Ὁμιλία τῆς Α. Θ. Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου κατὰ τὴν Πατριαρχικὴν Θείαν Λειτουργίαν εἰς τὸν Ἱερὸν Ναὸν Ἁγίας Φωτεινῆς Ν. Σμύρνης (29 Σεπτεμβρίου 2024)
Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Νέας Σμύρνης καὶ ἀγαπητὲ Ἀδελφὲ κ. Συμεών, ποιμενάρχα τῆς θεοσώστου ταύτης Ἐπαρχίας,
Τιμιώτατοι Ἀδελφοὶ Ἀρχιερεῖς καὶ πάντες οἱ τοῦ ἱεροῦ Καταλόγου,
Ἐντιμότατοι ἐκπρόσωποι τῶν Ἀρχῶν,
Ἐντιμολογιώτατοι Ἅρχοντες Ὀφικκιάλιοι τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας,
Εὐλογημένα τέκνα τῆς Ἐκκλησίας,
Ὁ Χριστὸς ἐν τῷ μέσῳ ἡμῶν! Χαίρετε τὴν ἐν Κυρίῳ χαράν!
Ἡ σύγκλησις χθὲς τοῦ Πανιμβριακοῦ Συνεδρίου εἰς Ἀθήνας, ἐπιστέγασμα τοῦ ὁποίου εἶναι ἡ Θεία αὕτη Λειτουργία, καὶ ἡ μεγάλη ἐκδήλωσις εἰς τὸ Ἡρώδειον πρὸς ἐνίσχυσιν τῶν Σχολείων τῆς πολυτλήμονος Ἴμβρου, μᾶς ἔδωσαν τὴν καλὴν εὐκαιρίαν νὰ ἔλθωμεν ἐκ Κωνσταντινουπόλεως εἰς τὸ Κλεινὸν Ἄστυ καὶ νὰ εὐλογήσωμεν αὐτοπροσώπως τὰς πολὺ σπουδαίας αὐτὰς διὰ τὸν λαὸν τῆς Ἴμβρου καὶ τῆς Τενέδου ἐκδηλώσεις. Καὶ εἶναι ἰδιαιτέρας σημασίας καὶ ἀξίας αἱ προμνησθεῖσαι ἐκδηλώσεις, ὄχι μόνον διὰ τοὺς ὀλίγους ὁμογενεῖς οἱ ὁποῖοι ἀπέμειναν πλέον εἰς τὰς δύο ἱστορικὰς νήσους τοῦ Βορειοανατολικοῦ Αἰγαίου, φυλάσσοντες τὰ ἐκεῖ ἱερὰ καὶ ὅσια τῶν πατέρων μας, ἀλλὰ καὶ διὰ τοὺς ἁπανταχοῦ διεσπαρμένους Ἰμβρίους καὶ Τενεδίους, μάλιστα δὲ τοὺς ἐν Ἀττικῇ, ἡ καλιὰ τῶν ὁποίων εὑρίσκεται ἐδῶ εἰς τὴν εὐλογημένην Νέαν Σμύρνην, καὶ ἐννοοῦμεν τὴν ἕδραν τοῦ Συλλόγου Ἰμβρίων ἐπὶ τῆς ὁδοῦ Ἐλευθερίου Βενιζέλου, εἰς τὸ κέντρον τῆς πόλεως.
Ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία ἀγαπᾷ βεβαίως πάντοτε ἐξ ἴσου ὅλα ἀνεξαιρέτως τὰ τέκνα της. Ὀφείλει ὅμως μίαν ἐπιπλέον δόσιν στοργῆς καὶ φροντίδος πρὸς τὰ ἐμπερίστατα, ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα ἐδέχθησαν εἰς τὴν ζωήν των τὰς μεγαλυτέρας καταιγίδας καὶ συμφοράς. Ἐδῶ εἰς τὴν Νέαν Σμύρνην τέτοιου εἴδους τέκνα μας ἦλθαν παλαιότερον ἀπὸ τὴν θλῖψιν τὴν μεγάλην τῆς Ἀνατολῆς καὶ συνέπηξαν τὴν νέαν αὐτὴν πόλιν, εἰς τὴν ὁποίαν ἔδωσαν τὸ ὄνομα τῆς ἱστορικῆς πρωτευούσης τῆς Ἰωνίας. Τὴν ἔθεσαν δὲ ὑπὸ τὴν προστασίαν τῆς πολιούχου ἐκείνης Ἁγίας Μεγαλομάρτυρος καὶ Ἰσαποστόλου Φωτεινῆς τῆς Σαμαρείτιδος, ἀνεγείραντες μὲ πολλὰς θυσίας ἐκ τοῦ ὑστερήματός των τὸν λαμπρὸν τοῦτον Μητροπολιτικόν Ναόν, ὁ ὁποῖος θεμελιωθεὶς πρὸ ἑκατὸν ἀκριβῶς ἐτῶν, ἀνηγέρθη καὶ ὡλοκληρώθη μερικὰ ἔτη ἀργότερον, ἐνῶ τὰ ἐγκαίνια αὐτοῦ ἐτέλεσεν ὁ μακαριστὸς Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν Χρύσανθος ὁ ἀπὸ Τραπεζοῦντος, πρόσφυξ καὶ ἐκεῖνος ἐλθὼν ἐκ τοῦ Πόντου μετὰ τοῦ ποιμνίου του καὶ Ἀποκρισάριος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἐν Ἀθήναις κατ’ ἀρχὴν χρηματίσας.
Συγκινούμεθα βαθύτατα ἱερουργοῦντες τὸ πρῶτον εἰς αὐτὸν τὸν Ναόν, μαζὶ μάλιστα μὲ τοὺς Ἱερωτάτους Μητροπολίτας τόσον τῆς Ἰωνίδος Σμύρνης κ. Βαρθολομαῖον, ὅσον καὶ τῆς Νέας Σμύρνης κ. Συμεών, οἱ ὁποῖοι καὶ φέρουν τὸ βάρος τοῦ ἱστορικοῦ ὀνόματος τῆς δευτέρας Λυχνίας τῆς Ἀποκαλύψεως, ὁ μὲν ἐπὶ τοῦ πρώτου καὶ ἀρχαίου λυχνοστάτου, ὁ δὲ ἐπὶ τοῦ δευτέρου, τοῦ ἐν τῇ γῇ τῆς Ἀττικῆς. Τὸν Ναὸν τοῦτον οἱ Σμυρναῖοι πρόσφυγες ἐφρόντισαν νὰ κοσμήσουν καὶ μὲ τὸ τέμπλον, τὸν ἄμβωνα καὶ τὸν ἐπισκοπικὸν θρόνον τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου τῆς παλαιᾶς ἐκείνης Σμύρνης, ἀριστουργήματα ὅλα των ξυλογλυπτικῆς τέχνης, τὰ ὁποῖα κατ’ οἰκονομίαν Θεοῦ εἶχον διασωθῆ ἀπὸ τὴν φοβερὰν πυρκαϊὰν τοῦ 1922 καὶ θαυμαστῶς ἔφθασαν ἐνταῦθα πρὸ ὀγδοήκοντα ἀκριβῶς ἐτῶν, ἕξι μόλις ἡμέρας μετὰ τὴν ἀπελευθέρωσιν τῶν Ἀθηνῶν ἐκ τῆς Γερμανικῆς Κατοχῆς! Παραλλήλως ἔπαινος μέγας καὶ εὐαρέσκεια πολλὴ ὀφείλεται εἰς τὸ Κοινωφελὲς Ἵδρυμα «Ἀλέξανδρος Ὠνάσης» διὰ τὴν φιλογενῆ πρωτοβουλίαν του νὰ «ἀναστήσῃ» ἐδῶ ἀναλώμασί του κατ’ ἀκριβῆ ἀντιγραφὴν τὸ περίβλεπτον κωδωνοστάσιον τῆς πυρικαύστου Ἁγίας Φωτεινῆς τῆς Σμύρνης, τὸ ὁποῖον ἀπετέλει σημεῖον ἀναφορᾶς καὶ καύχημα ὅλων τῶν Σμυρναίων. Ἀσφαλῶς τὸ αὐτὸ ἰσχύει πλέον καὶ διὰ τὸ περὶ οὗ ὁ λόγος νεότευκτον ἀντίγραφον. Ὁποία, ἀληθῶς, ἡ εὐσέβεια καὶ ἡ φιλογένεια τῶν Σμυρναίων, ἀξίων πνευματικῶν τέκνων τῶν Ἁγίων καὶ Μαρτύρων!
