Στο σημερινό – Κυριακή 8 Ιουνίου 2025 – φύλλο της εφημερίδας Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, ένα αφιέρωμα τους εκπαιδευτικούς που εργάζονται στα σχολεία της Πόλης, το οποίο επιμελήθηκε ο Μανώλης Κωστίδης.
«Η Πόλη μας δεν είναι μόνο μνημεία και αναμνήσεις. Η Πόλη μας είναι ζωντανή, γιατί υπάρχουν ακόμη δάσκαλοι και δασκάλες που στέκονται στην έδρα με αγάπη, με πίστη και με όραμα. Υπάρχουν ακόμη μαθητές και μαθήτριες που αναμένουν την καθοδήγηση των δασκάλων τους και εμπνέονται από το παράδειγμά σας. Δεν είστε απλώς εκπαιδευτικοί, αλλά φύλακες της ταυτότητάς μας, στυλοβάτες της γλώσσας μας, φλόγες που κρατούν αναμμένη τη μνήμη και την ελπίδα. Η Ρωμιοσύνη συνεχίζει. Μέσα από εσάς και τα παιδιά μας».
Αυτά τα συγκινητικά λόγια του Γιώργου Παπαλιάρη, προέδρου του Συνδέσμου Υποστήριξης Ρωμαίικων Κοινοτικών Ιδρυμάτων (ΣΥΡΚΙ), αποτέλεσαν μια σύνοψη της προσπάθειας για τη διατήρηση της ελληνικής παιδείας στην Πόλη.
Λίγες ημέρες πριν από τη λήξη της σχολικής χρονιάς, συναντήσαμε όλους τους εκπαιδευτικούς των Ομογενειακών Σχολείων της Κωνσταντινούπολης στον περίβολο της Αγίας Τριάδας, στην πλατεία Ταξίμ, στην εκδήλωση που διοργάνωσαν ο ΣΥΡΚΙ και η Κοινότητα Σταυροδρομίου προς τιμήν των εκπαιδευτικών των ομογενειακών σχολείων της Κωνσταντινούπολης.
Στην εκδήλωση παρέστησαν εκπαιδευτικοί και στελέχη και των τριών σχολείων – της Πατριαρχικής Μεγάλης του Γένους Σχολής, του Ζαππείου και του Ζωγραφείου.
Η εκδήλωση είχε ως στόχο την έκφραση ευγνωμοσύνης και αναγνώρισης προς το σύνολο των ομογενών εκπαιδευτικών για τη διαρκή προσφορά τους στην παιδεία της Ομογένειας.
Κατά τη διάρκεια της βραδιάς απονεμήθηκαν τιμητικές διακρίσεις σε τρεις εκπαιδευτικούς που συνταξιοδοτούνται, για την πολύτιμη και πολυετή προσφορά τους: στον κ. Αρη Τσοκώνα, καθηγητή Φυσικής στο Ζωγράφειο Λύκειο, στην κ. Τίνα Ντελ Ρε, γραμματέα στο Ζάππειο και στην κ. Κική Σαμουηλίδου, καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής επίσης στο Ζάππειο.
Συνομιλήσαμε με ομογενείς και μετακλητούς καθηγητές και στελέχη της εκπαίδευσης για τα αισθήματά τους για το παρόν και το μέλλον της εκπαίδευσης στην Πόλη.
1. Σάββας Παναγιωτίδης
Καθηγητής Φυσικής Αγωγής, Μεγάλη του Γένους Σχολή
Θερμοπύλες
«Ξεκίνησα το 2006. Είμαι απόφοιτος ελληνικού σχολείου της Πόλης. Το να βρίσκομαι σε μια πόλη με τόσο μεγάλη πολιτισμική κληρονομιά και να συμμετέχω σε μια ζωντανή εκπαιδευτική κοινότητα είναι τιμή. Το να είσαι εκπαιδευτικός εδώ σου δίνει το προνόμιο να βλέπεις το έργο σου ζωντανό. Η εκπαίδευση στην Κωνσταντινούπολη θα έχει πάντα μέλλον. Προσπαθούμε να κρατήσουμε ζωντανά όλα τα σχολεία μας. Αλλοι μιλούν για Θερμοπύλες· εμείς προσπαθούμε, με τον καλύτερο τρόπο, να κρατήσουμε αυτά τα σχολεία ζωντανά».
