Βιβλιοπαρουσίαση
Ηλίας Δ. Μογλενίδης
Διδάκτωρ Ιστορικής Θεολογίας Α.Π.Θ. – Δ/ντής Βιβλιοθήκης και Ιστορικού Αρχείου Ι.Ε.Θ.Π.
Εισοδικόν
Η Βιβλιοπαρουσίασή μας πραγματοποιείται, με αφορμή την νέα έρευνα του σεβαστού Καθηγητού Πανεπιστημίου Αθανασίου Αγγελοπούλου. Πρόκειται για την νέα Φωτοτυπική Έκδοση, υπό τον μηνυματικό και επίκαιρο, συνάμα, τίτλο: «Επικαιρότητες 2020-2024», έκδ. Φωτοαντιγραφικό Κέντρο «Αντίτυπο», Θεσσαλονίκη 2024, σ. 137. Η εν λόγω καλαίσθητη Φωτοτυπική Έκδοση ασχολείται με θέματα, τα οποία άπτονται συναρπαστικών, επικαίρως, κεφαλαίων της Εκκλησιαστικής Ιστορίας και της Εκκλησιαστικής Προσωπογραφίας. Στην ουσία, με την, ανά και μετά χείρας, Φωτοτυπική Έκδοση πραγματοποιούμε, αυτομάτως, μια επιστημονική και ακαδημαϊκή «ιερά αποδημία», ήτοι μια προσκυνηματική-μορφωτική αποστολή.
Παρέμβαση Βιβλιοπαρουσιαστού. Η έκδοση προσομοιάζει, τα μάλιστα, με τις κατ’ έτος ειδικές αποστολές σε Ελλάδα και Εξωτερικό του Ιδρύματος Εθνικού και Θρησκευτικού Προβληματισμού «Μέλαθρον Αναστασίου-Ιουλίας Μπίλλη». Ο συγγραφέας στην παρούσα έκδοση εστιάζει την έρευνά του σε πρόσωπα και πράγματα, που διαδραμάτισαν νευραλγικό ρόλο στην εκκλησιαστική, πολιτική και κοινωνική ζωή της Ελλάδας.
Ξεκινώντας το ερευνητικό οδοιπορικό μας από το εξώφυλλο της ειρημένης Φωτοτυπικής Εκδόσεως, επιθυμούμε να επισημάνουμε τα εξής χαρακτηριστικά. Εντοπίζεται η απεικόνιση του «Παλατακίου της Άνω Πόλεως», όπως ονομάζεται το ιδιόκτητο νεοκλασσικό ιστορικό κτήριο του 1898, που αποκαλείται «το διαμάντι της Άνω Πόλεως».
Εκεί, στεγάζεται η έδρα του Ιδρύματος Εθνικού & Θρησκευτικού Προβληματισμού, «Μέλαθρον Αναστασίου-Ιουλίας Μπίλλη». Στην εν λόγω φωτογραφία, περιλαμβάνονται και τα αντίστοιχα στοιχεία επικοινωνίας του εν λόγω ακαδημαϊκού Καθιδρύματος. Αυτό, κατά τις κρίσεις, τα σχόλια και τις απόψεις μεγάλων προσωπικοτήτων, οι οποίες άφησαν ανεξίτηλη την προσωπική σφραγίδα τους στο «Βιβλίο Εντυπώσεων» του Ι.Ε.Θ.Π., αποτελεί ένα «Think Tank» (δεξαμενή σκέψεως) στο πανορθόδοξο, ιστορικό και επίκαιρο, γίγνεσθαι.
Η επονομασία του Καθιδρύματος, ως «Μέλαθρον Αναστασίου-Ιουλίας Μπίλλη», είναι εις αναγνώριση της υψίστης ευεργετικής προσφοράς του εν λόγω ζεύγους «Μπίλλη» στην Θεσσαλονίκη, στην Μακεδονία, στην Ελλάδα. Ο Μεγάλος Οραματιστής της Θεσσαλονίκης, Αναστάσιος-Τάσος Μπίλλης, υπήρξε αξιολάτρευτη και αξιομνημόνευτη, συνάμα, προσωπικότητα, που αγάπησε την Ελλάδα, ως ευπατρίδης και μέγας ευεργέτης της Θεσσαλονίκης και της Μακεδονίας. Ενώ, η αξιοπρόσεκτη και αξιοπρεπεστάτη κυρία Ιουλία Μπίλλη, μέσω της απύθμενης ανιδιοτελούς αγάπης της για το ιστορικό Καθίδρυμα, συνεχίζει, άοκνα και αθόρυβα, το σημαντικό, το ανεξίτηλο και το ανεπανάληπτο έργο του Μεγάλου Οραματιστού της Θεσσαλονίκης, Αναστασίου-Τάσου Μπίλλη.
Η μεγίστη αγαθοεργία, αλλά και το μεγαλύτερο ακαδημαϊκό και πνευματικό έργο τους, ήταν, να καταστεί ο Προστάτης και Έφορος του Ιδρύματος Εθνικού και Θρησκευτικού Προβληματισμού «Μέλαθρον Αναστασίου-Ιουλίας Μπίλλη». Και αυτό από μόνο του, για το ωραίο Καθίδρυμά μας, περιποιεί υψίστη τιμή. Άλλωστε, ο φιλίστωρ, ο φιλόμουσος και ο φιλότεχνος, αοίδιμος Αναστάσιος-Τάσος Μπίλλης, υπήρξε Επίτιμος Πρόεδρος Ι.Ε.Θ.Π. «Μέλαθρον Αναστασίου-Ιουλίας Μπίλλη».
Είμεθα εσαεί ευγνώμονες στον λίαν σεβαστό Άρχοντά μας. Ανταποδίδουμε την τιμή με την αδιάλειπτη προσευχή μας για την ανάπαυση της ψυχής του, κρατώντας άσβεστη την καντήλα της μνήμης, αλλά και του χρέους μας απέναντι στο Ι.Ε.Θ.Π., που τόσο αγάπησε το ζεύγος αυτό.
Εν συνεχεία, στο εσωεξώφυλλο συναντάμε το ειδικά διαμορφωμένο πλαίσιο, στο οποίο εμπεριέχεται η εγκάρδια Αφιέρωση, που αναγράφει τα κάτωθι: «Αφιερώνεται στον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Βαρνάβα για την επέτειο 20 χρόνων Αρχιερατείας Του (2004-2024)». Έπειτα, ακολουθεί ο Πίνακας Περιεχομένων. Παρουσιάζονται οι τίτλοι των άρθρων, των μελετών και των παρεμβάσεων, με αφορμή προσωπογραφικές μελέτες, εκκλησιαστικής και εθνικής ιστορίας γεγονότα, συνέδρια, ημερίδες, βιβλιοπαρουσιάσεις και παρεμβάσεις, τόσο στην ιστοσελίδα του Ι.Ε.Θ.Π., όσο και στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο.
Βιβλιοπαρουσίαση Φωτοτυπικής Έκδοσης
Α. Η έναρξη του εκκλησιαστικοιστορικού και εκκλησιαστικοπροσωπογραφικού οδοιπορικού μας βρίσκει αντιμέτωπους με την πρώτη παρέμβαση του συγγραφέα, υπό τον τίτλο: «Πνεύμα-Αγάπη ο Θεός, Διάβολος θανατηφόρος ο Κορονοϊός». Καταλαμβάνει τις σελίδες 1-5 της φωτοτυπικής έκδοσης. Η συγκεκριμένη έρευνα-παρέμβαση είναι δημοσιευμένη και στην επίσημη ιστοσελίδα του Ι.Ε.Θ.Π. «Μέλαθρον Αναστασίου-Ιουλίας Μπίλλη», «billeion.wordpress.com», στις 27 Μαΐου 2020. Στην εν λόγω βαρύνουσα παρέμβαση, γίνεται αναφορά στην «Θεολογία των κατ’ οίκον εκκλησιών» και των «κεκλεισμένων θυρών».