Ἀλλὰ ἀκόμη καὶ τοὺς ἱστορικοὺς ἀθλητικοὺς ὁμίλους τῆς πρώτης Σμύρνης, τὸν «Ἀπόλλωνα» καὶ τὸν «Πανιώνιον» ἐπανασυνέστησαν τὰ τέκνα της ἐνταῦθα, διὰ νὰ τονίσουν ὅτι ἡ ζωὴ συνεχίζεται μετὰ δημιουργικῆς αὐτοπεποιθήσεως καὶ ἐλπίδος! Ἄλλωστε διὰ τὴν Ρωμηοσύνην ἰσχύει κατὰ τὸν ποιητὴν ὅτι εἶναι «σπόρος». Καὶ βεβαίως ὁ σπόρος, θάβεται, λειώνει, χάνεται, ἀλλὰ σὺν τῷ χρόνῳ φυτρώνει ξανὰ καὶ ἀναπτύσσεται, καὶ «ἀνθεῖ καὶ φέρνει κι ἄλλο». Μὴ θαυμάζετε τοῦτο, ὅτι σήμερον ὁ σπόρος αὐτὸς ἔχει δώσει νέον καλλίκαρπον ἐκκλησιαστικὸν φυτὸν πολυεθνικοῦ, οἰκουμενικοῦ, θὰ ἐλέγομεν ὀρθότερον, ἀνθρωπίνου δυναμικοῦ, καὶ ζῆ ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ καὶ πάλιν, καὶ ἁγιάζεται ὁ τόπος, καὶ οἰκοδομοῦνται ψυχαί, καὶ καταρτίζεται παρὰ Θεοῦ ἡ νέα ἄμπελός Του, ὑπὸ τὴν συνετὴν ποιμαντορίαν τοῦ Μητροπολίτου Σμύρνης κ. Βαρθολομαίου, ἐνθρονισθέντος ἐκεῖ πρὸ ὀκταετίας. Μία δὲ ἐκ τῶν ἱερωτέρων στιγμῶν τῆς Πατριαρχίας ἡμῶν, μετὰ καὶ τὴν ἐνθρόνισιν τοῦ ἁγίου Σμύρνης, ἤτο ἡ ἐν τῇ πρωτευούσῃ τῆς Ἰωνίας τέλεσις τῆς εἰς Ἀρχιερέα χειροτονίας τοῦ τότε Ἐπισκόπου Ἐρυθρῶν, καὶ ἤδη Μητροπολίτου Ἴμβρου καὶ Τενέδου κ. Κυρίλλου, ἐν τῶ ὡραίῳ Ναῷ τοῦ Ἁγίου Βουκόλου, ὁ ὁποῖος ἀναστηλωθεὶς πλήρως λειτουργεῖ σήμερον ὡς αἴθουσα ἐκδηλώσεων. Τοῦτο ἐγένετο τὴν 25ην Σεπτεμβρίου 2016, μίαν μόλις ἡμέραν μετὰ τὴν ἐνθρόνισιν τοῦ Μητροπολίτου κ. Βαρθολομαίου. Ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος ἀπὸ τοῦ νέου Ναοῦ Της τὸν ὁποῖον μᾶς ἐδώρησαν εὐγενῶς προσφάτως, εὐλογίᾳ τοῦ Ἁγιωτάτου Πάπα Ρώμης, οἱ Φραγκισκανοὶ Ρωμαιοκαθολικοί, καὶ ἡ Ἁγία Φωτεινὴ ἀπὸ τοῦ ταπεινοῦ Ναϋδρίου της, σκέπουν καὶ προστατεύουν μετὰ πάντων τῶν Ἁγίων καὶ τῶν Μαρτύρων τὸ μικρὸν ποίμνιον.