2. Ντόρα Σενίκογλου-Διακρούση
Καθηγήτρια Αγγλικής Φιλολογίας, Ζωγράφειο Λύκειο
«Εχουμε μέλλον»
«Εδώ ταυτίζεις την εκπαίδευση και τη μητρότητα για τα παιδιά, διότι ό,τι κάνεις για τα παιδιά σου, το κάνεις και για τους μαθητές σου. Τα παιδιά έχουν τη συνείδηση της ελληνικής παιδείας – την έχουν από τα σπίτια τους, αλλά κι εμείς την υποστηρίζουμε στο σχολείο. Είμαι αισιόδοξη για το μέλλον».
3. Ευρυδίκη Πίγκου
Καθηγήτρια Χημείας, Ζωγράφειο Λύκειο
Εδώ όπου ανατράφηκα
«Γεννήθηκα, μεγάλωσα και σπούδασα στην Πόλη. Ξεκίνησα με το Ζάππειο, συνέχισα στο Ζωγράφειο και αργότερα στο Πολυτεχνείο της Κωνσταντινούπολης. Ολη μου η ζωή είναι στην Πόλη. Για μένα είναι ιδιαίτερα σημαντικό να υπηρετώ στο σχολείο που με ανέθρεψε, στο σχολείο όπου έμαθα, αγάπησα τα μαθηματικά και τη χημεία και αποφάσισα να γίνω χημικός. Και ύστερα από χρόνια, οι καθηγητές μου έγιναν και συνάδελφοί μου. Αυτό μου δίνει χαρά. Δεν έζησα ποτέ στην Ελλάδα· ήμουν πάντα μέσα στην Ομογένεια. Οταν πήγα στο Πολυτεχνείο της Πόλης, κατάλαβα πως ζούμε σε μια ιδιαίτερα μικρή κοινωνία. Το βλέπω και στα παιδιά μας. Ζουν μέσα σε αυτή τη μικρή κοινωνία και αισθάνονται ελεύθερα. Μαθαίνουν τα ελληνικά, τον ελληνικό πολιτισμό».
4. Αρης Τσοκώνας
Καθηγητής Φυσικής, Χημείας και Μαθηματικών, Ζωγράφειο Λύκειο
Ολη μου η ζωή, σχολείο
«Η μητέρα μου και ο πατέρας μου ήταν εκπαιδευτικοί. Η θεία μου ήταν κι αυτή εκπαιδευτικός. Παντρεύτηκα, ο πεθερός μου ήταν εκπαιδευτικός. Η κουνιάδα μου, επίσης, και φυσικά η σύζυγός μου. Δηλαδή, όλη μου η ζωή ήταν ένα σχολείο. Ξεκίνησα αργά στο επάγγελμα. Δεν ήθελα να γίνω δάσκαλος. Ηθελα να κάνω κάτι διαφορετικό. Ομως, στα 35 μου η μοίρα το έφερε και έγινα κι εγώ εκπαιδευτικός. Είμαι χημικός μηχανικός από το Πολυτεχνείο και έχω κάνει μάστερ στα αποστάγματα πίσσας – αυτή είναι η ειδικότητά μου. Εργάστηκα 15 χρόνια σε βιομηχανία χρωμάτων. Σήμερα διδάσκω φυσική, χημεία και μαθηματικά.
Οι εκπαιδευτικοί έχουν παντού το ίδιο καθήκον – κάνουμε το ίδιο έργο. Η διαφορά για εμάς είναι ότι τα παιδιά μας δεν μιλούν με άνεση τη μητρική τους γλώσσα, τα ελληνικά. Αλλά εργαζόμαστε. Οι εκπαιδευτικοί συμβάλλουν περισσότερο από όλους στη διατήρηση της γλώσσας και της παράδοσης.
Είμαστε περίπου 2.000 άτομα ως κοινότητα και οι εκπαιδευτικοί είναι μόνο 50-60. Είναι, όμως, καλλιεργημένοι και μορφωμένοι· δεν προσφέρουν μόνο στα σχολεία, αλλά είναι και μέλη συλλόγων, βοηθούν ενεργά την Ομογένεια.