Στην συνέχεια, περιγράφεται η υποδειγματική, αλλά και παραδειγματική, όπως ονομάζεται, ευταξία της Εκκλησίας της Ελλάδος, κατά την περίοδο του κορονοϊού. Έπειτα, η αναφορά εστιάζεται στο «συναθροίζεσθαι» και στο «μεταλαμβάνειν». Εκεί, επισημαίνεται, πως δεν υπήρξε εκκλησιαστική, πνευματική τελετουργική παύση, κατά την δύσκολη περίοδο του κορονοϊού. Κατόπιν, γίνεται ειδική σύγκριση, ανάμεσα στην αντιμετώπιση της εκκλησιαστικής κατάστασης, στην περίοδο του κορονοϊού, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Γερμανία.
Σύμφωνα, πάντα, με τον συγγραφέα, η Γερμανία, ως ουδετερόθρησκο κράτος, αντιμετωπίζει τις θρησκείες, ως ιδιωτικά νομικά σωματεία. Οπότε, λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, η Πολιτεία διέταξε το κλείσιμο των χώρων λατρείας απασών των θρησκειών του Κράτους. Σύμφωνα, δε, με τα γραφόμενα του συγγραφέα, χορηγούνται, όμως, ειδικά κονδύλια, εκ μέρους της Γερμανικής Κυβέρνησης, προς ενίσχυση των θρησκειών. Η Ιερά Μητρόπολη Γερμανίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου προσπάθησε να ανοίξει για την περίοδο του κορονοιού τους χώρους λατρείας όπως και στην Ελλάδα, αλλά εις μάτην.
Στην Ελλάδα τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Οι ρίζες, της συναλληλίας, στο πεδίο της κοινωνίας των πολιτών, των διακριτών ρόλων και του αμοιβαίου σεβασμού μεταξύ της Εκκλησίας και του Έθνους, είναι ποτισμένες με την ενότητα και την ομοψυχία. Η Χριστιανική Ορθόδοξη πίστη αποτελεί την επίσημη και επικρατούσα θρησκεία, βάσει του Ελληνικού Συντάγματος (Άρθρο 3.1. Συντάγματος). Ο λόγος είναι βασικός και προφανής. Η Εκκλησία και το Έθνος συμπορεύθηκαν, κατά τους καλλινίκους αγώνες της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Κατά συνέπεια, επήλθε η απελευθέρωση από τον Οθωμανικό ζυγό. Κατόπιν, συναντούμε στο χρονολογικό ιστορικό συναξάρι το έτος 1830, το οποίο, ως χρονολογία-ορόσημο, σηματοδοτεί την ίδρυση και αναγνώριση της Ελλάδας, ως ανεξάρτητο Κράτος.
Εν κατακλείδι, η ειρημένη παρέμβαση ασχολείται και με την επικρατούσα θρησκεία, βάσει του Ελληνικού Συντάγματος. Από τις, μέσω του Συντάγματος, σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας, γίνεται παραδεκτή η όντως, συμβολή της Εκκλησίας στους αγώνες του Έθνους. Αυτό αναδεικνύεται, εκ του ηχηρού μηνύματος του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερωνύμου Β΄, στο εκδοθέν Λεύκωμα του Ι.Ε.Θ.Π., εξ αφορμής της επετείου της συμπλήρωσης 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης (1821-2021).
Όπως, δε, σημειώνεται στο γενικό συμπέρασμα, η Εκκλησία και η Πολιτεία συνεργάσθησαν εποικοδομητικά και υποδειγματικά, όπως και σε αναλόγους πολεμικούς και υγειονομικούς πειρασμούς, προς το συμφέρον της κοινωνίας των πολιτών. Τέλος, στην σελίδα 6, τεθησαυρίζεται ο επίσημος χαιρετισμός του Μακαριωτάτου για το εν λόγω Λεύκωμα του Ι.ΕΘ.Π.
Β. Ο δεύτερος σταθμός του εκκλησιαστικοιστορικού και του εκκλησιαστικοπροσωπογραφικού οδοιπορικού μας συναντά κεντρικό ομιλητή, μέσω πανηγυρικού λόγου, στην Διαδικτυακή Επιστημονική Εσπερίδα του Ι.Ε.Θ.Π., τον Καθηγητή Πανεπιστημίου Αθ. Αγγελόπουλο (βλ. σελ. 7, ηλεκτ. εφημ. Romfea.gr/20-3-2021). Η εν λόγω Εκδήλωση για την Κυριακή της Ορθοδοξίας, του 2021, τέθηκε υπό την αιγίδα του Μητροπολίτου Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Βαρνάβα. Ενώ, παρέμβαση έκανε, μέσω χαιρετισμού, ο τότε ΥΜΑΘ Σταύρος Καλαφάτης.
Να υπογραμμίσουμε, πως, στις σελίδες 9-16, εντοπίζονται η αφίσα, που εμπεριέχει, τόσο το επίσημο πρόγραμμα, όσο και την σχετική φόρμα με τις πληροφορίες εισόδου του οιουδήποτε επιθυμούσε να παρακολούθησει, διαδικτυακώ τω τρόπω, την Διαδικτυακή Επιστημονική Εσπερίδα. Ο πανηγυρικός λόγος του Καθηγητού τιτλοφορείται: «Η Ορθοδοξία Χθες, Σήμερα και Αύριο» (σελ. 17-24). Στην εισαγωγή γίνεται αναφορά στην λαμπρότητα και πανηγυρικότητα της μεγίστης εορτής της Χριστιανοσύνης, της Κυριακής της Ορθοδοξίας, όπου, μέσω του πανηγυρικού λόγου, μνημονεύονται, τόσο το αίμα των μαρτύρων της πίστεως, όσο και τα σημαντικά Διατάγματα, τα οποία άλλαξαν το ρου της εκκλησιαστικής και της πολιτικής ιστορίας.
Κατόπιν, στην συγκεκριμένη ομιλία, γίνεται λόγος για τα, μεταξύ των οδών Ολυμπιάδος και Δεινάρχου, πολυσταύρια μνημειακά Θεοδοσιανά τείχη, τα οποία είναι έργο του, έχοντος «χείρας καθαράς», Επάρχου του Ανατολικού Ιλλυρικού και διακεκριμένου πολιτικού, του Ορμίσδα, επιστηθίου φίλου του Μ. Θεοδοσίου, στην ιστορία της ΑγιοΔημητριούπολης Θεσσαλονίκης.
Κατόπιν, ο πανηγυρικός λόγος επικεντρώνει την προσοχή στο γεγονός της σημαντικότητας της προέλευσης και της διαμονής μας στο «σημαδιακό», όπως αναγράφει ο συγγραφέας, γεωγραφικό διαμέρισμα για την Ορθοδοξία και τον Ελληνισμό, το οποίο ονομάζεται «Μακεδονία», που δέχθηκε πρώτη, επί ευρωπαϊκού εδάφους, το Χριστιανικό μήνυμα από τον Απόστολο Παύλο. Η ιστορική Μακεδονία του Φιλίππου και του Μεγάλου Αλεξάνδρου καλείται «πρωτόκλητη», διότι ο Απόστολος Παύλος, παρακληθείς υπό Αγγέλου (ανδρός Μακεδόνος) εν ενυπνίω με τον αφυπνιστικό λόγο: «διαβάς εις Μακεδονίαν», προσκλήθηκε να κηρύξει, επί ευρωπαϊκού εδάφους, το ευαγγελικό μήνυμα «πάση τη Μακεδονία».