Εἰς τὴν Ἀτθίδα Νέαν Σμύρνην, τὴν ὁποίαν εἴχομεν τὴν χαρὰν νὰ ἐπισκεφθῶμεν καὶ πρὸ τριετίας, καὶ εἰς τὸ γειτονικὸν Παλαιὸν Φάληρον κατέφυγαν καὶ ἐκ Κωνσταντινουπόλεως πολλοὶ ἀδελφοί, μετὰ τὰ θλιβερὰ γεγονότα τῶν δεκαετιῶν τοῦ 50, τοῦ 60 καὶ τοῦ 70. Ἐδῶ καὶ Ἴμβριοι καὶ Τενέδιοι, ὅταν ἡ παραμονή των εἰς τὴν προσφιλῆ πατρίδα των εἶχε πλέον καταστῆ ἀφόρητος δοκιμασία! Ὅλοι των ἤξιζον καὶ ἀξίζουν ἰδιαιτέρας προσοχῆς καὶ στοργῆς! Καὶ μόνον λόγους εὐχαριστίας ἔχομεν νὰ εἴπωμεν πρὸς τὴν νεοπαγῆ τοπικὴν Μητρόπολιν διὰ τὴν πολλὴν φιλόστοργον αὐτῆς μέριμναν πρὸς τοὺς ἐνταῦθα ἐγκατασταθέντας πρόσφυγας. Τόσον οἱ μακαρίας μνήμης Μητροπολῖται Νέας Σμύρνης Χρυσόστομος ὁ Βοῦλτσος καὶ Ἀγαθάγγελος ὁ Ταμπουρατζάκης, ὅσον καὶ ὁ σήμερον σεμνύνων τὸν θρόνον της ἀγαπητὸς Ἀδελφὸς κ. Συμεών, ἔδειξαν φιλόστοργον μέριμναν καὶ πολλὴν ἀγάπην πρὸς ὅλους! Σμυρναίους, Κωνσταντινουπολίτας, Μικρασιάτας, Ποντίους, Ἰμβρίους καὶ λοιπούς. Ὁ ἀείμνηστος Χρυσόστομος, προσφυγικῆς ὢν καταγωγῆς καὶ ὁ ἴδιος, ἐπρόλαβε πολλοὺς τῆς πρώτης γενεᾶς τῶν προσφύγων, οἱ ὁποῖοι πλέον ἕχουν προστεθῆ εἰς τοὺς ἀειμνήστους πατέρας των. Πλέον ὑπάρχουν οἱ ἐπίγονοι, οἱ ὁποῖοι ὅμως κρατοῦν εὐλαβέστατα ζωντανὴν τὴν μνήμην, τὴν ἀγάπην καὶ τὴν νοσταλγίαν διὰ τὰ «Ματωμένα Χώματα», ὅπως τὰ ὠνόμαζεν ἡ Μικρασιάτισσα Διδὼ Σωτηρίου, τὰ Ἅγια Χώματα, ὅπως συνηθίζομε νὰ τὰ ἀποκαλοῦμε ἐμεῖς. Οἱ Ἴμβριοι βεβαίως καὶ οἱ Τενέδιοι, μεταξὺ αὐτῶν πάρα πολλοὶ τῆς πρώτης γενεᾶς, ἔχουν τὸ προνόμιον νὰ ἐπισκέπτωνται πλέον τακτικῶς τὴν ἐρατεινὴν γενέτειραν καὶ νὰ συμβάλλουν πολυτρόπως εἰς τὴν κατὰ τὰ τελευταῖα ἔτη, ἐλέῳ καὶ εὐλογίᾳ τοῦ Θεοῦ, συντελουμένην ἐκεῖ μικρὰν ἀναζώωσιν. Δόξα τῷ Θεῷ πάντων ἕνεκεν! Καὶ ὑπὲρ τῶν κατ’ εὐδοκίαν Του συμβαινόντων εἰς ἡμᾶς, καὶ ὑπὲρ τῶν κατὰ παραχώρησιν!
