Ο Ιερομόναχος Αμβρόσιος Σουμελιώτης ήταν ένας από τους τελευταίους μοναχούς της Μονής της Παναγίας Σουμελά στον Πόντο, του μοναστηριού που συνύφανε την ιστορία του με τη μοίρα του ελληνισμού στα νότια παράλια του Ευξείνου Πόντου.
Ο καλόγερος της Μονής-σύμβολο της Ρωμιοσύνης στον Πόντο, αφού έζησε τα γεγονότα της Γενοκτονίας και αναγκάστηκε να αφήσει το μοναστήρι του για να γλιτώσει μαζί με τους αδελφούς του από τη μανία των βαρβάρων, γύρισε πίσω στην ώριμη ηλικία των 47 χρονών για να περισώσει ό,τι πολυτιμότερο έχει αποθησαυρίσει ο ποντιακός ελληνισμός, ένα ιερό λείψανο που έχει ξεπεράσει την υλική του υπόσταση και έχει γίνει ένα με την ποντιακή ταυτότητα.
Την εικόνα που ενσωματώνει την αγάπη και τον σεβασμό των Ποντίων για τη Θεοτόκο, την Πηγή της Ζωής, και συνδέεται με τη θρησκευτικότητα και τον πατριωτισμό τους.
Παραθέτουμε στη συνέχεια την αφήγηση του ιερομονάχου Αμβροσίου για εκείνη την τελευταία “τραγική επίσκεψη” στην Παναγία Σουμελά του Πόντου, όπως δημοσιεύθηκε στο Λαογραφικό Περιοδικό “Ποντιακή Εστία” (Θεσσαλονίκη, Ιούλιος – Αύγουστος 1950).