Οπότε, η Μακεδονία αποκαλείται και απαρχή της Ελλάδας στην Ορθοδοξία. Ο λόγος είναι, ότι κατέχει τα «πρεσβεία τιμής», έναντι των υπολοίπων γεωγραφικών διαμερισμάτων της Ελλάδος, ως πρωτοπόρος γιά την λήψη, την κατανόηση και την βίωση του ευαγγελικού μηνύματος. Έχοντας, πάντοτε, ως βασικό και σημαντικό, συνάμα, τεκμήριο την, εις Φιλίππους Μακεδονίας, πρώτη βαπτισθείσα χριστιανή ευρωπαία γυναίκα Λυδιά την Φιλιππισία.
Ο πανηγυρικός λόγος καταλήγει στον θρίαμβο και στην νίκη της Εκκλησίας, που είναι η Δόξα της Ορθοδοξίας, επί των, ανά τους αιώνες, σφοδρών πολεμίων της. Διευκρινίζει, δε, ότι αυτή είναι η πίστις, που μεταφράζεται σε πλήρη εμπιστοσύνη στον Θεό, τον ισχυρό, τον ζώντα.
Γ. Το οδοιπορικό μας καταφθάνει στον τρίτο σταθμό της εκκλησιαστικοιστορικής και εκκλησιαστικοπροσωπογραφικής «ιεράς αποδημίας» των Επικαιροτήτων 2020-2024. Εκεί, ερχόμαστε σε άμεση επαφή με την Βιβλιοπαρουσίαση των Πρακτικών Επιστημονικής Ημερίδας, με αντικείμενο τον Καθεδρικό Ναό Θείας Αναλήψεως Κατερίνης (βλ. σελ. 25, ηλεκτρ. εφημ. Romfea.gr/13-1-2022).
Παρέμβαση Βιβλιοπαρουσιαστού. Στα πλαίσια των εορτασμών των «Αικατερινείων 2021», πραγματοποιήθηκε αφιερωματική ειδική εκδήλωση για τους αοιδίμους μητροπολίτες Κίτρους κυρό Βαρνάβα Τζωρτζάτο και Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως κυρό Διονύσιο Λαδόπουλο. Αμφότεροι διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην λειτουργία του εν λόγω ιερού τόπου λατρείας. Να επισημάνουμε, ότι «κύριος ομιλητής για τους δύο αειμνήστους Αρχιερείς ήταν ο Σεβ. Μητροπολίτης Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως, της Εσπερίας Θεσσαλονίκης, κ. Βαρνάβας» (σελ. 27).
Κατόπιν, πραγματοποιείται, εκ μέρους του συγγραφέα, η ανατομική βιβλιοπαρουσίαση των Πρακτικών της Επιστημονικής Ημερίδος, τα οποία φέρουν το τίτλο: «Ο Ιερός Καθεδρικός Ναός Θείας Αναλήψεως στην εκκλησιαστική και εθνική ιστορία και στο πνευματικό παρόν της Κατερίνης». Εκεί, γίνεται αναφορά στο εισοδικόν των ειρημένων Πρακτικών. Δηλαδή, στα εισαγωγικά, στα ειδικώτερα, στην αφιέρωση, στον πίνακα περιεχομένων, στα χαρακτηριστικά στιγμιότυπα κειμένων και φωτογραφικού υλικού και στις επιστημονικές εισηγήσεις-ανακοινώσεις.
Εν κατακλείδι, είναι επιτακτική ανάγκη να υπομνηματίσουμε την, εκ της εκκλησιαστικής ιστορίας, σημαντική λεπτομέρεια, η οποία περιέχεται στα συγκεκριμένα Πρακτικά. Πρόκειται για την ειδική αφιέρωση, η οποία αναγράφει τα κάτωθι χαρακτηριστικά: «Η παρούσα έκδοσις αφιερούται τω μακαριστώ Αρχιεπισκόπω Αθηνών και πάσης Ελλάδος κυρώ Χριστοδούλω, όστις έλαβε εν έτει 1965, τον β΄ βαθμό της Ιερωσύνης εν τω παλαιώ Καθεδρικώ Ναώ Θείας Αναλήψεως Κατερίνης, υπό του αειμνήστου Μητροπολίτου Κίτρους κυρού Βαρνάβα Τζωρτζάτου».
Τέλος, να σημειώσουμε, πως, στις σελίδες 38-44, τεθησαυρίζεται, τόσο η αφίσα με το επίσημο πρόγραμμα της Επιστημονικής Ημερίδος, όσο και ιστορικό αρχειακό υλικό, τα οποία αφορούν την εκκλησιαστική ιστορία και ζωή του Καθεδρικού Ναού Θείας Αναλήψεως Κατερίνης.
Πρόκειται για το λαμπρό στολίδι της ιστορικής Πόλεως Κατερίνης. Εκεί, προϊστάμενος του εν λόγω Ιερού Ναού είναι, σήμερα, το Τακτικό Μέλος Ι.Ε.Θ.Π., Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης Βαρνάβας Λεοντιάδης.
Δ. Συνεχίζοντας το απέρανο και συναρπαστικό ταξίδι της γνώσης και της παιδείας, πορευόμαστε, νοερώς, καταφθάνοντας, μέσω θαλάσσης, «στου Βοσπόρου τα αγιονέρια», ήτοι στο Σεπτό Ιερό Κέντρο της Ορθοδοξίας, στο ευλογημένο Φανάρι Κωνσταντινουπόλεως. Ο λόγος της τετάρτης στάσης της «ιεράς αποδημίας» μας σημαντικός και προφανής. Η συνάντηση της θριαμβεύουσας με την στρατευομένη Εκκλησία στην, υπό το «Ανέσπερον Φως εκ Φαναρίου», εκκλησιαστική-διπλωματική προσωπογραφία του αοιδίμου Μητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κυρού Μελίτωνος Χατζή, του προσφωνουμένου, υπό του γράφοντος, ως «Μεγαλοπρεπούς». Ο συγκεκριμένος Αφιερωματικός Τόμος, που επιμελήθηκε ο, καθόλα λόγιος, και εκ των σπλάχνων των φαναριωτών, Μητροπολίτης Φιλαδελφείας Μελίτων, τελεί υπό την εκδοτική σκέπη της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Η έναρξη της βιβλιοπαρουσιαστικής πορείας γίνεται με την εξωτερική προσέγγιση της περιγραφής του συγκεκριμένου Τόμου και με την παρουσίασή του, επί του περιεχομένου, συνοπτικώς. Προχωρά, έπειτα, στο εσωεξώφυλλο, κάνοντας μια σημαντική στάση, κάτω από το ευσκιόφυλλο δένδρο της Αφιερώσεως, στην οποία αναγινώσκουμε τα κάτωθι αξιοπρόσεκτα: «τα σα εκ των σων/ω Θεόληπτε Γέροντα/Σοι πατρί σεβαστώ/Σοι τω ανέμω και τιμονιέρη/της Μητρός Αγίας του Χριστού/Μεγάλης Εκκλησίας/ΠΑΝΥ ΕΥΛΑΒΩΣ».
Η Βιβλιοπαρουσίαση συνεχίζεται με την αναφορά στον πίνακα περιεχομένων και στα προλεγόμενα. Εκεί, εντοπίζεται το μήνυμα της Α.Θ.Π., του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου Α΄, υπό τον τίτλο: «Φαναρίου Σέμνωμα». Επακολουθεί ο πρόλογος της Αφιερωματικής Έκδοσης από τον Επίτιμο Πρόεδρο Ι.Ε.Θ.Π. και Διευθυντή της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Φαναρίου Αγαθάγγελο. Στην συνέχεια, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Φιλαδελφείας Μελίτων προβαίνει στην προθεωρία Τιμής και Μνήμης. Έπειτα, διερχόμαστε τα αποσπάσματα των μηνυμάτων του Οικουμενικού Πατριάρχου, του Μητροπολίτου Φαναρίου και του Μητροπολίτου Φιλαδελφείας.