Μητρόπολις Σμύρνης καὶ Μητρόπολις Νέας Σμύρνης! Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον καὶ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος! Ἴμβριοι τῆς Ἴμβρου καὶ Ἴμβριοι τῆς Ἑλλάδος! Γηγενεῖς καὶ προσφύγων ἀπόγονοι! Λαὸς Χάριτος καὶ ἐδῶ καὶ ἐκεῖ! Λαὸς τοῦ Θεοῦ γνήσιος, τέκνα τῆς αὐτῆς καλλιγόνου Μητρὸς Μεγάλης Ἐκκλησίας, μὲ τὰ αὐτὰ στίγματα τῶν παθημάτων τῆς Ρωμηοσύνης! Ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν ἰδίαν πίστιν καὶ εὐσέβειαν, τὸ αὐτὸ φρόνημα, τὰ αὐτὰ ὄνειρα, τὴν ἰδίαν ἐλπίδα καὶ μὲ ἐκτενῆ καὶ ἀνυπόκριτον ἀμοιβαίαν ἀγάπην! Σύμψυχοι, ἡνωμένοι ἐν Χριστῷ καὶ ἐν τῆ κοινῇ τιμαλφεστάτῃ κληρονομίᾳ τοῦ Γένους! Τὸν ἱερὸν αὐτὸν σύνδεσμον καὶ τὴν ἀρραγῆ ἁγίαν ἑνότητα ὑπογραμμίζει τρανῶς καὶ διασαλπίζει ἡ σημερινὴ ἁγία καὶ χαρμόσυνος Εὐχαριστιακή μας ἐνταῦθα σύναξις, εἰς τὴν Ἁγίαν Φωτεινήν! Σᾶς ἀναμένομεν λοιπόν, προσφιλέστατε Ἀδελφὲ Ἅγιε Νέας Σμύρνης καὶ εἰς τὴν Πόλιν, εἰς τὸ ἀειλαμπὲς μαρτυρικὸν Φανάρι, εἰς τὸν ἅγιον οἶκον τῆς Παμμακαρίστου, ἀλλὰ καὶ εἰς τὴν Ἀποκαλυπτικὴν Σμύρνην, τὴν ὡραίαν Νύμφην τῆς Ἰωνίας, ὅπου αἱ ἅγιαι ρίζαι τῆς Θεοσώστου Μητροπόλεώς σας! Νὰ μᾶς δώσετε τὴν χαρὰν καὶ Σεῖς καὶ οἱ καλοὶ συνεργάται σας καὶ τὰ πνευματικά σας τέκνα νὰ σᾶς ἐπιδείξωμεν ἀγάπης ἀντέκτισιν!
Ἀπὸ καρδίας σᾶς εὐχαριστοῦμεν διὰ τὴν θερμὴν ὑποδοχὴν καὶ τὴν ὡραίαν προσφώνησίν σας, Ἱερώτατε ἅγιε Ἀδελφέ! Ἀπὸ μυχίων καρδίας εὐλογοῦμεν τὴν ἱερὰν Ἐπαρχίαν σας, τὰ θεοφιλῆ ἔργα σας καὶ τὰ ἀξιονόμαστα τέκνα σας, τά τε ἐκ τοῦ ἱεροῦ καταλόγου καὶ τὰ ἐκ τοῦ λαοῦ. «Ὁ δὲ βεβαιῶν ἡμᾶς σὺν ὑμῖν εἰς Χριστὸν καὶ χρίσας ἡμᾶς Θεός, ὁ καὶ σφραγισάμενος ἡμᾶς καὶ δοὺς τὸν ἀρραβῶνα τοῦ Πνεύματος ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν» (Β´ Κορ. α´, 22), κατὰ τὸν σημερινὸν λόγον τοῦ Ἀποστόλου, εἴη πάντων ἡμῶν βοηθὸς καὶ σκεπαστὴς εἰς σωτηρίαν. Ἀμήν
