Σήμερα, 8 Μαϊου 2025, το απόγευμα, το Μουσείο «Σύγχρονης Τέχνης» του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζα Γουλανδρή στην Αθήνα διοργάνωσε εκδήλωση προς τιμήν της ΑΘΠ Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου.
Σε μία σημαντική ανακοίνωση προχώρησε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, κατά την διάρκεια της εκδήλωσης. Όπως είπε ο προκαθήμενος της Ορθόδοξης Εκκλησίας, η Θεολογική Σχολή της Χάλκης, αναμένεται να δεχτεί τους πρώτους φοιτητές, τον Σεπτέμβριο του 2026, καθώς έχουν ξεκινήσει οι συνομιλίες για την επαναλειτουργία της, με το υπουργείο Παιδείας της Τουρκίας μετά το πράσινο φως που άναψε ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.Παράλληλα ο Οικουμενικός Πατριάρχης εξέφρασε την επιθυμία ο νέος Πάπας που εξελέγη σήμερα, να συνεχίσει το έργο που είχε ξεκινήσει με τον Πάπα Φραγκίσκο για την προσέγγιση των δύο Εκκλησιών.
Παραθέτουμε στη συνέχεια την ομιλία του Καθηγητή Ευάγγελου Βενιζέλου στην εκδήλωση προς τιμήν του Οικουμενικού Πατριάρχου.
Παναγιώτατε,
όλες και όλοι εδώ μέσα, στη φιλόξενη αυτή αίθουσα του Μουσείου Γουλανδρή, του Ιδρύματος Βασιλείου και Ελίζας Γουλανδρή, έχουμε σήμερα, 8 Μαΐου, το μοναδικό ιστορικό προνόμιο, να περιμένουμε μαζί με τον Πρώτο της Ορθοδοξίας, την ανακοίνωση που σε λίγα λεπτά θα κάνει ο Καρδινάλιος Αρχιδιάκονος για την εκλογή του νέου Πάπα. Θα μάθουμε μαζί το όνομα του διαδόχου του Αποστόλου Πέτρου και Εσείς από το βήμα αυτό, σε λίγα λεπτά, θα τον χαιρετήσετε και θα τον συγχαρείτε για την εκλογή του ως διάδοχος του Αποστόλου Ανδρέα. Η οικουμενικότητά Σας θα ξεδιπλωθεί από αυτή τη μικρή αίθουσα και θα καταλάβει ως μήνυμα όλον τον κόσμο. Η Ανατολή θα συναντήσει τη Δύση και η Οικουμένη θα συγκροτηθεί και πάλι επειδή Εσείς ο ίδιος, είστε η Οικουμένη για εμάς, τους Ορθοδόξους Χριστιανούς.
Εσείς μας κάνετε μια χάρη, γιατί είστε για εμάς αυτό, είστε μια χάρη του Αγίου Πνεύματος, ένα δώρο που έκανε ο Θεός προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο, προς την Ορθόδοξη Εκκλησία, προς το γένος μας και πραγματικά δεν θέλουμε ποτέ να χάσουμε αυτήν τη σχέση των προσώπων που μας έχετε προσφέρει. Γιατί Εσείς είστε αυτός στον οποίο προσβλέπουμε και Εσείς μας δίνετε πάντα την κατεύθυνση προς την οποία πρέπει να βαδίζουμε. Θα ακούσει λοιπόν όλος ο κόσμος το «Habemus Papam» αλλά εμείς «Habemus Patriarcham», ούτως ή άλλως.
Η ομιλία μου θα είχε τον φιλόδοξο τίτλο «Η Οικουμενικότητα του Πατριάρχου Βαρθολομαίου» χωρίς να θέλω να κάνω ένα ταυτολογικό παίγνιο με την Οικουμενικότητα του Οικουμενικού Πατριάρχη. Αλλά, ξέρετε, η διαφορά ανάμεσα στον τίτλο «Οικουμενικός Πατριάρχης» και την ουσία της Οικουμενικότητας, του μηνύματος, του λόγου, της δράσης, είναι πάρα πολύ σημαντική.
