Κωνσταντίνο το 313 μ Χ σύμφωνα με το οποίο κάθε πολίτης της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μπορούσε να εκφράζει ελεύθερα την πίστη του. Ο όρος λοιπόν «ανεξιθρησκεία» πρωτοεμφανίστηκε τότε και η έννοια αυτή είναι κατοχυρωμένη στο Ελληνικό σύνταγμα από το 1927. Περικλείει το δικαίωμά να πιστεύει κανείς και να λατρεύει όποιον θεό θέλει ή και να μην πιστεύει πουθενά, αλλά ταυτόχρονα και την υποχρέωση του σεβασμού απέναντι στη θρησκευτική ελευθερία του συνανθρώπου, να κρατά, δηλαδή, μία στάση ανοχής απέναντι στον αλλόθρησκο. Ο ίδιος ο Κύριος ημών Ιήσούς Χριστός μας είπε “όστις εθέλει οπίσω μου ελθείν”. Εκείνος που έγινε καλός με την καταπίεση δεν θα μείνει πάντοτε καλός αλλά μόλις απαλλαγεί από τον καταναγκασμό, θα επιστρέψει στις κακές του συνήθειες. Δεν είναι δυνατόν επίσης κάποια θρησκεία να μην θεωρείται της “μόδας” ή ένας άνθρωπος “θρησκευόμενος” να χαρακτηρίζεται συχνά ως οπισθοδρομικός. Ο σεβασμός απέναντι σε κάποια ξένη θρησκεία –όπως βέβαια και απέναντι στην οικεία– οφείλεται να είναι δεδομένος.
Η Παιδεία έχει σαφώς πρωταγωνιστικό ρόλο στην πρόληψη φαινομένων βίας και μισαλλοδοξίας. Μέσω της εκπαίδευσης, διαμορφώνουμε πολίτες με κριτική σκέψη, σεβασμό στη διαφορετικότητα, και βαθιά κατανόηση της ιστορίας, της θρησκείας και του πολιτισμού. Γι’ αυτό και το Υπουργείο Παιδείας στηρίζει με συνέπεια κάθε προσπάθεια που προάγει τον διάλογο, την επιστημονική έρευνα και την ειρηνική συνύπαρξη.
Συγχαίρω θερμά τους διοργανωτές για την πρωτοβουλία τους και εύχομαι κάθε επιτυχία στις εργασίες του Συνεδρίου. Είμαι βέβαιος ότι τα συμπεράσματα που θα προκύψουν θα αποτελέσουν πολύτιμο εργαλείο για την επιστημονική κοινότητα, αλλά και για τη χάραξη εκπαιδευτικής και κοινωνικής πολιτικής σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Μετά διαπύρων ευχών,
Καθ. Νικόλαος Γ. Παπαϊωάννου,
Υφυπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού,
Αρμόδιος για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση,
Πρώην Πρύτανης Α.Π.Θ.
Χαιρετισμός Σεβ. Μητροπολίτου Αλεξανδρουπόλεως κ. Ανθίμου
Α’ ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΥ ΦΟΝΤΑΜΕΝΤΑΛΙΣΜΟΥ
Όταν, πρὶν λίγα χρόνια, ἄρχισε νὰ ἀκούγεται ἡ λέξη φονταμενταλισμός, θυμᾶμαι ὅτι ἄνοιξα τὰ λεξικὰ νὰ βρῶ τὴν σημασία της.
Βρῆκα πὼς σημαίνει: «θεμελιωτισμός». Σὰν χριστιανό, μοῦ ἄρεσε ἡ ἑρμηνεία. Σκέφτηκα: ἡ Ἐκκλησία εἶναι μιὰ οἰκία ποὺ ἀντιμετωπίζει πλημμύρες καὶ σεισμούς, ὁπότε χρειάζεται νὰ εἶναι γερὰ θεμελιωμένη, «ὄχι στὴν ἄμμο, ἀλλὰ πάνω στὴν πέτρα» (Ματθ. 7, 25).