Προσωπικά, μεταφράζω την κλασική ελληνική λογοτεχνία στα τουρκικά. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, γιατί έτσι διαμορφώνονται συνειδήσεις. Τα βιβλία μου πουλάνε 200.000 αντίτυπα τον χρόνο – δηλαδή 200.000 Τούρκοι μαθαίνουν τον ελληνικό πολιτισμό από τις μεταφράσεις μου. Εχω μεταφράσει Πλάτωνα, Αριστοτέλη, Ξενοφώντα. Επίσης, Καβάφη, Ελύτη, Σεφέρη και Ρίτσο. Και θα συνεχίσω. Αυτή την περίοδο μεταφράζω τον Θουκυδίδη».
5. Χριστίνα Γκοβέση
Καθηγήτρια Ελληνικής Φιλολογίας, Ζάππειο Λύκειο
Οι ψυχές που πέρασαν
«Η αίσθηση της εκπαίδευσης εδώ είναι μια αίσθηση που έρχεται από τα βάθη των αιώνων. Είσαι από την Ελλάδα και είναι σαν να έχεις ζήσει αιώνες. Ταυτόχρονα, ζεις και στο σήμερα. Σαν να φέρεις μέσα σου, ως καθηγητής, όλους όσοι πέρασαν από εδώ. Ακόμη κι αν δεν έχεις ρωμαίικη καταγωγή, φέρνεις το σύγχρονο κομμάτι της εκπαίδευσης που υπάρχει στην Ελλάδα. Αυτή η διπλή υπόσταση, αυτή η διπλή αίσθηση, είναι που το κάνει μαγικό.
Περπατώντας στους διαδρόμους του Ζαππείου, του Ζωγραφείου, της Μεγάλης Σχολής, κοιτώντας τις φωτογραφίες και τα θρανία, νιώθεις τις ψυχές των ανθρώπων που έχουν περάσει. Οι ψυχές των καθηγητών που δίδαξαν εδώ, σαν να εγκαθίστανται μέσα σου. Η διαφορά με την Ελλάδα είναι πως εδώ υπάρχει μεγαλύτερη οικειότητα και καλώς εννοούμενος σεβασμός. Νιώθεις πραγματικά πως είσαι στο επίκεντρο των ανθρώπων. Τα παιδιά σέβονται, η κοινότητα σε εκτιμά. Στην Ελλάδα μάς έχουν απαξιώσει. Εδώ νιώθεις πως η εκπαίδευση είναι σημαντική».
6. Ευαγγελία Κανάρη
∆ιευθύντρια Νηπιαγωγείου και ∆ημοτικού Ζαππείου
Για την ταυτότητά μας
«Είναι ξεχωριστή αίσθηση για μένα που έχω αποφοιτήσει από το Ζάππειο. Αισθάνομαι περήφανη που διδάσκω και βρίσκομαι στη διοίκηση του σχολείου από το οποίο αποφοίτησα.
Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να μεταφέρουμε την ταυτότητά μας, την ελληνορθόδοξη παράδοση, στα παιδιά μας. Η ιστορία του Ζαππείου είναι βαριά παρακαταθήκη για εμάς.
Ομως, θα συνεχίσουμε να υπάρχουμε – δεν θα τελειώσουμε ποτέ. Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: όπως έλεγαν παλιά, “είμαστε λίγοι, αλλά αμέτρητοι”».
7. Δήμητρα Βουρδόγλου
Συντονίστρια Εκπαίδευσης της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη
Στο χέρι μας
«Το μέλλον είναι στο χέρι μας και όλοι πρέπει να ενώσουμε τις δυνάμεις μας – δεν εξαιρείται κανένας. Συντονιστής, διευθυντής, εκπαιδευτικός, μαθητής: όλοι μαζί. Εχω υπηρετήσει σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Η εκπαίδευση στην Κωνσταντινούπολη έχει μια ιδιαιτερότητα. Είναι ένα στοίχημα – και πρέπει να το κερδίσουμε».