Γι’ αυτό δεν θα αναφερθώ σήμερα, Παναγιώτατε, στα κανονολογικά και εκκλησιολογικά θεμέλια της Οικουμενικότητας που θρόνου της Κωνσταντινούπολης. Είναι γνωστά όλα αυτά. Η δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, την οποία ασκείτε Εσείς πρωτίστως. Το τεκμήριο της αρμοδιότητας «in partibus infidelium», στα μέρη των απίστων. Το πρωτείο και ο τρόπος με τον οποίο το ασκείτε. Η λεπτότητα, η αίσθησή Σας για την διακονία του πρωτείου, για την προεδρεία των προκαθημένων των Ορθοδόξων εκκλησιών, με αγάπη πάντα, ακόμη και όταν υπάρχουν πολύ σημαντικές αντιθέσεις, διαφορές αντιλήψεων. Στην πραγματικότητα όταν υπάρχουν δύο διαφορετικές εκδοχές της Ορθοδοξίας. Μία που εκφράζετε Εσείς, την Ορθόδοξη Ορθοδοξία, της αγάπης, της καταλαγής, της ειρήνης, της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Και μια άλλη εκδοχή της Ορθοδοξίας που μπορεί να αποδέχεται τον αυταρχισμό, την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την ιδέα του πολέμου και μάλιστα ενός επιθετικού πολέμου.
Δεν θα μιλήσω ούτε καν για τη σχέση Ανατολής και Δύσης, που συγκροτεί τη συνολική αντίληψη για την Christendom που έχουμε στον δυτικό κόσμο, ούτε για την αρμοδιότητα που έχει το Οικουμενικό Πατριαρχείο να παραχωρεί με άκρα αγάπη τις αυτοκεφαλίες και να διαμορφώνει αυτόν τον χάρτη του Ορθόδοξου Βεστιφαλισμού εδώ και πάρα πολλά χρόνια, κόβοντας στην πραγματικότητα μέλη από το σώμα του, γεννώντας θυγατέρες εκκλησίες, καθιστώντας στις εκκλησίες αυτές αδερφές εκκλησίες, οι οποίες πολλές φορές, δυστυχώς, δεν έχουν την ευγνωμοσύνη που πρέπει απέναντι στη Μητέρα Εκκλησία, τη Μεγάλη Εκκλησία του Χριστού στην Κωνσταντινούπολη.
Θα έλεγα ότι δύο είναι τα κορυφαία, από την άποψη αυτή, σημεία της θητείας σας, της διακονίας σας. Είναι η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος της Κρήτης το 2016, που έχει εγγραφεί στην Ιστορία και βεβαίως η παραχώρηση του τόμου της Αυτοκεφαλίας στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας.
Εξίσου σημαντική είναι και η δεύτερη πτυχή. Τα διεθνοδικαιϊκά και τα διεθνοπολιτικά ερείσματα του οικουμενικού χαρακτήρα της διακονίας Σας, του οικουμενικού χαρακτήρα του Πατριαρχείου. Δεν θέλω και εδώ να σας απασχολήσω με λεπτομέρειες, αρκεί να θυμίσω ότι Σας αντιμετωπίζουν ως ομόλογο με απόλυτο σεβασμό οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων και έχετε κληθεί να τιμήσετε το βήμα όλων σχεδόν των διεθνών οργανισμών και των περιφερειακών οργανισμών και έχετε εκπέμψει αυτό το μήνυμα της Ορθοδοξίας στο επίπεδο του ΟΗΕ, του Συμβουλίου της Ευρώπης, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και όλα αυτά από το ταπεινό και εμπερίστατο Φανάρι, χωρίς να υπάρχουν οι υποδομές, οι δυνατότητες, η δύναμη της Αγίας Έδρας και της Πολης του Βατικανού, από την οποία εκπέμπεται σήμερα το μήνυμα της εκλογής του νέου Πάπα.
Χαίρομαι πραγματικά γιατί η Ελληνική Δημοκρατία αντιλαμβάνεται τη σχέση της με το Οικουμενικό Πατριαρχείο ως μια σχέση ομοταξίας, αντιμετωπίζει κατα συνταγματική επιταγή το Οικουμενικό Πατριαρχείο ως έναν θεσμό, ένα υποκείμενο, μια οντότητα του Διεθνούς Δικαίου . Αυτό ευτυχώς θα έλεγα είναι συνταγματικά κατοχυρωμένο και στο άρθρο 3 αλλά και στο άρθρο 105 του Συντάγματός μας, που αφορά το καθεστώς του Αγίου Όρους.