Βρῆκα καὶ ἄλλον ὁρισμὸ τῆς λέξεως, νὰ σημαίνει: «ἀπόρριψη ἀλλαγῶν ἢ μεταρρυθμίσεων». Καὶ αὐτὴ ἡ ἑρμηνεία, καλὴ μοῦ φάνηκε: «ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ ἴδιος, χθὲς καὶ σήμερα καὶ στοὺς αἰῶνες» (Ἑβρ. 13, 8), «ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ κάποτε θὰ ἀλλάξουν, τὰ λόγια Του ὅμως θὰ μείνουν γιὰ πάντα» (Λου. 21, 33).
Βρῆκα ἀκόμα στὰ λεξικά, ὅτι «ὁ φονταμενταλισμός θεωρεῖται ἀκραία μορφὴ θρησκευτικοῦ συντηρητισμοῦ». Καὶ αὐτὸ κατανοεῖται κάπως, ἀφοῦ οἱ θρησκεῖες, συνήθως δὲν ἔχουν μετριοπάθεια. Καὶ ἡ Ἐκκλησία (ἀκόμα κι ὅταν μεταπίπτει σὲ θρησκευτικότητα, ποὺ εἶναι πάντα ἀκραία), συντηρεῖ πάντως ἕνα μήνυμα καὶ μιὰν ἐλπίδα (Πράξ. 23,6).
Ἀκόμα βρῆκα ὅτι, ὁ φονταμενταλισμὸς «χαρακτηρίζεται ἀπὸ τὴν αὐστηρὴ τήρηση τῶν παραδοσιακῶν δογμάτων καὶ τῶν ἠθικῶν κανόνων». Ἀλλοίμονό μας ἂν διανοηθοῦμε ἔστω τὴν χαλάρωση τῶν Δογμάτων καὶ τῶν Κανόνων μας.
Καὶ στὸ τέλος βρῆκα, ὅτι ὁ φονταμενταλισμὸς «ἀντιστέκεται σὲ κάθε ἀλλαγὴ ἢ ἐκσυγχρονισμό». Καὶ μοῦ φαίνεται πολὺ φυσικό, ἀφοῦ κάθε ἀλλαγὴ καὶ ἐκσυγχρονισμὸς μᾶς φοβίζουν στὴν ἀρχὴ καὶ μόνο μὲ ἤπιο τρόπο ἐνσωματώνονται στὴ ζωή μας.
Τώρα θὰ μοῦ πεῖτε, ἀφοῦ τόσο ταυτίστηκες μὲ τὶς ἑρμηνείες τοῦ ὅρου, τί τὸ ἤθελες τὸ «ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ», τὸ ὁποῖο, ἤδη πρὶν τὸ πρῶτο του αὐτὸ συνέδριο, προξένησε ἐνοχικὴ ἀνησυχία ὅτι τάχα θὰ συγκροτήσει «ἐκκλησιαστικὴ ἀστυνομία»!
Ἀγαπητοί μου,
Μπορεῖ οἱ λέξεις στὰ λεξικὰ νὰ ἀποδίδουν σωστὰ τὶς ἔννοιες, ὅμως, ὁ σεβ. Διδυμοτείχου κ. Δαμασκηνὸς καὶ ὁ ὁμιλῶν, ἐρρωμένως ἀντιστεκόμαστε προκειμένου νὰ μὴν ἀναπτυχθοῦν στὸν Ἕβρο σπόροι φονταμενταλιστικοί, ὅπως δυστυχῶς καλλιεργοῦνται καὶ σὲ χριστιανικὰ θερμοκήπια. Ἐπειδή, αὐτὰ τὰ φαινόμενα, μπορεῖ νὰ περιγράφονται ὡραῖα στὰ λεξικά, στὴν πράξη ὅμως δὲν ἀποπνέουν ἀγάπη, δὲν ἐπιδιώκουν εἰρήνη καὶ ὑποδηλώνουν φοβισμένη αὐτοπεποίθηση. Κυρίως ὅμως, ὁμολογοῦν ἀβεβαιότητα πίστεως καὶ ἔλλειμμα ἐμπιστοσύνης στὸν ἱδρῶτα ποὺ χύθηκε στὴ Γεθσημανῆ καὶ στὸ αἷμα ποὺ πλημμύρισε τὸ Γολγοθᾶ.