Κατόπιν, η Βιβλιοπαρουσίαση διεξέρχεται, ονομαστικώς, τον εξαίσιο συγγραφικό αμητό του Μητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος Μελίτωνος Χατζή. Πρόκειται για ανέκδοτους Κυριακούς Λόγους, Θεομητορικούς Λόγους, Αγιολογικούς Λόγους, Λόγους εις Χειροτονίας, Προσφωνήσεις-Αντιφωνήσεις, Συνεντεύξεις, Φωτεινά Πρωτόλεια, Επίμετρον και Φωτογραφικόν Παράρτημα.
Παρέμβαση Βιβλιοπαρουσιαστού. Μας υπενθυμίζει την μεγάλη αλήθεια, ότι, όντως, το να διακονείς, ανυστάκτως, αθορύβως, αόκνως και ευόρκως, όπως ο πολύς Μελίτων Χατζής το έπραξε ανιδιοτελώς, στο Πρωτόθρονο και Πρωτεύθυνο Οικουμενικό Πατριαρχείο, είναι μεγάλη ευλογία. Αυτό σε μεταμορφώνει υπαρξιακώς. Διότι θεσμός και χάρισμα μεταμορφώνονται, καθημερινώς, εν Φαναρίω, προς όφελος των απανταχού της γης Ορθοδόξων Χριστιανών.
Τέλος, στις σελίδες 62-65, εντοπίζεται φωτογραφικό υλικό, το οποίο αφορά τον ευσταλή, ευπροσήγορο και ευπρόσωπο Μητροπολίτη Γέροντα Χαλκηδόνος Μελίτωνα Χατζή.
Ε. Διαμένοντες στην Πόλιν των Πόλεων, στην Κωνσταντινούπολη, η επιθυμία της καρδίας μας είναι, να την διασχίσουμε απ’ άκρου εις άκρον, περιδιαβαίνοντας τα μονοπάτια και τα στενά δρομάκια της. Τότε, «ηκούσαμεν συμφωνίας και χορών» (Λουκ. 15, 25), (Ευαγγελικό Ανάγνωσμα Παραβολής του Ασώτου Υιού). Οπότε, ακολουθήσαμε, βιβλιοπαρουσιαστικώς, την πορεία, που μας οδηγούσε στην ιστορική Ιερά Μητρόπολη Πριγκιποννήσων. Εκεί, έλαβε χώρα η Πέμπτη στάση του εκκλησιαστικοιστορικού και εκκλησιαστικοπροσωπογραφικού οδοιπορικού μας. Ανάμεσα στ’ άλλα, ατενίσαμε τον Επετειακόν Τόμον Εκατονταετηρίδος της Ιεράς Μητροπόλεως Πριγκηποννήσων (1924-2024).
Ο Δάσκαλός μας (συγκινητική και ευγνώμων, συνάμα, προσφώνηση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Βαρνάβα, κάθε φορά που συναντά, ευκαίρως-ακαίρως, τον Καθηγητή Πανεπιστημίου Αθανάσιο Αγγελόπουλο), ενθουσιασμένος από την ιστορική επέτειο, σπεύδει μετά χαράς μεγάλης να πράξει το ακαδημαϊκό καθήκον του, συνοπτικά. Δηλαδή, να πραγματοποιήσει μια βουτιά, για να πιάσει τον σταυρό της εκκλησιαστικής ιστορίας και εκκλησιαστικής προσωπογραφίας, μιας εκ των ιστορικών, εν δράσει, Ιερών Μητροπόλεων του Οικουμενικού Θρόνου, ήτοι της ιστορικής Ιεράς Μητροπόλεως Πριγκιποννήσων.
Τέλος, στις σελίδες 67 και 69, φωτογραφία, του εξωφύλλου και εσωφύλλου του Επετειακού Τόμου Εκατονταετηρίδος της Ιεράς Μητροπόλεως Πριγκηποννήσων (1924-2024). Και στην σελίδα 68 η φωτογραφία του Αγίου Δημητρίου, Εφεστείου Εικόνος, του 1800 του Ι. Μητροπολιτικού Ναού Πριγκήπου, συνδετήρος μεταξύ Θεσσαλονίκης και Πριγκήπου.
ΣΤ. Επιστρέφοντας από την Κωνσταντινούπολη, το εκκλησιαστικοιστορικό και το εκκλησιαστικοπροσωπογραφικό ταξίδι μας πραγματοποιεί την έκτη, κατά σειρά, στάση, αυτή την φορά, στην εύανδρη Θράκη. Η παρέμβαση του Καθηγητού, μέσω άρθρου, στην ηλεκτρ. εφημ. «Φως Φαναρίου», (12-9-2024), εμπεριέχει κρίσεις και σχόλια, πάνω στο δημοσίευμα της σεβαστής Δημοσιογράφου της Εφημερίδος «ΤΟ ΠΑΡΟΝ», Έλλης Μητακίδου. Αφορμή, λοιπόν, στάθηκε η επίσκεψη του Επιτίμου Μέλους Ι.Ε.Θ.Π., ΥΜΑΘ Κωνσταντίνου Γκιουλέκα στους Μουσουλμάνους της Θράκης και, συγκεκριμένα, στον οικισμό Χίλια Έβρου.
Παρέμβαση Βιβλιοπαρουσιαστού. Στο σημείο αυτό, να υπογραμμίσουμε, ότι ο συγγραφέας του Άρθρου έχει προβεί σε συγγραφή ειδικών μελετών, περί της Συνθήκης της Λωζάννης (1923). Η μελέτη είναι αποτέλεσμα ενός ερευνητικού χειρουργίου στην εν λόγω Συνθήκη ειρήνης, που αφορά, ειδικώτερα, την Ελλάδα και την Τουρκία.
Η επίσκεψη του ΥΜΑΘ πραγματοποιήθηκε, με αφορμή την διοργάνωση αγώνων πάλης, μετά ελαίου, από τους εκεί συμπολίτες μας, Μουσουλμάνους Αλεβίτες. Σύμφωνα, δε, με τα γραφόμενα της εν λόγω Δημοσιογράφου, οι διοργανωτές υπεδέχθησαν τον ΥΜΑΘ «εν τυμπάνω και χορώ και εν χορδαίς και οργάνοις», παιανίζοντας τον σκοπό του παραδοσιακού τραγουδιού «Μακεδονία ξακουστή του Αλεξάνδρου η χώρα». Η τιμή, βέβαια, συνεχίστηκε, διά της ευγενούς χειρονομίας, εκ μέρους των διοργανωτών, επίδοσης τιμητικής πλακέτας εις τον ΥΜΑΘ.
Η παρουσία, βέβαια, του ΥΜΑΘ Κωνσταντίνου Γκιουλέκα συνοδεύτηκε και με επίσημες δηλώσεις του. Εκεί, επεσήμανε, ότι, σύμφωνα με την Συνθήκη της Λωζάννης, την οποία τηρεί επακριβώς η Ελλάς, «στην Ελλάδα όλοι οι πολίτες απολαμβάνουν ισότιμα τα δικαιώματά τους» (σελ. 73). Κατά τον Καθηγητή, εξεφράσθη, εκ στόματος του ΥΜΑΘ, η πάσα αλήθεια. Δηλαδή, ότι η ισοτιμία των πολιτών απορρέει από τα αντίστοιχα άρθρα της Συνθήκης της Λωζάννης.