Αυτά υπήρχαν πάντα, αλλά ξέρετε η διαφορά ανάμεσα στην ιστορική μνήμη και την πράξη, ανάμεσα στον ψηλό τίτλο και την ουσιαστική χάρη είναι πάρα πολύ μεγάλη.
Και Εσείς έχετε προσφέρει στην Ορθοδοξία τα 33 αυτά χρόνια το δεύτερο, την ενεργό διάσταση, η οποία νομίζω ότι είναι και η μεγάλη παρακαταθήκη που δημιουργείται.
Το σημαντικότερο όμως είναι το τρίτο σημείο που θέλω να αναφέρω αν μου επιτρέπετε, ο οικουμενικός χαρακτήρας της πολιτικής σας Θεολογίας. Της πολιτικής θεολογίας με τη θεολογική έννοια του όρου.
Ήδη έγινε εξαιρετική αναφορά στην οικολογική Σας θεολογία, σε αυτόν τον νέο Μεγάλο Αγιασμό που προσφέρατε στον κόσμο, και αρχίσατε να τον προσφέρετε τρία χρόνια πριν συγκληθεί η πρώτη διάσκεψη του ΟΗΕ για την κλιματική κρίση. Αρχίσατε τις πρωτοβουλίες σας το 1992 και ο ΟΗΕ συγκάλεσε την πρώτη διεθνή διάσκεψη το 1995. Ήσασταν και προορατικός και προφητικός από την άποψη αυτή, γιατί είχατε την αίσθηση της ανάγκης να ξαναγιορτάσουμε τα Θεοφάνεια. Εκεί που βλέπουμε τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος να συνυπάρχουν και να μας καλούν να αντιληφθούμε τον κόσμο ως χάρη και άρα ως υποχρέωση να λειτουργούμε ως οικονόμοι Του.
Αλλά δεν είναι μόνο αυτή η διάσταση η οικολογική, η κλιματική, της οικουμενικότητας της πολιτικής Σας θεολογίας. Είναι και η αντίληψή Σας για την ειρήνη και την καταλαγή την οποία την έχει εκδηλώσει εμπράκτως με μεγάλες πρωτοβουλίες, διεθνοπολιτικές πρωτοβουλίες όλα αυτά τα χρόνια. Από την μεγάλη κρίση στην πρώην Γιουγκοσλαβία, μέχρι τους τελευταίους μεγάλους πολέμους στην Ουκρανία βεβαίως, αλλά και στη Μέση Ανατολή όπου έχουμε τα εμπερίστατα Ορθόδοξα Πατριαρχεία να υφίστανται τις συνέπειες του πολέμου μαζί με όλους τους χριστιανούς ,ανεξαρτήτως ομολογίας, της Μέσης Ανατολής.
Το σημαντικότερο όμως, όπως είπα και προηγουμένως, και θα μου επιτρέψετε και για λόγους επαγγελματικής, επιστημονικής υποχρέωσης να το επαναλάβω είναι ότι με τον λόγο Σας και με τη δράση Σας και με την ευλογία Σας η Ορθοδοξία, η σύγχρονη Ορθοδοξία απευθυνόμενη στον κόσμο, απευθυνόμενη «Urbi et Orbi» για να ξαναπαραπέμψω στον νέο εκλεγέντα Πάπα, ξεπερνάει την αμηχανία της σε σχέση με αυτό που λέγεται «ανθρώπινα δικαιώματα». Γιατί προσφέρατε μία θεολογική θεμελίωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας και αυτό πραγματικά είναι μία οφειλή που έχει προς Εσάς όχι μόνο ο θεολογικός λόγος αλλά και ο πολιτειολογικός λόγος, ο λόγος της νομικής επιστήμης.
Παναγιώτατε, Σας υποδεχόμαστε με την αγάπη που Σας αξίζει η οποία είναι υπερχειλής και θέλουμε και πάλι και πολλάκις να την εκδηλώσουμε ελπίζοντας ότι θα μας δοθεί στο μέλλον και πάλι η ευκαιρία να πούμε αυτά και πολλά περισσότερα. Σας ευχαριστούμε.-