Καὶ κάτι ἀκόμα: φανερώνουν μανιακὴ τάση νὰ ὑπερβοῦμε τὰ ὅριά μας. Νὰ γίνουμε κοσμικὴ ἐξουσία, λὲς καὶ δὲν μᾶς φτάνει ἡ διαχείριση «τοῦ δεσμεῖν καὶ λύειν» (Ματθ. 18, 18) τὶς ἁμαρτίες τῶν ἀνθρώπων. Λὲς καὶ δὲν μᾶς φτάνει ἡ ποιμαντικὴ νὰ παρηγοροῦμε τὸν κόσμο (Ἡσαΐας 40, 1). Λὲς καὶ δὲν μᾶς ἀρκεῖ νὰ «ἐπαγγελόμεθα τὴν νῦν καὶ τὴν μέλλουσα ζωή» (Α’Τιμ. 4, 8).
Τὰ φαινόμενα τοῦ φονταμενταλισμοῦ ποὺ διαπιστώνουμε, ὑποψιάζουν μῖσος ἐνάντια στὴ ζωή. Ναί! ἐνάντια στὴν πραγματικὴ ζωὴ ὅταν αὐτὴ δὲν ἀνταποκρίνεται στὶς ψευδαισθήσεις μας καὶ στὶς ὑποκριτικές μας.
Ὅμως, τὴ ζωὴ μᾶς τὴν ἐμφύσησε ὁ Θεὸς καὶ ὅταν ἐμεῖς τὴν ἐκτροχιάσαμε σὲ βίο, δὲν τὴν ἀπάλειψε, ἀλλὰ ἦρθε σ’αὐτήν, τὴν «φόρεσε» πάνω στὸ Εἶναι Του καὶ μᾶς ἔδειξε τὸν τρόπο νὰ τὴν μετατρέψουμε σὲ βασιλεία τῶν οὐρανῶν.
Γι’ αὐτὸ συστήσαμε τὸ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ, γι’αὐτὸ συγκαλέσαμε καὶ τὸ πρῶτο αὐτὸ συνέδριο. Μπορεῖ νὰ τὸ χαρακτηρίσετε ἄκρως θεωρητικό, ὅμως πιστέψτε με, ἀποβλέπει σὲ ὑγιὴ προβληματισμὸ περὶ τὸ θέμα. Ὄχι μόνο τῶν χριστιανῶν, ἀλλὰ καὶ τῶν ἀλλοδόξων καὶ τῶν ἀλλοθρήσκων συμπατριωτῶν μας, (βρίσκεται μαζί μας ὁ αἰδεσιμώτατος τῆς Εὐαγγελικῆς Ἐκκλησίας καὶ ὁ μουφτῆς Κομοτηνῆς καὶ ὁ τοποτηρητὴς μουφτῆς Διδυμοτείχου καὶ σᾶς εὐχαριστῶ γιὰ τὴν ἀνταπόκρισή σας). Ὅλοι μας σὲ ἕναν ρωμαλέο καὶ συγχρόνως παραγωγικὸ διάλογο, στὸν ὁποῖο, «ὅσοι πιστοί», δὲν ἔχουμε κανένα λόγο νὰ φοβόμαστε, ἂν τὸ μοναδικὸ μαχαίρι μας, εἶναι ὁ λόγος καὶ τὸ πνεῦμα, «ὅ ἐστι ρῆμα Θεοῦ» (Ἐφεσ. 6, 17).