Η Μεγαλύτερη, όμως, Αλήθεια, σύμφωνα με τις κρίσεις και τα σχόλια του Καθηγητού κ. Αγγελοπούλου, έγκειται στο γεγονός, ότι «Παντού μα παντού, ο λόγος στο επίσημο κείμενο της Συνθήκης για «Μουσουλμανικές Αρχές και Μειονότητες» και ότι απαγορεύεται ρητά, μα ρητά, η σημερινή Τουρκία να αναμειγνύεται «στις Μουσουλμανικές Μειονότητες εκτός Τουρκίας, (Άρθρα 27 και 30), (σελ. 73).
Το συμπέρασμα, εκ των γραφομένων του Καθηγητού, είναι, ότι κάθε έτερος λαοπλάνος και αιρετικός λόγος, περί «Τουρκικών Μειονοτήτων», όχι απλώς περισσεύει, αλλά εκθέτει την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας, η οποία όχι μόνον δεν σέβεται το Διεθνές Δίκαιο, αλλά και δεν τηρεί, κατ’ ακρίβεια, την, μεταξύ των δύο Λαών, Συνθήκη Ειρήνης. Στην Συνθήκη αυτή, εξ άλλου, οφείλει η Τουρκία την κρατική, νέα, υπόστασή της
Εν κατακλείδι, όπως σημειώνει ο συγγραφέας, αυτολεξεί: «Το τραγελαφικό, ιστορικώς, της υποθέσεως είναι ότι ο Κεμάλ Ατατούρκ και οι Νεότουρκοι έχουν καταδιώξει και αφανίσει, σχεδόν, τους μη σουνίτες Μουσουλμάνους, δηλαδή, Σιΐτες, Αλεβίτες, Σούφοι και άλλους. Πως αυτό; Στα πλαίσια εξουδετέρωσης του οθωμανικού χαλιφάτου. Η Ηγεσία του αναγκάστηκε να καταφύγει στην Ελληνική Θράκη για ασφάλεια και εκείθεν μετανάστευσε στην Αίγυπτο» (σελ. 73).
Συμπερασματικά, ο συγγραφέας επαινεί την όλη επίκαιρη και μηνυματική, συνάμα, παρουσία του διακεκριμένου ΥΜΑΘ Κωνσταντίνου Γκιουλέκα στην ειρημένη εκδήλωση του χωριού Χίλια Έβρου, διότι, τελικά, «μια εικόνα ισοδυναμεί με χίλιες λέξεις» και «τα πρόσωπα γράφουν ιστορία».
Ζ. Το ταξίδι μας συνεχίζεται με αμείωτο ενδιαφέρον, αφού στόχος μας είναι ο έβδομος προορισμό μας στην αγιοτόκο και ιστορικοηρωϊκή Δυτική Μακεδονία.
Παρέμβαση Βιβλιοπαρουσιαστού. Αφορά στην διοργάνωση, από το Ι.Ε.Θ.Π., Επιστημονικής Εσπερίδας στην Σιάτιστα, με αφορμή την ιστορική επέτειο των 120 ετών από της ενάρξεως του Μακεδονικού Αγώνος (1904-2024).
Εκεί, ο Καθηγητής, αφορμώμενος εκ του τίτλου της εν λόγω Εσπερίδος, «Ο Μακεδονικός Αγών συνεχίζεται…», πραγματοποιεί μια ειδική παρέμβαση περί της «Συμφωνίας των Πρεσπών», του 2018. Το συγκεκριμένο κείμενο του Αθ. Αγγελοπούλου είναι διανθισμένο από τα Εισαγωγικά. Το Μακεδονικό Ζήτημα, Γεωπολιτικά και Γεωεκκλησιαστικά στο παρελθόν και στο παρόν, τα Θετικά της Συμφωνίας, τα Αμφίσημα της Συμφωνίας των Πρεσπών και τις Συμπερασματικές κρίσεις. Εν κατακλείδι, συνεχάρη το, καθόλα σεβαστό και φιλήσυχο, πολυπληθές ακροατήριο, για την παρακολούθηση της ειρημένης Εσπερίδος, μετά πολλής ευλαβείας και μεγάλης προσοχής.
Τέλος, στην σελίδα 83, εντοπίζεται ευχαριστήριο και συγχαρητήριο, συνάμα, αρχιερατικό γράμμα του Επιτίμου Προέδρου Ι.Ε.Θ.Π., Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Σισανίου και Σιατίστης Αθανασίου, προς τον Καθηγητή Πανεπιστημίου Αθ. Αγγελόπουλο, περί του συντονισμού και της όλης παρουσίας του στην, εκ μέρους του Ιδρύματος Εθνικού και Θρησκευτικού Προβληματισμού «Μέλαθρον Αναστασίου-Ιουλίας Μπίλλη», διοργανωθείσα Επετειακή Επιστημονική Εσπερίδα, σε συνεργασία με την Ιερά Μητρόπολη Σισανίου και Σιατίστης.
Η. Αφήνοντας πίσω μας την ιστορική Σιάτιστα, οδεύουμε, μέσω του εκκλησιαστικοιστορικού και του εκκλησιαστικοπροσωπογραφικού οδοιπορικού μας, στον όγδοο προορισμό, που είναι η ιστορική και πολύπαθη Ιερά Μητρόπολις Πολυανής και Κιλκισίου.
Παρέμβαση Βιβλιοπαρουσιαστού. Ο κ. Αθ. Αγγελόπουλος είναι ο συγγράψας ειδικές μελέτες, περί της εκκλησιαστικής ιστορίας και εκκλησιαστικής προσωπογραφίας, τόσο της ιστορικής Ιεράς Επισκοπής Πολυανής και μετέπειτα Ιεράς Μητροπόλεως Πολυανής και Κιλκισίου, όσο και του τότε Επισκόπου και μετέπειτα Μητροπολίτου Πολυανής και Κιλκισίου Φωτίου Παγιώτα.
Μέσω της συγκεκριμένης ειδικής μελέτης του, προβαίνει στην, μέσω ενδελεχούς πολυετούς ερεύνης, παρουσίαση της εκκλησιαστικής προσωπογραφίας του Φωτίου Παγιώτα, με αφορμή την ιστορική επέτειο των 100 ετών από την ανύψωση της Ιεράς Επισκοπής Πολυανής εις Ιερά Μητρόπολις Πολυανής και Κιλκισίου (1924-2024).
Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πολυανής και Κιλκισίου Βαρθολομαίος διοργάνωσε ετήσια σειρά εκδηλώσεων, με αποκορύφωμα τις ευλογητές επισκέψεις του Επιτίμου Προέδρου Ι.Ε.Θ.Π., Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου Α΄ και του Επιτίμου Προέδρου Ι.Ε.Θ.Π., Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερωνύμου Β΄.
Η εν λόγω μελέτη του Καθηγητού θα εκδοθεί, εν ευθέτω χρόνω, στον υπό έκδοση ειδικό Αφιερωματικό Τόμο, με αφορμή τον εορτασμό της Εκατονταετηρίδος της Ιεράς Μητροπόλεως Πολυανής και Κιλκισίου.
Η ειρημένη μελέτη διαρθώνεται στα εξής κεφάλαια: εισαγωγικές προσεγγίσεις, ποιός, όμως, ο αρχαίος Δόβηρος, η μετέπειτα μεσαιωνική Δοβηράνη και, στο τέλος, η Δοϊράνη των αρχών του 20ου αι. (1901-1913); Ο Φώτιος Παγιώτας ως Επίσκοπος Πολυανής (1907-1913), δραματικά στιγμιότυπα της επισκοπείας Φωτίου στην Δοϊράνη-έδρα του, 1907-1913, «η γηραιά και μεγάλη επισκοπική ορθόδοξος ελληνική Εκκλησία Δοϊράνης (Χατζηκυριακού, του 1906)».