Νὰ μοῦ ἐπιτρέψετε μιὰ φράση ἀκόμα. Ξέρουμε ὅλοι ὅτι κάθε πολιτισμὸς ἔχει ὡς διήκουσα ἔννοιά του τὴ θρησκεία του. Σήμερα οἱ πολιτισμοὶ ἄρχισαν νὰ μπαίνουν στὸν παρανοϊκὸ ἀστερισμὸ τῆς σύγκρουσης καὶ ἐπιχωριάζουν στὴ γειτονιά μας «ἀξιοποιῶντας» τὶς θρησκεῖες ὡς ἄλλοθι στὰ ἐγκλήματά τους, γι’αὐτὸ καὶ ἀρχίζουν νὰ τὶς «περιποιοῦνται» μὲ ζῆλο. Ὅμως, 800 χρόνια πρὶν τὸν Χριστό, ὁ προφήτης Ἡσαΐας (26, 11) εἶχε πεῖ ὅτι ὁ ζηλωτισμὸς εἶναι χαρακτηριστικὸ τῆς ἀπαιδευσίας (βλ. μτφ Κολιτσάρα καὶ π. Ἰωὴλ Γιαννακοπούλου).
Νὰ τὸ πῶ πιὸ καθαρά: ἡ θρησκεῖες εἶναι ὠφέλιμο ροῦχο ἀλλὰ ἐπικίνδυνος μανδύας.
Τὸ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ μὲ τὶς δράσεις του, φιλοδοξεῖ νὰ ἐπισημάνει τέτοιες κακοτοπιές.
Περιφερειάρχα μας κ. Τοψίδη, Δήμαρχε κ. Ζαμπούκη, σᾶς εὐχαριστῶ πολύ, ἐπειδὴ μέσα στὴν πληθὺ τῶν εὐθυνῶν σας, ἐκτιμήσατε τὴν προσπάθειά μας αὐτὴ καὶ ἀνταποκρινόμενοι στὴν παράκλησή μου τὴν ἐνισχύσατε καὶ οἰκονομικά, γι’ αὐτὴν τὴν παρθενική της ἐκδήλωση.
Ἐκ μέρους τοῦ Διοικητικοῦ Συμβουλίου τοῦ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ, σᾶς εὐχαριστῶ τοὺς εἰδοποιημένους συμπολίτες μου γιὰ τὴν ἐδῶ προσωπικὴ παρουσία σας στὸ μόλις ἀρξάμενο πρῶτο συνέδριό μας.
Καθηγητὰ κ. Χρυσ. Σταμούλη, σᾶς εὐγνωμονῶ γιὰ τὴν Ὀρθόδοξη ἀγωνία μὲ τὴν ὁποία ἀφουγκράζεσθε τὴν ὀφειλὴ τῆς Θεολογίας μας στὰ ζητήματα τῆς ἐποχῆς μας καὶ ἀφοῦ ἐμπνευσθήκατε τὸ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ, ὁπότε καὶ τὸ διευθύνετε, θὰ διαρθρώνετε τὶς θεματολογίες του καὶ θὰ τὶς στελεχώνετε μὲ ἔμψυχο δυναμικό.
Σᾶς καλωσορίζω τοὺς Συνέδρους ὁμιλητές, ἐπιστήμονες ἀπὸ 5 διαφορετικὲς Χώρες καὶ 11 διαφορετικὰ Πανεπιστημιακὰ Τμήματα καὶ Ἰνστιτοῦτα τῆς Πατρίδος μας καὶ τοῦ Ἐξωτερικοῦ. Ὅλως ἰδιαιτέρως σᾶς καλωσορίζω φοιτητὲς τοῦ προ-πτυχιακοῦ Προγράμματος σπουδῶν τοῦ Τμήματος Θεολογίας καὶ τοὺς μεταπτυχιακούς του, ποὺ ἤρθατε στὴν περιοχή μας καὶ πιστεύω νὰ ἀποζημιωθεῖτε, τόσο ἀπὸ τὸ Συνέδριο καὶ τὶς συναναστροφές μας, ὅσο καὶ ἀπὸ τὴν κοσμοπολίτικη ὀμορφιὰ τῆς πόλεώς μας.
Τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιο, θὰ εὐλογήσει τὴν προσπάθειά μας.