Το ακροτελεύτειο υστερόγραφο είναι άκρως συγκινητικό, μηνυματικό και επίκαιρο: «Η ολοκλήρωση της ερεύνης αυτής, ως συμβολής στο Κεφάλαιο της Εκκλησιαστικής Προωπογραφίας και Ιστορίας, έλαβε χώρα στην Βιβλιοθήκη του Οικουμενικού Πατριαρχείου, στο Φανάρι Κωνσταντινουπόλεως (26-28 Φεβρουαρίου 2024)».
Και, ιδού, το ευφρόσυνο γεγονός. Εγένετο, με την πρωτοβουλία και επίνευση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πολυανής και Κιλκισίου Βαρθολομαίου, η Μετακομιδή των οστών των μακαριστών Μητροπολιτών Πολυανής και Κιλκισίου, εκ των Κοιμητήριων του Κιλκίς (εντός των οποίων βρίσκονται και τα στρατιωτικά Κοιμητήρια), εις την σεβασμία Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Κιλκίς, εν οίς και του, τότε Επισκόπου Πολυανής και μετέπειτα πρώτου Μητροπολίτου Πολυανής και Κιλκισίου, Φωτίου Παγιώτα (βλ. ηλεκτρ. εφημ. Romfea.gr/4-11-2024).
Τέλος, στις σελίδες 96-98, ο αναγνώστης θα συναντήσει τις βραχυγραφίες και το φωτογραφικό υλικό, που αφορά στην Ιερά Μητρόπολη Πολυανής και Κιλκισίου και τον Επίσκοπο και πρώτο Μητροπολίτη Αυτής, Φώτιο Παγιώτα.
Θ. Από το ηρωικό Κιλκίς, όπου και η ιστορική έδρα της Ιεράς Μητροπόλεως Πολυανής και Κιλκισίου, μεταβαίνουμε, μέσω του εκκλησιαστικοιστορικού και εκκλησιαστικοπροσωπογραφικού οδοιπορικού μας, στον ένατο προορισμό μας, που είναι η ιστορική Ιερά Μητρόπολις Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου.
Παρέμβαση Βιβλιοπαρουσιαστού. Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θασου Στέφανος διοργάνωσε επετειακές εόρτιες εκδηλώσεις, παρουσία του Επιτίμου Προέδρου Ι.Ε.Θ.Π., Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερωνύμου Β΄, και του Εκπροσώπου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Μιλήτου Αποστόλου, με αφορμή την ιστορική Επέτειο της συμπλήρωσης 100 ετών από την ίδρυση της παλαίφατης Ιεράς Μητροπόλεως Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου (1924-2024).
Η μελέτη του Καθηγητού Αθ. Αγγελοπούλου τιτλοφορείται: «Φίλιπποι Μακεδονίας. Η πρώτη επί ευρωπαϊκού εδάφους Αποστολική Εκκλησία. Πως το γεγονός επηρέασε την εκκλησιαστική διοίκηση και γεωγραφία της Ανατολικής Μακεδονίας στις περιόδους παρακμής της πόλεως των Φιλίππων (17ος-20ος αι.)».
Περιδιαβαίνοντας την εν λόγω ενδελεχή μελέτη, συναντούμε τα παρακάτω καίρια κεφάλαια: εισαγωγικά, ιστορική ανασκόπηση της Μητροπολιτικής τιμής στην εκκλησιαστική Επαρχία Φιλίππων, περιπέτειες οριοθετήσεως της ιστορικής Μητροπόλεως Φιλίππων προς επιστηριγμό της από τον 17ο ως τον 20ο αι. Συγκεκριμένες περιπτώσεις, η ίδρυση της Μητροπόλεως Καβάλας, το 1924, στον τόπο και της ιστορικής Μητροπόλεως Φιλίππων. Οι Φίλιπποι, και ως «ονομασία», προσωρινά, όμως, στο χρονοντούλαπο της ιστορίας των Επισκοπών-Μητροπόλεων της Μακεδονίας και Συμπεράσματα, με δύο ερωτήματα.
Μέσα από τα συγκεκριμένα ερωτήματα, τα οποία θέτει στην κατακλείδα της ειρημένης μελέτης προς καρποφόρο προβληματισμό και στα οποία ανταπαντά ο Καθηγητής, επισημαίνεται το κενό, το οποίο υφίσταται στο τριώνυμο Ιερά Μητρόπολις Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου, αντί του ιεροκανονικού και ιστορικοκανονικού τετραωνύμου «Ιερά Μητρόπολις Φιλίππων, Νεαπόλεως, Καβάλας και Θάσου». Το σκεπτικό του Καθηγητού, μέσα απο την ενδελεχή έρευνα, είναι να τιμηθεί, δεόντως, η ιστορική πόλη της Καβάλας, που είναι και, πέραν των άλλων, η σημερινή έδρα της Ιεράς Μητροπόλεως. Κατά συνέπεια, μέσω του τετραωνύμου, η Καβάλα λαμβάνει την, καθ’ υπεραξίαν, θέση της στο πανορθόδοξο γίγνεσθαι.
Ι. Ο δέκατος σταθμός της εκκλησιαστικοιστορικής και της εκκλησιαστικοπροσωπογραφικής «ιεράς αποδημίας» θα συναντήσει το εξαίσιο κεφάλαιο της Αγιολογίας. Ο, άκρως ευλογημένος, λόγος είναι η τιμή και η μνήμη σε έναν σπουδαίο Άγιο της Σερβικής Εκκλησίας, τον οποίο ο Καθηγητής Αθ. Αγγελόπουλος εγνώρισε, εκ του σύνεγγυς. Πρόκειται για τον Όσιο Ιουστίνο Πόποβιτς. Σε σχετικό άρθρο του (βλ. ηλεκτρ. εφημ. Orthodox Times.gr/19-10-2024), εκθέτει την σημασία, τόσο για την Ορθοδοξία, όσο και για τον ίδιο τον γράφοντα Καθηγητή, μέσω του συγκεκριμένου άρθρου, της γνωριμίας του με έναν σύγχρονο Άγιο.
Το εν λόγω άρθρο διαρθρώνεται ως εξής: τα Εισαγωγικά, η Θεία Λειτουργία, εις τιμή και μνήμη Οσίου Ιουστίνου Πόποβιτς, στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Γεωργίου Νεαπόλεως Θεσσαλονίκης. Σάββατο 15 Ιουνίου 2024, την επομένη της μνήμης του, 14 Ιουνίου, Αποσπάσματα μηνυμάτων, Αποσπάσματα από τα «Προλεγόμενα Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Μονεμβασίας και Σπάρτης Γέροντος Ευσταθίου», Αποσπάσματα από τα μηνύματα Σερβίας, Βιογραφικά στιγμιότυπα περί του Οσίου, Προσωπικές του συγγραφέως εμπειρίες και συγκινήσεις με τον Γέροντα Ιουστίνο, Αποσπάσματα της διδασκαλίας του Γέροντος Ιουστίνου Πόποβιτς, Τσέλιε Σερβίας «περί ανθρώπου και Θεανθρώπου» και Κατακλείδα.
Ο Καθηγητής μεταφέρει, στην κληρικολαϊκή σύναξη του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού Αγίου Γεωργίου Νεαπόλεως, το μήνυμα του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως, με αφορμή την ειδική έκδοση του Ι.Ε.Θ.Π., προς τιμή του Οσίου Ιουστίνου Πόποβιτς.
Το εν λόγω μήνυμα αναφέρει επί λέξει: «Ο Όσιος Ιουστίνος Πόποβιτς, ανήκοντας στην μακρά σλαβική Ορθόδοξη Πνευματική Παράδοση και έχοντας συνδεθεί με μεγάλους θεολόγους της εποχής του, κατανάλωσε τον βίο του σ’ αυτή τη γη, προσευχόμενος αδιαλείπτως, νηστεύοντας, μελετώντας, αγρυπνώντας και ψάλλοντας. Ακολουθώντας τη στενή και τεθλιμμένη οδό με υπομονή και αγάπη, κατόρθωσε με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, να καθαρθεί και φωτισθεί η καρδιά του˙ να ενωθεί εν αγάπη μετά του Χριστού ο νους του˙ να κινηθεί, θεία συγκαταβάσει, σε όλες τις διαστάσεις των επιγείων, επουρανίων και καταχθονίων. Παρ’ όλα αυτά, ο ίδιος με ταπείνωση μας έκανε όλους κοινωνούς των πνευματικών του εμπειριών, εμπλουτίζοντας την θεολογική μας γνώση» (σελ 115).
Παρέμβαση Βιβλιοπαρουσιαστού. Στο σημείο αυτό, αποτελεί άξιο να διευκρινίσουμε, ότι το Ι.Ε.Θ.Π., «Μέλαθρον Αναστασίου-Ιουλίας Μπίλλη», ανέλαβε ορισμένες πρωτοβουλίες, με αφορμή την επέτειο συμπληρώσεως 130 ετών από της γεννήσεως του Οσίου Ιουστίνου Πόποβιτς (1894-2024). Επιπλέον, ο Καθηγητής μας περιχαρής, σκεπτόμενος και προσευχόμενος, εόρτασε, προσωπικώς, αλλά και μετά των μελών και φίλων του Ιδρύματος και την επέτειο 60 ετών από της πρώτης περιπετειώδους και συναρπαστικής, συνάμα, γνωριμίας του με τον Όσιο Ιουστίνο Πόποβιτς (1964-2024). Άλλωστε, η σχέση του με τον Όσιο, υπήρξε «προσωπική Πεντηκοστή και μυσταγωγική Αποκάλυψη».
Προσέτι, το ειρημένο άρθρο ήτο αποτέλεσμα θείου κηρύγματος, το οποίο πραγματοποίησε ο Λαϊκός Ιεροκήρυξ, Καθηγητής Αθ. Αγγελόπουλος, στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Γεωργίου Νεάπολης.
Παρέμβαση Βιβλιοπαρουσιαστού. Για την πρόταση-αίτημα περί τελέσεως της θείας λειτουργίας, ώστε να τιμηθεί η ιερά μνήμη του Οσίου Ιουστίνου Πόποβιτς, ενημερώθηκε ο Διευθυντής του Ιδιαιτέρου Γραφείου του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Βαρνάβα, Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης Παντελεήμων Αναστασιάδης. Στην συνέχεια, μεταβίβασε την πρόταση-αίτημα στο Ιδρυτικό Μέλος και Επίτιμο Πρόεδρο Ι.Ε.Θ.Π., Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Βαρνάβα.
Ο «Δεσπότης της καρδιάς μας» έκανε αποδεκτή την πρόταση-αίτημα, την οποία και διαβίβασε στο Επίτιμο Μέλος Ι.Ε.Θ.Π. και Προϊστάμενο του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού Αγίου Γεωργίου Νεαπόλεως Ελευθέριο Κουτσαυτάκη, με την εντολή-παράκληση, ώστε «ό,τι αν λέγη ο σεβαστός Διδάσκαλος μας, ποιήσατε». Τέλος, έγινε πράξη η πρόταση-αίτημα, τιμώντας, όπως αρμόζει, τον Προστάτη, πλέον, της Βιβλιοθήκης του Ιδρύματος Εθνικού και Θρησκευτικού Προβληματισμού «Μέλαθρον Αναστασίου-Ιουλίας Μπίλλη». Ειδικός πίνακας είναι αναρτημένος στην Βιβλιοθήκη Ι.Ε.Θ.Π., με το όνομα του Οσίου Ιουστίνου ως Προστάτου αυτής.
ΙΑ Το εκκλησιαστικοιστορικό και εκκλησιαστικοπροσωπογραφικό οδοιπορικό μας φτάνει στο τέλος του. Στις σελίδες 123-126, ακολουθεί το πλούσιο φωτογραφικό παράρτημα. Πρόκειται για φωτογραφικό υλικό, που αφορά, τόσο στον Όσίο Ιουστίνο Πόποβιτς, όσο και στην θεία λειτουργία και στο θείο κήρυγμα στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Γεωργίου Νεάπολης.
Τέλος, η Βιβλιοπαρουσίασή μας περατώνεται με το Παράρτημα της Φωτοτυπικής Έκδοσης, στις σελίδες 127-137. Πρόκειται για φωτογραφικό αμυτό, ο οποίος αφορά την Επιστημονική Εσπερίδα του Ι.Ε.Θ.Π. «Μέλαθρον Αναστασίου-Ιουλίας Μπίλλη» στην ιστορική Σιάτιστα, με θέμα: «Ο Μακεδονικός Αγώνας συνεχίζεται…», υπό την αιγίδα του Επιτίμου Προέδρου Ι.Ε.Θ.Π., Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Σισανίου και Σιατίστης Αθανασίου (βλ. ηλεκτρ. εφημ. Romfea.gr/30-5-2024.
Επιλογικά
Η Φωτοτυπική Έκδοση, υπό τον τίτλο: «Επικαιρότητες 2020-2024», αναγράφει χρονολογία έκδοσης 2024. Πρόκειται για ένα έτος ορόσημο, τόσο για την Αφιέρωση της Φωτοτυπικής Έκδοσης στον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Βαρνάβα, όσο και για τον Καθηγητή Πανεπιστημίου Αθανάσιο Αγγελόπουλο. Κατά το έτος 2024, επισυνέβησαν δύο ευφρόσυνα γεγονότα.
Πρώτον. Η ιστορική επέτειος της συμπληρώσεως 50 ετών από της ιδρύσεως της προσφυγομάνας Ιεράς Μητροπόλεως Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως (1974-2024). Πρωταγωνιστής; Ο τότε Γενικός Γραμματέας Θρησκευμάτων, Υφηγητής Α.Π.Θ. Αθανάσιος Αγγελόπουλος, ο οποίος είναι ο μοναδικός επιζών, της εκκλησιαστικής και πολιτικής πλευράς της ιστορίας. Είναι ο άνθρωπος, ο οποίος διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο στο κεφάλαιο της εκκλησιαστικής ιστορίας και ζωής, που αφορά την ιστορική παρουσία των ίδρυθεισών 8 Ιερών Μητροπόλεων, κατά το έτος 1974, εν αις και της Ιεράς Μητροπόλεως Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως. Άλλωστε, είναι λίγες οι ιστορικές επέτειοι, όπου οι πρωταγωνιστές των βρίσκονται εν ζωή.
Δεύτερον. Η εόρτια επέτειος της της συμπληρώσεως 20 ετών εγκάρπου, πολυκάρπου και καλλικάρπου αρχιερατείας του Ιδρυτικού Μέλους και Επιτίμου Προέδρου Ι.Ε.Θ.Π., Σεβασμιωτάτου Μητροπολιτου Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Βαρνάβα (2004-2024).
Μέσα σε αυτό το πανηγυρικό και ευφρόσυνο κλίμα, η Φωτοτυπική Έκδοση του Καθηγητού Αθανασίου Αγγελοπούλου, υπό τον τίτλο: «Επικαιρότητες 2020-2024», είναι αφιερωμένη στον Μητροπολίτη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Βαρνάβα.
Θα μπορούσαμε να προσομοιάσουμε την συγκεκριμένη Φωτοτυπική Έκδοση με τον παλαιο καλό «Οίνο». Την Πέμπτη, 12 Δεκεμβρίου 2024, στο Επισκοπείο της Ιεράς Μητροπόλεως Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως, μέσω του Δ.Σ. του Ι.Ε.Θ.Π., «Μέλαθρον Αναστασίου-Ιουλίας Μπίλλη», εγράφη ο επετειακός, ο εόρτιος, ο επίκαιρος και ο μηνυματικός επίλογος των πολυκρότων εκδηλώσεων της ιστορικής και αγιοτόκου Ιεράς Μητροπόλεως Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως, εξ αφορμής της επετείου συμπληρώσεως Πεντηκονταετίας από της ιδρύσεώς της (1974-2024).
Εκεί, πραγματοποιήθηκε το Ιστορικοθεολογικό «Δείπνον Μέγα». Η πνευματική τράπεζα ιδιαίτατα πλοουσιοτάτη. Η εισήγηση του Καθηγητού Αθανασίου Αγγελοπούλου όλως ιδιαιτέρως βαρύνουσα και διανθισμένη με το εκκλησιαστικό, πολιτικό και στρατιωτικό παρασκήνιο. Κατόπιν, οι άκρως σημαντικές και κατατοπιστικές, συνάμα, παρεμβάσεις, μέσω κρίσεων, σχολίων και απόψεων, του αμφιτρύωνος του «Μεγάλου Δείπνου», Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Βαρνάβα και άλλων συμμετεχόντων στην εκδήλωση.
Κατά την διάρκεια του «Μεγάλου Δείπνου», φέρουμε στο νου μας, νοερώς, μια όμορφη και μηνυματική, συνάμα, εικόνα, η οποία παρομοιάζεται, ως μια ιστορική τράπεζα. Εκεί, όπου, κατά την διάρκεια του «Μεγάλου Δείπνου», λαμβάνει χώρα η πρόποση, εκ μέρους του φιλοξενούντος Μητροπολίτου Βαρνάβα, ο οποίος, εάν παραφράσουμε την ευαγγελική ρήση, είναι ο «μαθητής, ον ηγάπα ο Διδάσκαλος». Η επετειακή και εόρτια προσφώνησή του γεμάτη από απέραντη ευφροσύνη για την ιστορική επέτειο της συμπλήρωσης 50 συναπτών ετών από την ίδρυση της Ιεράς Μητροπόλεως Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως (1974-2024). Η ευγνωμοσύνη προς τον «Δάσκαλο» Αθανάσιο Αγγελόπουλο ήταν, πραγματικά, άκρως αληθινή και συγκινητική. Μας θυμίζει την, παραφρασμένη, ευαγγελική ρήση: «Εχάρισαν ουν οι μαθηταί ειδότες τον Διδάσκαλο».
Είναι ο άνθρωπος, ο οποίος, με αποφασιστικότητα μπόρεσε, σε λίγες μόνο ώρες, να λάβει, με την άνωθεν επίσκεψη, το «Φύλλο Ελληνικής Κυβερνήσεως (ΦΕΚ), Ν.Δ. 411/16-5-1974, ΦΕΚ 134Α/16-5-1974, άρθρο 1ο παράγραφος 2». Εκεί, προβλέπονταν το πανευφρόσυνο γεγονός για την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος της ίδρυσης των 8 νέων Ιερών Μητροπόλεων στην Πρωτεύουσα και στην Συμπρωτεύουσα.
Μετά από την σπουδαία προσφώνηση του Μητροπολίτου, έφθασε η σειρά του Καθηγητού, ο οποίος θα πραγματοποιούσε την καταληκτήρια αντιφώνηση. Ο κ. Αγγελόπουλος έθεσε, επί του ποτηρίου του, τον παλαιό καλό «οίνο». Αφού οσφρύσθηκε τα αρώματα της εκκλησιαστικής ιστορίας, της εκκλησιαστικής προσωπογραφίας και της εκκλησιαστικής ζωής της Τοπικής Εκκλησίας, ανασήκωσε ψηλά το ποτήρι του.
Και τότε, ενώπιον του πανσεβασμίου Αρχιερέως, αντιφώνησε τους παρακάτω μοναδικούς, ανεπανάληπτους και συγκλονιστικούς λόγους του, τους οποίους δανειζόμαστε από τον σχετικό πανηγυρικό λόγο του, με αφορμή τον εορτασμό της Κυριακής της Ορθοδοξίας, του έτους 2021:
«Ενώ, οσονούπω κλίνει ο χρονικός κύκλος της πρώτης γενεάς του 21ου αι., βλέπομε, ότι η Θ. Πρόνοια επεφύλαξεν εις Σε, Επίσκοπον της Συμβασιλευούσης Εσπερίας Θεσσαλονίκης, να βαστάζεις το λάβαρον, την ένδοξον σημαίαν της τοιαύτης δράσεως και ενεργείας: Ηγού, λοιπόν, της οδού, Σεβασμιώτατε, οσονδήποτε τραχεία και ανάντης και ανηφορική, και αν είναι αυτή.
Εις το πρόσωπόν Σου το επισκοπικό, εις τύπον και τόπον Χριστού, κατά την διδασκαλία της Αγίας Ορθοδόξου Εκκλησίας, ορώμεν επιπλεόν, αξιοχρέως, την “Εικόνα του Θεού, ζώσαν και έμψυχον” της Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως, και συνορώμεν την “Εικόνα του Θεού, ζώσαν και έμψυχον” της Εκκλησίας της Ελλάδος. Την μεν, να προΐσταται της αναιμάκτου θυσίας ενώπιον του Θυσιαστηρίου της του Θεού Μεγάλης Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως, της Αγίας Σοφίας, ιεροκανονικώς διαχρονικώς, την δε, οντολογικώς στο παρόν, να ίσταται ενώπιον του Ιερού Σκηνώματος του Πρωτομάρτυρος-Πρωταθλητού του 1821 (+ 10 Απριλίου) Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Γρηγορίου του Ε΄ στον Καθεδρικό Ιερό Ναό Αθηνών, εν δεήσει και θυμιάματι: +10 Απριλίου 1821-10 Απριλίου 2021.
Εντός αυτού του αναλλοιώτου ιεροκανονικού και ιστορικού γεγονότος, θα Σε ακολουθήσουμε, κρατούντες έκαστος τον σταυρό του, κατά τις δυνάμεις του. Και αν η διανοιγομένη αυτή οδός μεταβληθεί εις Γολγοθάν του εικοστού πρώτου αιώνος, και πάλιν θα συμβαδίσουμε. Ουδείς θα πτοηθεί. Θα σε ακολουθήσουμε, ψελλίζοντες το του Προφήτου Ησαΐου: <αν γαρ ισχύσητε (αντίθεοι) και πάλιν ηττηθήσεσθε, ότι μεθ’ ημών ο Θεός>. Θα Σε ακολουθήσομε, ευσεβείς άρχοντες και ο ευσεβής Λαός του Θεού. Και θα ακουσθεί και πάλιν το ευαγγελικόν εφύμνιον, ψαλλόμενο από χείλη χορού μυριάδων αγγέλων και νεφών μαρτύρων: <Αύτη η νίκη η νικήσασα τον κόσμον, η πίστις ημών>, η Δόξα της Κυριακής της Ορθοδοξίας. ΑΜΗΝ» (σελ. 24).
Ευχόμαστε, διαπύρως, ο νέος πνευματικός ερευνητικός-συγγραφικός καρπός του Καθηγητού, Αθανασίου Αγγελοπούλου, ο οποίος φέρει τον τίτλο: «Επικαιρότητες 2020-2024», να φυτρώσει στο ερευνητικό, επιστημονικό και ακαδημαϊκό έδαφος και να ανθίσει στις ψυχές του αναγνωστών. Η νέα Φωτοτυπική Έκδοση να είναι καλοτάξιδη.
